INSTYTUT TECHNIKI

W y d z i a ł Ma t e ma t y k i , F i z y k i i T e c h n i k i

UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA

Przedmiot

:

Nauka o materiałach i inżynieria wytwarzania I

Temat:

Badanie podstawowych właściwości fizycznych

Nr ćwiczenia: 1

Kierunek: ETI

1. Zadanie:

ƒ Zapoznanie się ze metodami oznaczania gęstości tworzyw sztucznych.

2. Wyposażenie stanowiska:

ƒ Waga analityczna.
ƒ Zestaw naczyń laboratoryjnych.
ƒ Suwmiarka elektroniczna.
ƒ Norma PN-92/C-89035. Tworzywa sztuczne. Metody oznaczania gęstości i gęstości względnej tworzyw nieporowatych.
ƒ Próbki do badań.

3. Przebieg ćwiczenia:

ƒ Wyciąć 3 próbki sześcienne o wymiarach boków 10 mm.
ƒ Zważyć każdą próbkę z dokładnością do 0,01 g.
ƒ Zmierzyć za pomocą suwmiarki długość boków z dokładnością 0,1 mm.
ƒ Przygotować 3 próbki o nieregularnym kształcie.
ƒ Zważyć każdą próbkę z dokładnością do 0,01 g.
ƒ Napełnić cylinder wodą i odczytać jej poziom (wartość tą oznaczyć jako objętość V

1

).

ƒ Umieścić badaną próbkę w cylindrze z wodą i odczytać poziom, oznaczając objętość V

2

.

ƒ

Umieścić dane w tabeli.

4. Uwagi do sprawozdania:

ƒ Opisać inne metody oznaczania gęstości.

ƒ

Obliczyć gęstości dla próbek o regularnych i nieregularnych kształtach.

ƒ

Opracować wnioski

Literatura podstawowa:

ƒ Żenkiewicz M.: Tworzywa wielkocząsteczkowe. Polimeryzacja- właściwości-badania. WAB, Bydgoszcz 2002.
ƒ Broniewski T., Kapko J., Płaczek W., Thomalla J.: Metody badań i ocena właściwości tworzyw sztucznych. WNT Warszawa

2000.

ƒ

Dobrosz K., Matysiak A.: Tworzywa sztuczne: Materiałoznawstwo i przetwórstwo. Warszawa 1995.

Literatura uzupełniająca:

ƒ

Żuchowska D.: Polimery konstrukcyjne. WNT Warszawa 2000.

Opracował: Zweryfikował: Zatwierdził:

Mgr inż. Krzysztof Moraczewski

Dr inż. Julian Polański

prof. dr hab. inż. Marian Żenkiewicz

INSTYTUT TECHNIKI

W y d z i a ł Ma t e ma t y k i , F i z y k i i T e c h n i k i

UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA

Przedmiot

:

Nauka o materiałach i inżynieria wytwarzania I

Temat:

Identyfikacja tworzyw sztucznych

Nr ćwiczenia: 2

Kierunek: ETI

1. Zadanie:

ƒ Określenie typu polimeru stanowiącego główny składnik analizowanego materiału polimerowego..

2. Wyposażenie stanowiska:

ƒ Palnik.
ƒ Probówki.
ƒ Uchwyt do próbówek.
ƒ Metalowa łyżeczka.
ƒ Szczypce.
ƒ Tabele do identyfikacji tworzyw.
ƒ Zestaw próbek do identyfikacji.

3. Przebieg ćwiczenia:

ƒ Ocenić próbkę tworzywa na podstawie wyglądu zewnętrznego: jego barwę, przezroczystość czy przeświecanie, mętność, sposób

formowania i kształtowania, zachowanie się podczas wyginania.

ƒ Umieścić badane tworzywo w szczypcach i wprowadzić bezpośrednio w płomień palnika.
ƒ Obserwować wygląd próbki podczas spalania: ocenić jego palność, sposób topienia, kolor płomienia i układ barwy.
ƒ Scharakteryzować łatwość zapalenia się materiału badanego oraz zdolność do gaśnięcia.
ƒ Określić zapach dymu po zagaszeniu próbki.
ƒ Włożyć do probówki rozdrobnione tworzywo i umieścić probówkę w uchwycie.
ƒ Ogrzewać probówkę nad palnikiem, wyjmując co chwilę z ognia i obserwować co się dzieje wewnątrz (czy próbka topi się,

rozkłada, ciemnieje).

