gazeta prawna 27 01 2005 (1384) Nieznany

PRAWO PRACY

Więcej pracowników,
więcej obowiązków

Przepisy prawa pracy (kodeks pracy i inne usta-
wy dotyczące prawa pracy) nakładają na praco-
dawców wiele obowiązków. Jednak część z nich
adresowana jest jedynie do pracodawców, u któ-
rych liczba zatrudnionych w ramach stosunku
pracy przekracza określoną ustawowo liczbę.

PODATKI

Kiedy wpłaty na
ubezpieczenie są kosztem

Wśród wydatków, których nie można zaliczyć
do kosztów uzyskania przychodów, znajdują
się wydatki na składki związane z umowami
ubezpieczenia. Jednak niektóre składki opła-
cone przez pracodawcę z tytułu umów ubez-
pieczenia swoich pracowników można zali-
czyć do kosztów.

ARCHIWUM PODATNIKA

Odszkodowanie
nie zawsze zwolnione

Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają jedy-
nie te odszkodowania, których wysokość lub za-
sady ustalania wynikają wprost z przepisów ran-
gi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych
na ich podstawie.

BHP

Po co pracodawcy
konsultacje

Od 1 stycznia 2004 r. pracodawcy zobowiązani
są do konsultowania z pracownikami lub ich
przedstawicielami podejmowanych w zakładzie
działań związanych z bezpieczeństwem i higieną
pracy. Zdaniem niektórych pracodawców te
obowiązkowe konsultacje krępują proces pracy.

ARCHIWUM PODATNIKA

Kiedy ryczałty bez podatku

Wolne od podatku dochodowego są diety i inne
należności za czas podróży służbowej pracowni-
ka – do wysokości określonej w przepisach
w sprawie wysokości oraz warunków ustalania
należności przysługujących pracownikowi za-
trudnionemu w państwowej lub samorządowej
jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży
służbowej pracownika.

str.

Ustawa wypadkowa podzieliła płatników składek zasadniczo na dwie

grupy: małe firmy opłacające zryczałtowaną składkę i duże zgłaszające
do ubezpieczenia wypadkowego 10 i więcej ubezpieczonych, którym sto-
pę procentową składki będzie ustalał ZUS. Po raz pierwszy ZUS określi dla
nich składki na rok składkowy rozpoczynający się 1 kwietnia 2006 r. Do
tego czasu wszyscy płatnicy obliczają składkę samodzielnie, a firmy, któ-
rym składkę będzie ustalał ZUS, zobowiązane są dodatkowo do składa-
nia informacji ZUS IWA za kolejne lata kalendarzowe.
Dane w nich zamieszczane pozwolą na ustalenie kate-
gorii ryzyka płatnika składek i zróżnicowanie na tej pod-
stawie stopy procentowej składki.

5-8

czasie kompletowania do-
kumentacji niezbędnej do

obliczenia emerytury, pracodaw-
ca zwrócił naszemu czytelnikowi
uwagę, że powinien złożyć doku-
menty potwierdzające fakt pobie-
rania dodatku dewizowego. Nato-
miast w oddziale Zakładu Ubez-
pieczeń Społecznych poinformo-
wano go, że nie ma żadnych pod-
staw prawnych do doliczania do
podstawy wymiaru emerytury do-
datku dewizowego. Takiej infor-
macji udzieliła pracownica infor-
macji i urzędniczka przyjmująca
wnioski emerytalne.
Radca prawny, do którego wysłał
czytelnika jego pracodawca,
oświadczył, że nie ma żadnych
podstaw prawnych do wyłączenia
tych kwot. O wyjaśnienie tej spra-
wy zwróciliśmy się do Centrali
ZUS.
W odpowiedzi na wystąpienie
„GP” otrzymaliśmy od rzecznika
prasowego ZUS Anny Warchoł
(pismo z 19 stycznia 2005 r.,
sygn. NGi-063/6/2005). ZUS wy-
jaśnił, że przy ustalaniu podstawy
wymiaru emerytur i rent uwzględ-
nia się równowartość dodatku de-
wizowego, na podstawie art. 15
ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Fundu-
szu Ubezpieczeń Społecznych
(t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz.
353 z poźn. zm.), z uwzględnie-
niem przepisów rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia
1985 r. w sprawie szczegółowych
zasad ustalania podstawy wymia-
ru emerytur i rent (Dz.U. z 1989
r. nr 11, poz. 63 z późn. zm.).

T Y G O D N I K D L A K S I Ę G O W Y C H I K A D R O W C Ó W

Praca i Podatki

Gazeta Prawna

Dodatek dewizowy
do emerytury

Czy ustalaç

plan

urlopów

Zg∏oÊ swój

problem

pip@infor.pl

ZA TYDZIE¡

W DODATKU

ZUS WYJAŚNIA

Podstawa wymiaru
oraz wysokość składek

ZUS określił dla niektórych grup ubezpieczonych
najniższą podstawę wymiaru składek oraz kwoty
składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne,
a także na FGŚP i na Fundusz Pracy w styczniu
i lutym 2005 r.

GP DORADZA

Czy choroba chroni przed wypowiedzeniem . . 3
Czy muszę zawrzeć umowę konkurencyjną . . . 4
Jak przekazać dokument do ZUS . . . . . . . . . . . 6

Czy przechowywać dokumenty . . . . . . . . . . 6
Czy wliczać zleceniobiorców . . . . . . . . . . . . . 8
Kogo uwzględnić w ZUS IWA . . . . . . . . . . . . . 8

Nr 19 (1384)

CZWARTEK

27 stycznia 2005

dokończenie na str. 2

Jak wypełnić
formularz
ZUS IWA

TEMAT TYGODNIA

CZEKAMY NA OPINIE I PYTANIA CZYTELNIKÓW

530 43 58

iwona.sawicka@infor.pl

☎

www.gazetaprawna.pl

PRACA I PODATKI

GAZETA PRAWNA NR 19 (1384) 27 STYCZNIA 2005

Wyjaśnienia – Terminy

Biuro Reklamy: tel.: (0–22) 530 44 61, 530 40 26–29, fax (0-22) 530 40 25;
Fotoskład: Jacek Obrusiewicz, tel. (0–22) 530 41 23;
Produkcja: Elżbieta Stamler, tel. 530 42 24
Druk: AGORA SA Drukarnia, ul. Daniszewska 27, 03-230 Warszawa

01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72,
tel. (22) 530 40 35, 530 40 40, fax 530 40 39,
w Internecie: www.gazetaprawna.pl, e-mail: pip@infor.pl

Praca i Podatki

Redaktor prowadzący: Iwona Sawicka, tel. 530 43 58
Sekretarz redakcji: Krystyna Kanecka, tel. 530 40 44

Do naszej redakcji zwrócił się czytelnik z prośbą o
wyjaśnienie jego wątpliwości dotyczących doliczenia
do podstawy wymiaru emerytury dodatku dewizowe-

go. Centrala ZUS odpowiedziała na wątpliwości na-
szego czytelnika wymijająco. O wyjaśnienie sprawy
zwróciliśmy się do eksperta z dziedziny ubezpieczeń
społecznych.

Bożena Wiktorowska

odatek dewizowy przewiduje art. 38 ustawy
z dnia 23 maja 1991 r. o pracy na morskich stat-

kach handlowych (Dz.U. nr 61, poz. 258 z późn. zm.).
Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób
fizycznych stanowi on przychód i jako taki podlega
opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fi-
zycznych od 1 stycznia 1992 r.
Z art. 38 ust. 3 ustawy o pracy na morskich statkach
handlowych jednoznacznie wynika, że dodatek dewi-
zowy jest składnikiem wynagrodzenia i jest doliczany
do podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rento-
wych. Dodatek ten ma bowiem rekompensować pod-
stawowe wydatki pracownika w podróży zagranicznej,
ale nie stanowi rekompensaty kosztów wyżywienia,
ponieważ armator ma obowiązek zapewnić pracowni-
kowi zatrudnionemu na statku zakwaterowanie i bez-
płatne wyżywienie. Dodatek dewizowy nie stanowi
więc diety, a jego charakter został wyraźnie określony.
Zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z FUS pod-
stawę wymiaru emerytury oraz renty stanowi ustalona
w sposób wskazany przez ustawę przeciętna podsta-
wa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne
i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podsta-
wie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10
lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowane-
go z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających
bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek
o emeryturę lub rentę. Na wniosek ubezpieczonego
podstawę wymiaru emerytury lub renty może stano-
wić ustalona przeciętna podstawa wymiaru składki na
ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytal-
ne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypa-
dających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych
z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.
Ponadto, zgodnie z przepisami rozporządzenia z dnia
1 kwietnia 1985 r., do wynagrodzeń przyjmowanych
do podstawy wymiaru dolicza się równowartość do-
datku dewizowego, wypłacanego do dnia 31 grudnia
1990 r. obok wynagrodzenia na podstawie uchwały
nr 60 Rady Ministrów z

dnia 25 lutego

1972 r. w sprawie ujednolicenia wysokości i zasad sto-
sowania dodatku dewizowego dla członków załóg
polskich morskich statków handlowych w żegludze
międzynarodowej i statków rybołówstwa morskiego
– w wysokości określonej w tej uchwale, przeliczonej
według kursu walut obowiązującego w dniu wypłaty
tego dodatku. Równowartość dodatku dewizowego
wypłaconego po 31 grudnia 1990 r. uwzględnia się

w wysokości przyjętej do obliczenia podstawy wymia-
ru składek na ubezpieczenie społeczne.
Ustawa o pracy na morskich statkach handlowych
wskazuje, iż dodatek dewizowy jest doliczany do
podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rento-
wych w wysokości ustalonej w zakładowym układzie
zbiorowym pracy (art. 38 ust. 3).
Natomiast z rozporządzenia ministra pracy i polityki
socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szcze-
gółowych zasad ustalania podstawy wymiaru skła-
dek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr
161, poz. 1106 z późn. zm.) wynika, iż podstawę
wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i ren-
towe stanowi przychód w rozumieniu przepisów
o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiąga-
ny przez pracowników u pracodawcy z tytułu za-
trudnienia w ramach stosunku pracy, z zastrzeże-
niem pewnych wyjątków. W szczególności nie
uwzględnia się wynagrodzenia za czas niezdolności
do pracy wskutek choroby lub odosobnienia
w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków. Para-
graf 2 tego rozporządzenia przewiduje wiele wyłą-
czeń z podstawy wymiaru, m.in. podstawy wymiaru
składek nie stanowi równowartość dodatków dewi-
zowych wypłacanych pracownikom zatrudnionym
na morskich statkach handlowych i rybackich –
w części odpowiadającej 75 proc. dodatków.
Z powyższych wyjaśnień wynika, że fakt pobierania
przez czytelnika dodatku dewizowego ma znaczenie
dla ustalenia jego podstawy wymiaru. Jednak na pod-
stawie ogólnej informacji uzyskanej od czytelnika nie
można jednoznacznie stwierdzić, w jakim zakresie po-
bieranie dodatku dewizowego wpłynie na wysokość
jego emerytury. Nie wynika z niej bowiem: na jakiej
podstawie świadczył czynności, z którymi związane
było prawo do dodatku dewizowego oraz w jakim
okresie dodatek ten uzyskiwał. Istotne jest, czy było to
przed czy po 31 grudnia 1990 r. i który okres 10 czy
20 następujących po sobie lat kalendarzowych wybrał
do ustalenia podstawy wymiaru emerytury. Nie wia-
domo również, czy istniał zakładowy układ zbiorowy
pracy obejmujący również czytelnika. Odpowiedź na
pytanie czytelnika nie może być więc precyzyjna z po-
wodu ograniczonych informacji na temat stanu fak-
tycznego. Istotne jest jednak, iż co do zasady dodatek
dewizowy zarówno przed 1991 r., jak i po tym roku,
choć w różny sposób, wpływa na podstawę wymiaru
emerytury osób, którym przysługuje emerytura z FUS.

Dodatek dewizowy
do emerytury

dokończenie ze str. 1

EKSPERT WYJAŚNIA

Joanna Korytkowska, radca prawny z Kancelarii Radców Prawnych
Kawczyński i Korytkowska, Spółka Partnerka w Szczecinie

Wpłata z zysku przez przedsiębiorstwa państwowe.

Wpłata z zysku przez jednoosobowe spółki Skarbu

Państwa.

Złożenie zeznania rocznego o wysokości uzyskane-

go w 2004 r. przychodu przez osoby opodatkowane

w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Złożenie rocznej deklaracji o wysokości składki na

ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej i odliczonej od
karty podatkowej w poszczególnych miesiącach.

Podatek dochodowy w formie karty podatkowej po-

datnik obniża o kwotę składki na ubezpieczenie zdro-
wotne opłaconej w roku podatkowym, zgodnie z przepi-
sami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowa-
nych ze środków publicznych, o ile nie została odliczo-
na od podatku dochodowego. Kwota składki na ubez-
pieczenie zdrowotne, o którym mowa w ustawie z dnia
27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210,
poz. 2135), o którą pomniejsza się kartę podatkową, nie
może przekroczyć 7,75 proc. podstawy wymiaru tej
składki, określonej w odrębnych przepisach.

Termin dla wpłat z zysku
dla przedsiębiorstw

STYCZNIA

2005

Termin dla wpłat z zysku
dla Skarbu Państwa

STYCZNIA

2005

Termin dla zeznania
rocznego ryczałtowców

STYCZNIA

2005

Termin dla rocznej
deklaracji o składkach

STYCZNIA

2005

Alina Giżejowska, radca prawny z Kancelarii Sobczyk
& Wspólnicy w Krakowie

la pracodawców odpowiedź na to pytanie – kto jest
kierownikiem wyodrębnionej komórki organizacyjnej,

jest istotna w razie konieczności zapłaty wynagrodzenia za
pracę wykonywaną w godzinach nadliczbowych. Wpraw-
dzie od 1 stycznia 2004 r. kodeks pracy zawiera definicję
osób zarządzających zakładem pracy (art. 128 k.p.), ale na-
dal nie ma definicji kierowników wyodrębnionych komó-
rek organizacyjnych. Ponadto art. 151

k.p. nie wymienia

już zastępców kierowników komórek organizacyjnych jako

osób, które nie zachowują
prawa do wynagrodzenia za
pracę w godzinach nadlicz-
bowych.

Kto jest zatem kierowni-

kiem wyodrębnionej komór-
ki organizacyjnej? Kodeks
pracy nie posługuje się już
tym pojęciem w odniesieniu
do zakładu pracy. W więk-
szym więc stopniu można
określać tę kategorię osób
w odniesieniu do struktury
organizacyjnej pracodawcy.
Kierownik nie musi być przy

tym osobą, o której mowa w art. 3

k.p. Charakter zajmo-

wanego stanowiska nie będzie też determinowany wyłącz-
nie treścią umowy o pracę. Pracownik kierujący wyodręb-
nioną komórką organizacyjną nie zajmuje stanowiska kie-
rowniczego, jeżeli kieruje on zespołem pracowników przy
jednoczesnym wykonywaniu pracy na równi z członkami
kierowanego zespołu (wyrok SN z 17 listopada 1981 r.,
I PR 92/81).

