1 wykład

18 lutego 2015
17:21

Kończy się egzaminem. Skłąda się on z 2 zęści: teoretyczna i praktyczna, w której sami pokazujemy pracę
terapeutyczną na sobie. Ocena jest wspólna z teorii i praktyki. Oceniana jest realizacja tego co przeczytamy, nie
kombinować, ale popracować z P, ufiksować się na nim i na jego problemie funkcjonalnym i pokazać 3
ćwiczenia. Oceniają podejście i to co przedstawimy. Będzie to wynikało z ćwiczeń, bo takie warsztaty pracy
będziemy mieć.

Diagnostyka i leczenie pooperacyjnego zespołu bólowego krgosłupa.

Czasem zdaża się tak, żę zawiodły wszytkie metody fizjoterapeutyczne i konieczne jest operacja.
WSKAZANIA DO LECZENIA OPERACYJNEGO:



brak skuteczności leczenia zahchowawczego



nieprawidłowa mielografia CT lub MRI ( ucisk struktur nerwowych, niestabilność kręgosłupa). Zawsze

się nad tym zastanawiamy, bo obraz np. MRI nie zawsze odpowiada objawom - leczymy wtedy P a nie
zdjęcie.



Lokalizacja bólu korzeniowego zgodna z rozmieszczeniem dermatomów oraz przynnajmnije jeden z

następujących objawów neurollogicznych, których lokalizacja musi być zgodna z oczekiwaną na podstawie
obrazu radiologicznego i umiejscowienie bólu: zaburzenia czucia, osłabienie siły mm. , osłabienie
odruchów ścięgnistych.

WSKAZANIA BEZWZGLĘDNE:



objawy porażenia ogona końskiego ( zaburzenia zwieraczy pęcherza oraz odbytu - obj. ogona

końskiego)



porażenia ważnych grup mięśniowych, np. kończyny górnej gdy P przestaje czuć elementy które trzyma

w rękach.

PRZECIWWSKAZANIA:



ból w okolicy lędźwiowej bez topografii korzeniowej



brak pewnej diagnozy , rozumianej jako wykazanie objawów ucisku na korzeń. Czyli kiedy się mu

poprawia, gdy jest skuteczne leczenie zachowawcze.



skuteczne zeczenie zachowawcze



okres remisji objawów



chorzy z nastawieniem neurastenicznym bez obiektywnych objawów, np. P depresyjni.



BÓL KORZENIOWY WYST. PO OBU STRONACH JEST PRZYCZYNĄ GUZU W ODC. L , A NIE

PRZEZ UCISK JĄDRA MIAŻDŻYSTEGO NA RDZEŃ.

SPOSOBY UŁOŻENIA PACJENTA DO ZABIEGU:



Ułożenie na boku jak do punkcji lędźwiowej do góry stroną po której jest przepuklina



Pozycja na brzuchu z podparciem pod talerze biodrowe i klatkę piersiową w celu zmniejszenia ciśnienia

w jamie brzusznej co zmniejsza krwawienie ze splotów żylnych kanału kręgowego



pozycja kolankowo-łokciowa

TECHNIKI ZABIEGÓW USUNIĘIA PRZEPUKLINY JĄDRA MIAŻDŻYSTEGO:



Fenestracja

Najczęściej stosowana metoda usuwania jednopoziomowej tylno-bocznej PJM. Polega na dotarciu do
wypukliny dyskowej przez okienko wykonane w więzadle żłótym , między łukami kręgówm z niewielkim
ich "podgryzieniem" za pomocą kluczyków kostnych (np. typ Kerrisona)



Hemilaminektomia

Wyonywana w celu zwiększenia zakresu manewru operacyjnego. Umożliwia usunięcie przepuklin z
sąsiadujących przestrzeni, czyli z kilku iejsc na raz (gdy wyst. trudności operacyjne, PJM centralna lub
ukryta pod korzeniem, onieczność opanowania krwawienia ze splotów żylnych). Polega na jednostronnym
usunięciu blaszki łuku sąsiadującefo od góry i dołu więzadła zółteggo z pozostawianiem wyrostka
kolczystego.



Laminektomia

Klasyczna metoda. Polega na zdjęciu całego łuku kręgowego. Pozwala na szeroki wgląd do kanału łuku
kręgowego. Najczęściej stosowana do usunięcia przepukliny centralnej oraz gdy wyst. cechy wąskiego
kanału kregowego - stanowi jedyny …



Mikrodiscektomia

Stosowana u młodych ludzi przy leczeniu PJM jednopoziomowej, jednostronnej. Zabieg jest jak najmniej
traumatyzujący. W znieczuleniu ogólnych, po nim w ciągu 2 dób P wychodzi ze szpitala. Kwalifikacja :
jądro miażdżyste musi być uwodnione by móc tak operować.



Discektomia przezskórna

Stosowana w chorobie jądra miażdżystego bez uszkodzenia pierścienia włóknistego i więzadła podłużnego
tylnego. Zabieg wymaga specjalnego oprzyrządowania. Za pomocą nukleotomu wprowadzonego przez
skórę do krążka działającego na zasadzie urządzenia ssąco-tnącego wycina się odsysa fragmenty. TO też
chirurgia jednego dnia.

Pacjentom z chorobami krążka miedzykręgowegow odc L, szczególnie tym którym zależy na szybkim
powroie do codziennej aktywności zaleca się metody małoinawazyjne:

o

przezskórna nukleopl;astyka

o

endoskopowe usunięcie dysku

o

mikrochiirurgiczne usunięcie dysku

USUNIĘCIE DYSKU ZE STABILIZACJĄ MIĘDZYTRZONOWĄ I STABILIZACJĄ
PRZEZNASADOWĄ

Stosowany w zaawansowanych zmianach zwyrodnieniowych kręgosłupa, tzw. spondylozie lędźwiowej, w
przypadku niestabilności kręgosłupa L oraz w p kręgozmyku w odcinku L.
Wykonuje się wówczas usunięcie dysow od tyłu poprzez laminektomię lub przez fenestrację.

