Pojęcie organizacji:

1. Znaczenie rzeczowe - to całość złożona z ludzi współdziałających przy realizacji

określonego celu

2. Zn. atrybutowe - struktura rzeczy złożonych i procesów (np. przedsiębiorstwo i

produkcja)

3. Zn. czynnościowe - to tworzenie i zmienianie struktur rzeczy i procesów (np.

przedsiębiorstwa i produkcji)

Czteroelementowy model organizacji:

1. Cele (misja, drzewo celów, zadania)
2. Ludzie (kwalifikacje, motywacja, podstawy)
3. Struktura (schemat organizacyjny, instrukcje, zakres czynności)
4. Technologia (wyposażenie, Know-how, wytwarzanie)

Synergia to efekt współdziałania, polegający na tym, że podmioty współdziałające
osiągają więcej niż wynosi suma efektów podmiotów działających osobno. Synergia
nazywana jest efektem organizacyjnym.

Typy organizacji:



ze względu na wielkość (małe, średnie, duże)



z/w na etap rozwoju (w etapie projektowania, w etapie tworzenia, nowe,

ustabilizowane, w etapie schyłkowym)



z/w na nastawienie do zysku (nastawione na zysk, nienastawione na zysk)



z/w na jawność (jawne, tajne)



z/w na legalność (legalne, nielegalne)



z/w na osobowość prawną (posiadające lub nie)



z/w na przedmiot działania (administracyjne, gospodarcze, społeczne, polityczne,

naukowe, edukacyjne, militarne, kulturalne)



z/w na charakter członkostwa (otwarte, zamknięte, dobrowolne, przymusowe)



z/w na kwalifikacje członków (profesjonalne, amatorskie)



z/w na przedmiot działalności (produkcyjne, usługowe)



z/w na własność - sektor gospodarki (sektora publicznego, sektora prywatnego)



z/w na sekcję gospodarki (wg klasyfikacji PKD - np. rybołówstwo i rybactwo,

przetwórstwo przemysłowe)



z/w na formę prawną (indywidualni przedsiębiorcy, spółki prawa handlowego,

przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia



z/w na terytorium działań (lokalne, krajowe, międzynarodowe)

Cele organizacji - to wiązki wartości (produkcyjnych, ekonomicznych, społecznych)
przez nią realizowanych i odnoszących się do jej trwania i rozwoju w kontekście
wzajemnych związków z otoczeniem
Cel - pożądany stan rzeczy

Przykładowe typy celów organizacji:



z/w na szczebel zarządzania (cele całej organizacji, cele pionów, komórek

organizacyjnych)



z/w na stopień trudności (łatwe, trudne)



z/w na wymierność (mierzalne - ilościowe, niemierzalne - jakościowe)



z/w na ważność (główne, drugorzędne, trzeciorzędne)

Funkcje celów organizacyjnych:

1. planistyczna
2. organizacyjna
3. motywacyjna
4. kontrolna

Struktura organizacyjna - obejmuje elementy składowe organizacji i powiązania
pomiędzy nimi (służbowe, technologiczne, funkconalne i informacyjne)

Konfiguracja struktury organizacyjnej - konfiguracja to stopień rozbudowy struktury
organizacyjnej w pionie i poziomie

Konfiguracja pionowa: Szczebel zarządzania: mistrz --> kierownik działu -->
kierownik wydziału "A" --> Z-ca dyrektora/C-ce Prezes --> Dyrektor generalny/Prezes

Przykłady typów struktur organizacyjnych



struktury typu "U" (jednolite) - żaden z jej elementów nie może funkcjonować

samodzielnie bez powiązania z innymi elementami



struktury typu "V" - ziwązki wielu zakładów wchodzących w skład jednej

struktury, ale posiadających znaczną autonomię

Struktury dywizjonalne:
Dywizjonalizacja - proces grupowania stanowisk i komórek organizacyjnych w
większe całości według określonych kryteriów.
Typwe kryteria dywizjonalizacyji: wyrób, rynek geograficzny, etap procesu, rodzaj
klientów

Determinanty struktury organizacyjnej
Determinanty wewnętrzne:



przedmiot działania



etap rozwoju organizacji



technika i technologia



liczba i kwalifikacje ludzie

Determinanty zewnętrzne:



pozycja na rynku (siła konkurencji)



odległość od źródeł zaopatrzenia



odległość od rynku docelowego



przepisy prawa

Otoczenie organizacji i menadżerów

Otoczenie organizacji to zestaw różnych wymiarów i sił, wśród których działa
organizacja.

Otoczenie zewnętrzne - czyli wszystko poza granicami organizacji co może na nią
oddziaływać

Elementy otoczenia:

1. Otoczenie dalsze (ogólne) - oddziaływania pośrednie:

1. ekonomiczny
2. techniczny
3. społeczno-kulturowe
4. prawno-polityczne

5. międzynarodowe

2. Otoczenie bliższe (zadaniowe) - oddziaływanie bezpośrednie

1. konkurenci

2. dostawcy
3. klienci
4. sojusznicy (partnerzy strategiczni)
5. regulatorzy

Środowisko wewnętrzne organizacji <rys. 3 >

Interesariusze wewnętrzni



właściciele (akcjonariusze)



pracownicy



zarząd, rada nadzorcza

Interesariusze zewnętrzni:



klienci



dostawcy



władze państwowe



grupy szczególnych interesów



media



związki zawodowe



instytucje finansowe



konkurenci

Każda organizacja ma własną "mapę" interesariuszy.
5 sił konkurencji (M. Porter)

1. zagrożenie ze strony nowych, wchodzących na rynek przedsiębiorstw
2. Rywalizacja ze strony konkurentów
3. Zagrożenie substytutami
4. Siła nabywców
5. Siła dostawców

Przystosowanie organizacji w dynamicznie funkcjonującym otoczeniu:



zarządzanie informacją



strategiczna reakcja



fuzje, przejęcia, sojusze



projektowanie i elastyczność organizacji



wpływ bezpośredni na otoczenie

Modele skuteczności organizacji:

1. podejście systemowo-zasobowe
2. podejście procesowe
3. podejście celowe
4. podejście uwzględniające strategicznych zwolenników\