Odrębność komórki powinna wynikać z wewnętrznej

struktury organizacyjnej pracodawcy. Schemat organizacyj-
ny nie musi mieć jednak formy pisemnej. Jednocześnie po-
stanowienia statutów i regulaminów organizacyjnych wpro-
wadzające wyodrębnienie komórek organizacyjnych, które
w działalności pracodawcy rzeczywiście nie występuje, mo-
gą zostać zakwestionowane w postępowaniu sądowym.

Wyodrębniona komórka organizacyjna nie musi być wy-

dzielona pod względem geograficznym od siedziby praco-
dawcy. Jej odrębność wynikać może z funkcji, jaką pełni
w działalności pracodawcy. Komórka organizacyjna po-
winna mieć charakter samodzielny, ale o samodzielności
takiej nie decyduje jedynie kierowanie zespołem pracowni-
ków. Zakres samodzielności należy raczej określać według
przedmiotu działania, stopnia autonomii przypisanej jed-
nostce, znaczenia wyników jej działalności w działalności
pracodawcy, jej zintegrowania organizacyjnego i położenia
geograficznego.

Ważnym kryterium jest zakres jego obowiązków

i uprawnień takiej osoby. Oceny charakteru stanowiska
można dokonać według kryterium przyznania danej oso-
bie uprawnień do podejmowania decyzji merytorycznych
co do sposobu funkcjonowania danej jednostki w ramach
struktury organizacyjnej oraz w stosunkach zewnętrz-
nych. Powszechnie stosowanymi kryteriami są również
możliwość: podejmowania decyzji co do organizacji pra-
cy podległych pracowników lub koordynacji działań
w stosunkach ze zleceniobiorcami, składania wniosków
dotyczących pracowników i rozliczania ich z wykonania
zadań, a także stopień odpowiedzialności danej osoby za
działalność komórki organizacyjnej i zasady rozliczania
kierownika z działalności tej komórki.

Kto jest
kierownikiem
komórki
organizacyjnej

Wielość kryteriów i złożo-

ność sytuacji faktycznych

często powoduje, że od-

rębnie dla każdego przy-
padku należy ustalić, czy

dana osoba jest kierowni-

kiem wyodrębnionej ko-

mórki organizacyjnej.

TERMINARZ PODATNIKA I PŁATNIKA

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 19 (1384) 27 STYCZNIA 2005

PRACA I PODATKI

Prawo pracy

Zwolnienie lekar

kie

Czy choroba zawsze
chroni przed
wypowiedzeniem

Czy pracownik, który pomimo choroby świad-
czył pracę (nie przedstawił pracodawcy zwol-
nienia lekarskiego) podlega w tym okresie
ochronie przed wypowiedzeniem umowy
o pracę?

NIE.

Pracownik, który nie przedstawił praco-
dawcy zwolnienia lekarskiego, nie jest

chroniony przed wypowiedzeniem.

Przepisy kodeksu pracy przewidują ochronę

stosunku pracy w czasie krótkiej nieobecności pra-
cownika, tzn. w czasie urlopu oraz innych uspra-
wiedliwionych nieobecności w pracy. W tym
okresie pracodawca nie może wypowiedzieć umo-
wy o pracę. Ochrona ta jednak przestaje obowiązy-
wać, gdy upłynie okres nieobecności uprawnia-
jący do rozwiązania umowy o pracę bez wypowie-
dzenia (tzw. niezawinione zwolnienie bez wypo-
wiedzenia).

Ponadto umowa o pracę może w czasie urlopu lub

innej usprawiedliwionej nieobecności zostać rozwią-
zana w każdym z pozostałych przewidzianych przepi-
sami trybów, czyli za porozumieniem stron lub
bez wypowiedzenia z winy pracownika. Natomiast
wypowiedzieć w tym czasie umowę o pracę praco-
dawca może tylko w razie ogłoszenia upadłości lub
likwidacji.

Po upływie następujących okresów nieobecności

pracownika w pracy pracodawca może rozwiązać
umowę bez wypowiedzenia:

◗

niezdolność pracownika do pracy wskutek choro-
by trwa: dłużej niż 3 miesiące (w odniesieniu do
pracownika zatrudnionego w danym zakładzie
pracy nie dłużej niż 6 miesięcy) lub dłużej niż
łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodze-
nia i zasiłku oraz pobierania świdczenia rehabili-
tacyjnego przez pierwsze trzy miesiące (jeżeli pra-
cownik był zatrudniony w danym zakładzie pracy
dłużej niż 6 miesięcy lub niezdolność do pracy
jest wynikiem wypadku przy pracy lub choroby
zawodowej),

◗

usprawiedliwiona nieobecność pracownika w pra-
cy z innych niż ww. przyczyn trwa dłużej niż mie-
siąc.

Zapis „usprawiedliwiona nieobecność w pracy” na-

leży rozumieć literalnie i nie można potraktować jak
nieobecnego pracownika, który pomimo otrzymania
zwolnienia lekarskiego stawił się do pracy (czyli nie
przedstawił pracodawcy tego dokumentu). W takich
przypadkach faktyczna niezdolność do pracy musi
być „uzupełniona” rzeczywistą nieobecnością tego
pracownika w pracy.

Ponadto należy pamiętać, że oprócz choroby nie-

obecność pracownika w pracy usprawiedliwiają także
inne sytuacje. Wymieniają je par. 1 i 3 rozporządze-
nia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecno-
ści w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień
od pracy, np. konieczność osobistego stawienia się
przed organami właściwymi w sprawach powszech-
nego obowiązku obrony, organami administracji rzą-
dowej lub samorządu terytorialnego oraz w sądzie,
prokuraturze lub na policji.

Marek Rotkiewicz

PODSTAWA PRAWNA

◗

Art. 41, 41

i 53 k.p.

◗

Par. 1 i 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki so-
cjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu
usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzie-
lania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. nr 60,
poz. 281).

CZYTELNICY PYTAJĄ

Przekroczenie przez pracodaw-

cę oznaczonego ustawowo pozio-
mu zatrudnienia powoduje w wie-
lu przypadkach powstanie szcze-
gólnych obowiązków, np. obowią-
zek wydania regulaminu wynagra-
dzania, regulaminu pracy czy
utworzenia służby bezpieczeństwa
i higieny pracy.

Kiedy wprowadzić
regulamin pracy

Regulamin pracy ustala organiza-

cję i porządek w procesie pracy oraz
związane z tym prawa i obowiązki
pracodawcy i pracowników (art.
104 par. 1 k.p.). Jednak do wprowa-
dzenia tego aktu zobowiązany jest
jedynie pracodawca zatrudniający
co najmniej 20 pracowników, u któ-
rego tych kwestii nie reguluje układ
zbiorowy pracy (art. 104 par.
2 k.p.). Z uwagi na kodeksową defi-
nicję pracownika nie ma znaczenia
w tym przypadku fakt zatrudniania
przez pracodawcę osób na podsta-
wie umów cywilnoprawnych oraz
okoliczność, że niektórzy pracowni-
cy pracują na określoną część etatu.

Regulamin jest ustalany przez

pracodawcę w uzgodnieniu z za-
kładową organizacją związkową.
Jednak gdy treść regulaminu nie
zostanie uzgodniona z zakładową
organizacją związkową w ustalo-
nym przez strony terminie lub gdy
u danego pracodawcy nie działa
zakładowa organizacja związko-
wa, regulamin pracy ustala praco-
dawca. Natomiast katalog spraw,
które należy określić w regulami-
nie pracy, wskazuje art. 104

k.p.

PRZYKŁAD

Od 1 czerwca 2004 r. do 31
czerwca 2004 r. pracodawca
zatrudniał 15 osób na podsta-
wie umowy o pracę oraz 10 na
podstawie umowy zlecenia.
Nie był on zatem zobowiązany
do wprowadzenia regulaminu
pracy. 1 stycznia 2005 r. pra-
codawca zawarł z pięcioma
dotychczasowymi zlecenio-
biorcami umowy o pracę na
1/2 etatu. W związku z tym,
stosownie do art. 104 par.
2 k. p., pracodawca obowią-
zany jest opracować i wpro-
wadzić regulamin pracy.

Kto musi wydać
regulamin wynagradzania

Pracodawca zatrudniający co

najmniej 20 pracowników, nieob-
jętych zakładowym układem zbio-
rowym pracy ani ponadzakłado-
wym układem zbiorowym pracy
(odpowiadającym wymaganiom

określonym w art. 77 par. 3 k.p.),
ustala warunki wynagradzania za
pracę w regulaminie wynagradza-
nia (art. 77

par. 1 k.p.).

Podobnie jak w przypadku regu-

laminu pracy do liczby 20 pracow-
ników zalicza się wszystkich za-
trudnionych bez względu na pod-
stawę nawiązania stosunku pracy
oraz fakt zatrudnienia na cały etat
czy jego część.

Kiedy utworzyć
służbę bhp

Do utworzenia służby bezpie-

czeństwa i higieny pracy zobowią-
zani są jedynie najwięksi praco-
dawcy. W myśl bowiem art. 237

par. 1 k.p., służbę bezpieczeństwa
i higieny pracy tworzy pracodaw-
ca zatrudniający więcej niż 100
pracowników.

Służba bhp pełni funkcje dorad-

cze i kontrolne w zakresie bezpie-
czeństwa i higieny pracy. W przy-
padku braku kompetentnych pra-
cowników pracodawca może po-
wierzyć wykonywanie zadań służ-
by bhp specjalistom spoza zakła-
du pracy. Szczegółowo kwestie
związane z działalnością służby
bhp reguluje rozporządzenie Rady
Ministrów z dnia 2 września 1997
r. w sprawie służby bezpieczeń-
stwa i higieny pracy (Dz.U nr 109,
poz. 704 z późn. zm.).

Kto wypłaca odprawy

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy

o szczególnych zasadach rozwią-
zywania z pracownikami stosun-
ków pracy z przyczyn niedotyczą-
cych pracowników (patrz podsta-
wa prawna), pracownikowi
w związku z rozwiązaniem stosun-
ku pracy w ramach grupowego
zwolnienia przysługuje odprawa
pieniężna w wysokości:

◗

jednomiesięcznego wynagrodze-
nia, jeżeli pracownik był zatrud-
niony u danego pracodawcy kró-
cej niż 2 lata,

◗

dwumiesięcznego wynagrodze-
nia, jeżeli pracownik był zatrud-
niony u danego pracodawcy od
2 do 8 lat,

◗

trzymiesięcznego wynagrodze-
nia, jeżeli pracownik był zatrud-
niony u danego pracodawcy po-
nad 8 lat.

Jednak prawo do tej odprawy

nie przysługuje wszystkim pra-
cownikom. Zgodnie bowiem
z art. 1 ust. 1 ustawy o szczegól-
nych zasadach rozwiązywania
z pracownikami stosunków pracy
z przyczyn niedotyczących pra-
cowników, jej przepisy stosuje się
w razie konieczności rozwiąza-
nia przez pracodawcę zatrudnia-
jącego co najmniej 20 pracowni-
ków stosunków pracy z przyczyn

niedotyczących pracowników,
w drodze wypowiedzenia, a także
na mocy porozumienia stron. Je-
żeli więc pracodawca nie zatrud-
nia co najmniej 20 pracowników
niezależnie od wymiaru etatu
każdego z nich, przepisów tej
ustawy nie stosuje się, chociaż
stosunki pracy zostaną rozwiąza-
nie z przyczyn leżących po stro-
nie pracodawcy w rozumieniu tej
ustawy.

Kto musi dokonywać
wpłat na PFRON

Do dokonywania wpłat na

PFRON zobowiązani są (z okre-
ślonymi wyjątkami) pracodawcy
zatrudniający co najmniej 25 pra-
cowników w przeliczeniu na pełny
wymiar czasu pracy (art. 21 ust.
1 ustawy o rehabilitacji zawodo-
wej i społecznej oraz zatrudnianiu
osób niepełnosprawnych; patrz
podstawa prawna).

Oznacza to, że ustalając liczbę

pracowników, zlicza się wszystkie
etaty. Jeżeli zatem dany pracodaw-
ca zatrudnia co najmniej 25 pra-
cowników w przeliczeniu na pełne
etaty („na pełny wymiar pracy”)
obowiązany jest on do dokonywa-
nia wpłat na PFRON. Z tych
wpłat zwolnieni są jednak praco-
dawcy, u których wskaźnik zatrud-
nienia osób niepełnosprawnych
wynosi co najmniej 6 proc.

Czy trzeba tworzyć
fundusz socjalny

Fundusz tworzą pracodawcy za-

trudniający według stanu na dzień
1 stycznia danego roku co naj-
mniej 20 pracowników w przeli-
czeniu na pełne etaty (art. 3 ust.
1 ustawy o zakładowym funduszu
świadczeń socjalnych; patrz pod-
stawa prawna). Pracodawcy ci
mogą utworzyć fundusz do wyso-
kości i na zasadach określonych
w ustawie o zakładowym funduszu
świadczeń socjalnych lub wypła-
cać świadczenie urlopowe.

Sebastian Ćwiora

PODSTAWA PRAWNA

◗

Ustawa z dnia 13 marca 2003 r.
o szczególnych zasadach rozwią-
zywania z pracownikami stosun-
ków pracy z przyczyn niedotyczą-
cych pracowników (Dz.U. nr 90,
poz. 844 z późn. zm.).

◗

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r.
o rehabilitacji zawodowej i spo-
łecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz.U nr 123,
poz. 776 z późn. zm.).

◗

Ustawa z dnia 4 marca 1994 r.
o zakładowym funduszu świad-
czeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 1996 r.
nr 70, poz. 335 z późn. zm.).

OBOWIĄZKI PRACODAWCY.

REGULAMINY I FUNDUSZE

Więcej pracowników,
więcej obowiązków

Przepisy prawa pracy (kodeks pracy i inne ustawy dotyczące prawa pra-
cy) nakładają na pracodawców wiele obowiązków. Jednak część z nich
adresowana jest jedynie do pracodawców, u których liczba zatrudnio-
nych w ramach stosunku pracy przekracza określoną ustawowo liczbę.

Konsultacje w zakresie bhp zobo-

wiązani są przeprowadzać wszyscy
pracodawcy. Obowiązek ten nie za-
leży od liczby zatrudnionych pra-
cowników oraz charakteru i rodzaju
prowadzonej działalności.

Jednak u pracodawców, u których

powołano komisję bezpieczeństwa
i higieny pracy, a więc zatrudniają-
cych więcej niż 250 pracowników,
konsultacje mogą być prowadzone
w ramach tej komisji. W takiej sytu-
acji uprawnienia konsultacyjne przy-
sługują pracownikom lub ich przed-
stawicielom wchodzącym w skład
komisji (art. 237

par. 1 k.p.).

Co należy konsultować

Pracodawcy już od ponad roku

muszą konsultować z pracownikami
lub ich przedstawicielami wszystkie
podejmowane działania łączące się
z bezpieczeństwem i higieną pracy.
Jednak nadal kwestie te wywołują
wiele wątpliwości, np. zakres kon-
sultacji oraz uprawnień pracowni-
ków (czy pracownicy w ramach
konsultacji mogą zgłaszać własne
rozwiązania i czy powinny one doty-
czyć wyłącznie kwestii stanowią-
cych bezwzględne obowiązki praco-
dawcy w zakresie bhp czy też mogą
wykraczać poza ten zakres).