P kwalifikującym się do lecznia dyskopatji odc. C zaleca się usunięcie dysku z dostępu przedniego ze
stabilizacją międzytrzonową sztuczną protezę dysku (sztuczny dysk).
Dot. to P bez cech zaawansowanej choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa szyjnego.

Gdy dochodzi do zaawansowanycjh zmian , to z dostępu przedniego ze stabilizacją międzytrzonową
wszczepem węglowym lub z matreiałów biowchłanialnych.
Operacyjny dostęp przedni z usuwaniem jądra i stabilizacją międzytrzonową e odc. C kręgosłupa.

METODY STABILIZACJI MIĘDZYTRZONOWEJ:

ARTRODOZA
Stabilizacja sztywna, nieruchoma. Stosuje się w niej sztywne implanty spełniające funkcję podporową
.Pozostają w kręgosłupie do końc życia ( gdy szczepy są węglowe) lub ulegają biodegradacji. Wymagają
noszenia kołnierza ortopedycznego przez 3 miesiące.

ARTROPLASTYKA
Zastosowanie sztucnego dysku, ma funkcję podporowąz zachowaniem ruchoości kręgosłupa na
operowanym odcinku. Duże koszty rotezy dysku.

POWIKŁANIA PO ZABIEGU:



Śródoperacyjne

o

mijescowe - najczęściej błędy techniki operacyjnej.



uszkodzenie korzenia nerwowego



żylne krwawienia wewnątrzkanałowego, które może być przyczyną krwiaka



przerwanie opony twardej



przebicie przedniej części pierscienia włóknistego

o

Pooperacyjne - wczesne mają ścisły związek ze stanem ogólnym P, jego wiekiem, chorobą

podstawową, chorobami współistniejącymi oraz przebiegiem operacji.



krwiaki podskórne w polu operacji



zakarzenie rany trudne do leczenia zminau w obrębie

późne:



przemieszczenie się z pozostaości jądra miażdżystego



wystąpienie wypukliny na sasiednim poziomie



wytworzenie blizny łącznotkankowej dającej ucisk w kanale kręgowym



przewlekłe zapalenie krążka mieszykregowego



szybsze postępujące zmiany kręgosłupa



podłoże psychiczne ( np. postawa rosszczeniowa, nastawienie depresyjne). Wyst. gdy P nie

dostał dokładnego opisu zabiegu i inf. o powikłaniach.

REHABILITACJA WCZESNA:



Postępowanie pooperacyjne zależy od sposobu i rozległści zabiegu, zaleceń lekarza i ogólnego stanu

chorego. Najlepiej gdy uczestniczymy w operacji. Bywa tak, że P po zabiegu czuje się super , a po
rehabilitacji jest gorzej. Należy znać na ile możemy sobie pozwolić na pracę z P, ale trzeba o tym
rozmawiać z lekarzem.



ramy czasowe sa wyznaczane długością pobytu chorego w szpitalu, który średnio trwa 5-7 dni lub

dłużej przy powikłaniach. Zwykle to 7 dni , bo ściąga się w tym dniu szwy.

PRZED ZABIEGIEM OPERACYJNYM:



ćw oddechowe

o

podstawa do rozluźnienia mm. przykręgosłupowych i wzmacniania tłoczni brzusznej, która

jest stabilizatorem kręgosłupa



ćw, czynne i izometryczne gorsetu mm. tułowia i kończyn



instruktaż sposobu prawidłowej pionizacji, terapii ułożeniowej i kinezyterapii po operacji.

PIERWSZA I DRUGA DOBA PO ZABIEGU OPERACYJNYM:



ćw. oddecowe - relaksują



po zaopatrzeniu w sznurówkę lędźwiowo-krzyżową.



ch. wstaje z pozycji leżąc z pominięciem fazy siadu



pierwsza lokomacja z balnonikiem, za asekuracją fizjoterapeuty, trwa 15 min. Większość dnia i nocy ch

spędza w łóżku w leżeniu na bokach lub brzuchu, NIE SIEDZI, pzy małoych dolegliwościach na plecach.
Pozycja siedząca możliwa tyko w gorsecie na brzegu łóżk lub taboreciez rozszerzonymi kolanami i
podparciem na całuch stopach ch, może przyjmować posiłki.



ćw. obwodowych stawów kkd i kkgórnych



psychoterapia

TRZECIA - SIÓDMA DOBA :



ćw. oddechowe



ćw. czyne wolne na boku prawym i lewym oraz w leżeniu



ćw. czynne mm goleniowych, goleninowo-kulszowych oraz mm. obręczy biodrowej



ćw. izometryczne mm pośladkowych, dwugłowyh oraz czworogłowych



korekcja postawy przed lustrem



reedukacja prawidłowego chodu



można stosować metody, np. McKenzee, analizuj P i patrz jak funkcjonuje i dostosowuj się do jego

możliwości. Każdy intuicyjnie czuje na ile może sobie pozwolić - aeży słuchać intuicji P.

OD SIÓDMEJ DOBY PO ZABIEGU:



kontynuacja poprzednich ćwiczeń



pole magnetyczne małej częstotliwości, ale minimum 30 minut. Wtedy to a sens!



edukacja P, rodziny o ergonomii pracy i wypoczynku.



Preorientacja zawodowa

REHABILITACJA PÓŹNA:



kontynuacja poprzdnich ćwiczeń



ćw. odechowe



ćw. izometryczne mm grzbietu, brzucha i pośladków



ćw czynne mm. głowy, karku i kończyn



jazda na rotorze



ćw. izokinetyczne kkd



pole magnetyczne niskiej częśtotliwości



pole elektromagnetyczne wielkiej częśtotliwości (Terapls)



galwanizacja anodowa kd



...