ƒ Wykonać badanie pH wydzielających się gazów (zwilżony papierek lakmusowy przyłożyć do wylotu probówki).

ƒ

Porównać zaobserwowane zjawiska z tabelą i określić polimer, który został zidentyfikowany.

4. Uwagi do sprawozdania:

ƒ Opisać inne metody identyfikacji tworzyw.
ƒ Zanotować w tabeli wszystkie wyniki obserwacji.
ƒ Porównać zachowanie się poszczególnych tworzyw podczas spalania.

ƒ

Opracować wnioski.

Literatura podstawowa:

ƒ Żenkiewicz M.: Tworzywa wielkocząsteczkowe. Polimeryzacja- właściwości-badania. WAB, Bydgoszcz 2002.
ƒ Broniewski T., Kapko J., Płaczek W., Thomalla J.: Metody badań i ocena właściwości tworzyw sztucznych. WNT Warszawa

2000.

ƒ

Dobrosz K., Matysiak A.: Tworzywa sztuczne: Materiałoznawstwo i przetwórstwo. Warszawa 1995.

Literatura uzupełniająca:

ƒ

Żuchowska D.: Polimery konstrukcyjne. WNT Warszawa 2000.

ƒ

Sikora R.: Tworzywa wielkocząsteczkowe. Rodzaje, właściwości i struktura. WUPL, Lublin 1991.

Opracował: Zweryfikował: Zatwierdził:

Mgr inż. Krzysztof Moraczewski

Dr inż. Julian Polański

prof. dr hab. inż. Marian Żenkiewicz

INSTYTUT TECHNIKI

W y d z i a ł Ma t e ma t y k i , F i z y k i i T e c h n i k i

UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA

Przedmiot

:

Nauka o materiałach i inżynieria wytwarzania I

Temat:

Badanie nasiąkliwości materiałów polimerowych

Nr ćwiczenia: 3

Kierunek: ETI

1. Zadanie:

ƒ Zapoznanie się ze sposobem oznaczania zdolności pochłaniania wody przez tworzywa.

2. Wyposażenie stanowiska:

ƒ Łaźnia wodna.
ƒ Zestaw naczyń laboratoryjnych.
ƒ Waga analityczna.
ƒ Norma PN-ISO 8361-1:1994. Tworzywa sztuczne. Oznaczanie chłonności wody.
ƒ Materiał do badań.

3. Przebieg ćwiczenia:

ƒ Wyciąć z folii lub płyty 3 próbki kwadratowe o boku 50

± 1 mm i grubości płyty lub folii (powierzchnia wycięcia powinna być

gładka).

ƒ Wyciąć z folii lub płyty 3 próbki w postaci krążków o boku 50

± 1 mm i grubości płyty lub folii (powierzchnia wycięcia powinna

być gładka).

ƒ Zważyć każdą próbkę z dokładnością do 0,01 g.
ƒ Umieścić próbki w naczyniu z wrzącą wodą destylowaną na czas 30 minut tak, aby nie stykały się ze sobą lub ze ściankami

naczynia.

ƒ Przenieść próbki po tym czasie do naczynia zawierającego wodę destylowaną o temperaturze pokojowej na kolejne 15 minut.
ƒ Wyjąć próbki osuszyć i w ciągu 1 minuty zważyć.

ƒ

Umieścić dane w tabeli.

4. Uwagi do sprawozdania:

ƒ Opisać znaczenie praktyczne pomiaru.

ƒ

Obliczyć chłonność w procentach wagowych i miligramach.

ƒ

Opracować wnioski.

Literatura podstawowa:

ƒ Żenkiewicz M.: Tworzywa wielkocząsteczkowe. Polimeryzacja- właściwości-badania. WAB, Bydgoszcz 2002.
ƒ Broniewski T., Kapko J., Płaczek W., Thomalla J.: Metody badań i ocena właściwości tworzyw sztucznych. WNT Warszawa

2000.

ƒ

Dobrosz K., Matysiak A.: Tworzywa sztuczne: Materiałoznawstwo i przetwórstwo. Warszawa 1995.

Literatura uzupełniająca:

ƒ Żuchowska D.: Polimery konstrukcyjne. WNT Warszawa 2000.

ƒ

Sikora R.: Tworzywa wielkocząsteczkowe. Rodzaje, właściwości i struktura. WUPL, Lublin 1991.