Obowiązek konsultacyjny wpro-

wadzono w celu ochrony zdrowia
i życia pracowników. Dlatego też
uprawnienia pracowników należy
interpretować w duchu dbałości
o bezpieczne warunki pracy. Ozna-
cza to, że pracownicy są przede
wszystkim uprawnieni do konsulto-
wania działań związanych z bezpie-
czeństwem i higieną pracy określo-
nych w art. 237

11a

par. 1 k.p.,

a w szczególności:

◗

zmian w organizacji pracy i wypo-
sażeniu stanowisk pracy, wprowa-
dzania nowych procesów techno-
logicznych oraz substancji i prepa-
ratów chemicznych, jeżeli mogą
one stwarzać zagrożenie dla zdro-
wia lub życia pracowników,

◗

oceny ryzyka zawodowego wystę-
pującego przy określonych pra-
cach oraz informowania pracowni-
ków o tym ryzyku,

◗

tworzenia służby bezpieczeństwa
i higieny pracy lub powierzania
wykonywania zadań tej służby in-
nym osobom oraz wyznaczania
pracowników do udzielania pierw-
szej pomocy,

◗

przydzielania pracownikom środ-
ków ochrony indywidualnej oraz
odzieży i obuwia roboczego,

◗

szkolenia pracowników w dzie-
dzinie bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Zakres konsultacji wskazany

w tym przepisie jest więc dość sze-
roki, ale nie określa go wyczerpują-
co – wskazuje jedynie najważniejsze
zagadnienia dotyczące bhp. Praco-
dawca powinien więc uzgadniać
z pracownikami także inne działa-
nia dotyczące bhp podejmowane
w jego zakładzie pracy.

Także gdy nie ma związku
zawodowego

Obowiązek pracodawcy wynika-

jący z art. 237

11a

par. 1 k.p. stanowi

wyłom od zasady współdziałania ze
związkami zawodowymi. Ze wzglę-
du na znaczenie bezpieczeństwa
i higieny pracy dla zdrowia i życia
zatrudnionych, ustawodawca zaan-
gażował w konsultacje bezpośred-
nio załogę. W konsekwencji rów-
nież w zakładach, w których nie ma
struktur związkowych, pracodawca
musi przeprowadzać konsultacje.

Natomiast przedstawiciele pra-

cowników wybierani są przez za-
kładowe organizacje związkowe,
a jeżeli u pracodawcy takie nie
działają – przez pracowników,

w trybie przyjętym w zakładzie pra-
cy (art. 237

13a

k.p.).

Uzgodnienia
w dowolnej formie

Obowiązek konsultacji został

sformułowany bardzo ogólnie (art.
237

11a

par. 1 k.p.). Nie sprecyzowa-

no, według jakich zasad mają one
przebiegać. Strony mogą więc przy-
jąć dowolny tryb uzgodnień, który
będzie obowiązywał w danym za-
kładzie pracy. Tryb przyjęty w za-
kładzie zatrudniającym ponad 20
pracowników można określić, np.
w regulaminie pracy (art. 104

par.

1 pkt 8 k.p.).

Konsultacje mogą być prowadzo-

ne indywidualnie z każdym pracow-
nikiem albo na wspólnych spotka-
niach. Z inicjatywą przeprowadze-
nia konsultacji mogą wystąpić rów-
nież pracownicy. W każdym przy-
padku pracodawca zobowiązany
jest zapewnić odpowiednie warunki
do przeprowadzenia konsultacji
oraz aby odbywały się one w godzi-
nach pracy.

Pracownicy w trakcie konsultacji

powinni uzyskać informacje, które
dadzą im rozeznanie w uzgadnia-
nych sprawach. Ponadto mogą
przedstawiać wnioski i proponować
własne rozwiązania (jeżeli są inicja-
torami konsultacji – wnioski doty-
czące eliminacji lub ograniczenia
zagrożeń zawodowych). Konsulta-
cjom można również poddać kwe-
stie nienależące do katalogu bez-
względnych powinności pracodaw-
cy z zakresu bhp.

Danuta Klucz

Zakaz k

onkurencji

www.gazetaprawna.pl

PRACA I PODATKI

GAZETA PRAWNA NR 19 (1384) 27 STYCZNIA 2005

Uprawnienia pracowników

Czy muszę zawrzeć
umowę konkurencyjną

Pracodawca zaproponował mi zawarcie

umowy o zakazie konkurencji. Uważam,

że zawarte w niej zapisy są zbyt rygorystyczne
i niezgodne z przepisami kodeksu pracy.
Chciałbym odmówić podpisania umowy o ta-
kiej treści, ale pracodawca twierdzi, że będzie
to oznaczać nielojalność z mojej strony. Czy
pracodawca będzie mógł mi wypowiedzieć
umowę o pracę, jeżeli odmówię podpisania
umowy w zaproponowanym brzmieniu?

Wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę

jest zwykłym sposobem zakończenia zatrudnienia
z danym pracownikiem. Przyczyny wypowiedzenia
mogą być różne (w tym dotyczyć sfery lojalności i za-
ufania do pracownika) i pracodawca może wypowie-
dzieć umowę bez powoływania się na nadzwyczajne
okoliczności. Jednak wypowiedzenie musi być uza-
sadnione i w tym kontekście podlega weryfikacji są-
du pracy, jeżeli pracownik wystąpi z takim wnio-
skiem.

Celem umowy o zakazie konkurencji jest ochrona

interesów pracodawcy, a więc odmowa jej podpisania
może wywołać u pracodawcy uzasadnione obawy co
do lojalności pracownika. W umowie takiej praco-
dawca może bowiem zobowiązać pracownika do po-
wstrzymywania się od prowadzenia działalności kon-
kurencyjnej wobec niego oraz świadczenia pracy
w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na
rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (art.
101

par. 1 k.p.). Taka postawa pracownika, obiek-

tywnie oceniając, może więc spowodować utratę za-
ufania i wywołać u pracodawcy obawę, że pracownik
będzie zachowywał się wobec niego nielojalnie. Jed-
nak uwagi te dotyczą tylko tych sytuacji, w których
zaproponowana przez pracodawcę treść umowy mie-
ści się w granicach dozwolonych przepisami prawa.

Inaczej jest, gdy pracownik odmawia podpisania

umowy o zakazie konkurencji zawierającej zapisy
sprzeczne z prawem. W wyroku z 3 listopada 1997 r.
(I PKN 333/97; OSNAP z 1998 r. nr 17, poz. 499)
SN stwierdził, że „odmowa podpisania przez pracow-
nika umowy o zakazie prowadzenia działalności kon-
kurencyjnej nie jest uzasadnioną przyczyną wypowie-
dzenia umowy o pracę, jeżeli przedstawiony przez
pracodawcę projekt tej umowy zawierał postanowie-
nia niezgodne z przepisami kodeksu pracy”.

Jeżeli więc pracownik odmawia podpisania takiej

umowy o zakazie konkurencji i jest to podstawową
przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę, ma on
prawo poddać to wypowiedzenie ocenie sądu pracy.
Jest to tym bardziej uzasadnione, gdy uważa, że po-
stanowienia proponowanej umowy są zbyt rygory-
styczne (a pracodawca odmawia podjęcia pertrakta-
cji umożliwiających osiągnięcie kompromisu co do
treści tej umowy) lub jej zapisy są sprzeczne z prze-
pisami prawa pracy.

W takiej sytuacji odmowa podpisania przez pra-

cownika niekorzystnej dla niego umowy o zakazie
prowadzenia działalności konkurencyjnej nie jest
uzasadnioną przyczyną wypowiedzenia umowy o pra-
cę, a pracownik w razie wypowiedzenia ma prawo do-
chodzić przed sądem pracy jednego z roszczeń prze-
widzianych w razie nieuzasadnionego wypowiedze-
nia umowy o pracę.

Oznacza to, że odmowa podpisania umowy o zaka-

zie konkurencji zawierającej postanowienia sprzecz-
ne z przepisami kodeksu pracy nie może być trakto-
wana jako przejaw nielojalności ze strony pracowni-
ka i tym samym nie może pociągać za sobą ujemnych
dla niego konsekwencji w postaci rozwiązania sto-
sunku pracy za wypowiedzeniem.

Danuta Klucz

PODSTAWA PRAWNA

◗

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j.
Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz 94 z późn. zm.)

CZYTELNICY PYTAJĄ

BHP.

ROLA PRZEDSTAWICIELSTWA PRACOWNIKÓW

Po co pracodawcy
konsultacje

Od 1 stycznia 2004 r. pracodawcy zobowiązani są do konsultowania
z pracownikami lub ich przedstawicielami podejmowanych w zakładzie
działań związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy. Zdaniem niektó-
rych pracodawców te obowiązkowe konsultacje krępują proces pracy.

RADZIMY

Pamiętaj, że konsultacje w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy zobowiązani są przeprowa-
dzać wszyscy pracodawcy.

Tryb uzgodnień nie jest sformalizowany, określają go samodzielnie strony uczestniczące w kon-
sultacjach.

Pracodawca może prowadzić konsultacje indywidualnie z każdym pracownikiem albo na
wspólnych spotkaniach załogi.

Konsultacje z pracownikami nie pozbawią pracodawcy możliwości podejmowania ostatecz-
nych decyzji.

Prawa pracowników związane z konsultacjami

Pracownicy lub ich przedstawiciele:

◗

mogą przedstawiać pracodawcy wnioski w sprawie eliminacji
lub ograniczenia zagrożeń zawodowych,

◗

mogą wnioskować w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia pra-
cowników o przeprowadzenie kontroli przez inspektorów pracy
oraz zastosowanie przez nich środków prawnych przewidzia-
nych w przepisach o Państwowej Inspekcji Pracy,

◗

zachowują prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany
w związku z udziałem w konsultacjach,

◗

podlegają ochronie przed niekorzystnymi konsekwencjami dzia-
łalności konsultacyjnej.

Ubezpieczenie wypadkowe

PRACA I PODATKI

GAZETA PRAWNA NR 19 (1384) 27 STYCZNIA 2005

Sprawdź, czy musisz złożyć
informację ZUS IWA

Podstawowym kryteriami, od których obecnie zależy wysokość sto-

py procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, jest liczba ubez-
pieczonych zgłaszanych przez daną firmę do ubezpieczenia wypadko-
wego i rodzaj prowadzonej działalności (grupa działalności według
PKD; określa ją zaświadczenie o nadaniu numeru REGON). Firma
zgłaszająca do 9 ubezpieczonych płaci 50 proc. najwyższej stopy pro-
centowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności.
Składkę w tej wysokości opłacają również płatnicy niepodlegający
wpisowi do rejestru REGON.

Natomiast firma zgłaszająca do ubezpieczenia co najmniej 10 ubez-

pieczonych przyjmuje do obliczenia składki wypadkowej stopę procento-
wą ustaloną dla grupy działalności, do której należy. Stopy procentowe
składki wypadkowej dla grup działalności określa załącznik nr 2 rozpo-
rządzenia z dnia 29 listopada 2002 r. (patrz podstawa prawna). Jeżeli do
upływu terminu opłacania składek płatnik nie otrzymał zaświadczenia
o wpisie do rejestru REGON, stopę procentową składki ustala się zalicz-
kowo w wysokości 50 proc. najwyższej stopy procentowej ustalonej na
dany rok składkowy dla grup działalności. Po otrzymaniu zaświadczenia
należy skorygować stopę procentową składki – złożyć korekty dokumen-
tów rozliczeniowych za okres od pierwszego miesiąca danego roku
składkowego, za który rozliczana była składka wypadkowa w nieprawi-
dłowej wysokości.

Po 1 kwietnia 2006 r. zmiany czekają firmy zgłaszające do ubezpie-

czenia wypadkowego 10 i więcej ubezpieczonych – dla nich stopę pro-
centową składki na ubezpieczenie wypadkowe będzie ustalał indywi-
dualnie ZUS i jej wysokość będzie zależała od ich kategorii ryzyka,
a więc poziomu zagrożeń zawodowych występujących w danej firmie
i ich skutków. Dlatego muszą oni przekazywać do ZUS informacje o
liczbie poszkodowanych w wypadkach przy pracy oraz liczbie pracow-
ników wykonujących pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia, na
formularzach ZUS IWA. Na podstawie tych danych za trzy ostatnie
lata kalendarzowe będzie ustalona ich stopa procentowa składki na
ubezpieczenie wypadkowe. Ten sposób różnicowania składki wypad-
kowej ma zachęcić pracodawców do podejmowania działań mających
na celu wyeliminowanie lub ograniczenie szkodliwych dla życia i zdro-
wia zatrudnianych osób technologii i materiałów oraz zapobieganie
wypadkom przy pracy.

ETAP 1

Termin złożenia informacji ZUS IWA za 2004 r.
upływa 31 stycznia 2005 r. Na podstawie da-
nych zamieszczonych w tych formularzach
przesłanych za trzy kolejne lata kalendarzowe
ZUS ustali stopę procentową składki wypad-
kowej dla składających je płatników. Obecnie
wysokość składki płatników zgłaszających do
ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10
ubezpieczonych zależy od rodzaju prowadzo-
nej działalności (kodu PKD). Od 2006 r. skład-
ka płatników należących do tej samej grupy
działalności może mieć różną wysokość, bo-
wiem będzie również zależała od liczby wy-
padków przy pracy i pracowników zatrudnio-
nych w warunkach szkodliwych dla zdrowia.

INSTRUKCJA

JAK WYPEŁNIĆ
FORMULARZ ZUS IWA

CZEKAMY NA OPINIE I PYTANIA CZYTELNIKÓW

530 43 58

iwona.sawicka@infor.pl

☎

Stopy procentowe składki wypadkowej dla grup działalności

Stopy

Kategorie procentowe

Lp.

Grupy działalności

Kod PKD

ryzyka

składki (proc.)

Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo

2,26

Rybołówstwo i rybactwo

2,26

Górnictwo i kopalnictwo
surowców energetycznych

3,86

Górnictwo i kopalnictwo surowców
innych niż energetyczne

3,60

Produkcja artykułów spożywczych,
napojów i wyrobów tytoniowych

2,00

Produkcja wyrobów
włókienniczych i odzieży

1,20

Produkcja skór wyprawionych
i wyrobów ze skór wyprawionych

1,47

8. Produkcja

drewna

i wyrobów z drewna

3,33

Produkcja masy włóknistej,
papieru oraz wyrobów
z papieru, działalność
publikacyjna i poligraficzna

1,47

10.

Wytwarzanie koksu i produktów
rafinacji ropy naftowej
i paliw jądrowych

1,73

11.

Produkcja wyrobów
chemicznych

1,73

12.

Produkcja wyrobów gumowych
i z tworzyw sztucznych

2,00

13.

Produkcja wyrobów z surowców
niemetalicznych pozostałych

2,53

14.

Produkcja metali
i wyrobów z metali

2,53

15.

Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie
indziej niesklasyfikowanych

2,26

16.

Produkcja urządzeń
elektrycznych i optycznych

1,47

17.