P po 8 tygodniach ma wrócić do pełnej aktywności ruchowej!

PROFILAKTYKA:



nauka prawidłowych wzorców i ich zastosowania w życiu codziennym i zawodowym



usunięcie z otaczającego środowiska przedmiotów i sprzętów wymuszających ruchy lub pozycje

przeciążające i w miarę możliwości zastąpienie je innymi przedmiotami i sprzętami oszczędzającymi
kręgosłup



nauka prawidłowych form i sposobów wypoczynku, rekreacji i aktywności fiz.



dostosowanie rodzaju , charakteru pracy zawodowe

2 wykład

25 lutego 2015
17:19

SLA

MND - Motor Neuron Disease, czyli choroba neuronu ruchowego. Również SLA, ALS, Lou Ghering lub
Charcot.
Postępująca, neurodegeneracyjna choroba, która prowadzi do niszczenia pewnej specyficznej grupy
komórek nerwowych (motoneuronów) odpowiedzialnych za pracę mm.
Kiedy m przestaje otrzymywać informacje z motoneuronu, który potrzbuje je by działać dochodzi do atrofii
mm .
Wraz z postępującą atrofią tk. mm kończyny wydją się być cieńsze, osłabiona siła mm rąk, nór, mowy,
połyania , oddychania.
Wcześniej myślano, żę po 60 r.ż - dziś, to choroba społeczna , każdego wieku.

POCZĄTKOWE OBJAWY:



początkowy ledwo wyczuwalne



osłabienie i częściowe zanimi mm kłęba i kłębika kciuka



zanik mm ramion , nóg, odpowiedzialnych za mowę, poykanie. M czworogłowy, naramienny,

dwugłowy.



zaburzenia napięcia mm o charakterze wiotkospastycznym (niedowłady mieszane) nawet w obrębie

jednej ręki! Ręce wiotkie, nogi spastyczne.



fascykulacje - delikatne drżenia mm głównie dłoni i stóp. Skurcze mm. łydki. MM twarzy , m .

piersiowy. P tego nie czuje. Jakby robaki przechodziły P pod skórą. Najbadziej widoczne na języku.



problemy z chodzeniem i poruszaniem rękami.



trudności w mówieniu, tzw. mowa spastyczna. Aparat oralno-facialny coraz bardziej ściśnięty.



w późniejszych stadiach krótszy oddech, problemy z oddychaniem i połykaniem. Osłabiona przepona.



początkowe objawy MND mogą być b.zróżnicowane u różnych P.

FAKTY:



zmysły nie niszczone! One zostają mimo postępującego niszzenia ciała. P jest świadomy do końca,

nawet kied yumiera.



nie można się nią zarazić



długość życia ok. 2-5 lat od diagnozy . Ponad połowa żyje ponad 5 lat ijest w dobrym stanie.



nie ma różnic rasowych, położenia geograficznego.



dziś nieuleczalna. Leczenie tylko objawowe: oprawia jakość życia i łagodzi objawy.

Kto choruje?



większość chorych >40 rż



mężczyźni częściej



w GB 5 000 chorych



każdego roku umiera na SLE więcej chorych niż na SM czy chorobę Huntingtona.

POSTACIE:



Amyotrothic Lateral Sclerisis (ALS) - zniszczone zostają dolne i górne motoneurony. Objawami są

słabnięcie mm, spastyka i fascykulacje.



Progressive Bulbar Palsy (PBP) - choroba dotyka tylko mm odpowiedzialnych za mowę i połykanie.



Primary Lateral Sclerosis (PLS) - dotyka tylkok górnego motoneuronu



Progessive Muscular Atrophy (PMA) = dotyka tylko dolgneego motoneuronu

DIAGNOSTYKA:



Podstawowe badanie neurologiczne:

o

wywiad

o

odruchy ( są zawyżone)

o

siła mm

o

stopie n drżenia mm i sztywności

o

określenie zaburzeń funkcji mm gardła, języka, przełyku; zaburzeni mowy

o

badanie nieuszkodzonych funkcji UN w celu wyeliminowania innych chorób UN



w razie podejrzenia MND P jest kierowany:

o

EMG - pozwala określić w 100% czy występują fascykulacje.

PRAWDOPODOBNE PRZYCZYNY: (dlatego ci P są zdani na fizjoterapeutów)



CZYNNIKI GENETYCZNE 5-10%



czynniki środowiskowe

o

odżywianie mieszkanie



czynniki infekcyjne



podłoże immunologiczne ( zaburzenia odporności)



zaburzenia hormonalne



urazy mózgu



urazy rdzenia kręgowego



czynniki toksyczne- zatrucie metalami, np. rtęć, ołów

LECZENIE :



wyłącznie zahchowawcze poprawiające standard życia chorego



farmakologiczne

o

zmniejsające drżenie mm

o

zmniejszające ślinienie się

o

antyoksydanty ( wit. A i E )



dieta wysokokaloryczna, półpłynna, dożylne dokarmianie, pozajelitowe żywienie



wspomaganie oddychania



rehabilitacja

o

oddechowa



układanie P



oddychanie mostkowe



oddychanie przeponowe

o

terapia mowy

o

kinezyterapia

o

fizykoterapia

CELE REHABILITACJI:



jak najdłuższe utrzymanie samodzielnośći P



zwięksanie zakersów ruchu



nauki ruchów kompensacyjnych



wzmocnienie grup mm, stymulacja mm zanikających (elektrostymulacja, masaże)



ćw. zapobiegające usztywnianiu stawów i zmnijszające spastyczne kurcze mm.



