EKOLOGISTYKA – WYKŁAD
T1. Istota ekologistyki

Zagadnienia:
1.

Ewolucja logistyki

2.

Geneza ekologistyki

3.

Charakterystyka ekologistyki

W rozwoju teorii logistyki znaczący wkład wnieśli:



Heraklit z Efezu,



Cesarz Leon VI,



Sun Tzu,



Sun Pin,



Henri Lloyd



Antoine Henri Jomini



Carl Philip Gottlieb von Clausewitz



George de Chambray



Jules Dupuit



Henry W. Halleck



Stephen B. Luce



Alfred T. Mahan



Chauncey B. Baker,



George Cyrus Thorpe

Logistyka rozwijała się w takich krajach jak:



Grecja



Rzym



Bizancjum



Chiny



Francja



Prusy



Stany Zjednoczone

Obecnie wyróżnia się trzy podstawowe nurty koncepcyjne

logistyki:
1.

Logistyka to zintegrowany system przepływu
materiałów (surowców, półproduktów, wyrobów

gotowych i odpadów) oraz sprężonych z nimi
przepływów informacyjnych w celu optymalnego
tworzenia i transformacji dóbr fizycznych.

2.

Logistyka to pewna koncepcja, filozofia zarządzania
realnymi procesami przepływu dóbr fizycznych i

informacji, oparta na zintegrowanym, systemowym
ujmowaniu tych procesów.

3.

Logistyka to interdyscyplinarna dziedzina wiedzy

technicznej, ekonomicznej i informatycznej badająca
uwarunkowania, prawidłowości i zjawiska przepływu
dóbr fizycznych i informacji w gospodarce, a także w

poszczególnych jej ogniwach.

W myśl definicji zaproponowanej w 1992 r przez Europejski

Komitet Normalizacji (CEN) w Brukseli przez logistykę należy
rozumieć „planowanie, organizacje, realizacje i kontrole
przepływu dóbr od ich zakupu poprzez produkcje i dystrybucje

do ostatecznego klienta, w celu spełniania wymagań rynkowych
przy minimalnym zaangażowaniu środków finansowych .

Przepływ produktów, utrzymanie zapasów, gromadzenie i
przetwarzanie informacji – te działania wymagają
dysponowania wieloma środkami technicznymi, które można

określić jako infrastrukturę procesów logistycznych.
Infrastruktura procesów logistycznych powinna zapewnić
odpowiednią szybkość i sprawność przepływu produktów,

ochronę zapasów przed utratą ich właściwości użytkowych, a
także wykorzystując masowe potoki informacji – umożliwić

racjonalne sterowanie procesami logistycznymi.
Przepływ dóbr rzeczowych, utrzymywanie zapasów,
zaangażowanie w nich pokaźnych środków finansowych,

wreście funkcjonowanie infrastruktury technicznej są
przyczyną powstawania kosztów procesów logistycznych.

Koszty te stanowią istotny składnik logistyki, wpływają na
całokształt ekonomicznej efektywności procesów
gospodarczych.

Logistyka w ujęciu makro (makrologistyki) to całokształt
przepływu dóbr materialnych w rozległych łańcuchach dostaw
w gospodarce, wielkości i struktura utrzymania w tych

łańcuchach zapasów, a także infrastruktura techniczna
warunkująca ich efektywne funkconowanie.

Głównym celem logistyki w ujęciu mikro (mikrologistyki) jest
zarządzanie przepływem materiałów i informacji w
przedsiębiorstwie oraz optymalna koordynacja czynności

związanych z przygotowaniem, przechowywaniem, kompletacją
i dostawą wyrobów gotowych do odbiorców oraz obsługę
posprzedażną (serwisową) tychże wyrobów.

Obecność ważkość zagadnień środowiskowych w sferze
gospodarczej wynika z kilka zasadniczych przyczyn:



Wzrost świadomości ekologicznej społeczeństw
europejskich szczególnie młodego pokolenia, które

zaczyna doceniać przewagę sytuacji i nie są mu obojętne
zagadnienia ochrony środowiska. Pokolenie te ma
poczucie nieuchronności tych działań, szczególnie przy

planowanym wzroście poziomu i jakości życia w
zdrowym środowisku.