Opracował: Zweryfikował: Zatwierdził:

Mgr inż. Krzysztof Moraczewski

Dr inż. Julian Polański

prof. dr hab. inż. Marian Żenkiewicz

INSTYTUT TECHNIKI

W y d z i a ł Ma t e ma t y k i , F i z y k i i T e c h n i k i

UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA

Przedmiot

:

Nauka o materiałach i inżynieria wytwarzania I

Temat:

Badanie wilgotności materiałów polimerowych

Nr ćwiczenia: 4

Kierunek: ETI

1. Zadanie:

ƒ Zapoznanie się ze sposobem oznaczania wilgotności tworzyw

2. Wyposażenie stanowiska:

ƒ Suszarka z termostatem.
ƒ Waga analityczna.
ƒ Próbki do badań.

3. Przebieg ćwiczenia:

ƒ Przygotować 3 próbki o wymiarach 40x40x40 mm.
ƒ Zważyć każdą próbkę z dokładnością 0,01 g.
ƒ Ustawić temperaturę termostatu na 120

0

C.

ƒ Włożyć próbki do suszarki na godzinę.
ƒ Wyjąć po tym czasie próbki i zważyć.

4. Uwagi do sprawozdania:

ƒ Opisać praktyczne znaczenie pomiaru.
ƒ Obliczyć wilgotność w procentach wagowych.
ƒ Opracować wnioski..

Literatura podstawowa:

ƒ Żenkiewicz M.: Tworzywa wielkocząsteczkowe. Polimeryzacja- właściwości-badania. WAB, Bydgoszcz 2002.
ƒ Broniewski T., Kapko J., Płaczek W., Thomalla J.: Metody badań i ocena właściwości tworzyw sztucznych. WNT

Warszawa 2000.

ƒ Dobrosz K., Matysiak A.: Tworzywa sztuczne: Materiałoznawstwo i przetwórstwo. Warszawa 1995.

Literatura uzupełniająca:

ƒ Żuchowska D.: Polimery konstrukcyjne. WNT Warszawa 2000.
ƒ Wójcikiewicz Z.: Podstawy chemii, technologii i przetwórstwa polimerów. WPŚ, Kielce 2005.

Opracował: Zweryfikował: Zatwierdził:

Mgr inż. Krzysztof Moraczewski

Dr inż. Julian Polański

prof. dr hab. inż. Marian Żenkiewicz

INSTYTUT TECHNIKI

W y d z i a ł Ma t e ma t y k i , F i z y k i i T e c h n i k i

UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA

Przedmiot

:

Nauka o materiałach i inżynieria wytwarzania I

Temat:

Badanie udarności tworzyw sztucznych

Nr ćwiczenia: 5

Kierunek: ETI

1. Zadanie:

ƒ Poznanie metody badania udarności próbek z karbem i bez karbu.

2. Wyposażenie stanowiska:

ƒ Młot udarowy typu Charpy’ego.
ƒ Norma PN-81/C-89029. Tworzywa sztuczne. Oznaczanie udarności metodą Charpy’ego.
ƒ Suwmiarka elektroniczna.

ƒ

Instrukcja obsługi aparatu do oznaczania udarności.

ƒ

Próbki do badań.

3. Przebieg ćwiczenia:

ƒ Zapoznać się z instrukcją obsługi aparatu do oznaczania udarności.
ƒ Przygotować 5 próbek z karbem o wymiarach 80x4x10 mm.
ƒ Przygotować 5 próbek bez karbu o wymiarach 80x4x10 mm, szerokości karbu 2

± 0,2 mm, głębokości karbu 6.7 ± 0,3 mm.

ƒ Zwymiarować każdą próbkę przy użyciu suwmiarki z dokładnością 0,1 mm.
ƒ Zaaretować młot urządzenia w pozycji pionowej
ƒ Ustawić wskazówkę zabieraka na maksymalnej wartości skali.
ƒ Umieścić próbki na dwóch podporach ( w przypadku próbek z karbem młot ma uderzyć w powierzchnię przeciwną do karbu).

ƒ

Zwolnić aretaż i odczytać energię zaabsorbowaną przez łamaną próbkę.

ƒ

Umieścić dane w tabeli.

4. Uwagi do sprawozdania:

ƒ Opisać inne metody badania udarności.
ƒ Opisać znaczenie praktyczne pomiaru.
ƒ Obliczyć udarność z karbem i bez karbu.
ƒ Obliczyć udarność względną.