ćw. logopedyczne - oraz elektroniczne środki komunikowania się



ćw. oddechowe



dobranie sprzętu rehabilitacyjnego - łuski, strzeniona, laski, balkoniki, wózki inwalidzkie, kołnieże

ortopedyczne, kołnierze sztywne, łóżka wielofunkcyjne, materace przeciwodleżynowe.



usprawnianie poruszania się



usprawnianie zastosowane w domu



pzekonanie chorego do wykonywania prostych ćw. w domu

PODSTAWOEW ZASADY WYKONYWNIA ĆWICZEŃ:



ćw. dobrane indywidualnie, nie mogą być bolesne czy męczące! Zbyt forsowna rehabilitacja może

nasilić objawy chooroby. Należy uważać by nie zerwać przyczepów mm.



ćw. powinny być wykonane systematycznie , w ciągu dnia i trwać 20-30 min lub w dwóch seriach po

15 min rano i wieczorem



zalecanycm sposobem ćwiczńe jst wykoywanie ich w odpowiednio zestawieniach, umożliwiających

pracę różych grup mm z odpowiednim nasilenie, intensywności wysiłku fizycznego.


POSTĘOPWANIE
ZE SKURCZAMI MM:



CZĘSTO W NOCY



WCESNY OBJAW



mm nóg, mm rąk, mm, kl piersiowej, mm brzucha



mogą powodować nasilone bóle naśladujące, np. kolkę żółciową



WAŻNE ćwiczenia przed snem - rozciąganie mm. , ciepłe okłady, gorąca kąpiel - przynoszą ulgę.

W NADMIERNEJ SZTYWNOŚCI MM:



pozycje ułożeniowe



bierne rozciąganie mm



fizykoterapia (ciepło, zimno, elektroterapia: tonoliza, praądy Hufschmidta)



leki zniejszające nepięcie mm



elementy rotacji

Z BÓLEM MM I STAWÓW;



ból moż ebyć okresowy lub stały



przyczyny:

o

SZTYWNOŚĆ MM I UNIERUCHOMIENIE STAWU

o

ograniczenie ruchomości stawu



częśte zmiany pozycji

W ZABURZENIACH OPŁYKANIA:



czyli krztuczenie się , uczucie ocecności przeszkody w gardle



przyczyna: osłabienie mm. połykania, języa, warg, żwaczy.



karmnienie 6-7 razy dziennie małymi porcjami



sonda żołądkowa (jeśli jest to konieczne, bo powoduje odleżyny)



dożywianie dojelitowe (umożliwia wielomiesięczne dożywianie i dopajanie)

WSKAZÓWKI DLA CHOREGO:



jedz powoli małymi porcjami, dokładnie przeżuwając



nie rozmawiaj z pełnymi ustami



siedź przy stole poprawnie: prosty tułów, głowa lekko pochylona do przodu)



użyj kolnierza do oadającej głowy



unikaj odchylania głowy do tyłu w czasie połykania



kiedy skończysz jeść pozostań przez jakiś czas przy stole w poz. siedzącej



rozkrusz taletki i zazywaj z jakimś pópłynnym środkiem



unikaj jedzenia i picia w innych pozycjach iż siedząca

TRUDNOŚCI W SWOBODNYM ODDYCHANIU:



uczucie duszności po wysiłku, w spoczynku, niewydolny odruchkaszlowy, przyspieszenie odechu,

niekeidy ślinienie warg, [aców, połączone z bólami głowy.

POSTĘPOWANIE:



ćw. oddechowe są podstawą ( u wszystkich P z ch. neurologicznycmi) zapobiegają infekcjom jamy

ustnej i dróg oddechowych.



obniżenie poziomu tlenu oraz wzrost dwutlenku węgla mogą doprowadzić do okresowych zaburzeń

świadomości, nnp stan pobudzenia , agresji, omamy. Należy wtedy rozważyć możliwość sztucznej
wentylacji, którą można przeprowadzić

o

metodą nieinwazyjną (przenośny respirator w postaci maski, bardzo drogi i trudno dostępny)

o

metodą inwazyjną (intubacja w szpitalu przy całkowitej niewydolności oddechowej)



decyzję o zastosowaniu o sztucznej wentylacjo podejmuje chory!!! , który jest przecież do końca

świadomy

w zaburzeniach mowy:



u chorych z wiotkim podniebieniem miękkie użycie wkładki ussztywniającej je i jednocześnie

zamykającej część nosową gardła



stosowanie wzmacniaczy głosu



pisemne przekazywanie informacji , gdy ręce są jeszcze sprawne



nowoczesne przyrządy : faks, koputer



terapia mowy

o

poprzedzona oceną nasilania zmian (bad. neurologiczne, spirometryczne i laryngologiczne)

o

regularne ćw. z logopedą w ścisłej współpracy z fizjoterapeutą (postawa)



ćw. usprawniejące mowę:

o

ćw. mimiczne twarzy

o

ćw. warg (cmokanie, gwizdanie , dmuchanie, wprawianie warg w drżenie)

o

ćw. oddechowe

o

ćw. języka (wysuwanie i cofanie, przesuwanie po wargach, dotykanie kącików ust)

o

ćw. różne

3 wykład
Dr Joanna Stożek

4 marca 2015
17:16

ZABURZENIA POSTAWY, RÓWNOWAGI I CHODU W CHOROBACH UKŁ. NERWOWEGO

CHÓD PRAWIDŁOWY - złożona aktywność ruchowa, na którą składaą się liczne czynności ukł.
nerwowego, odpowiedzialne za lokomocję i równowagę.

MECHANIZMY KOODRYNACJI O KONTROLI:
- ...
-...