Liczenie powstających regulacji i aktów prawnych oraz
rządowych ograniczeń w eksploatacji środowiska

naturalnego,



Zwiększenia społecznego nacisku na poprawę jakości

środowiska i rosnących wymagań ekologicznych
konsumentów, którzy stają się coraz bardziej wrażliwi na
sprawy środowiska. Okazuję się nawet, że są oni skłonni

płacić za pewnego rodzaju wyroby więcej pod
warunkiem, pod warunkiem, że będą one przyjazne dla
środowiska.



Malejącego znaczenia i wartości technologii oraz
wyrobów nie uwzględniających wymogów

środowiskowych, rosnącego znaczenia natomiast tych,
które stawiają sobie za cel dbałości o stan środowiska,

zyskując w ten sposób większe możliwości w
konkurencji przemysłowej,



Dostosowanie się do wymagań rynku europejskiego, na

którym nie ma możliwości sprzedaży towarów nie
odpowiadającym normom ochrony środowiska, w ciągu

ostatnich kilkunastu lat, rynek ten (szczególnie UE)
nieustannie dąży do wyeliminowania towarów i

opakowań szkodliwych dla środowiska, a przez to
wymusza zmiany w działalności firmy w tym zakresie.

Ekologia będąca częścią biologii bada wzajemne powiązania
między organizmami żywymi i ich środowiskiem naturalnym.

Stąd też przedmiotem jej zainteresowania i badań są:



Powietrze, woda, gleba – jako czynniki warunkujące

życie na ziemi,



Surowce i energia – niezbędne do wytwarzania

pożywienia, odzieży, mieszkań itp.



Odpady – jako czynniki pogarszające stan środowiska

naturalnego.

W krajach wysoko rozwiniętych funkcjonuje obecnie
ugruntowania pogląd, że podstawową funkcję celu logistyki w

relacji do ekosystemu (zorganizowanego systemu naturalnego –
przyrodniczego, który dąży do utrzymania równowagi) należy
wziąć przede wszystkim z szeroko rozumienia recyrkulacji,

powszechnie określaną również mianem recyklingu oraz
generowanych w procesach zaopatrzenia, produkcji, dystrybucji

i obsługi posprzedażnej (serwisowej) dóbr fizycznych oraz ich
konsumpcji bezpośredniej względnie użytkownika.
Odpady są to zużyte dobra fizyczne oraz substancji stale, ciekle i

gazowe powstające w związku z bytowaniem człowieka lub jego
działalnością gospodarczą, nieprzydatne w miejscu lub w czasie

w którym powstały i uciążliwe dla środowiska.
Recykling – jest procesem polegającym na odzyskiwaniu
surowców wtórnych lub/i energii z odpadów oraz zużytych

dóbr fizycznych.
Unieszkodliwianie odpadów jest to wyeliminowanie lub
znaczne ograniczenie zagrożenia higieniczno-sanitarnego z ich

strony, które może być osiągnięte tylko poprzez procesy
połączone z odzyskaniem surowców wtórnych lub energii lecz

także poprzez procesy uporządkowanego (systemowego)
składowania na zorganizowanych składowiskach, spełniających
normatywne wymogi ochrony środowiska.

Eklolgistyka jest subobszarem logistyki zorientowanej na
ekologie określanym w języku angielskim mianem Eco-logistics.
Ekologistyczna orientacji koncepcji logistyki uwzględnia

zarówno znaczenia ekologii w logistyce jak logistyki w ekologii.
Ekologia w logistyce winna zapobiegać ujemnym skutkom

działań związanych z funkcjonowaniem systemów
logistycznych, głównie w zakresie produkcji, transportu i
magazynowania dóbr fizycznych.

Logistyka w ekologii sprowadza się do uwzględnienia
możliwości, jakie stwarza nowoczesne instrumentarium

logistyki w organizacji i systemowej integracji procesów
gromadzenia, sortowania, przetwarzania i recyklingu
wszelkiego rodzaju odpadów.

Ekologistyke można więc zdefiniować, jako zintegrowany
system który:



Opiera się na koncepcji zarządzania recyrkulacyjnym

przepływami strumieni materiałów odpadowych w
gospodarce oraz przepływami sprężonych z nimi

informacji,



Zapewnia gotowość i zdolność efektywnego

gromadzenia, segregacji, przetwarzania oraz ponownego
wykorzystania odpadów wg. przyjętych zasad

technicznych i procesowych spełniających wymogi
normatywne i prawne ochrony środowiska,



Umożliwia podejmowanie technicznych i

organizacyjnych decyzji w kierunku zmniejszenia
(minimalizacji) tych negatywnych skutków

oddziaływania na środowisko, które towarzyszą
realizacji procesów zaopatrzeniowych, przetwórczych,

produkcyjnych, dystrybucyjnych i serwisowych w
logistycznych łańcuchach dostaw.