ƒ

Opracować wnioski.

Literatura podstawowa:

ƒ Żenkiewicz M.: Tworzywa wielkocząsteczkowe. Polimeryzacja- właściwości-badania. WAB, Bydgoszcz 2002.
ƒ Broniewski T., Kapko J., Płaczek W., Thomalla J.: Metody badań i ocena właściwości tworzyw sztucznych. WNT Warszawa

2000.

ƒ

Dobrosz K., Matysiak A.: Tworzywa sztuczne: Materiałoznawstwo i przetwórstwo. Warszawa 1995.

Literatura uzupełniająca:

ƒ Żuchowska D.: Polimery konstrukcyjne. WNT Warszawa 2000.

ƒ

Wójcikiewicz Z.: Podstawy chemii, technologii i przetwórstwa polimerów. WPŚ, Kielce 2005.

Opracował: Zweryfikował: Zatwierdził:

Mgr inż. Krzysztof Moraczewski

Dr inż. Julian Polański

prof. dr hab. inż. Marian Żenkiewicz

INSTYTUT TECHNIKI

W y d z i a ł Ma t e ma t y k i , F i z y k i i T e c h n i k i

UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA

Przedmiot

:

Nauka o materiałach i inżynieria wytwarzania I

Temat:

Badanie twardości tworzyw sztucznych

Nr ćwiczenia: 6

Kierunek: ETI

1. Zadanie:

ƒ Poznanie metody oznaczania twardości tworzyw sztucznych metodą Brinella.

2. Wyposażenie stanowiska:

ƒ Twardościomierz Brinella HPK 752.
ƒ Norma PN-93/C-89030.01. Tworzywa sztuczne. Oznaczanie twardości. Metoda wciskania kulki.
ƒ Sekundomierz.
ƒ Instrukcja obsługi aparatu do oznaczania twardości metodą Brinella.

ƒ

Próbki do badań.

3. Przebieg ćwiczenia:

ƒ Zapoznać się z instrukcją obsługi aparatu do oznaczania twardości.
ƒ Przygotować próbki o kształcie prostopadłościanu o bokach 50x50 mm i grubości nie mniejszej niż 4 mm
ƒ Wybrać odpowiednie obciążenie z następujących obciążeń pomiarowych: 49, 132, 358 lub 961 N.
ƒ Dobrać obciążenie pomiarowe tak, aby otrzymana głębokość odcisku mieściła się w zakresie 0,15-0,35 mm.
ƒ Umieścić próbkę na stoliku pomiarowym i pokręcając śrubą podnosić stolik do góry, aż zapali się lampka kontrolna wstępnej siły

F

0

(górna lampka kontrolna na prawo od miernika) i ustawić wskazówkę miernika na zero.

ƒ Przyłożyć następnie dodatkową siłę F

1

przez naciśnięcie przycisku znajdującego się w dolnej części aparatu. Z chwilą, kiedy

dodatkowa siła F

1

osiągnie zadaną wartość zapala się lampka kontrolna po lewej stronie aparatu obok miernika i służy tym

samym jako sygnał do mierzenia czasu.

ƒ Odczytać po 60 sekundach głębokość h na mierniku, po czym nacisnąć ponownie przycisk znajdujący się w dolnej części

aparatu, powodując zdjęcie obciążenia.

ƒ Odczytać po kolejnych 60 sekundach wartość h

0

.

ƒ Obniżyć po pomiarze stolik pomiarowy i ustawić próbkę do następnego pomiaru.
ƒ Wykonać na jednej próbce po trzy pomiary w różnych miejscach.
ƒ Umieścić wyniki pomiaru w tabeli.

4. Uwagi do sprawozdania:

ƒ Opisać inne metody badania twardości tworzyw.
ƒ Obliczyć średnią arytmetyczną z pomiarów.
ƒ Obliczyć twardość i powrót poodkształceniowy.
ƒ Opracować wnioski.

Literatura podstawowa:

ƒ Żenkiewicz M.: Tworzywa wielkocząsteczkowe. Polimeryzacja- właściwości-badania. WAB, Bydgoszcz 2002.
ƒ Broniewski T., Kapko J., Płaczek W., Thomalla J.: Metody badań i ocena właściwości tworzyw sztucznych. WNT Warszawa

2000.

ƒ

Dobrosz K., Matysiak A.: Tworzywa sztuczne: Materiałoznawstwo i przetwórstwo. Warszawa 1995.

