„Agresja i przemoc wśród młodzieży”

Scenariusz lekcji godziny

wychowawczej

Beata Maj

Pedagogika Kwalifikacyjna

Studia podyplomowe

Lekcja godziny wychowawczej przeprowadzona w gimnazjum

Druga jednostka lekcyjna

Temat; Dlaczego zachowujemy się agresywnie?

CEL OGÓLNY;Uczeń wie jak unikać agresywnego zachowania, i jak
zapobiegać takim zachowaniom a także uczeń uświadamia sobie różne
przyczyny zachowań agresywnych,

Cele szczegółowe:

•

Uczeń potrafi rozpoznać i nazwać emocje wywołujące agresje

•

Potraf określić przyczyny zachowań agresywnych

•

potrafi przewidzieć jakie sytuacje wywołują agresje

•

wie jak unikać i gdzie może szukać pomocy w wyniku przejawów
agresji i przemocy

•

• wyjaśnić zachowanie agresywne jako skutek niezaspokojenia
potrzeb, chęć zdobycia atrakcyjnych dóbr, normę związaną z
przynależnością do danej grupy, efekt niskiej samooceny, sposób
opieki czy wychowania i powód uzyskania poczucia siły,

•

• zmodyfikować zachowanie tak, by nie było ono agresywne,

•

• zaprezentować zachowania nieagresywne sytuacjach będących
potencjalnymi przyczynami zachowań agresywnych.

Czas lekcji ; 45 minut

Materiały; (Środki dydaktyczne)

•

ankieta

•

pogadanka

•

markery

•

arkusze papieru

•

arkusze z zadaniami do wypełnienia

Metody;

•

praca z tekstem

•

uzupełnianie zdań

•

praca w grupach

•

praca indywidualna (przy wypełnianiu ankiety)

Aranżacja przestrzeni; uczniowie siedzą w kręgu

Przebieg zajęć:

•

Czynności organizacyjne(sprawdzenie listy) (5min)

1. Nauczyciel wita się z klasą, uczniowie wspólnie utworzyli krąg z

krzesełek i siedzą skierowani twarzami do siebie (nauczyciel jest
częścią tego kręgu)

2. Przedstawia uczniom temat, nawiązanie do poprzedniej lekcji i prosi

uczniów o własne przemyślenia i wnioski podczas lekcji.

3. Uczniowie zostają podzielenia na 5,6 grup ( w zależności od

liczebności klasy,uczniowie siedzą obok siebie, po 2 lub trzy osoby)
Każda grupa otrzymuje opis jednej sytuacji, którą ma
przeanalizować. Następnie członkowie grupy wypełniają tabelkę
wspólnie i prezentują na forum klasy. Prowadzący stara się
naprowadzić uczniów na odkrycie określonych mechanizmów
zachowań agresywnych.

Arkusz z sytuacjami

( załącznik) czas ( 20 min)

Sytuacja I

Kasia przynosi do szkoły nową kasetę ulubionego zespołu Ewy. Ewa
chce ją pożyczyć i przesłuchać w domu. Kasia kategorycznie
odmawia. Podczas przerwy Ewa wyjmuje ukradkiem kasetę z
plecaka Kasi i zabiera.
AGRESOR

I. Dlaczego to zrobiła? (motywy
działania)

III. Co czuje? Jakie posiada cechy?

II. Jakie odniosła korzyści?

IV. Co zrobić, aby nie zostać
agresorem?

OFIARA

I. Co czuje? Jakie posiada cechy?

III. Co traci?

II. Co sprawiło, że osoba stała się ofiarą?

IV. Jak się obronić przed agresją?

Sytuacja II

Przyjaciele Wojtka dokuczają Michałowi. Mają pretensje do Wojtka,
że on nie robi tego samego co oni. Następnego dnia Wojtek przypina
na plecach Michała kartkę z napisem „Jestem głupi".

AGRESOR

I. Dlaczego to zrobiła? (motywy
działania)

III. Co czuje? Jakie posiada cechy?

II. Jakie odniosła korzyści?

IV. Co zrobić, aby nie zostać
agresorem?

1. OFIARA

I. Co czuje? Jakie posiada cechy?

III. Co traci?

II. Co sprawiło, że osoba stała się ofiarą?

IV. Jak się obronić przed agresją?

Sytuacja III

Nauczyciel przy całej klasie skrzyczał Darka. Na przerwie do Darka
podszedł kolega z innej klasy i chciał się umówić na mecz. Darek
powiedział „ odczep się" i popchnął go na ścianę.