Produkcja sprzętu
transportowego

2,53

18.

Produkcja, gdzie indziej
niesklasyfikowana

2,26

19.

Wytwarzanie i zaopatrywanie
w energię elektryczną, gaz, wodę

1,73

20.

Budownictwo

2,26

21.

Handel hurtowy i detaliczny,
naprawa pojazdów mechanicznych,
motocykli oraz artykułów
użytku osobistego i domowego

0,97

22.

Hotele i restauracje

0,97

23.

Transport, gospodarka
magazynowa i łączność

1,47

24.

Pośrednictwo finansowe

0,97

25.

Obsługa nieruchomości, wynajem,
nauka i usługi związane
z prowadzeniem działalności gosp.

1,20

26.

Administracja publiczna i obrona
narodowa, obowiązkowe
ubezpieczenia społeczne
i powszechne ubezpieczenie
zdrowotne, organizacje i zespoły
eksterytorialne

L, Q

0,97

27.

Edukacja

1,73

28.

Ochrona zdrowia i opieka społeczna

1,47

29.

Pozostała działalność usługowa
komunalna, społeczna i indywidualna

1,47

Ubezpieczenie wypadkowe

PRACA I PODATKI

Jak przekazać
dokument do ZUS

Jesteśmy zobowiązani do przeka-

zywania dokumentów przez tele-

transmisję danych w formie dokumen-
tów elektronicznych z aktualnego pro-
gramu „Płatnik” (zatrudniamy więcej
niż 5 osób). W jakiej formie powinniśmy
przekazywać do ZUS informację ZUS
IWA?

– Informację ZUS IWA należy przekazać

do ZUS w takiej formie, w jakiej płatnik skła-
dek zobowiązany jest, zgodnie z przepisami
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
do przekazywania innych dokumentów ubez-
pieczeniowych i ich korekt (art. 31 ust.
8 ustawy wypadkowej). Jeżeli więc płatnik
przekazuje dokumenty poprzez teletransmi-

sje danych w formie dokumentów elektro-
nicznych z aktualnego programu „Płatnik”
(obecnie wersja 6.03.001), informację ZUS
IWA powinien również przekazać w tej for-
mie. W praktyce z uwagi na fakt, że płatnicy
rozliczający składki za więcej niż 5 osób zo-
bowiązani są do przesyłania dokumentów
ubezpieczeniowych do ZUS drogą elektro-
niczną, informacje ZUS IWA składane są
w ten sposób.

W objaśnieniach ZUS dotyczących infor-

macji ZUS IWA znajdują się wprawdzie
szczegółowe informacje, jak przekazać ten
formularz w formie papierowej, ale wydaje
się, że mogą mieć one zastosowanie jedynie
do płatników, których ZUS zwolnił z obo-
wiązku przekazywania dokumentów ubez-
pieczeniowych drogą elektroniczną (art. 47a
ust. 3 ustawy wypadkowej). Płatnik upraw-
niony do składania dokumentów w formie

papierowej (na formularzu według ustalone-
go wzoru lub w formie wydruku z programu
„Płatnik”) powinien więc informację ZUS
IWA przekazać do terenowej jednostki orga-
nizacyjnej ZUS właściwej ze względu na sie-
dzibę płatnika składek. Jeżeli informacja
przesyłana jest za pomocą poczty, na opako-
waniu należy umieścić napis: „ZUS IWA”.

Czy przechowywać
dokumenty

Przez jaki okres należy przecho-

wywać kopie informacji ZUS IWA

i ich korekty?

– Płatnik składek powinien przechowywać

kopie informacji ZUS IWA i korekty tych in-
formacji przez 10 lat od dnia ich przekazania

GAZETA PRAWNA NR 19 (1384) 27 STYCZNIA 2005

Natomiast stopa procentowa składki płatników zgłaszających do

ubezpieczenia wypadkowego przynajmniej 10 ubezpieczonych, ale
którym ZUS nie ustali ich kategorii ryzyka ze względu na brak obo-
wiązku przekazywania informacji ZUS IWA za trzy kolejne lata ka-
lendarzowe, będzie wynosiła tyle co stopa procentowa określona
dla grupy działalności, do której należy dany płatnik. Ponadto, je-
żeli przed upływem terminu opłacania składek płatnik ten nie
otrzyma z urzędu statystycznego zaświadczenia o wpisie do reje-
stru REGON zawierającego informację o rodzaju działalności we-
dług PKD, stopa procentowa zostanie obliczona zaliczkowo (50
proc. najwyższej stopy procentowej ustalonej dla grup działalno-
ści). Po otrzymaniu zaświadczenia płatnik będzie zobowiązany do
skorygowania stopy procentowej składki i obliczenia składki od po-
czątku roku z zastosowaniem stopy procentowej określonej dla je-
go grupy działalności.

Formularz ZUS IWA za 2004 r. muszą złożyć płatnicy składek,

którzy:

◗

w 2004 r. zgłaszali do ubezpieczenia wypadkowego przynajmniej 10
osób,

◗

byli zgłoszeni w ZUS nieprzerwanie od 1 stycznia do 31 grudnia
2004 r. i co najmniej jeden dzień w styczniu 2005 r., czyli w każdym
miesiącu 2004 r. zgłaszali do ubezpieczenia wypadkowego przynaj-
mniej jednego ubezpieczonego,

◗

w dniu 31 grudnia 2004 r. byli wpisani do rejestru REGON.

Wpisz dane organizacyjne

W bloku I informacji ZUS IWA wpisuje się dane organizacyjne

płatnika składek.

W polu 01 podaje się identyfikator informacji, czyli numer

i rok. W przypadku składania pierwszej informacji za dany rok
należy wpisać numer 01, np. dla pierwszej informacji za 2004 r.:
01 2004.

Natomiast gdy konieczne jest złożenie korekty informacji, należy od-

powiednio wpisać numery „02 – 39”, czyli w polu 01 pierwszej informa-
cjach korygującej za 2004 r. należy wpisać: 02 2004.

Informację korygującą płatnik składa z własnej inicjatywy, gdy stwier-

dzi, że w formularzu przekazanym do ZUS zamieścił nieprawidłowe da-
ne lub gdy został poinformowany o nieprawidłowościach przez ZUS. Je-
żeli korekta informacji ZUS IWA jest następstwem kontroli ZUS, w po-
lu 06 należy wpisać znak i numer decyzji pokontrolnej.

W polu 02 umieszcza się sześciocyfrowy kod terytorialny jednostki

terenowej ZUS właściwej ze względu na siedzibę płatnika. Natomiast
pól 03-06 się nie wypełnia.

Sprawdź dane identyfikacyjne

Blok II formularza ZUS IWA przeznaczony jest na dane identyfika-

cyjne płatnika składek.

W polu 01 podaje się NIP, a w polu 02 REGON (w obu przypadkach

poszczególnych członów nie oddziela się kreskami). W polu 06 wszyscy
płatnicy wpisują swoją nazwę skróconą.

Natomiast pola 03-05 oraz 07-09 wypełnia tylko płatnik będący osoba

fizyczną. Jeżeli nie nadano mu numerów NIP i REGON albo jednego
z nich, podaje: w polu 03 – PESEL lub w polu 05 – serię i numer dowo-
du osobistego albo paszportu. Ponadto w takim przypadku należy rów-
nież wypełnić pole pole 04 i wpisać w nim cyfrę – 1, gdy podaje się da-
ne dotyczące dowodu osobistego, lub 2, gdy wpisuje się serię i numer
paszportu. Ponadto płatnik będący osobą fizyczną w polu 07 wpisuje na-
zwisko (poszczególne człony nazwiska należy oddzielić kreską pozio-
mą), w polu 08 – pierwsze imię, a w polu 09 – datę urodzenia
(dzień/miesiąc/rok).

Ustal liczbę ubezpieczonych

Dane o liczbie ubezpieczonych umieszcza się w polu 01 w bloku III

formularza ZUS IWA.

Liczbę ubezpieczonych ustala się zgodnie z art. 28 ust. 3 ustawy wy-

padkowej. Oblicza się ją jako iloraz sumy ubezpieczonych podlegających
ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy po-
przedniego roku kalendarzowego i liczby miesięcy, przez które płatnik
składek był w poprzednim roku kalendarzowym zgłoszony w ZUS co
najmniej 1 dzień.

W związku z tym, że informację ZUS IWA za dany rok kalendarzowy

składają tylko płatnicy, którzy nieprzerwanie od 1 stycznia do 31 grud-
nia danego roku opłacali składkę wypadkową za przynajmniej jednego
ubezpieczonego – liczba miesięcy, przez które zostanie podzielona suma
ubezpieczonych w poszczególnych miesiącach zawsze wynosi 12.

Liczba ubezpieczonych = suma ubezpieczonych podlegających ubezpie-

czeniu wypadkowemu w poszczególnych miesiącach roku/12.

Liczbę ubezpieczonych ustalonych w wyniku tego działania należy za-

okrąglić:

◗

w górę – jeżeli końcówka jest większa lub równa 0,5, np. 10, 62 – 11,

◗

w dół – jeżeli końcówka jest mniejsza niż 0,5, np. 10, 47 – 10.

PRZYKŁAD

Pralnia chemiczna była zgłoszona do ZUS jako płatnik składek na
ubezpieczenie wypadkowe przez cały 2004 r. W poszczególnych
miesiącach tego roku zgłaszała do ubezpieczenia wypadkowego:

ETAP 4

ETAP 3

ETAP 2

topa procento

kładki

CZYTELNICY PYTAJĄ

Stopa procentowa składki wypadkowej
dużej firmy po 1 kwietnia 2006 r.

Stopa procentowa składki wypadkowej firmy zgłaszającej do
ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych
będzie obliczana jako iloczyn stopy procentowej składki usta-
lonej dla grupy działalności do której należy i wskaźnika kory-
gującego. Przy ustalaniu tych wielkości podstawowe znaczenie
ma kategoria ryzyka, którą ustala się na dwóch poziomach: dla
grup działalności i dla poszczególnych płatników. Kategorie ry-
zyka dla grup działalności ustalane są na podstawie danych
GUS na okres nie dłuższy niż 3 lata składkowe na podstawie
następujących wskaźników:

◗

poszkodowani w wypadkach przy pracy ogółem,

◗

poszkodowani w wypadkach śmiertelnych i ciężkich,

◗

zatrudnieni w warunkach zagrożenia czynnikami szkodliwymi
i uciążliwymi dla zdrowia,

◗

stwierdzone choroby zawodowe.

Natomiast dla płatnika składek jego kategoria ryzyka (potrzeb-
na do ustalenia wskaźnika korygującego) określana jest co ro-
ku na podstawie następujących wskaźników:

◗

poszkodowani w wypadkach przy pracy ogółem,

◗

poszkodowani w wypadkach śmiertelnych i ciężkich,

◗

zatrudnieni w warunkach zagrożenia czynnikami szkodliwymi
i uciążliwymi dla zdrowia.

Ubezpieczenie wypadkowe

PRACA I PODATKI

do ZUS. Informacje ZUS IWA przechowuje
się w formie dokumentu pisemnego lub elek-
tronicznego.

Jakie są skutki
błędów w ZUS IWA

Jakie mogą być następstwa prze-

kazania do Zakładu Ubezpie-

czeń Społecznych formularza ZUS IWA
zawierającego nieprawidłowe dane
i w konsekwencji ustalenia przez ZUS
niższej niż należałoby stopy procento-
wej składki na ubezpieczenie wypad-
kowe?

– Jeżeli w wyniku przekazania przez

płatnika nieprawdziwych danych stopa pro-
centowa składki na ubezpieczenie wypad-

kowe zostanie ustalona w niższej wysoko-
ści, ZUS ustali na cały rok składkowy
nową stopę procentową składki w wysoko-
ści 150 proc. stopy procentowej ustalonej
na podstawie prawidłowych danych. Po-
nadto płatnik składek zobowiązany będzie
do opłacenia zaległych składek wraz z od-
setkami za zwłokę.

Natomiast gdy płatnik składek nie prze-

każe danych lub przekaże nieprawdziwe da-
ne i spowoduje to zawyżenie stopy procen-
towej składki na ubezpieczenie wypadkowe,
ZUS ustali stopę procentową składki na ca-
ły rok składkowy w wysokości stopy procen-
towej ustalonej na podstawie prawidłowych
danych.

Ponadto w zależności od sytuacji płatnik

składek musi złożyć brakującą informację
lub dokonać korekty nieprawidłowej infor-
macji.

Czy ma znaczenie
zmiana tytułu
ubezpieczenia

W maju 2004 r. najpierw zatrud-
niałem dwie osoby na podstawie

umowy zlecenia (4-14 maja 2004 r.),
a następnie od 15 maja 2004 r. na
podstawie umowy o pracę. Czy powi-
nienem uwzględnić je dwa razy, ustala-
jąc liczbę ubezpieczonych za maj
2004 r.?

– Nie, osoby te uwzględnia się w liczbie

ubezpieczonych za maj tylko raz, mimo że
w tym miesiącu podlegały obowiązkowemu
ubezpieczeniu wypadkowemu z dwóch tytu-
łów: umowy zlecenia i umowy o pracę.

GAZETA PRAWNA NR 19 (1384) 27 STYCZNIA 2005

topa procento

kładki

I – 11, II – 10, III – 12, IV – 11, V – 11, VI – 12, VII – 12, VIII – 12,
IX – 13, X – 13, XI – 12, XII – 12 pracowników.
Suma ubezpieczonych w 2004 r. – 141
Liczba ubezpieczonych do celów ustalenia składki wypadkowej
– 141 : 12 = 11,75
Po zaokrągleniu w polu 01 bloku III formularza ZUS IWA za
2004 r. należy wpisać – 12.

PRZYKŁAD

Restauracja w nadmorskiej miejscowości była zgłoszona do ZUS
jako płatnik składek przez cały 2004 r. i w poszczególnych miesią-
cach zatrudniała: I – 10, II – 10, III – 10, IV – 15, V – 15 ,VI – 20,
VII – 22, VIII – 22, IX – 18, X – 10, XI – 10, XII – 10 pracowników.
Suma ubezpieczonych w 2004 r. – 172
Liczba ubezpieczonych do celów ustalenia składki wypadkowej –
172 : 12 = 14,33
Po zaokrągleniu w polu 01 bloku III formularza ZUS IWA za
2004 r. należy wpisać – 14.

Ustalając liczbę ubezpieczonych, którzy podlegali ubezpieczeniu wy-

padkowemu w poszczególnych miesiącach 2004 r., należy uwzględnić
wszystkich ubezpieczonych, którzy przynajmniej jeden dzień w danym
miesiącu podlegali ubezpieczeniu wypadkowemu. Daną osobę można
uwzględnić tylko raz w miesiącu, nawet gdy:

◗

podlegała w tym miesiącu ubezpieczeniu z różnych tytułów, np. umo-
wy zlecenia i umowy o pracę,

◗

w danym miesiącu tytuł do ubezpieczenia powstawał kilka razy, np.
osoba świadczyła pracę rzecz zleceniodawcy w jego siedzibie na pod-
stawie trzech odrębnych umów zlecenia, które trwały od 1-3 marca, 20-
24 marca i 26-29 marca.