Ekologistyka – w sferze utylizacji odpadów np. w miastach

polega na tworzeniu łańcuchów logistycznych łączących miejsca
powstawania odpadów z miejsca ich utylizacji. Obejmuje ona
następujące czynności:



Segregowanie odpadów,



Przemieszczenie i składowanie odpadów,



Przetwarzanie odpadów,



Udostępnianie surowców wtórnych.

Rozwinięta postać ekologistyki stanowią programy działań

obejmujące kształtowanie powiązań między sferą utylizacji, a
sferami produkcji i konsumpcji. Wówczas do zadań ekologistyki
można dodatkowo zaliczać:



Dobór materiałów (surowców) do produkcji pod kątem
ich podatności na utylizację,



Upowszechnianie technologii wytwarzania
pozwalających na stosowanie surowców wtórnych,



Tworzenie i stosowanie procedur kontroli przekazania
zużytych opakowań i produktów do utylizacji.

Niezwykle ważnym zadaniem ekologistyki jest rozwiązanie
problemów organizacyjnych, technicznych i ekonomicznych

dotyczących pozostałością po utylizacyjnych oraz problemów,
jakie stwarzają odpady nie nadające się do utylizacji, lecz
wymagają nieuciążliwej i nie zagrażającej środowisku

naturalnemu likwidacji (kasacji).
Celem ekolo winno być poszukiwanie optymalnych rozwiązań

organizacyjnych usuwania i utylizacji odpadów komunalnych z
wykorzystaniem nowoczesnych metod zagospodarowania
odpadów jako surowców wtórnych, źródła energii lub w innej

formie np. przez kompostowanie.
W obrębie ekol. Wyodrębniono więc ekolog opakowań jako
ważną subdyscyplinę log o dużym zakresie badań i działań.

Efektem badań ekolog opakowań winny być łańcuchy log
kompleksowego zagospodarowania używanych i zużytych

opakowań

T2 Jakość i klasyfikacja odpadów
Zagadnienia:

1.

Charakterystyka odpadów

2.

Klasyfikacja odpadów

3.

Jakość odpadów

1.Minimalizacji masy wytwarzanych odpadów do poziomu
zapewniającego równowagę surowcową, ekologiczna i sanitarną

oraz ochrona środowiska przed ich uciążliwością jest możliwa
po uzyskaniu niezbędnych info na temat:



Źródeł, warunków i ilości wytwarzanych odpadów



Fizycznych, chemicznych i biologicznych właściwości

odpadów



Zagrożenia ekologicznego i toksykologicznego

powstałymi odpadami



Technologicznych i ekonomicznych możliwości

wykorzystania odpadów w kierunku ich recyklingu



Przyrodniczo-technicznych uwarunkowań składowania

odpadów.

2. w celu uporządkowania gospodarki odpadami i ochrony
środowiska niezbędna jest klasyfikacja odpadów, określająca

genezę, właściwości ekolo szkodliwości użyteczności i
masowości ich wytwarzania.

W latach 1993-1994 UE zatwierdziła Europejska Klasyfikację
Odpadów i Europejski Katalog Odpadów w których
sklasyfikowano odpady, biorąc za podstawę warunki ich

powstawania, głównie składniki i właściwości fizyczne,
chemiczne i biologiczne. Rozróżnia się :

- grupy - odpady o wspólnym pochodzeniu i wynikających stąd
właściwościach (pierwsze 2 cyfry 6cyfrowego kodu)
- podgrupy - odpady podobne pod względem głównych

składników lub procesu produkcyjnego, w którym zostały
wytworzone (3 i 4 cyfry kodu )
- rodzaje - określające dokładniej niż podgrupy chemiczne,

fizyczne i biologiczne właściwości odpadów (ostatnie 2 cyfry
kodu)

Do zidentyfikowania odpadów najgroźniejszych pochodzenia
przemysłowego i takich które sami wytwarzamy w gosp dom
wprowadzono 2 def ustawowe:

- odpady komunalne (stałe i ciekłe) powstałe w gos dom w
obiektach użyteczności pub. Są to także nieczystości
gromadzone w zbiornikach bezodpływowych porzucone wraki i

odpady uliczne z wyjątkiem opadów z zakładów opieki
zdrowotnej i weterynaryjnej .