WARUNKI PRAWIDŁOWEGO CHODU;



utrzymanie równowagi i wyprostowanej postawy ciała



rozpoczynanie chodzenia (zapoczątkowanie chodu)



generowanie rytmicznej lokomocji (utrzymanie rytmu chodu)



zdolność adaptacji ruchów do wymagań środowiska i celów jednostki (przystosowanie chodu i ruchów

do zmieniających się warunków otoczenia)


PRZYCZYNY:



SĄ CZĘSTO manifestacją chorób ukł. nerwowego



NIEDOCZULICa (18%)



ch. mięśni 17%



zaspół wielozawałowy



parkinsonizm

OCENA:



NAJLEPSZY , POJEDYNCZY TEST DYSFUNKCJI TO SPACER



chód ujawnia różne zaburzenia:

o

prostych funkcji ruchowych



siła



napięcie mm

o

koordynacji i innych funkcji



móżdżku



jąder postawy



płatw czołowych

ZABURZENIA CHODU



CIĄGŁE



EPIZODYCZNE

o

zastygnięcia i upadki

KLASYFIKACJA:



CH. połowiczo-niedowładny

o

koszący

o

hemiparetyczny



ch drobnymi kroczkkami (parkinsonowski)



móżdżkowy, gwiaździsty



dystoniczny



pląsawiczy



brodzący, koguci, koński

CHÓD HEMIPARETYCZNY:



W NIEDOWŁADZIE POŁOWICZYM



postawa Wernickiego-Manna



brak współruchów kg

CHÓD DROBNYMI KROCZKAMI

ZABURZENIA POSTAWY W PRAKINSONIZMIE:

1.

SYLWETKA

o

CAŁA SYLEWTKA zaburzona

o

określonych części ciała

2.

prolbelmy ze zmianą pozycji ciaa (ze wstawaniem , obracaniem na boki w óżku)

3.

niestabilność postawy

o

powoduje ograniczenie ruchomości (rotacji tułowia, wyprostu tułowia i kończyn)

o

w skrajnej postaci przodopochylenie sylwetki może przybrać formę zwaną

kamptokormią

(

ang. camptocormia).

i.

Jest to znaczne , 30-90 stopniowe pochylenie tułowia w przód,

ii.

ujawnia się w pozycji stojącej,

iii.

nasila się w czasie chodu

iv.

może zupełnie ustąpić w pozycji leżącej, zmniejsza się w siedzącej

v.

pozwala to na wóżnirowanie jej z zaburzeniami postawy wynikających z

zaburzeniami

vi.

była uważana za objaw psychogenny, obecnie za formę dystonii.

o

ukazuje się w 3 stadium choroby, wg Hoehn Yahr występują 3wyraźne zaburzenia odruchów

postawy

4.

inne zaburzenia

o

W PŁASZCZYŻNIE s:

i.

kamptokormia

ii.

anterocollis

o

w Frontalis

i.

Pisa syndrom

ii.

skoliozy

o

w …

CHÓD DROBNYI KROCZKAMI

o

SZURANIE PODESZWAMI O ODŁOGĘ

o

BRAK BALANSU KG

o

ŚRODEK CIĘŻKOŚCI WYSUNIĘTY DO PRZODU

PARKINSONIZM PLUS:

PARKINSONIZM WTÓRNY:

o

naczyniowy

o

w przebiegu guza

CHÓD PARAPARETYCZNY KURCZOWY:



W NIEDOWŁADZIE SPASTYCZNYM



ruchy są wolne, kolana …



występuje

o

hiperrefleksja

o

spastyczność

CHÓD MÓŻDŻKOWY':

CHÓD TYLNOSZNUROWY:



niepewny, chwiejny, kroki nierównej długości



na skutek zaburzenia czucia głębokiego w kd, nadmierniw zgina i unosi kolana

CHÓD DYSTONICZNY:



trudny w diagnostyce, gdyż bywa dziwaczny



uogólnione ruchy dystoniczne

o

tułowia

o

głowy

o

kg i kd



upośledza sprawność chodu z powodu:

o

nieprawidłowej motoryki

o

towazrzysząych …



prawdopodobnie psychogenne tło zaburzeń

CHÓD PLĄSAWICZY:



nieregularny



taneczny



na szerokiej podstawie



wolny



spontaniczne zginanie kolan

CHÓD BRODZĄCY:



zbytnie unoszenie kolan



nadmierne zginanie kolan



stopa opadająca

CHÓD KACZKOWATY



kołysanie obręczy miednicznej przez osłabienie mm pośladkowych średnich

CHÓD W APRAKSJI:



zaburzenia korowych procesów integracji



trudności w rozpoczęciu kroku , "zamrożenia"



szuranie stopami o podłoże



pochylona do przodu sylwetka



drobne, czasami drepczące kroki



dreptanie w miejscu



zwroty "en block"



trudności w pokonaniu niewielkiej przeszkody



przy tym bezradnośc wyrażona mimiką



niemożność realizacji dwóch programów ruhchowych na raz, np. niesienie szklanki



skłonnośc do znaczania w reakcji na bodźce zewnętrzne

CZYNNOŚCIOWE (PSYCHOGENNE )Z ZABURZENIA CHODU:



nasilają się gdy chory jest obserwowany



rzadko upadki i zraninenia



różne dziwaczne formy



SZURANIW, DRGANIA IĘŚNIOWE)

chód ostrożny:



charakteryzuje się dużą różnorodnością w zależności od stanu emocjonalnego P



jest najczęśtrzym zaburzeniem chodu z poziomu najwyższego, czyli związanym z myśleniem ,

pamięcią



u osób w wieku podeszłym



na szerokiej postawie



wolno stawiane kroki



związany z lękiem przed przestrzenią, upadkiem, chodzeniem



w konsekwencji prowadzi do ograniczenia aktywności ruchowej



skrócenie fazy przeniesienia



zachowani rytmicznośći kroku



pochylenie do przodu



postawa zgarbiona

INNE ZABURZENIA CHODU:



chód ortopedyczny



bólowy

DRUGA KLASYFIKACJA ZABURZEŃ CHODU:



zaburzenia chodu niższego poziomu

o

przy zapaleniu i innych chorobach stawów



środkowy poziom

o

uszkodzeone struktury głębokie mmózgu



wzgórze …

o

zaburzona integracja bodźców

o

nieprawidłowe generowani siły mm

o

powodują chód:



chemiparetyczny



mózdżkowy



wynikający z uszkodzenia ukł pozapiramidowego



wyższy poziom

o

chód ostrożny

o

podkorowe zaburzenia równowagi

o

czołowe zaburzenia równowagi

o

izolowane zaburzenia rozpoczęcia chodu (zastygnięcia)

o

chód czołowy

o

psychogenne zaburzenia chodu

Największoś trudnośći w diagnostyce różnicowej sprawaiają psychogenne zaburzenia chodu.