Natomiast ustalając liczbę ubezpieczonych, nie uwzględnia się osób,

które:

◗

podlegają ubezpieczeniom społecznym, ale nie podlegają ubezpiecze-
niu wypadkowemu,

◗

cały miesiąc przebywały na urlopie bezpłatnym, wychowawczym, po-
bierały zasiłek macierzyński, zasiłek w wysokości zasiłku macierzyń-
skiego lub zostały powołane do odbywania zasadniczej służby wojsko-
wej,

◗

za które za dany miesiąc są rozliczane składki lub wykazywane świad-
czenia po ustaniu tytułu do ubezpieczeń społecznych.

Wpisz dane do ustalenia
kategorii ryzyka

W bloku IV formularza ZUS IWA wpisuje się dane, na podstawie któ-

rych będzie ustalana kategoria ryzyka danego płatnika.

W polu 01 tego bloku podaje się rodzaj działalności według

PKD, czyli kod rodzaju przeważającej działalności (pięcioznako-
wy) według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) ujęty w reje-
strze REGON w dniu 31 grudnia roku, za który składana jest infor-
macja. Kod ten określa zaświadczenie o nadaniu numeru identyfi-
kacyjnego REGON aktualne na dzień 31 grudnia roku, za który
składana jest informacja.

Natomiast w polu 02 wpisuje się liczbę wszystkich poszkodowa-

nych w wypadkach przy pracy w roku, za który składana jest informa-
cja ZUS IWA, a w polu 03 – wyszczególnia się liczbę poszkodowa-
nych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich, które wydarzy-

ły się w tym roku. Liczba poszkodowanych podana w polu 03 nie mo-
że być wyższa od liczby wskazanej w polu 02 bloku IV informacji
ZUS IWA. W tych polach bloku IV uwzględnia się poszkodowanych
w wypadkach przy pracy, które zostały zarejestrowane w rejestrze wy-
padków (w odniesieniu do pracowników) lub dla których sporządzo-
no kartę wypadku (w odniesieniu do innych ubezpieczonych podlega-
jących ubezpieczeniu wypadkowemu) nie wcześniej niż 1 stycznia
i nie później niż 31 grudnia roku, za który składana jest informacja
ZUS IWA. W informacji ZUS IWA za 2004 r. uwzględnia się więc wy-
padki zarejestrowane lub dla których sporządzono kartę wypadku od
1 stycznia 2004 r. do 31 grudnia 2004 r.

Jeżeli w danym roku żaden ubezpieczony podlegający ubezpieczeniu

wypadkowemu nie został poszkodowany w wypadku przy pracy – w po-
lu 02 bloku IV informacji ZUS IWA należy wpisać cyfrę „0”, a gdy
w tym roku żaden ubezpieczony nie uległ śmiertelnemu lub ciężkiemu
wypadkowi przy pracy, w polu 03 wpisuje się cyfrę „0”.

Jakie zdarzenia uznaje się za wypadki przy pracy, wskazuje art. 3 ust.

1-5 ustawy wypadkowej. W myśl tych przepisów za wypadek przy pracy
uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące
uraz albo śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

◗

podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych
czynności lub poleceń przełożonych,

◗

podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności
na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,

◗

w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze
między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wy-
nikającego ze stosunku pracy.

Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świad-

czeń określonych w ustawie wypadkowej, traktuje się wypadek, któremu
pracownik uległ:

◗

w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż wyżej okre-
ślone, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracow-
nika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych
mu zadań,

◗

podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,

◗

przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy or-
ganizacje związkowe.

ETAP 5

Za kogo opłaca się składkę wypadkową

Obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają nastę-
pujące osoby objęte ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi:

◗

pracownicy,

◗

członkowie spółdzielni,

◗

zleceniobiorcy oraz osoby z nimi współpracujące wykonujące
pracę w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności zlece-
niodawcy,

◗

osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi
współpracujące,

◗

posłowie i senatorowie,

◗

osoby pobierające stypendia sportowe,

◗

słuchacze Krajowej Szkoły Administracji Publicznej pobierają-
cy stypendium,

◗

skazani lub tymczasowo aresztowani wykonujący odpłatnie
pracę na podstawie skierowania do pracy,

◗

bezrobotni pobierający stypendium,

◗

duchowni,

◗

osoby odbywające służbę zastępczą,

◗

funkcjonariusze Służby Celnej.

Pozostali ubezpieczeni nie podlegają ubezpieczeniu wypadko-
wemu.

Ubezpieczenie wypadkowe

PRACA I PODATKI

GAZETA PRAWNA NR 19 (1384) 27 STYCZNIA 2005

CZYTELNICY PYTAJĄ

Czy wliczać
zleceniobiorców

Jesteśmy małą firmą wydawniczą.

Część prac, np. korektę czy redak-

cję tekstów, zlecamy osobom niezatrud-
nionym w naszej firmie, które wykonują
je w domu. Czy ustalając dla potrzeb
ubezpieczenia wypadkowego liczbę
ubezpieczonych w danym miesiącu, na-
leży uwzględnić takich zleceniobiorców?

– Nie, ustalając liczbę ubezpieczonych,

nie uwzględnia się zleceniobiorców wykonu-
jących pracę poza siedzibą firmy. Osoby te
obowiązkowo podlegają bowiem ubezpiecze-
niom społecznym (emerytalnemu, rentowe-
mu i chorobowemu), ale nie podlegają ubez-
pieczeniu wypadkowemu i dlatego nie bierze
się ich pod uwagę, ustalając liczbę ubezpie-
czonych dla potrzeb ubezpieczenia wypadko-
wego. Obliczając liczbę ubezpieczonych,
uwzględnia się natomiast zleceniobiorców
wykonujących pracę w siedzibie firmy lub
w miejscu prowadzenia działalności.

Kogo uwzględnić
w ZUS IWA

Prowadzę hurtownię materiałów

budowlanych. W lipcu 2004 r.

udzieliłem jednemu z pracowników
urlopu bezpłatnego na trzy miesiące ze
względu na sprawy rodzinne. Jak nale-
ży potraktować tego pracownika w roz-
liczeniu ZUS IWA za 2004 r.?

– Ustalając liczbę ubezpieczonych w po-

szczególnych miesiącach, uwzględnia pan te-
go pracownika w miesiącach, w których pod-
legał ubezpieczeniu wypadkowemu przynaj-
mniej przez jeden dzień. Natomiast nie doli-
cza Pan tego pracownika do liczby ubezpie-
czonych w miesiącach, w których przebywał
na urlopie bezpłatnym. Jeżeli więc pracow-
nik przebywał na urlopie od 1 lipca 2004 r.
do 30 września 2004 r., to należy go pomi-
nąć ustalając liczbę ubezpieczonych w tych
miesiącach. Ustalając liczbę ubezpieczonych
w danym miesiącu, nie uwzględnia się bo-
wiem osób, które przez cały miesiąc przeby-

wały na urlopie bezpłatnym. Jednak gdy pra-
cownik rozpoczął urlop bezpłatny, np. od
3 lipca, to należy go doliczyć do liczby ubez-
pieczonych w lipcu, mimo że przez pozosta-
łą część miesiąca przebywał na urlopie bez-
płatnym.

Kogo uwzględnić
w liczbie
ubezpieczonych

Jedna z moich pracownic od 15

marca 2004 r. do 15 czerwca

2004 r. przebywała na urlopie macie-
rzyńskim. W jakich miesiącach nie wli-
cza się jej do liczby ubezpieczonych?

– Pracownicy tej nie uwzględnia się, usta-

lając liczbę ubezpieczonych w kwietniu i ma-
ju. Natomiast dolicza się ją do tej liczby
w marcu i czerwcu 2004 r., ponieważ w tych
miesiącach przynajmniej jeden dzień podle-
gała ubezpieczeniu wypadkowemu.

Iwona Sawicka

Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane

przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło
w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas:

◗

uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobiera-
jącą stypendium sportowe,

◗

wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy
w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego
aresztowania,

◗

pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie,

◗

sprawowania mandatu posła do Parlamentu Europejskiego wybranego
w Rzeczypospolitej Polskiej,

◗

odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu
pracy przez osobę pobierającą stypendium w okresie odbywania tego
szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy na
podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy,

◗

wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spół-
dzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi
z członkiem spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie ubezpie-
czeń społecznych, pracy na rzecz spółdzielni,

◗

wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia
lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywil-
nym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,

◗

współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej,
umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie
z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,

◗

wykonywanie zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działal-
ności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń
społecznych,

◗

wykonywania zwykłych czynności związanych ze współpracą przy pro-
wadzeniu działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o syste-
mie ubezpieczeń społecznych,

◗

wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności
związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi,

◗

odbywania służby zastępczej,

◗

nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej przez słuchaczy po-
bierających stypendium,

◗

wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia
lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywil-
nym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, je-
żeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozo-
staje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje
ona pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,

◗

pełnienia przez funkcjonariusza celnego obowiązków służbowych.

Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku

którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od
dnia wypadku. Natomiast za ciężki wypadek przy pracy uważa się wy-
padek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak:
utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodze-
nie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje orga-
nizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała cho-
roba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w za-
wodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

Natomiast w polu 04 bloku IV informacji ZUS IWA wpisuje się licz-

bę zatrudnionych w warunkach, w których występują przekroczenia naj-
wyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla
zdrowia w środowisku pracy według stanu na dzień 31 grudnia roku, za
który jest składana ta informacja. Uzupełniając te pole uwzględnia się
tylko pracowników (w rozumieniu kodeksu pracy) zatrudnionych w wa-
runkach zagrożenia.

Sprawdź dane adresowe

W bloku V informacji ZUS IWA podaje się adres do korespondencji:

kod pocztowy (pole 01), miejscowość (pole 02), ulicę (pole 03), numer
domu (pole 04), numer lokalu (pole 05), numer telefonu do teletransmi-
sji (pole 06), skrytkę pocztową (pole 07), numer telefonu (pole 08), nu-
mer faksu (pole 09) i adres poczty elektronicznej (pole 10).

Natomiast w bloku VI informacji ZUS IWA znajdują się pola przezna-

czone na datę wypełnienia informacji (pole 01), podpis płatnika lub oso-
by przez niego upoważnionej (pole 02) oraz pieczątkę płatnika (pole 03),
z tym że w wersji elektronicznej wypełnia się tylko pole 01.

Na podstawie materiałów ZUS (www.zus.pl) przygotowała Iwona Sawicka

PODSTAWA PRAWNA

◗

Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199,
poz. 1673 z późn. zm.).

◗

Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 29 listopa-
da 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na
ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób za-
wodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków
(Dz.U. nr 200, poz. 1692 z późn. zm.).

ETAP 6

RADZIMY

Informację ZUS IWA płatnik składek zobowiązany jest przekazać do 31 stycznia danego roku za poprzedni rok kalendarzowy,

np. do 31 stycznia 2005 r. za 2004 r., do 31 stycznia 2006 r. za 2005 r.

Jeżeli w 2004 r. w którymkolwiek miesiącu żaden ubezpieczony nie podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu, płatnik składek

nie przekazuje do ZUS informacji ZUS IWA za ten rok.

W celu prawidłowej identyfikacji informacji ZUS IWA w systemie informatycznym ZUS dane identyfikacyjne płatnika podane

w bloku II tej informacji muszą być zgodne z aktualnymi danymi, z jakimi płatnik jest zarejestrowany w ZUS (na podstawie

zgłoszenia płatnika składek na formularzu ZUS ZPA lub ZUS ZFA, w uwzględnieniem zgłoszonych zmian danych identyfikacyj-
nych na formularzu ZUS ZIPA).

W odpowiedzi organ podatkowy

przypomniał, że w stanie prawnym
obowiązującym w 2004 r. zgodnie
z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g)
ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o po-
datku dochodowym od osób fizycz-
nych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz.
176 z późn. zm.) wolne od podatku
dochodowego są otrzymane odszko-
dowania, jeżeli ich wysokość lub za-
sady ustalania wynikają wprost
z przepisów odrębnych ustaw lub
przepisów wykonawczych wyda-
nych na podstawie tych ustaw. Usta-
wodawca przewidział jednak wyjąt-
ki. Wolne do podatku nie będą
m.in. odszkodowania wynikające
z zawartych umów lub ugód.

Niemniej jednak na podstawie

art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy wolne
od podatku dochodowego są inne
odszkodowania otrzymane na

podstawie wyroku lub ugody sądo-
wej do wysokości określonej
w tym wyroku lub ugodzie. Rów-
nież z wyjątkiem odszkodowań:

◗

otrzymanych w związku z pro-
wadzoną działalnością gospo-
darczą,

◗

dotyczących korzyści, które po-
datnik mógłby osiągnąć, gdyby
mu szkody nie wyrządzono.

Jak zauważył organ podatkowy,

z przepisów jednoznacznie wyni-
ka, iż nie wszystkie odszkodowa-
nia otrzymane przez osoby fizycz-
ne wolne są od podatku dochodo-
wego. Ze zwolnienia przedmioto-
wego korzystają bowiem jedynie
te odszkodowania, których wyso-
kość lub zasady ustalania wynika-
ją wprost z przepisów rangi usta-
wy lub aktów wykonawczych wy-
danych na ich podstawie, z wyjąt-
kiem wyłączonych ze zwolnienia
wolą ustawodawcy, lub inne od-

szkodowania otrzymane na pod-
stawie wyroku lub ugody sądowej.

W ocenie organu podatkowego,

art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy wy-
raźnie wskazuje, iż otrzymane od-
szkodowania wynikające wprost
z przepisów odrębnych ustaw lub
przepisów wykonawczych wyda-
nych na podstawie tych ustaw wy-
płacone na podstawie zawartych
umów lub ugód nie zostały objęte
zwolnieniem od podatku dochodo-
wego od osób fizycznych. Cytowa-
ny zaś pkt 3b dotyczy innych od-
szkodowań, tzn. tych, których zasa-
dy ustalania i wysokość nie wynika-
ją wprost z przepisów innych ustaw.

Zatem, jak podkreślono w pi-

śmie, odszkodowanie wypłacone
z tytułu niezgodnego z prawem wy-
powiedzenia umowy o pracę na
podstawie ugody sądowej nie korzy-
sta ze zwolnienia od podatku do-
chodowego jako odszkodowanie,
wymienione w treści art. 21 ust.
1 pkt 3 lit. g) ustawy, którego wyso-
kość i zasady ustalania wynikają
wprost z przepisów kodeksu pracy.

Pismo z 23 listopada 2004 r. nr

BI/005 – 0786/04.