- odpadów niebezpiecznych , które ze względu na swoje
pochodzenie skład chmi bio i inne właściwości i okoliczności
stanowią zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi i ekosyst.

Do odpadów niebezpiecznych z którymi najczęściej mamy do
czynienia w życiu codziennym są zaliczane przede wszystkim:

wycieki paliw płynnych zużyte oleje i smary przeterminowane
tłuszcze odpadowe lakiery żywice rozpuszczalniki kwasy
detergenty pestycydy i inne chemiczne środki ochrony roślin

przeterminowane leki i kosmetyki baterie akumulatory i inne
odpady zawierające rtęc oraz metale ciężkie ponadto aerozole i
urządzenia zawierające freon lub azbest jak również odpady z

zakładów opieki zdrowotnej.
3. W Polsce istnieją branżowe normy poboru i przechowywania

prób odpadów i przygotowanie ich do analizy. W toku tego typu
badań najczęściej oznaczone są wskaźniki :
-nagromadzenie odpadów

-Składu grupowego (rodzajowy i morfologiczny głównie
wilgotności i sucha masa )
-właściwość paliwowych (ciepło spalania)

-właściwości nawozowych

T3. Log system gospodarki odpadami

Zagadnienia:
1.

Zadania log. Zintegrowanego systemu gosp odp

2.

Struktura lzsgo

3.

Implementacja lzsgo

1.Podstawowymi wyznacznikami zadań występujących w

lzsgona są:
- ilość właściwości rozmieszczenia odpadów na danym obszarze
- przyjęty standard ochrony środ

- czynniki przestrzenno-urbanistyczne
- struktura i ukształtowanie sieci osadniczej regionu

- możliwości lokalizacji obiektów systemu
- trasy komunikacyjne
- przestrzenna struktura działalności gosp

- ogólne standardy i miejscowe(lokalne i regionalne)wymagania
dot dopuszczalnych obciążeń elementów środowiska.
Do głównych czynników wpływających na skuteczność

działania lzsgo należy zaliczyć :
- sposób gromadzenia odpadów

- dobór pod względem technol wielkości i lokalizacji obiektów i
ich efektywności funkcjonowania
-Dobór tras wyrazu i używanych środków transportu.

Konstruowany w celu planowania rozwoju gospodarki model
lzsgo może mieć ujęcieŁ

- statyczne - uwzgledniające opis systemu wyłącznie dla
określonego momentu czasowego (perspektywy, kierunki )
- dynamiczny uwzględniający przewidywane zmiany

parametrów wejściowych (również wyjściowych) i stanu w
określonych przedziałach czasu, zatem musi uwzględniać:
- dynamikę zmian powstawania odpadów

Etapowe możliwości lokalizacji obiektów wraz z określeniem
możliwości tras dowozu do nich odpadów ze źródłowych

obszarów gromadzenia
- ograniczenia przepustowości chłonności obiektów
ograniczenia w zakresie składu i właściwości dostarczanych do

nich odpadów,
- planowane uruchomienie nowych procesów przeróbczych

- zasobność i dostępność terenu pod lokal nowych obiektów
W lzsgo można wyodrębnić:
- podsystem recyrkulacji odpadów stałych (komunalnych,

przemys, i specjalnych)
- podsystem recyrkulacji odpadów ciekłych (…ścieków komun
przem i odpadów cieczy specjal)

- pods rec odpadów gazowych (spalin, gazów przem, wyziewów
komun)

W lzsgo i jego podsystemy są powiązane poprzez:
- podsystem przepływu strumieni mat odpadowych (stałych
ciekł i gazo)

- podsystem informacyjno-decyzyjny
Obiekty w lzsgo można klasyfikować wg rodzaju występowania
procesów(indywidualne ) skojarzonych w ciągu technol czyli

sposobu recyklingu bądź unieszkodliwiania odpadów a także z
punktu widzenia:

- spełnionych funkcji w systemie dzieląc je na obiekty pośrednie
i końcowe
- charakteru występujących w nich procesów przeróbczych

wyodrębniających obiekty pośrednie z procesami wstępującymi
lub wytwórczymi oraz obiekty końcowe z proc finalnymi.