Literatura uzupełniająca:

ƒ

Żuchowska D.: Polimery konstrukcyjne. WNT Warszawa 2000.

ƒ

Wójcikiewicz Z.: Podstawy chemii, technologii i przetwórstwa polimerów. WPŚ, Kielce 2005.

Opracował: Zweryfikował: Zatwierdził:

Mgr inż. Magdalena Stepczyńska Dr

inż. Julian Polański

prof. dr hab. inż. Marian Żenkiewicz

INSTYTUT TECHNIKI

W y d z i a ł Ma t e ma t y k i , F i z y k i i T e c h n i k i

UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA

Przedmiot

:

Nauka o materiałach i inżynieria wytwarzania I

Temat:

Badanie ścieralności gumy

Nr ćwiczenia: 7

Kierunek: ETI

1. Zadanie:

ƒ Poznanie metody badania ścieralności gumy.

2. Wyposażenie stanowiska:

ƒ Aparat Schopera-Schlobacha APGi 613.10.
ƒ Norma PN-75/C-04235. Guma. Oznaczanie ścieralności za pomocą aparatu Schoppera-Schlobacha.
ƒ Suwmiarka elektroniczna.
ƒ Waga analityczna.

ƒ

Instrukcja obsługi aparatu do oznaczania ścieralności.

ƒ

Próbki do badań.

3. Przebieg ćwiczenia:

ƒ Zapoznać się z instrukcją obsługi aparatu do oznaczania ścieralności.
ƒ Zwymiarować za pomocą suwmiarki 3 próbki.
ƒ Zważyć każdą próbkę z dokładnością do 0,01 g.
ƒ Obliczyć gęstość próbek w g/cm

3

.

ƒ Umieścić próbkę w uchwycie aparatu i za pomocą śruby mikrometrycznej wysunąć ją z uchwytu na wysokość 2 mm.
ƒ Włączyć aparat.
ƒ Po przejściu przez próbkę całej długości bębna aparat wyłączyć.
ƒ Wyjąć próbkę i oczyścić z pyłu gumowego.
ƒ Zważyć próbkę z dokładnością do 0,01 g.
ƒ Umieścić dane w tabeli

4. Uwagi do sprawozdania:

ƒ Opisać inne metody badania ścieralności.
ƒ Opisać znaczenie praktyczne pomiaru.
ƒ Obliczyć ścieralność próbki gumowej.
ƒ Opracować wnioski.

Literatura podstawowa:

ƒ Żenkiewicz M.: Tworzywa wielkocząsteczkowe. Polimeryzacja- właściwości-badania. WAB, Bydgoszcz 2002.
ƒ Broniewski T., Kapko J., Płaczek W., Thomalla J.: Metody badań i ocena właściwości tworzyw sztucznych. WNT Warszawa

2000.

ƒ

Dobrosz K., Matysiak A.: Tworzywa sztuczne: Materiałoznawstwo i przetwórstwo. Warszawa 1995.

Literatura uzupełniająca:

ƒ

Żuchowska D.: Polimery konstrukcyjne. WNT Warszawa 2000.

ƒ

Jaroszyńska D., Gaczyński R., Felczak B.: Metody badań własności fizycznych gumy. WNT Warszawa 1978.

Opracował: Zweryfikował: Zatwierdził:

Mgr inż. Magdalena Stepczyńska Dr

inż. Julian Polański

prof. dr hab. inż. Marian Żenkiewicz

INSTYTUT TECHNIKI

W y d z i a ł Ma t e ma t y k i , F i z y k i i T e c h n i k i

UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA

Przedmiot

:

Nauka o materiałach i inżynieria wytwarzania I

Temat:

Badanie wytrzymałości przy statycznym rozciąganiu

Nr ćwiczenia: 8

Kierunek: ETI

1. Zadanie:

ƒ Poznanie metod badania odkształceń i naprężeń przy próbie na rozciąganie.

2. Wyposażenie stanowiska:

ƒ Maszyna wytrzymałościowa ZMGi 250.
ƒ Norma PN-ISO 527 - 1

÷3. Tworzywa sztuczne. Oznaczanie wytrzymałości tworzyw przy statycznym rozciąganiu.

ƒ Suwmiarka elektroniczna.
ƒ Instrukcja obsługi maszyny wytrzymałościowej.
ƒ Próbki do badań.