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 19 (1384) 27 STYCZNIA 2005

PRACA I PODATKI

Wyjaśnienia organów podatkowych

Archiwum podatnika

Odszkodowanie
z umowy konkurencyjnej

Odszkodowanie, o którym mowa w art. 101

kodek-

su pracy, wolne było od podatku dochodowego od
osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 3 pkt 3 usta-
wy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych – wyrok WSA w Warszawie z 28 stycznia
2004 r., sygn. akt III SA 1092/02, niepublikowany

Odszkodowanie
tylko z bezprawia

Tylko bezprawność działania rodzi prawo do od-

szkodowania – wyrok NSA z 26 czerwca 2002 r.,
sygn. akt III SA 3396/00, niepublikowany

Ważna jest podstawa
wypłaty

Skoro podstawy do wypłaty świadczeń, od których

pobrany został sporny podatek dochodowy, nie stano-
wił żaden przepis prawa, lecz wyłącznie postanowie-
nia umowne, to niezależnie od tego, między jakimi
podmiotami porozumienie umowne w tym zakresie
zostało zawarte, kwoty wypłacone skarżącej stanowi-
ły rekompensatę za zgodne z prawem, aczkolwiek
przedwczesne w stosunku do gwarantowanego okresu
zatrudnienia, rozwiązanie stosunku pracy, a zatem za-
sadne jest stanowisko co do tego, iż uzyskany stąd
przychód nie zalicza się do kategorii przychodów
zwolnionych od podatku dochodowego na podstawie
art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z 1991 r. o podatku docho-
dowym od osób fizycznych oraz że nie zachodzą pod-
stawy do stwierdzenia istnienia nadpłaty w podatku
dochodowym wynikającej z pobrania podatku od
tych wypłat przez płatnika – wyrok NSA z 24 kwietnia
2002 r., sygn. akt SA/Sz 2246/00, niepublikowany

Czas podróży
w sposób ciągły

Czas podróży służbowej liczy się w sposób ciągły

od chwili przekroczenia granicy w drodze za granicę
do chwili przekroczenia granicy w drodze powrotnej
do kraju, bez uwzględnienia pory dziennej lub noc-
nej, godziny zmiany daty itp., a dobę stanowi czas
każdych 24 godzin, niezależnie od godziny, w której
ten okres się zaczyna – wyrok NSA z 22 marca 2000
r., sygn. akt I SA/Lu 1747/98, niepublikowany

Miejsce podróży
a miejsce pracy

1. O podróży służbowej oraz o należnych z tytułu jej od-

bywania należnościach (dietach, kosztach podróży) decy-
duje to, że określone zadanie w ramach świadczonej pra-
cy wykonywane jest poza miejscem ustalonym w umowie
o pracę jako miejscem jej wykonywania. Jeżeli pracowni-
cy udają się do ustalonego miejsca wykonywania pracy, to
nie odbywają podróży służbowej, a otrzymane przez nich
dodatkowe wynagrodzenie nie stanowi wypłat wolnych od
opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy
z 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

2. Część dochodów kasjerów walutowych spedyto-

rów i agentów ubezpieczeniowych, jako pracowników
przebywających czasowo za granicą i uzyskujących do-
chody ze stosunku pracy w wysokości odpowiadającej
równowartości diet określonych w odrębnych przepi-
sach obowiązujących w przedsiębiorstwach państwo-
wych w sprawie pokrywania kosztów podróży poza gra-
nicami kraju, obliczonych za okres, w jakim praca była
wykonywana, jest wolna od podatku dochodowego
– wyrok NSA z 24 listopada 1999 r., sygn. akt SA/Sz
1780/98, niepublikowany

Oprac. Aleksandra Tarka

Z ORZECZNICTWA

Odszkodowanie
nie zawsze zwolnione

Czy odszkodowanie za nieprawidłowe rozwiązanie umowy o pra-
cę przyznane na podstawie ugody sądowej w 2004 r. korzysta ze
zwolnienia w podatku dochodowym od osób fizycznych?

Kiedy ryczałty bez podatku

W piśmie organ wskazał, że na

podstawie dodanego od 1 maja
2004 r. art. 21 ust. 1 pkt 23b ustawy
z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku do-
chodowym od osób fizycznych (t.j.
Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176
z późn. zm.) wolny od podatku do-
chodowego jest jedynie zwrot kosz-
tów poniesionych przez pracownika
z tytułu używania pojazdów stano-
wiących własność pracownika, dla
potrzeb zakładu pracy, w jazdach lo-
kalnych, jeżeli obowiązek ponosze-
nia tych kosztów przez zakład pracy
albo możliwość przyznania prawa
do zwrotu tych kosztów wynika
wprost z przepisów innych ustaw.
Zwolnienie jest ponadto limitowane
do wysokości miesięcznego ryczałtu
pieniężnego albo do wysokości nie-
przekraczającej kwoty ustalonej
przy zastosowaniu stawek za 1 kilo-
metr przebiegu pojazdu, określo-
nych w odrębnych przepisach wyda-
nych przez właściwego ministra, je-
żeli przebieg pojazdu, z wyłącze-
niem wypłat ryczałtu pieniężnego,
jest udokumentowany w ewidencji
przebiegu pojazdu prowadzonej
przez pracownika; przepis art. 23
ust. 7 stosuje się odpowiednio. Jak
zauważa organ, powyższe zwolnie-
nie z opodatkowania podatkiem do-
chodowym od osób fizycznych nie
jest adresowane do wszystkich po-
datników otrzymujących zwrot
kosztów poniesionych z tytułu uży-
wania prywatnych pojazdów w jaz-
dach lokalnych do celów służbo-
wych. Warunkiem jego zastosowa-

nia jest istnienie przepisu zawartego
w akcie prawnym rangi ustawowej,
który nakazywałby wprost ponosze-
nie tego rodzaju wydatków.

W przypadku wnioskodawcy pra-

codawca nie miał obowiązku (wyni-
kającego z przepisów innych ustaw)
zwrotu pracownikom kosztów z tytu-
łu używania własnych samochodów
w jazdach lokalnych dla potrzeb za-
kładu pracy. A więc w ocenie organu
podatkowego przychody z tego tytu-
łu również po 1 maja 2004 r. w tym
przypadku nie korzystają ze zwolnie-
nia od podatku dochodowego.

W zakresie zwrotu kosztów z ty-

tułu używania własnych samocho-
dów pracownika w jazdach zamiej-
scowych dla potrzeb zakładu pracy
kwestie te reguluje art. 21 ust. 1 pkt
16 ustawy. Zgodnie z jego treścią
wolne od podatku dochodowego są
diety i inne należności za czas po-
dróży służbowej pracownika – do
wysokości określonej w przepisach
w sprawie wysokości oraz warun-
ków ustalania należności przysługu-
jących pracownikowi zatrudnione-
mu w państwowej lub samorządo-
wej jednostce sfery budżetowej z ty-
tułu podróży służbowej pracownika
na obszarze kraju oraz poza grani-
cami kraju.

Powyższy przepis stanowi o zwol-

nieniu od podatku diet i innych na-
leżności za czas podróży służbowej:

◗

krajowej – do wysokości określo-
nej w rozporządzeniu ministra
pracy i polityki społecznej z dnia
19 grudnia 2002 r. w sprawie wy-
sokości oraz warunków ustalania
należności przysługujących pra-

cownikowi zatrudnionemu w pań-
stwowej lub samorządowej jedno-
stce sfery budżetowej z tytułu po-
dróży służbowej na obszarze kraju
(Dz.U. nr 236, poz. 1990),

◗

zagranicznej – do wysokości okre-
ślonej w rozporządzeniu ministra
pracy i polityki społecznej z dnia
19 grudnia 2002 r. w sprawie wy-
sokości oraz warunków ustalania
należności przysługujących pra-
cownikowi zatrudnionemu w pań-
stwowej lub samorządowej jedno-
stce sfery budżetowej z tytułu po-
dróży służbowej poza granicami
kraju (Dz.U. nr 236, poz. 1991).

Jak przypomniano w odpowiedzi,

oba rozporządzenia dopuszczają
możliwość użycia przez pracownika
dla odbycia podróży służbowej pry-
watnego pojazdu (stanowiącego je-
go własność lub własność osoby
trzeciej). Warunkiem jest jednak wy-
stąpienie z takim wnioskiem do pra-
codawcy i uzyskanie jego zgody.
W takiej sytuacji wysokość zwraca-
nych kosztów przejazdu z tytułu po-
dróży służbowej odbytej pojazdem
niebędącym własnością pracodawcy
ustalana jest jako iloczyn liczby fak-
tycznie przejechanych kilometrów
i stawki za 1 kilometr przebiegu, któ-
ra nie może być wyższa niż określo-
na odpowiednio w par. 5 ust. 3 oraz
par. 8 ust. 4 ww. rozporządzeń.

W związku z tym zdaniem organu

przychody otrzymywane przez pra-
cowników z tytułu korzystania w de-
legacjach służbowych z prywatnych
samochodów (jako inne należności
za czas podróży służbowej) – do wy-
sokości nieprzekraczającej kwoty
ustalonej przy zastosowaniu stawek
za jeden kilometr przebiegu pojazdu
– podlegają zwolnieniu od podatku
dochodowego od osób fizycznych.

Pismo z 23 listopada 2004 r., nr

BI/005 – 0786/04.

Aleksandra Tarka

Czy przychody z tytułu zwrotu kosztów z tytułu używania pojaz-
dów stanowiących własność pracownika, dla potrzeb zakładu
pracy, w jazdach lokalnych i zamiejscowych są wolne od po-
datku dochodowego?

PYTANIE PODATNIKA

WYJAŚNIENIE URZĘDU

PYTANIE PODATNIKA

WYJAŚNIENIE URZĘDU

Co do zasady, kosztami uzyska-

nia przychodów u osób prawnych
są koszty poniesione w celu osią-
gnięcia przychodów, z wyjątkiem
kosztów wymienionych na tzw. li-
ście kosztów negatywnych określo-
nych w art. 16 ust. 1 ustawy o po-
datku dochodowym od osób praw-
nych. Oznacza to, że nie każdy wy-
datek poniesiony przez podatnika
można dowolnie zaliczyć do kosz-
tów uzyskania przychodów. Wśród
kosztów, co do których ustawo-
dawca zadecydował, że nie można
ich zaliczyć do kosztów uzyskania
przychodów, znajdują się wydatki
na składki związane z umowami
ubezpieczenia pracowników.
Zgodnie bowiem z art. 16 ust.
1 pkt 59 ustawy o CIT nie uważa
się za koszty uzyskania przycho-
dów składek opłaconych przez
pracodawcę z tytułu zawartych lub
odnowionych umów ubezpiecze-
nia na rzecz pracowników. Jednak
ustawodawca zastrzegł wyjątek
w zakresie zaliczania do kosztów
składek na ubezpieczenia zdrowot-
ne pracowników. Tak więc praco-
dawca, który spełni określone
w ustawie o CIT warunki, będzie
mógł określone składki zaliczyć do
kosztów uzyskania przychodów.

Rodzaje ubezpieczeń

Do kosztów uzyskania przycho-

dów pracodawca będzie mógł zali-
czyć opłaconą składkę z tytułu za-
wartych lub odnowionych umów
ubezpieczenia na rzecz pracowni-
ków, z zastrzeżeniem jednak, że
umowy te muszą dotyczyć ryzyka
grup 1, 3 i 5 działu I oraz grup
1 i 2 działu II, wymienionych w za-
łączniku do ustawy z dnia 22 maja
2003 r. o działalności ubezpiecze-
niowej (Dz.U. nr 124, poz. 1151).

Mowa tu więc o umowach ubez-

pieczenia dotyczących:

◗

ubezpieczenia na życie,

◗

ubezpieczenia na życie, jeżeli są
związane z funduszem inwesty-
cyjnym,

◗

ubezpieczenia wypadkowego
i chorobowego, jeżeli są uzupeł-
nieniem ubezpieczeń wcześniej
wymienionych,

◗

ubezpieczenia wypadku, w tym
wypadku przy pracy i choroby
zawodowej:

– świadczenia jednorazowe,
– świadczenia powtarzające się,

– świadczenia kombinowane,
– przewóz osób,

◗

ubezpieczenia choroby:

– świadczenia jednorazowe,
– świadczenia powtarzające się,
– świadczenia kombinowane.
Warto pamiętać, że aby składki

opłacone przez pracodawcę mogły
zostać zaliczone do kosztów uzy-
skania przychodów, muszą zostać
spełnione kolejne ustawowe wa-
runki. Po pierwsze więc, uprawnio-
nym do otrzymania świadczenia
nie może być pracodawca. Po dru-
gie, umowa ubezpieczenia w okre-
sie pięciu lat, licząc od końca roku
kalendarzowego, w którym ją za-
warto lub odnowiono, wyklucza:

◗

wypłatę kwoty stanowiącej war-
tość odstąpienia od umowy,

◗

możliwość zaciągania zobowią-
zań pod zastaw praw wynikają-
cych z umowy,

◗

wypłatę z tytułu dożycia wieku
oznaczonego w umowie.

Warto również pamiętać, że

obowiązująca regulacja dotycząca
zaliczania do kosztów uzyskania
przychodów określonych składek
związanych z mowami ubezpiecze-
nia odnosi się do umów i wynikają-
cych z nich składek, jeżeli zostały
one zawarte po 1 stycznia 1997 r.,
natomiast wszystkie składki wyni-
kające z umów zawartych przed
tym terminem stanowią koszt uzy-
skania przychodów aż do czasu
wygaśnięcia lub zakończenia tych
umów.

Koszty ubezpieczenia przy
podziale pracodawcy

Na temat zaliczania składek na

ubezpieczenie pracowników do
kosztów uzyskania przychodów
wielokrotnie wypowiadało się Mi-
nisterstwo Finansów. I tak np.
w piśmie z 17 lipca 2000 r. (PB3-
1399/GM-722-184/2000) minister-
stwo wypowiedziało się na temat
zawarcia przez pracodawcę umo-
wy grupowego ubezpieczenia na
życie z funduszem inwestycyjnym.
Następnie w wyniku podziału spół-
ki (a więc „pracodawcy”) powstało
kilka niezależnych podmiotów.
W efekcie doszło więc do przejęcia
części pracowników. Jak stwierdzi-
ło ministerstwo, z faktu tego nie
można jednak wnioskować, że
podmioty powstałe w wyniku po-
działu nabywają na podstawie art.

231 kodeksu pracy uprawnienia
wynikające z ustawy z dnia 15 lute-
go 1992 r. o podatku dochodowym
od osób prawnych. W takiej sytu-
acji, jeżeli właściwe przepisy regu-
lujące zasady działalności ubezpie-
czeniowej nie zabraniają wstępo-
wania nowych podmiotów na miej-
sce innych, to opłacana składka na
ubezpieczenie pracowników bę-
dzie kosztem uzyskania przycho-
dów, jeżeli umowa spełnia warunki
z art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o po-
datku dochodowym od osób praw-
nych. Natomiast w przeciwnym ra-
zie nowo powstałe podmioty po-
winny podpisać nowe umowy na
rzecz swoich pracowników z zakła-
dem ubezpieczeń z zastrzeżeniem
warunków z art. 16 ust. 1 pkt 59
ustawy o CIT.