Wg zadań działalności (czynności operacyjnych ) generujących
określone rodz koszt elementami lzsgo są:
-źródłowe obszary (sfery) gromadzenia odpadów

-trasy wywozu i przewozu odpadów oraz punkty ich
przeładunku
-obiekty pośrednie jako zakłady przerobu(wstępnej , wórnej)

-obiekty końcowe



- miejsca przerobu finalnego



- miej składowania odpadów a także produktów
recyklingu(krótko i długo- trwałego)

3.do szczegółowych danych wyjściowych mających wpływ na
wyrób obiektów w implementowaniu struktury sys usuwania i

recyklingu bądź likwidacji odpadów zalicza się m.in.:
-Liczbę, strukturę socjalna i zwyczaje mieszkańców
-Wzrost stopy życiowej mierzony rozwojem środków produkcji,

przyrostem produktów będących w -użyciu
-Stanu uprzemysłowienia, urbanizacji i uzbrojenia terenu w

infrastrukturę techniczna w rejonie
-Środki transportu
-Obciążenie środowiska

-Wykorzystanie i dostępność terenu
-Zbyt produktów wtórnych odzyskiwanych z odpadów
-Możliwości finansowe

Ostateczne kwalifikacje obiektów do uwzględnienia w
wielowariantowych koncepcjach implementacji logistycznej

zorientowanej strukturze usuwania recyklingu bądź
unieszkodliwiania odpadów wymagają przeprowadzenia
analizy systemowej uwzgledniając:

-Istniejące obiekty
-Warunki dojazdu
-Teren

-Warunki środowiskowe
-Warunki urbanistyczne

-Warunki eksploatacji obiektów współpracujących
-Zakłócenia działań systemu
-Zamierzenia rozwojowe

T4.Bilanse ekologiczne w systemie log
Zagadnienia:

1.istota bilansu ekolo
2. sporządzanie BE

3. zastosowanie BE
1. Bilans ekologiczny jest systematyczną analizą identyfikującą
całościowy kompleks oddziaływań przedsiębiorstwa na

środowisko oraz ustalającą zespół zaradczy celem trwałego
zmniejszenia eliminacji skutków tych oddziaływań.
BE dzieli się na zakładowy, procesowy, linii wyrobu oraz

lokalizacji i otoczenia przed
B Zakładowy- inwentaryzuje wszystkie wchodząc i wychodzące

materiały , energie, emisje materiałowe i poza materiałowe
(hałas wibracje promieniowanie).
Oddziaływanie na środ na poziomie BZ przejawia się w 2

głównych kat skutków:
- zużycie zasobów surowcowych i energetycznych
- wytworzenie emisji gazowych i pyłowych odpadów stałych

ścieków a także generowania emisji poza materiałowych.
B Procesowy- obejmuje następujące etapy:

- zdefiniowanie procesów technologicznych
- wyodrębnienie procesów cząstkowych
- opisanie procesów cząstkowych za pomocą formularzy

- sporządzenie bilansu Input- Output dla poszczególnych
modułów w ustalonym przedziale czasowym

- syntezę i oszacowanie danych
B Linii wyrobu- jest równoznaczny z analizą ich cyklu życia,
która zawiera wszechstronną ocenę problemów ekologicznych

związanych z projektowaniem, procesem produkcyjnym, fazą
konsumpcyjną produktu kierowanego na rynek.
Wymienić można kilka przyczyn dla których metoda LCA jest

zorientowana na produkty lub obiekty (np. maszyny
urządzenia)

-istnienie produktów ich wytwarzanie warunkuje poprawny
rozwój gosp
- znajomość danych o dużej grupie produktów umożliwia

wprowadzenie w życie odpowiedniej polityki ich kształtowania
-wykorzystywanie polityki kształtowania produktów jest

dodatkową możliwością ukierunkowania działań
gospodarczych na potrzeby społeczne.
B Lokalizacji i otoczenia przedsiębiorstwa- obejmuje wszystkie

obszary i sfery działania przedsiębiorstwa oraz analizuje ich
relacje ze środowiskiem tj.
- nie uwzględnienie w B Zak i proc warsztaty i mag jak również

obiekty towarzyszące (oczyszczenie ścieków, kotłownia własne
ujecie wody)

-obiekty zajmowane przez administ przed(budynki
wyposażenie bar mat biurowe)
-lokalizacja zakładu sfera ochronna wykorzystywanie pow

tereny zielone wpływ na krajobraz
-tabor samoch wraz z optymalizacją przewozów
- gospodarka sur wtórnych (sort, mag i recyrkulacja)

