Temat: Przekładnie cięgnowe. 
 
1.  Przekładniami cięgnowymi nazywamy przekładnie mechaniczne składające się z dwóch rozsuniętych kół 

i opasującego je podatnego cięgna. W zależności od rodzaju cięgna rozróżnia się przekładnie: 
o

 

pasowe z pasem płaskim, klinowym, okrągłym, zębatym, 

o

 

łańcuchowe z łańcuchem płytkowym (w rowerze) lub zębatym (w pile łańcuchowej), 

 

2.  Zalety przekładni cięgnowych 

•  możliwość przenoszenia różnych mocy (od minimalnych do bardzo dużych, 1500 kW – 

w przekładniach pasowych, 3500 kW – w przekładniach łańcuchowych), 

•  pracę przy różnych prędkościach cięgna (do 50 m/s – w przekładniach pasowych, i do 15 m/s – 

w przekładniach łańcuchowych), 

•  duże rozstawienie osi kół (do 15 m – w przekładniach pasowych, do 8 m – w przekładniach 

łańcuchowych), przy wymaganej małej dokładności rozstawienia w porównaniu z przekładniami 
zębatymi, 

3.  Wady przekładni pasowych. 

9  niemożliwość stałego przełożenia w skutek poślizgu, 
9  duży nacisk na wały i łożyska, 
9  wyciąganie się pasa, który wymaga regulacji, 
9  wrażliwość pasa na smary, chemikalia, zapylenie, temperaturę, 
9  duże wymiary przekładni, 

4.  Przekładnie pasowe z pasem płaskim. 

a)  układy przekładni pasowej z pasem 

płaskim: 
9  otwarty, 
9  półskrzyżowane, 
9  skrzyżowane,  

b)  materiały na pasy płaskie są: 

9  mocno sprzężone z kołem 

w celu przeniesienia napędu, 

9  o wysokiej sprawności dla 

przekładni, 

9  wytrzymałe i żywotne, 

c) rodzaje pasów: 

9  pasy skórzane, 
9  pasy tkaninowo-gumowe, 

9  pasy gumowe i balatowe, 
9  pasy tekstylne, 
9  pasy z tworzyw sztucznych, 
9  pasy stalowe, 

d) koła pasowe 

9  żeliwne, 
9  spawane, 

 

5.  Przekładnie pasowe z pasem 

klinowym. 
a)  materiał na pasy klinowe 

¾  z linek poliamidowych, 
¾  z linek stalowych, 
¾  tkanina pokryta gumą, 
¾  tkanina pokryta kauczukiem, 
¾  z warstwą gumowo płócienną lub gumowo kordową, 

b)  rodzaje pasków (przy kącie pasa α=40

o

)

¾  Z –szerokość skuteczna (l

p

) 8,5 mm,  

¾  A – 11,  
¾  B – 14,  
¾  C – 19,  
¾  D – 271,  
¾  E – 32, 

c)  rodzaje rowków kół klinowych 

¾  α=38

o

 

α=36

o

   

α=34

o

 

d)  rodzaje kół pasowych na pasek klinowy 

¾  na pasek pojedynczy, 
¾  wieloklinowe, 

 

6.  Przekładnie z pasami okrągłymi. 

- są stosowane do przenoszenia bardzo małych mocy, 
- do przekładni o małych wymiarach i ciężarze, 
- pasy okrągłe są wykonywane z nici bawełnianych, 
tworzyw sztucznych poliamidowych, skóry. 
- koła wykonuje się o przekroju okrągłym i trapezowym, 

 

.  Przekładnie pasowe zębate. 

a (naopren), 

kami stalowymi, 

b) 

a odkształcalność wzdłużna pasa, 

 

o

 

enty obciążające, 

 

łe wymiary, 

yć gładkie, 

c) 

 

7

a)  materiał na pasy 

o

 

sztuczna gum

o

 

poliuretan, 

o

 

zbrojone lin

zalety 
o

 

mał

o

 

wykorzystują sprzęgnięcie kształtowe,

o

 

umożliwiają dokładne i powtarzalne 
przenoszenie ruchu, 
przenoszą duże mom

o

 

nie obciążają łożysk, 

o

 

nie występuje poślizg,

o

 

większa sprawność, ma

o

 

uzyskuje przełożenie i=30, 

o

 

przy i>3,5 koło duże może b

rodzaje przekładni z pasem zębatym 
o

 

z jednostronnym pasem, 

o

 

z dwustronnym pasem, 

8.  Przekładnie łańcuchowe. 

ół uzębionych, 

iw połączonych przegubowo), 

b) 

e przełożenie, 

ez dobór długości łańcucha), 

ożysk i wałów, 

c) 

gulacji zwisu łańcucha, 

awrotach, 

, 

owania, 

d) 

e,  

 

™ 

gowe), 

rtowe 

e), 

e) 

™ 

, 

ty 

jna 

wa) 

ulejki, 

f)  koł

™ 

ędowe, 

 
9.  Zastoso

motoryzacji 

 dużych 

o

 

cowe, 

o

 

inaczy, 

o

 

o zmiennym 

gokarty), 

a)  budowa przekładni, 

™  dwa lub więcej k
™  opasujący łańcuch (z szeregu ogn
zalety przekładni 
™  zachowują stał
™  dowolne rozstawienie kół (prz
™  przenoszą duże siły, 
™  mniejsze obciążenie ł
wady przekładni 
™  konieczność re
™  nieprzydatność do pracy przy nagłych n
™  możliwość zerwania łańcucha (przez przeciążenie)
™  hałaśliwa praca, 
™  konieczność smar
™  duży koszt wykonania, 
rodzaje łańcuchów 
™  napędowe, 

1)  ogniwow
2)  sworzniowe,
3)  tulejkowe, 
4)  rolkowe, 
5)  zębate, 
nośne (dźwi

™  transpo

(podnośnikow

materiały 

koła – stal, żeliwo

™  elemen

łańcuchów – stal 
konstrukcy
wyższej jakości 
(lub stal stopo
ulepszona cieplnie 
(płytki) lub 
nawęglana  
i hartowana 
(sworznie, t
rolki), 

a łańcuchowe 

jednorz

™  dwu i 

wielorzędowe, 

wanie w 

o

 

umożliwiają przenoszenie
momentów obrotowych, 
produkowane jako bezkoń
niewymagające łączników, 
konieczność stosowania nap
rolek (po dłuższej pracy i 
naciągnięciu się pasa), 
przekładnie cięgnowe 
przełożeniu stosowane w układach napędowych pojazdów o niewielkiej masie (skutery, czterokołowce, 

o

 

gów (rys.), 

 

dzięki zmiennemu przełożeniu sterowanemu w sposób ciągły wariatory pełnią funkcję automatycznej 
skrzyni bie