3. Przebieg ćwiczenia:

ƒ Zapoznać się z instrukcją obsługi maszyny wytrzymałościowej.
ƒ Zmierzyć za pomocą suwmiarki grubość i szerokość próbki.
ƒ Zaznaczyć na próbce długość odcinka pomiarowego l

0

oraz odległość zamocowania uchwytów maszyny wytrzymałościowej l

m

.

ƒ Zamontować próbkę w uchwytach maszyny wytrzymałościowej tak, aby odległość między uchwytami odpowiadała wartości l

m

.

ƒ Ustawić w pozycji zero czynną i bierną wskazówkę dynamometru.
ƒ Ustawić miernik wydłużenia w położeniu zero.
ƒ Włączyć napęd maszyny.
ƒ Odczytać po zerwaniu próbki z tarczy dynamometru wartość siły przy zerwaniu oraz z miernika wydłużenie przy zerwaniu.

ƒ

Usunąć próbkę i zamontować następną.

ƒ

Umieścić dane w tabeli.

4. Uwagi do sprawozdania:

ƒ Opisać znaczenie praktyczne pomiaru.
ƒ Opisać schematyczny wykres rozciągania tworzyw sztucznych.
ƒ Obliczyć powierzchnię początkowego przekroju poprzecznego.
ƒ Obliczyć naprężenie przy zerwaniu.
ƒ Obliczyć wydłużenie względne przy zerwaniu.

ƒ

Opracować wnioski.

Literatura podstawowa:

ƒ Żenkiewicz M.: Tworzywa wielkocząsteczkowe. Polimeryzacja- właściwości-badania. WAB, Bydgoszcz 2002.
ƒ Broniewski T., Kapko J., Płaczek W., Thomalla J.: Metody badań i ocena właściwości tworzyw sztucznych. WNT Warszawa

2000.

ƒ

Dobrosz K., Matysiak A.: Tworzywa sztuczne: Materiałoznawstwo i przetwórstwo. Warszawa 1995.

Literatura uzupełniająca:

ƒ Żuchowska D.: Polimery konstrukcyjne. WNT Warszawa 2000.

ƒ

Wójcikiewicz Z.: Podstawy chemii, technologii i przetwórstwa polimerów. WPŚ, Kielce 2005.

Opracował: Zweryfikował: Zatwierdził:

Mgr inż. Magdalena Stepczyńska Dr

inż. Julian Polański

prof. dr hab. inż. Marian Żenkiewicz

INSTYTUT TECHNIKI

W y d z i a ł Ma t e ma t y k i , F i z y k i i T e c h n i k i

UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA

Przedmiot

:

Nauka o materiałach i inżynieria wytwarzania I

Temat:

Badanie odporności cieplnej polimerów metodą Martensa

Nr ćwiczenia: 9

Kierunek: ETI

1. Zadanie:

ƒ Zapoznanie się z badaniami wytrzymałości cieplnej tworzyw sztucznych metodą Martensa.

2. Wyposażenie stanowiska:

ƒ Aparat Martensa FWM 632.10.
ƒ Norma PN-90/C-89025. Tworzywa sztuczne. Oznaczanie temperatury ugięcia metodą Martensa.
ƒ Instrukcja obsługi aparatu Martensa.
ƒ Materiał do badań.

3. Przebieg ćwiczenia:

ƒ Zapoznać się z instrukcją obsługi aparatu Martensa.
ƒ Wyciąć 3 próbki wymiarach 120x15x10 mm.
ƒ Umieścić próbki w podstawie przyrządu za pomocą uchwytu.
ƒ Obciążyć swobodny koniec w taki sposób, aby w próbce powstało naprężenie zginające o wartości 5 MPa.
ƒ Ustawić ramię obciążające w położeniu poziomym.
ƒ Ogrzewać próbki z prędkością 50

0

C/h.

ƒ Zapisywać przyrost temperatury co 15 min.
ƒ Wynikiem pomiaru jest temperatura, w której wskaźnik ugięcia wskaże opuszczenie ramienia obciążnikowego odpowiadające

ugięciu się próbki o 6 mm, co sygnalizowane jest zapaleniem lampki kontrolnej i sygnałem dźwiękowym.

ƒ Przyjąć za wynik pomiaru średnią temperaturę dla trzech równocześnie badanych próbek.
ƒ Umieścić dane w tabeli.