Jednorazowe
odszkodowania

Ustawodawca przewidział wie-

le wyłączeń w zakresie zaliczania
wydatków do kosztów uzyskania
przychodów. Jednym z nich jest
zakaz zaliczania do kosztów uzy-
skania przychodów jednorazo-
wych odszkodowań z tytułu wy-
padków przy pracy i chorób za-
wodowych w wysokości określo-
nej przez właściwego ministra
oraz dodatkowej składki ubezpie-
czeniowej w przypadku stwier-
dzenia pogorszenia warunków
pracy. Warto wiedzieć, że obec-
nie, zgodnie z przepisami ustawy
z dnia 30 października 2002 r.
o ubezpieczeniu społecznym z ty-
tułu wypadków przy pracy i cho-
rób zawodowych (Dz.U. nr 199,
poz. 1673 z późn. zm.), jednora-
zowe odszkodowania wszystkim
ubezpieczonym pracownikom
wypłaca Zakład Ubezpieczeń
Społecznych, który jest zwolnio-
ny od podatku dochodowego od
osób prawnych. Ponadto wysoko-
ści jednorazowych odszkodowań
nie określa już właściwy minister,
lecz wynika ona z ustawy i wyno-
si 20 proc. przeciętnego wynagro-
dzenia za każdy procent stałego
lub długotrwałego uszczerbku
na zdrowiu. I tak jednorazowe
odszkodowanie za każdy procent
stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu przysłu-
guje w wysokości:

◗

17 proc. przeciętnego wynagro-
dzenia – w okresie od 1 kwietnia
2004 r. do 31 marca 2005 r.;

◗

18 proc. przeciętnego wynagro-
dzenia – w okresie od 1 kwietnia
2005 r. do 31 marca 2006 r.;

◗

19 proc. przeciętnego wynagro-
dzenia – w okresie od 1 kwietnia
2006 r. do 31 marca 2007 r.

Agnieszka Witkiewicz

odatki

www.gazetaprawna.pl

PRACA I PODATKI

GAZETA PRAWNA NR 19 (1384) 27 STYCZNIA 2005

Składki ubezpieczeniowe

Czy warto
ubezpieczać
pracownika w delegacji

Czy ubezpieczenie pracownika w dele-

gacji zagranicznej podlega zwolnieniu

na mocy art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o podat-
ku dochodowym od osób fizycznych? Czy
składki płacone przez pracodawcę za ubezpie-
czenie pracownika w delegacji zagranicznej są
kosztem uzyskania przychodu?

– Wysokość oraz warunki ustalania należności

przysługujących pracownikowi zatrudnionemu
w państwowej lub samorządowej jednostce sfery bu-
dżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kra-
ju oraz poza granicami kraju, są określone w rozpo-
rządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z dnia
19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warun-
ków ustalania należności przysługujących pracowni-
kowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządo-
wej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służ-
bowej na obszarze kraju (Dz.U. nr 236, poz. 1990)
oraz w rozporządzeniu ministra pracy i polityki spo-
łecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysoko-
ści oraz warunków ustalania należności przysługują-
cych pracownikowi zatrudnionemu w państwowej
lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytu-
łu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz.U. nr
236, poz. 1991). Zgodnie z par. 2 wymienionego roz-
porządzenia pracownikowi przysługują: diety oraz
zwrot kosztów (przejazdów i dojazdów, noclegów, in-
nych wydatków, określonych przez pracodawcę od-
powiednio do uzasadnionych potrzeb).

Z wymienionych przepisów nie wynika, aby praco-

dawca miał obowiązek ubezpieczenia pracowników
wyjeżdżających w delegację od następstw nieszczęśli-
wych wypadków.

Z definicji przychodów ze stosunku służbowego

i stosunków pochodnych wynika, że opłacanie przez
pracodawcę składek ubezpieczenia pracownika od
następstw nieszczęśliwych wypadków jest świadcze-
niem pieniężnym ponoszonym za pracownika i tym
samym stanowi przychód pracownika.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycz-

nych nie ma przepisów pozwalających wyłączyć za-
płacone za pracownika składki na ubezpieczenie od
nieszczęśliwych wypadków z przychodów podlegają-
cych opodatkowaniu.

Wątpliwość podatnika dotycząca zaliczenia do

przychodów pracownika wartości zapłaconych przez
pracodawcę składek na ubezpieczenie podyktowana
jest brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy z dnia 15
lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób praw-
nych, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzy-
skania przychodów składek opłaconych przez praco-
dawcę z tytułu zawartych lub odnowionych umów
ubezpieczenia na rzecz pracowników, z wyjątkiem
niektórych umów określonych w ustawie.

Z przepisu tego wynika, że składki opłacane przez

pracodawcę z tytułu zawartych lub odnowionych
umów ubezpieczenia na rzecz pracowników, co do
zasady, wyłączone są z kosztów uzyskania przycho-
dów. Ustawodawca wskazał jednak tytuły ubezpie-
czeń, w których składki opłacone przez pracodawcę
mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przycho-
dów.

W tym przypadku pracodawca nie ma obowiązku

opłacania składek z tytułu ubezpieczenia od na-
stępstw nieszczęśliwych wypadków pracowników wy-
jeżdżających w delegację. Jeżeli pracodawca podej-
mie decyzję o takim ubezpieczeniu, wówczas równo-
wartość zapłaconych składek na to ubezpieczenie bę-
dzie przychodem pracownika podlegającym opodat-
kowaniu, a pracodawca nie będzie mógł zaliczyć do
kosztów uzyskania przychodów opłaconej składki,
chyba że ubezpieczenie to będzie spełniało kryteria
określone w art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o CIT.

awc

WYJAŚNIENIA US

Kiedy wpłaty na
ubezpieczenie są kosztem

Wśród wydatków, których nie można zaliczyć do kosztów uzyskania
przychodów, znajdują się wydatki na składki związane z umowami ubez-
pieczenia. Od tej zasady ustawodawca przewidział jednak wyjątki. Ozna-
cza to, że niektóre składki opłacone przez pracodawcę z tytułu umów
ubezpieczenia swoich pracowników można zaliczyć do kosztów. Wiąże
się to jednak ze spełnieniem wielu warunków określonych w ustawie
o podatku dochodowym od osób prawnych.

RADZIMY

Po to, by pracodawca mógł zaliczyć do kosztów uzyskania
przychodów opłaconą składkę z tytułu zawartych lub od-
nowionych umów ubezpieczenia na rzecz pracowników
z tytułu określonych ryzyk, muszą zostać spełnione pewne
warunki, a wśród nich ten, by uprawnionym do otrzymania
świadczenia nie był pracodawca.

Podstawa wymiaru
składek

Zgodnie z komunikatem preze-

sa GUS z dnia 10 listopada 2004
r. w sprawie przeciętnego wyna-
grodzenia w trzecim kwartale
2004 r. (MP nr 48, poz. 833) –
przeciętne wynagrodzenie w trze-
cim kwartale 2004 r. wynosiło
2269,93 zł.

W związku z

powyższym,

zgodnie z art. 18 ust. 8 ustawy
z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecz-
nych (Dz.U. nr 137, poz. 887
z późn. zm.), podstawę wymiaru
składek na ubezpieczenia spo-
łeczne w styczniu i lutym 2005 r.
dla:

◗

osób prowadzących pozarolni-
czą działalność gospodarczą na
podstawie przepisów o działal-
ności gospodarczej (od 21 sierp-
nia 2004 r. na podstawie przepi-
sów ustawy o swobodzie działal-
ności gospodarczej (Dz.U. nr
173, poz. 1807) lub innych prze-
pisów szczególnych,

◗

twórców i artystów,

◗

osób prowadzących działalność
w zakresie wolnego zawodu w ro-
zumieniu przepisów o zryczałto-
wanym podatku dochodowym
od niektórych przychodów osią-
ganych przez osoby fizyczne,
a także osób prowadzących dzia-
łalność w zakresie wolnego za-
wodu, z której przychody są
przychodami z działalności go-
spodarczej w rozumieniu przepi-
sów o podatku dochodowym od
osób fizycznych,

◗

wspólnika jednoosobowej spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością
oraz wspólników spółki jawnej, ko-
mandytowej lub partnerskiej,

◗

osób współpracujących z osoba-
mi prowadzącymi pozarolniczą
działalność

– stanowi kwota zadeklarowa-

na, nie niższa niż 1361,96 zł (60
proc. przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w trzecim kwarta-
le 2004 r.).

Przy czym, zgodnie z art. 20

ust. 3 powołanej ustawy, podsta-
wa wymiaru składek na dobro-
wolne ubezpieczenie chorobowe
dla wyżej wymienionych osób
w styczniu i lutym 2005 r. nie
może przekraczać miesięcznie
kwoty 5674,83 zł (tj. 250 proc.
przeciętnego miesięcznego wyna-
grodzenia w trzecim kwartale
2004 r.).

Składka na ubezpieczenia
społeczne

Za styczeń i luty 2005 r. skład-

ka na ubezpieczenia społeczne
wyżej wymienionych osób nie mo-
że być niższa:

– na ubezpieczenie emerytalne

od kwoty: 265,85 zł (tj. 19,52
proc.)

– na ubezpieczenia rentowe od

kwoty: 177,05 zł (tj. 13 proc.)

– na ubezpieczenie chorobowe

od kwoty: 33,37 zł (tj. 2,45 proc.)

Składka na ubezpieczenie
wypadkowe

Zakład informuje, że począw-

szy od 1 stycznia 2003 r. płatnicy
składek samodzielnie ustalają sto-
pę procentową składki na ubezpie-
czenie wypadkowe na podstawie
ustawy z dnia 30 października
2002 r. o ubezpieczeniu społecz-
nym z tytułu wypadków przy pra-
cy i chorób zawodowych (Dz.U.
nr 199, poz. 1673 z późn. zm.)
oraz rozporządzenia ministra pra-
cy i polityki społecznej z dnia
29 listopada 2002 r. w sprawie
różnicowania stopy procentowej
składki na ubezpieczenie społecz-
ne z tytułu wypadków przy pracy
i chorób zawodowych w zależno-
ści od zagrożeń zawodowych i ich
skutków (Dz.U. nr 200, poz. 1692
z późn. zm.).

Składka na ubezpieczenie
zdrowotne

Zgodnie z obwieszczeniem pre-

zesa GUS z dnia 14 października
2004 r. w sprawie przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia
w sektorze przedsiębiorstw, włącz-
nie z wypłatami z zysku, w trzecim
kwartale 2004 r. (MP nr 43, poz.
755) – przeciętne miesięczne wy-
nagrodzenie w sektorze przedsię-
biorstw, włącznie z wypłatami z zy-
sku, w trzecim kwartale 2004 r.
wynosiło 2429,50 zł.

Na podstawie art. 81 ust. 2 usta-

wy z dnia 27 sierpnia 2004 r.
o świadczeniach opieki zdrowot-
nej finansowanych ze środków pu-
blicznych (Dz.U. nr 210, poz.
2135) podstawę wymiaru składki
na ubezpieczenie zdrowotne
w styczniu i lutym 2005 r. dla wy-
żej wymienionych osób stanowi
kwota zadeklarowana, nie niższa
niż 1822,13 zł (75 proc. przecięt-
nego miesięcznego wynagrodze-
nia w sektorze przedsiębiorstw

w trzecim kwartale 2004 r., włącz-
nie z wypłatami z zysku).

W związku z powyższym skład-

ka na ubezpieczenie zdrowotne za
styczeń i luty 2005 r. nie może być
niższa od kwoty 154,88 zł (tj. 8,50
proc.).

Składka na FGŚP

Pracodawcy, do których stosuje

się przepisy ustawy z dnia 29 grud-
nia 1993 r. o ochronie roszczeń pra-
cowniczych w razie niewypłacalno-
ści pracodawcy (Dz.U. 2002 r.
nr 9, poz. 85 z późn. zm.), powinni
dodatkowo opłacać składkę na Fun-
dusz Gwarantowanych Świadczeń
Pracowniczych w wysokości 0,15
proc. Podstawą do naliczania skład-
ki w tej wysokości jest art. 40 usta-
wy budżetowej na rok 2005 z dnia
22 grudnia 2004 r. (Dz.U. nr 278,
poz. 2755).

Składka na Fundusz Pracy

Płatnicy zobowiązani do opła-

cania składek na Fundusz Pracy

na podstawie przepisów ustawy
z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pro-
mocji zatrudnienia i instytucjach
rynku pracy (Dz.U. nr 99, poz.
1001 z późn. zm.) opłacają skład-
kę w wysokości 2,45 proc. Podsta-
wą do naliczania składki w tej wy-
sokości jest art. 39 ustawy budże-
towej na rok 2005.

Roczna podstawa
wymiaru składek

Dodatkowo Zakład informuje,

że zgodnie z obwieszczeniem mi-
nistra polityki społecznej z dnia
9 grudnia 2004 r. w sprawie kwoty
ograniczenia rocznej podstawy
wymiaru składek na ubezpiecze-
nia emerytalne i rentowe w roku
2005 (MP nr 54, poz. 910), kwota
rocznego ograniczenia podstawy
wymiaru składek na ubezpiecze-
nia emerytalne i rentowe w roku
2005 wynosi 72 690 zł.

Kolumna przygotowana na podstawie

informacji ZUS: www.zus.pl

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 19 (1384) 27 STYCZNIA 2005

PRACA I PODATKI

ZUS wyjaśnia

Ubezpieczenia s

połeczne

Podstawa wymiaru
oraz wysokość składek

Minimalna podstawa wymiaru*) i wysokość składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne
i fundusze pozaubezpieczeniowe od 1 stycznia 1999 r.

W informacji z dnia 11 stycznia 2005 r. Zakład Ubezpieczeń
Społecznych określił dla niektórych grup ubezpieczonych
najniższą podstawę wymiaru składek oraz kwoty składek na

ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, a także na Fundusz
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i na Fundusz
Pracy w styczniu i lutym 2005 r.