AGRESOR

I. Dlaczego to zrobiła? (motywy
działania)

III. Co czuje? Jakie posiada cechy?

II. Jakie odniosła korzyści?

IV. Co zrobić, aby nie zostać
agresorem?

OFIARA

I. Co czuje? Jakie posiada cechy?

III. Co traci?

II. Co sprawiło, że osoba stała się ofiarą?

IV. Jak się obronić przed agresją?

Sytuacja IV

Adam jest bardzo słabym uczniem, jest też najmniejszy i najsłabszy w
klasie. Na swoim podwórku zmusza młodsze dzieci, aby go słuchały i
często jest wobec nich agresywny.

AGRESOR

I. Dlaczego to zrobiła? (motywy
działania)

III. Co czuje? Jakie posiada cechy?

II. Jakie odniosła korzyści?

IV. Co zrobić, aby nie zostać
agresorem?

OFIARA

I. Co czuje? Jakie posiada cechy?

III. Co traci?

II. Co sprawiło, że osoba stała się ofiarą?

IV. Jak się obronić przed agresją?

Sytuacja V

Rodzice zostawili w domu trzynastoletnią Ule i jej trzyletnią siostrę
Asię i polecili, aby Ula zaopiekowała się siostrą. Kiedy Asia potłukła
ulubiony wazon mamy, Ula zaczęła krzyczeć i dała jej kilka mocnych
klapsów.

AGRESOR

I. Dlaczego to zrobiła? (motywy
działania)

III. Co czuje? Jakie posiada cechy?

II. Jakie odniosła korzyści?

IV. Co zrobić, aby nie zostać
agresorem?

OFIARA

I. Co czuje? Jakie posiada cechy?

III. Co traci?

II. Co sprawiło, że osoba stała się ofiarą?

IV. Jak się obronić przed agresją?

Sytuacja VI

Grupa chłopców włóczyła się po osiedlu w sobotni wieczór. Byli
znudzeni i nie mieli żadnych pomysłów na spędzenie czasu. W
pewnej chwili jeden z nich zaczął rzucać kamieniami w uliczną
latarnię, pozostali chłopcy wyraźnie się ożywili. Wywrócili kosz na
śmieci i zaczęli niszczyć znak drogowy.

AGRESOR

I. Dlaczego to zrobiła? (motywy
działania)

III. Co czuje? Jakie posiada cechy?

II. Jakie odniosła korzyści?

IV. Co zrobić, aby nie zostać
agresorem?

OFIARA

I. Co czuje? Jakie posiada cechy?

III. Co traci?

II. Co sprawiło, że osoba stała się ofiarą?

IV. Jak się obronić przed agresją?

Poszczególne sytuacje są wspólnie z nauczycielem omawiane na forum
klasy.

Zadanie 2 czas (10 min)

Nauczyciel zadaje pytanie uczniom co? lub kto? może mieć wpływ na
wywołanie agresji?
Uczniowie odpowiadają: W czym się przejawia ten wpływ? Wspólnie
wszyscy uczniowie angażują się w wypełnienie schematu który został
przedstawiony przez nauczyciela ( dla każdej z grupy oddzielna kopia).
Uczniowie uzupełniają w grupach.

uczeń

Przykładowe wypełnienie ćwiczenia przez uczniów. Jeśli nie zostały
wypełnione wszystkie pola przez grupę nauczyciel prosi pozostałe grupy
aby uzupełniły (ewentualnie sam naprowadza)

Na koniec lekcji nauczyciel rozdaje uczniom ankietę do wypełnienia, która
jest anonimowa. Każdy z uczniów wypełnia ją samodzielnie a na koniec
lekcji oddaje nauczycielowi.
Nauczyciel informuje, że ankieta będzie nam służyć do kolejnej lekcji
godziny wychowawczej z tego „bloku tematycznego” i da nam możliwość
przyjrzenia się i analizie środowiska naszej szkoły.