-stare składowiska odpadów
- usługi obce świadczone na rzecz przed (np. sprzątanie

pomieszczeń, używane środki czystości)
Sporządzenie bilansu ekologicznego:



Określenie celu

- ustalenie typu analizy
- klasy analizowanych produktów

-parametru funkcjonalnego ocenianych obiektów



Zestawienie danych

- sporządzenie drzewa procesów związanych z
istnieniem danego produktu oraz wypełnienie go

danymi
-powiązanie obciążeń środowiska z efektami
środowiskowymi

- zestawienie tablicy oddziaływań i efektów



Analiza związków obciążeń z oddziaływaniami

- opracowanie modeli efektów środowiskowych
występowania pojedynczych obciążeń gdzie
uwzględnia się ich znaczenie przez odniesienie do

parametru funkcjonalnego
- stworzenie Zn profilu środowiskowego



Opracowanie procedury obliczeniowo-
wnioskowej

- ocena rezultatów analizy

- ocena wiarygodności procedury sporządzonego
bilansu ekologicznego

BE mogą być stosowane przed wszystkim w polityce wew przed
np. do opracowania strate programu sterowania produktami

przez organy władzy.
Główne zastosowania BE w przem i handlu dot:
- ulepszania produktu

-procesów projektowania
-badań inwentaryzacyjnych
-kształtowania pol przed

-informowania
-negocjacji

-tworzenia strategii market
Be mogą być wykorzystywane przez rządy i władze lokalne w
działaniach zmierzających do :

-etykietowania wyr
-certyfikacji wyr
- określenia opłat za czasowe wykorzystywanie dóbr

naturalnych
- wyznaczanie kierunków działań politycznych

T5 Projektowanie wyrobów zorientowanych na recykling
Zagadnienia:

1.Istota metodologiczna projektowania wyrobów
zintegrowanych

2.Projektowanie procesu wytwórczego zor..
3.Proj eksploatacyjne …
4.Proj likwidacyjne …

1.Celem głownym recyklingu w fazie wytwórczej jest
ograniczenie nadmiernej eksploatacji zasobów naturalnych i
emisji odpadów pierwotnych do środowiska, ten typ recyklingu

zmierza również do minimalnego zużycia energii w prcesach
wytwórczych.

Głownym celem rec w fazie ekspl jest wydłużanie okresu
użytkowania wyrobów najczęściej poprzez wymianę zużytych
części i przywrócenie im cech użytkowych

Celem głów rec w fazie likw jest odzyskanie surowców
wtórnych ze zużytych wyrobów a następnie po odpowiedniej
ich przeróbce ponowne włącznie do procesu produkc

Rec likw wiąże się przede wszystkim z procesami:
-gromadzenia i demontażu

-selekcji i przetwarzania odzyskanych mat
- zagospod odzyskanymi mat użytecznych
T6 Ekologistyka odpadów komunalnych

Zagadnienia:
1.Niezorganizowane formy usuwania Odp kom

2.zorganizowane …
3.utylizacja i likidacja odp kom
Odpady domowe- resztki kuchenne, odpady użytkowe, odpady

niebezpieczne
2.Zależne od rodzaju odpadów stosuję się różne sposoby
postępowania z nimi. Dotyczy to odpadów:

-przeznaczonych do wykorzystywania jako surowce wtórne
-biorozkładalnych przeznaczonych na kompost

-problemowych i toksycznych
- przewidzianych do recyklingu termicznego
3.przedsięwzięciami poprzedzającymi utyli lub kasac powinny

działać w celu ograniczenia odpadów, co może odbywać się np.
przez:

- dążenie do minimalizacji
-unikanie odpadów
-ograniczenie ich ilości

-wielokrotne używanie produktów w tym również opakowań
Utylizacja to przetworzenie wykorzystanie praktyczne.chodzi
zatem o ponowne wykorzystanie mat oraz określonych

składników zewnętrznych w mat.
Wtórne przetwarzanie czyli recykling wyróżniamy:rec

materiałowy, chemicz i termiczny
Likwidacja (kasacja) powinna dotyczyć dopiero pozostałości po
utylizacji oraz rzeczy do tego stopnia zniszczone

zanieczyszczone które utylizacja czynią niemożliwą lub
nieopłacalną.