% pod-

wyso-

% pod-

wysokość % pod-

wyso-

stawy

kość

stawy

składki

stawy

kość

% podstawy

kość

% pod-

kość

% podstawy

podstawa % pod-

wysokość

wymiaru

składki

wymiaru w zł

wymiaru składki

wymiaru

składki stawy składki wymiaru

wymiaru

stawy

składki

w zł

wymiaru w zł

w zł

wymiaru

w zł

Miesiące
obowiązy-
wania
składek

Podstawa
wymiaru
składek
w zł

Rok

Składki na ubezpieczenia społeczne

Fundusz
Pracy

Fundusz
Gwarantowa-
nych
Świadczeń
Pracowniczych

Składka
na ubezpieczenie
zdrowotne

emerytalne

rentowe

chorobowe

wypadkowe

1999

I, II

749,35

19,52

146,27

13,00

97,42

2,45

18,36

1,62

12,14

2,45

18,36

–

749,35

7,5

56,20

III, IV, V

806,92

19,52

157,51

13,00

104,90

2,45

19,77

1,62

13,07

2,45

19,77

–

806,92

7,5

60,52

VI, VII, VIII

959,11

19,52

187,22

13,00

124,68

2,45

23,50

1,62

15,54

2,45

23,50

od VII 0,08

959,11

7,5

71,93

IX, X, XI

995,69

19,52

194,36

13,00

129,44

2,45

24,39

1,62

16,13

2,45

24,39

0,08

995,69

7,5

74,68

XII

1028,40

19,52

200,74

13,00

133,69

2,45

25,20

1,62

16,66

2,45

25,20

0,08

1028,40

7,5

77,13

2000

I, II

1028,40

19,52

200,74

13,00

133,69

2,45

25,20

1,62

16,66

2,45

25,20

0,08

1028,40

7,5

77,13

III, IV, V

1113,79

19,52

217,41

13,00

144,79

2,45

27,29

1,62

18,04

2,45

27,29

0,08

1113,79

7,5

83,53

VI, VII, VIII

1121,19

19,52

218,86

13,00

145,75

2,45

27,47

1,62

18,16

2,45

27,47

0,08

1121,19

7,5

84,09

IX, X, XI

1121,87

19,52

218,99

13,00

145,84

2,45

27,49

1,62

18,17

2,45

27,49

0,08

1121,87

7,5

84,14

XII

1143,46

19,52

223,20

13,00

148,65

2,45

28,01

1,62

18,52

2,45

28,01

0,08

1143,46

7,5

85,76

2001

I, II

1143,46

19,52

223,20

13,00

148,65

2,45

28,01

1,62

18,52

2,45

28,01

0,08

1143,46

7,75

88,62

III, IV, V

1231,04

19,52

240,30

13,00

160,04

2,45

30,16

1,62

19,94

2,45

30,16

0,08

1231,04

7,75

95,41

VI, VII, VIII

1226,13

19,52

239,34

13,00

159,40

2,45

30,04

1,62

19,86

2,45

30,04

0,08

1226,13

7,75

95,03

IX, X, XI

1204,15

19,52

235,05

13,00

156,54

2,45

29,50

1,62

19,51

2,45

29,50

0,08

1204,15

7,75

93,32

XII

1228,37

19,52

239,78

13,00

159,69

2,45

30,10

1,62

19,90

2,45

30,10

0,08

1228,37

7,75

95,20

2002

I, II

1228,37

19,52

239,78

13,00

159,69

2,45

30,10

1,62

19,90

2,45

30,10

0,08

1228,37

7,75

95,20

III, IV, V

1291,79

19,52

252,16

13,00

167,93

2,45

31,65

1,62

20,93

2,45

31,65

0,08

1291,79

7,75

100,11

VI, VII, VIII

1293,32

19,52

252,46

13,00

168,13

2,45

31,69

1,62

20,95

2,45

31,69

0,08

1293,32

7,75

100,23

IX, X, XI

1237,17

19,52

241,50

13,00

160,83

2,45

30,31

1,62

20,04

2,45

30,31

0,08

1237,17

7,75

95,88

XII

1257,49

19,52

245,46

13,00

163,47

2,45

30,81

1,62

20,37

2,45

30,81

0,08

1257,49

7,75

97,46

2003

I, II

1257,49

19,52

245,46

13,00

163,47

2,45

30,81

0,97-3,86 **)

2,45

30,81

0,15

1257,49

8,00

100,60

III

1335,25

19,52

260,64

13,00

173,58

2,45

32,71

0,97-3,86 **)

2,45

32,71

0,15

1335,25

8,00

106,82

IV, V

1335,25

19,52

260,64

13,00

173,58

2,45

32,71

0,97-3,86 **)

2,45

32,71

0,15

1779,43

8,00

142,35

VI, VII, VIII

1337,21

19,52

261,02

13,00

173,84

2,45

32,76

0,97-3,86 **)

2,45

32,76

0,15

1689,63

8,00

135,17

IX, X, XI

1284,61

19,52

250,76

13,00

167,00

2,45

31,47

0,97-3,86 **)

2,45

31,47

0,15

1717,37

8,00

137,39

XII

1296,01

19,52

252,98

13,00

168,48

2,45

31,75

0,97-3,86 **)

2,45

31,75

0,15

1756,19

8,00

140,50

2004

I, II

1296,01

19,52

252,98

13,00

168,48

2,45

31,75

0,97-3,86 **)

2,45

31,75

0,15

1756,19

8,25

144,89

III, IV, V

1366,10

19,52

266,66

13,00

177,59

2,45

33,47

0,97-3,86 **)

2,45

33,47

0,15

1861,44

8,25

153,57

VI, VII, VIII

1399,30

19,52

273,14

13,00

181,91

2,45

34,28

0,97-3,86 **)

2,45

34,28

0,15

1782,47

8,25

147,05

IX, X, XI

1338,32

19,52

261,24

13,00

173,98

2,45

32,79

0,97-3,86 **)

2,45

32,79

0,15

1799,46

8,25

148,46

XII

1361,96

19,52

265,85

13,00

177,05

2,45

33,37

0,97-3,86 **)

2,45

33,37

0,15

1822,13

8,25

150,33

2005

I, II

1361,96

19,52

265,85

13,00

177,05

2,45

33,37

0,97-3,86 **)

2,45

33,37

0,15

1822,13

8,50

154,88

*) Podstawa prawna: art. 18 ust. 8 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. nr 137, poz. 887 z późn. zm.)

**) Od 1.01.2003 r. płatnicy samodzielnie ustalają stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe.

www.gazetaprawna.pl

PRACA I PODATKI

GAZETA PRAWNA NR 19 (1384) 27 STYCZNIA 2004

Adresy

MARVEL PERSONAL
CONSULTING
Goślinowski Adam
woj. zachodnio-
pomorskie
74-100 Gryfino
ul. Łużycka 87
Tel. 091/ 4151007

Filia: Złotów
ul. Kolejowa
(budynek PKS)

PEOPLE Sp. z o.o.
woj. mazowieckie
00-131 Warszawa
ul. Grzybowska 2/83
Tel. 022/ 3315454

DIVERSA DORADZTWO
PERSONALNE
woj. mazowieckie
00-252 Warszawa
ul. Podwale 3/18
Tel. 022/ 3396510

MARKETING
MANAGEMENT
Małgorzata Stolarska
woj. mazowieckie
05-220 Zielonka
pl. Maratończyków 9
Tel. 022/ 7718331

AMSPOL Sp. z o.o.
woj. lubelskie
20-722 Lublin
ul. Roztocze 4
Tel. 081/ 4445457

AGNES CONSULTING
& TRAINING
woj. podkarpackie
35-060 Rzeszów
ul. Słowackiego 24/89
Tel. 017/ 8529927

METAAL FLEX POLAND Sp. z o.o.
woj. opolskie
47-220 Kędzierzyn-Koźle
ul. Grunwaldzka 10
Tel. 077/ 4060190

Filia:

◗

Opole ul. Krakowska 1

Tel. 077/ 4530371

◗

Racibórz ul. Pocztowa 14

Tel. 032/ 4190365

AXIDUS Sp. z o.o.
woj. opolskie
45-301 Opole
ul. Horoszkiewicza 6
Tel. 0800411709

HR INTERNET
SERVICES Sp. z o.o.
woj. mazowieckie
04-491 Warszawa
ul. Dwóch Mieczy 49

AD REM KONSULTANCI
PERSONALNI S.C.
Paweł Plebanowicz,
Urszula Plebanowicz
woj. lubelskie
20-307 Lublin
ul. Kościelna 7/9
Tel. 081/ 7465498

WAŻNE ADRESY

KALENDARIUM PRAWNE

REKLAMA

JUŻ OBOWIĄZUJĄ

POMOC
SPOŁECZNA

◗

Rozporządzenie mini-

stra polityki społecznej

z dnia 23 grudnia 2004 r. w spra-
wie udzielania pomocy na usamo-
dzielnienie, kontynuowanie nauki
oraz zagospodarowanie (Dz.U.
nr 6, poz. 45)

UBEZPIECZENIA
SPOŁECZNE

◗

Rozporządzenie ministra polityki

społecznej z dnia 31 grudnia
2004 r. w sprawie orzecznictwa
lekarskiego w Kasie Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego
(Dz.U. nr 6, poz. 46)
Rozporządzenie określa szczegóło-
we warunki orzekania o całkowitej
niezdolności do pracy w gospodar-
stwie rolnym oraz orzekania o celo-
wości przekwalifikowania zawodo-
wego; tryb postępowania orzeczni-
czego; tryb i termin wnoszenia od-
wołań od orzeczeń lekarzy rzeczo-
znawców Kasy Rolniczego Ubez-
pieczenia Społecznego; formy nad-
zoru nad orzekaniem lekarzy rze-
czoznawców Kasy i komisji lekar-
skich Kasy; dodatkowe kwalifika-
cje zawodowe wymagane od leka-
rzy realizujących zadania z zakresu
orzecznictwa lekarskiego.

◗

Rozporządzenie ministra polityki

społecznej z 31 grudnia 2004 r.
w sprawie zwrotu kosztów przejaz-
du osób wezwanych do osobistego
stawiennictwa przez Zakład Ubez-
pieczeń Społecznych (Dz.U. nr 6,
poz. 47)
Zakład Ubezpieczeń Społecznych
zwraca osobie wezwanej koszty
przejazdu do kwot równych: ce-
nie biletu za przejazd kolejowy wy-
konywany przez uprawnionego
przewoźnika w drugiej klasie po-
ciągu osobowego, uwzględniającej
posiadane uprawnienia do ulgo-
wych przejazdów środkami pu-
blicznego transportu zbiorowego,
bez względu na tytuł tych upraw-
nień; cenie biletu za przejazd w au-
tobusowej komunikacji zwykłej
przewoźnika wykonującego regu-
larne przewozy osób, uwzględnia-
jącej posiadane uprawnienia do
ulgowych przejazdów środkami
publicznego transportu zbiorowe-
go, bez względu na tytuł tych
uprawnień – jeżeli brak jest połą-
czenia kolejowego, o którym mo-
wa wyżej, albo gdy przejazd auto-
busem nie jest droższy; cenie bile-
tu za przejazd publicznymi środka-
mi komunikacji miejskiej,
uwzględniającej posiadane upraw-
nienia do ulgowych przejazdów
środkami publicznego transportu
zbiorowego, bez względu na tytuł
tych uprawnień.

BĘDĄ OBOWIĄZYWAĆ

KOMBATANCI

◗

Artykuł 9 pkt 2 usta-

wy z dnia 16 grudnia
2004 r. o rekompensa-

cie przysługującej w związku z od-
stąpieniem w roku 2002 od walo-
ryzacji dodatku kombatanckiego

(Dz.U. nr 281, poz. 2779). Zgod-
nie z wchodzącym w życie przepi-
sem kombatantom i innym osobom
uprawnionym, pobierającym emery-
turę lub rentę albo uposażenie w sta-
nie spoczynku bądź uposażenie ro-
dzinne, przysługuje dodatek komba-
tancki w wysokości 144,25 zł mie-
sięcznie.

BHP

◗

Rozporządzenie mini-

stra zdrowia z dnia 30
grudnia 2004 r. w spra-

wie bezpieczeństwa i higieny pracy
związanej z

występowaniem

w miejscu pracy czynników che-
micznych (Dz.U. z 2005 r. nr 11,
poz. 86)

UKAZAŁY SIĘ

◗

Wyrok Trybunału Konstytucyjne-

go z dnia 18 stycznia 2005 r. sygn.
akt K 15/03 (Dz.U. nr 14, poz. 122)
Przesunięcie w czasie projektowa-
nych podwyżek dla pracowników
szkół wyższych nie naruszyło kon-
stytucji. Trybunał wskazał, że przy
uchwalaniu ustawy nowelizującej
nastąpiło naruszenie przepisów
ustawy o związkach zawodowych,
dotyczących obowiązku konsulta-
cji ustawodawcy ze związkami
w sprawach z zakresu ich działa-
nia. Samo naruszenie nie przesą-
dza jednak o naruszeniu wartości
i norm konstytucyjnych. TK pod-
kreślił, iż ustawodawca działał
w sytuacji szczególnie trudnej, w
swoistym stanie wyższej koniecz-
ności. Do zaniedbania właściwej
konsultacji ze związkami zawodo-
wymi doprowadził zbieg terminów
zmiany rządu i konieczności ukoń-
czenia projektów ustaw okołobu-
dżetowych.

◗

Wyrok Trybunału Konstytucyjne-

go z dnia 10 stycznia 2005 r. sygn.
akt. K 31/03 (Dz.U. nr 11, poz. 87)
Artykuł 6 ust. 2 ustawy z dnia 10
października 2002 roku o mini-
malnym wynagrodzeniu za pracę
jest zgodny z konstytucją. Wyso-
kość minimalnego wynagrodze-
nia za pracę określona została
w ustawie z 10 października 2002
r. o minimalnym wynagrodzeniu
za pracę. Ogólne unormowania
nie dotyczą jednak absolwentów,
którym gwarantuje się wynagro-
dzenie nie niższe niż 80 proc. wy-
sokości minimalnego wynagro-
dzenia w pierwszym roku pracy
oraz 90 proc. wysokości minimal-
nego wynagrodzenia w drugim
roku pracy (art. 6 ust. 2). Regula-
cja dotycząca absolwentów ma
charakter przejściowy – obowią-
zuje do końca 2005 r. W ocenie
Trybunału przyjęte przez ustawo-
dawcę kryterium zróżnicowania
minimalnego wynagrodzenia ze
względu na staż pracy znajduje
uzasadnienie w przekonujących
i

racjonalnych argumentach.

Osoby bez doświadczenia mają
mniejsze szanse na zatrudnienie,
zaś powołana regulacja może
zwiększyć skłonność pracodaw-
ców do ich zatrudniania. Zda-
niem Trybunału wprowadzone
zróżnicowanie spełnia wymóg
sprawiedliwości społecznej.

Przygotowała Agnieszka Wyszomirska

STYCZNIA

2005

LUTEGO

2005

LUTEGO

2005

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
gazeta prawna 25 01 2005 (1382) Nieznany
egzamin 2 termin 27 06 2005 id Nieznany
Oceny z PS 27 01 id 329690 Nieznany
egzamin 2 termin 27 06 2005 id Nieznany
%5eebook%5epolish%5e+gazeta+prawna+2005 01 24+ +ksi%eagowo%9c%e6+i+p%b3ace VDV3UQPUNPKFNETSE44H7TJDN
kodeks drogowy 2005 (gazeta prawna) BGLPTE7NHZEIZVAN7Z7R6JHWHGDLBYTCPNOFQNQ
gazeta prawna 2005 02 14 ksiegowosc i place GLZUXXV4ECFZADIBGJQODAQFSAGAGCCRCUPDZZA
Gazeta Przemyslu Drzewnego 01 0 Nieznany
gp firma 05 cz2 druki, umowy, formularze, gazeta prawna! 02 2005 BVJKAVMJYDG4HL5ZPNELPY5I4QWBDMZS4
2007 03 05 gazeta prawna KASS6L Nieznany
gazeta+prawna+2005 02 10+ +turystyka GV5XW6JO35ZJ7NZ6577HLQBNGBBTMUYVZHFIZ5Q
Kodeks Pracy 2005 (Gazeta Prawna)
AiR 11 12 wyklad 15 27 01 2012 Nieznany (2)
2005 01 01id 25394 Nieznany (2)
gazeta+prawna+2005 02 15+ +nieruchomo%9cci MVW64BHR6SVKWYEJFXJKLQVCB3XXZKQSI26KC4I
01 aeid 3052 Nieznany (2)
NLP Magazine 01 id 320421 Nieznany
I CKN 316 01 1 id 208193 Nieznany
Gazeta Prawna W ZUS zabraknie w tym roku 5 miliardów złotych

więcej podobnych podstron