UPADKI



30-60% osób po 65 rż upada co najmniej raz w roku.

PRZYCZYNY:



CZIĘŻKIE OBRAŻENIA (NP. ZŁAMANIA SZYJKI KOŚCI UDOWEJ), KTÓRE WIĄŻĄ SIĘ Z

UNIERUCHOMIENIEM



czynniki zewnętrzne (31%)



zaburzenia świadomości



w przebiegu polineuropatii



ch zwyrodnieniowa OUN



ch. naczyń mózgowych



przebycie udaru zwiększa ryzyko upadku o 34%,



upadki stanowią 6 w kolejności przyczyną śmierci.

Przyczyny można podzielić na zewnętrzne i wewnętrzne

4 wykład

11 marca 2015
17:14

POSTĘPOWANIE TERAPEUTYCZNE ORAZ ZASADY FIZJOTERAPII W SPASTYCZNOŚCI



Jest to problem terapeutyczny, bo jest to problem funkcjonalny dla P, nie może jesć prawidłowo, nie

może umyć ręki spastycznej.



Staje się to problem rodziny, bo trzeba go nakarmić, umyć…



zagrożenie dla podejmowanych czynności ruchowych przez P.



to wyzwanie dla Fizjoterapeutów. Szukajmy sposobów pracy , mieć strategię jak pracować,

PYTANIA ZESPOŁU REHABILITACYJNEGO: (Bedbrook George M.:"Opieka nad chorym z
paraplegią")



Jakie jest nasilenie spastyczności?

o

daje oznaczenie punktu początkowego, od niego startujemy i wyznaczamy sobie cele na

poziomie aktywności nie struktury.



Dlaczego należy zmniejszyć spastyczność

o

powoduje ból?

o

obrzęki?



Jaki cel ma być osiągnięty?

o

zawsze na poziomie aktywnośći. BO jeżeli zwiększymy zakres ruchu biernego pozwoli P

samodzielnie funkcjonować?



Czy redukcja spastyzności w planowanym obszarze nie pogorszy sprawności funkcjonalnej?



Czy uzyskamy poprawę funkcjonalną?



Gdzie i w jakich mm spastyczność być redukowana?

o

w których grupach

o

jak sprawdzać czy np. stopa końsko-szpotawa, które mm obejmuje, jak ją sprawdzić?

o

daje to też możliwość diologu z lekarzem, możemy sugerować wstrzyknięcie toksyy

botulinowej w jakieś miejsce.



Jakimi środkami zmniejszyć napięcie mm?

o

na pewno dojdziemy do takiego momentu, gdzie już sami nie będziemy mogli nic zrobić



Jak ocenić skuteczność postępowania?

o

skale

o

obwody

o

siła mm

o

róbmy badania przed rozpoczęciem terapii i na koniec

CO MOŻE WPŁYWAĆ NA CHARAKTER I NASILENIE WZORCA SPASTYCZNEGO?



poziom aktywności motorycznej P

o

Pionizacja P może wpływać na regulację napięicia! P leżący z słabą regulacją będzie bardziej

napięty.



poziom aktywności motorycznej pacjenta

o

w jakiej jest fazie po urazie, jakie postępowanie



zaburzenia czucia głębokiego i powierzchniowego

o

układają rękę w pozycji spastycznej



zastosowana terapia

o

z uczeniem prawidłowego ruchu, z pozycjami ułożeniowycni, z pioniczacją, na facilitacji /

ułatwianie ruchy, prawidłowe transfery… To jest dobra terapia.



Nie wolno podczas terapii wieloktornie prowokować patologicznych wzorców ruchowych! Jarosław

Sławek " Spastyczność, od patofizjologii do leczenia"

TAKTYKA POSTĘPOWANIA REHABILITACYJNEGO MUSI WIĄZAĆ SIĘ Z UCZENIEM
PDSTAWOWYCH UMIEJĘTNOŚCI ŻYCIOWYCH:



przyjmowanie pozycji



chwytanie



ubieranie, rozbieranie i wybór ubrania



karmienie i jedzenie



możliwością porozumiewania się



przygotowywanie miejsca do spania (plus transfer)

o

uczenie sposobów przesiadania się z wózka na łóżko, zmiana pozycji z siedzącej na leżącą,

przesiadanie się z wózka na ubikację.

o

ubrany pampers na cały dzień, nawet u nas wzmoży napięcie mm.



korzystanie z ubikacji



wstawanie siadanie



chodzenie i umiejętność korzystania z wózka



P po udarze czaszkowo-mózgowym umie gryźć i połykać, ale nie przerzuwa!! Połyka nieprzygotowany

pokarm i ma zaparcia, bo on nie ma ruchu rotacji, zgięcia… Jeżeli nauczymy go dobrze siedzieć,
wdrożymy terapię logopedyczną nauczymy go przeżuwać.


MOŻLIWE ZABURZENIA STRUKTURY ORAZ ZMIANY W RUCHU W PACJENTÓW Z
UTRWALONYMI OBJAWAMI SPASTYCZNOŚCI:

1.