4. Uwagi do sprawozdania:

ƒ Opisać inne metody badania odporności cieplnej.
ƒ Przedstawić budowę i zasadę działania aparatu Martensa.
ƒ Opracować wnioski..

Literatura podstawowa:

ƒ Żenkiewicz M.: Tworzywa wielkocząsteczkowe. Polimeryzacja- właściwości-badania. WAB, Bydgoszcz 2002.
ƒ Broniewski T., Kapko J., Płaczek W., Thomalla J.: Metody badań i ocena właściwości tworzyw sztucznych. WNT Warszawa

2000.

ƒ

Dobrosz K., Matysiak A.: Tworzywa sztuczne: Materiałoznawstwo i przetwórstwo. Warszawa 1995.

Literatura uzupełniająca:

ƒ

Żuchowska D.: Polimery konstrukcyjne. WNT Warszawa 2000.

ƒ

Wójcikiewicz Z.: Podstawy chemii, technologii i przetwórstwa polimerów. WPŚ, Kielce 2005.

Opracował: Zweryfikował: Zatwierdził:

Mgr inż. Magdalena Stepczyńska Dr

inż. Julian Polański

prof. dr hab. inż. Marian Żenkiewicz

INSTYTUT TECHNIKI

W y d z i a ł Ma t e ma t y k i , F i z y k i i T e c h n i k i

UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA

Przedmiot

:

Nauka o materiałach i inżynieria wytwarzania I

Temat:

Wybrane metody badania folii

Nr ćwiczenia: 10

Kierunek: ETI

1. Zadanie:

ƒ Zapoznanie się z pomiarem grubości folii oraz z oznaczaniem zwilżalności za pomocą cieczy pomiarowych.

2. Wyposażenie stanowiska:

ƒ Grubościomierz.
ƒ Zestaw cieczy pomiarowych.
ƒ Norma PN-92/C-89090. Folie z tworzyw sztucznych. Oznaczanie grubości.
ƒ Norma PN-93/C-89438. Oznaczanie zwilżalności folii polipropylenowej orientowanej dwuosiowo.
ƒ Materiał do badań.

3. Przebieg ćwiczenia:

ƒ Wyciąć z folii 3 próbki o wymiarach 100x120, 100x300, 100x500 mm.
ƒ Za pomocą grubościomierza zmierzyć grubość folii w miejscach określonych przez normę.
ƒ Obliczyć średnią arytmetyczną z wykonanych pomiarów.
ƒ Wyciąć z folii polietylenowej, polipropylenowej i poli(tereftalanu etylenu) próbki o wymiarach 150x150 mm.
ƒ Wziąć z zestawu ciecz pomiarową o swobodnej energii powierzchniowej 30 mJ/m

2

.

ƒ Nanieść na folię ciecz pomiarową w postaci pasma o szerokości ok. 10 mm.
ƒ Zmierzyć czas, po jakim ta warstwa rozdzieli się na pojedyncze krople.

ƒ

Powtórzyć pomiar jeżeli ciecz nie ulegnie podziałowi w czasie zbliżonym do 2 s, używając kolejnej cieczy z danego zestawu, o
swobodnej energii powierzchniowej większej o 1 mJ/m

2

.

ƒ

Umieścić dane w tabeli.

4. Uwagi do sprawozdania:

ƒ Opisać znaczenie praktyczne pomiaru.

ƒ

Przedstawić inne metody określania swobodnej energii powierzchniowej.

ƒ

Opracować wnioski

Literatura podstawowa:

ƒ Żenkiewicz M.: Adhezja i modyfikowanie warstwy wierzchniej tworzyw wielkocząsteczkowych. WNT, Warszawa 2000.

ƒ

Żenkiewicz M., Czupryńska J.: Wybrane zagadnienia modyfikowania radiacyjnego materiałów polimerowych. WAB, Bydgoszcz

2003.

ƒ

Żenkiewicz M.: Tworzywa wielkocząsteczkowe. Polimeryzacja- właściwości-badania. WAB, Bydgoszcz 2002..

Literatura uzupełniająca:

ƒ

Broniewski T., Kapko J., Płaczek W., Thomalla J.: Metody badań i ocena właściwości tworzyw sztucznych. WNT Warszawa
2000.

Opracował: Zweryfikował: Zatwierdził:

Mgr inż. Magdalena Stepczyńska Dr

inż. Julian Polański

prof. dr hab. inż. Marian Żenkiewicz