wpływ mediów,
naśladowanie
agresji

wpływ grupy rówieśniczej -
chęć popisania się,
zaimponowania itp. - w grupie
czuje się bezkarny

niska
samoocena

skutek frustracji nie
zaspokojenia swoich potrzeb

poczucie siły,
pewności

brak czasu dla dzieci z powodu
dużego zaangażowania się rodziców
w pracę

bezrobocie,
bieda

brak konsekwencji w egzekwowaniu
przyjętych norm ze strony rodziców,
nauczycieli innych dorosłych

rodziny
patologiczne
(alkohol, przemoc,
molestowanie)

pobłażliwość rodziców na
stosowanie agresji wobec
innych

ANKIETA DLA UCZNIÓW

Gimnazjum

W celu rozpoznania sytuacji w szkole pragniemy przeprowadzić ankietę,

w której pytania związane są z agresją i przemocą w szkole. Ankieta jest

anonimowa, dlatego też proszę o rzetelną odpowiedź. Tylko Twoja szczera

postawa pozwoli wyciągnąć prawidłowe wnioski.

Ilość odpowiedzi w jednym pytaniu jest dowolna

(zaznacz właściwe według Ciebie odpowiedzi)

1.

Czy czujesz się w szkole bezpieczny ?

a. tak
b. czasami
c. nigdy

2.

Czy zachowania agresywne występują często?

a. tak
b. nie

3.

Czy w szkole są uczniowie, których się boisz?

a. tak (ilu?) .............
b. nie
c. jeżeli chcesz to podaj nazwisko .........;-)

4.

Z jakimi przejawami agresji miałeś/aś do czynienia.

a. znęcanie się nad młodszymi i słabszymi
b. wyłudzanie pieniędzy lub innych rzeczy
c. wandalizm (np. niszczenie sprzętu i własności innych uczniów)
d. kopanie, bicie
e. popychanie, szarpanie
f. przemoc słowna (przezywanie, wyśmiewanie, obmawianie, poniżanie)
g. zastraszanie, grożenie, szantażowanie, dokuczanie

5.

Kto najczęściej jest agresorem - napastnikiem?

a. ciągle te same osoby
b. częściej chłopcy niż dziewczyny
c. częściej dziewczyny niż chłopcy
d. osoby z zewnątrz

6.

Kogo najczęściej informujesz, kiedy doświadczasz bezpośrednio

przemocy?

a. wychowawcę
b. dyrektora szkoły
c. pedagoga
d. rodziców
e. kolegów
f. nie mówię o tym nikomu
g. inne osoby..................................

7.

Co robisz w sytuacji, kiedy jesteś świadkiem zachowania

agresywnego?

a. nie reaguję
b. informuję (kogo?)..........................
c. włączam się do bójki
d. podejmuję próbę załagodzenia konfliktu
e. Inne........................................

8.

Co robisz, kiedy inny uczeń czy uczniowie stosują wobec ciebie

przemoc?

a. idę do nauczyciela i informuję go o sytuacji
b. bronię się, biję, oddaję
c. próbuję rozmawiać i wyjaśniać sytuację
d. ignoruję zaczepki
e. uciekam
f. odchodzę
g. przebywam w pobliżu innych osób
h. płaczę
i. nie robię nic

9.

W jakim czasie najczęściej dochodzi do przemocy?

a. przed lekcjami
b. na przerwie
c. po lekcjach
d. kiedy indziej (podaj kiedy?).....................

10.

Jak myślisz, jakie są przyczyny tej agresji?

Dziękuję za rzetelne wypełnienie ankiety!

Wypełnienie ankiety ma na celu lepsze poznanie ucznia, jego zachowań,
podejścia do tematu realizowanych godzin wychowawczych a także da
możliwość psychologowi (z którym zostanie zorganizowane spotkanie )
lepszego zapoznania się z agresją wśród młodzieży.
Spotkanie z psychologiem szkolnym ma na celu wskazanie uczniom gdzie
i jak mogą szukać pomocy w chwili gdy znajdą się w podobnej sytuacji.

Dodatkowe informacje;

•

Tak jak na każdej lekcji z tego bloku godziny wychowawczej
nauczyciel umieszcza na tablicy plakat, który znajduje się na każdej
lekcji (ten sam plakat)