Nawyki ruchowe

o

patologiczne schematy ruchowe - strategie kompensacyjne podejmowania najprostrzych

aktywności

o

masz P w ciężkim stanie, pracuj z nim nad strategią ruchową:

i.

układaj w pozycjach

ii.

ułatwiaj przeniesienie ciężaru ciała na chorą stronę

2.

Zmiany biomechaniczne właściwości mięśniaczenia, tworzą się rozrosty łączno-tkankowe, daje to

zaburzenie kurczliwości mięśnie, a to daje przewagę włókien mięśni tonicznych a zmniejszenie włókien
mięśni fazowych i P traci możliwość celowego ruchu.

3.

P pionizujesz by stymulować kontrolę napięcia w centrum, co da kontrolę napięci ana obwodzie

o

i tak nastąpią, ale spowolnijmy je

o

izotropizm - zachodzi zaburzenie pomiędzy aktyną a miozyją, dodatkowe połą

4.

Ograniczenia ruchoomści biernej w stawach

o

spastyczność daje skrócenie mięśni, daje tiksotropizm, mięsień staje się mniej kurczliwy, traci

swoją objętość i masę, daje to zmieny włókniste mięśnia ( tutaj jest potrzebna terapia na poziomie
struktury: rozciąganie, aparatowanie) to daje utrwalony przykurcz, a to deformacje stawowe, a to
zaburzenia mechaniki ruchu, a to się przekłada na problem z funkcją.

o

Spastyczność może powodować przykurcz, ale spastyczność nie = przykurcz!

o

zapobieganie utracie masy mm pomoze rch!

PATOGENEZA ZESPOŁU USZKODZENIA GÓRNEGO MOTONEURONU RUCHOWEGO
PROWADZĄCA DO DYSFUNKCJI:

I.

1.

uszkodzenie górnego motoneuronu

2.

osłabienie siły mm

3.

ograniczenie ruchów i skrócenie

4.

zmiany biomechaniczne w mm

5.

wzmożone napięcie mięśniowe

II.

1.

Uszkodzenie górnego motoneuronu

2.

wzmożone napięcie mm

o

statyczne

i.

spastyczność wzmożone napięcie mięśniowe

o

dynamiczne

i.

kurcze mm

ii.

klonusy

iii.

reakcje stowarzyszone

iv.

kurcze zginaczy

3.

wzmożone napięcie mięśniowe zmniejszenie zakresu ruchu

DLACZEGO STOSOWAĆ REHABILITACJĘ W SPASTYCZNOŚCI:



Poprawa kontroli motorycznej - oddziaływanie na regulację napięci amięśniowego (poprawa liniowości

struktur, poprawa symetrii, poprawa postawy ciała,



Przywracanie korze mózgowej nadrzędnej roli w kontroli motorycznej

o

plastyczne zmiany funkcjonalne - angażowanie w kontrole motoryczną nowych zespołów

komórek nerwowych

o

komOrkimpozostałe, zdroweuczymy przejmować ruch powtarzalnością

o

strukturalne zmiany - zwiększanie liczby synaps w zaangażowanych komórkach.



Normalizacja niepięcia poprzez stopniową odbudowę korowej kontroli hamującej nad motoneuronami

alfa i gamaa w rdzeniu kręgowym. Tan gamma pełni rolę regulującą napięcie mięśniowe z wyższych
pozioomów ukł. nerwowego (oczywiście gdy nie jest uszkodzony totalnie rdzeń)



ograniczenie złożonej aktywności odruchowej z poziomu rdzenia przedłużonego, mostu i

śródmózgowia.

o

Dlatego pionizujemy P.

o

hamować odruchy nieprawidłowe, a torować postawne, wyprostne.

o

Uczymy utrzymywać ciężar, podpierać się.

PROBLEMATYKA NADMIERNEJ SPASTYCZNOŚCI:



Jaki był poziom spastyczności podstawowej w skali wielu lat

o

czy ona jest taka sama od 10 lat czy rośnie od pół roku



co w odczuciu P zwiększyło nasilenie spastyczności



czy jest to następstwo zaburzeń trzewnych czy posturalnych

o

czy P nie ma zaparć, infekcji w drogach moczowych

o

czy nie ma bólu który by to mógł poowdować, może nie może zakomunikować bólu



które grupy mięśniowe są dotknięte szczególnie , a także które z tej grupy sa mocno zaburzone



jaki boodziec powoduje objawy spastyczne



czy objawy spastyczne utrudniają codzienne funkcjonowanie



czy spastyczności towarzyszą przykurcze i obrzękwtedy wprpwadzamy aparatowanie, drenaż

limfatyczny,

o

obirzęk w obrębie stopy może powodowć zwiększenie spastyczności

FIZJOTERAPIA:



na poziomie uszkodzenia

o

reedukacja napięcia mięsniowego

o

zmniejszenie bólu

o

przywrócenie elastycznych właściwości mięśnia

o

jeżeli już nie radzimy sobie, to stosowanie toksyny botulinowej.



na poziomie funkcji ciała

o

odtwarzamy siłę mięśniową w fizjologicznym zakresie ruchu

o

koordynacja z innymi mięśniami



na poziomie aktywności i uczestnictwa

o

umiejętnośc wykorzystania tego w praktyce

o

zdolność wykorzystania ruchu w praktyce, nauka i zastosowanie ruchu w czynnościach dnia

codziennego


PROPOZYCJE STRATEGII FIZJOTERAPII W SPASTYCZNOŚCI - ZMNIEJSZENIE
DEFICYTU NEUROLOGICZNEGO

o

Zwiększenie kontroli postawy ciała a zmniejszenie płaszczyzny podparcia

o

opanowanie ciraz bardziej ruchy izolowane

o

zwiększenie maksymalną dowolną siłęę mięśniową.

o

wydłużanie czasuprawidłowej konroli motorycznej wymaganej na zadanie

o

skuteczne (efektywne i wydajne) wchodzenie w interakcje ze zmieniającym się otoczeniem.

Jeżeli P w naszej teapii się nie rozwija, to ejst zła teapia.


PRZYKŁADY POSTĘPOWANIA FIZJOTERAPEUTYCZNEGO



spastyczna kończyna górna

o

zaciśnięta dłoń.

o

cel ostateczny prowadzonej fizjoterapii:

samodzielne wypicie herbaty w wagonie restauracyjnym

Terapia na poziomie uszkodzenia:



obniżenie napięcia spoczynkowego w różnych pozycjach ciała w ruchu w przestrzeni.

Pracujemy nad symetrią ciała, co się dzieje w staniu, siedzeniu, kontrola posturalna …



bierne rozciągnięcie w pełnym zakresie ruchu: od st. międzypaliczkowego ,śródręczno-

paliczkowego aż do stawu łokciowego.



rozciągnięcie błony międzykostnej przedramienia (potrzebna do ruchu biernego nawrócenia)



rozpracowania m. zginacza długiego kciuka, który szybko się przykurcza, dając problem z

przeciwstawieniem się

Terapia na poziomie funkcji ciała:



uzyskanie siły wystarczającej do utrzymania przedmiotu skurczu dowolnegomm

zginaczypalców w różnych ustawieniach stawów ręki i całego ciaa również, z podparciem,
bez podparcia, na boku, w podporze na przedramionach. Musimy starać się osiągać



nak najdłuższą wytrzymałość w skurczu, co najmniej 1 0 sekund



prawidowa kontrola synergistyczna miężni zginaczy palców do stawu ramiennego. Mamy

opkazywać i korygować ruch.



prawidłowa kontrola antagonistów



prawidłowa reakcja wyprzedzająca prostowników tułowia i kontrolna postawy w trkcie ruchu

ręki



prostowanie szyi

Terapi ana poziomie aktywności i uczestnictwa:



umiejętnośc podnoszenia i picia z różnych naczyń



umiejętność jak wyżej ale z naczyniami o różnym stopniu wypełnienia, różny ciężar naczyń…



j.w ale naczynia o różnej temperaturze. P może mieć zaburzenia czucia.



aktywności na niestabilnym podłożu. Nauka chodzenia w interakcje ze zmieniającym się

otoczeniem.



próby wykonania zadania w warunkach zbliżonych do naturalnych.

WAŻNE ELEMENTY W KONSTRUOWANIU TERAPII W SPASTYCZNOŚCI:



mobilizacja tk miękkich i st



elongacja mm dla poprawy warunków biomechanicznych w ruchu i w pozycjonowaniu (przygotowanie

strukturalne przed terapią funkcji). Elongacja długoterminow jest skutrczna powyżej 7 minut!



poprawa kontroli posturalnej.

nauka poszczególnych składowych ruchu koniecznych dla wykonaniaprawidłowego wzorca ruchowego
przy korygowaniu nieprawidłowyc wzorców ruchowych. Musimy ruch rozłożyć na czynniki pierwsze.
Praktyczne zastosowanie opanowanych wzorców ruchowych z zaangażowaniem P w wykonywany ruch,
tzn P ma samodzielnie wykonywać ruch.



Wyk. ćwiczenia w pozycjach maksymalnie wysokich



angażowanie u P całą dotkniętą połowę ciała



stymulować ekstero i proprioceptywnie . Opierać go na ręce, Stymulować piętę, bo ona powoduje

reakcję nastawczą biodra i jego ruch wyprostny.



poprawa czucia, percepcji i równowagi.



Nauka wchdzenia w interakcje w otoczeniem które się zmienia.



ćwiczenia kontroli w naprzemienności ruchu. Wyłączenie ręki zaburza naprzemienność chodu.

PROPOZYCJE ŁAGODZENIA SPASTYCZNOŚCI U p Z PARAPLEGIĄ:



długotrwale napinać skróceone mm, by je wzmocnić, rozluźnić, poprawić kontrolę.



okłady z lodu - terapia strukturalna przed kinezyterapią. ddziałuje na pobudliwość m.



podnoszenie ciężarów za pośrednictwem nóg w postawie stojącej



hydroterapia



właściwe instruowanie pozwalające P na wykonywanie w domu pełnego zakresu bnienych ruchów i

przyjmowanie pozycji hamującej napięcie odruchowe.


ROLA FIZJOTERAPEUTY W REDUKOWANIU SPASTYCZNOŚCI:



edukacja Pacjenta i rodziny



nauka trzymania prawidłowej pozycji ciała (równowaga, symetria i stabilna wysoka pozycja)



zastosowanie ortez (odpowiednie używanie pomaga utrzymać terapię.



zabiegi fizjoterpeutyczne (ciepło, zimno, stymulacja elektryczna)



metody /techniki/ koncepcje neurorehabilitacyjne, np. NDT Bobath, PNF, Brunstrom, Corona i

Sheparda.



postępowanie powinno być prowadzone codziennie.

1 ćwiczenia

6 marca 2015
16:50

ŁAŃCUCHY ZAMKNIĘTE:



ciąg ułożonych po sobie segmentów ( stawów) z których ostatni napotyka na (znaczny) opór

zewnętrzny.



Jeżeli podparta kończyna mimo podparcia ma możliwość ruchu, to ejst to łańcuch półzamknięty



łańcuch otwarty jest gdy dystalna część kończyny swobodnie się porusza.



ćwiczenia w łańcuchu zamkniętym są często opisywane w badaniach.



u P poudarowych wiotkich częściej występuje ból spowodowany przeprostami w stawach.



w zespole odbijania się (PUSCHER) to ejst coś innego niż nadreaktywność



jak badać nadreaktywność

o

niechęć do obciążania tej strony

o

placing- P będzie walczył z nami, lub nie będzie potrafił wyhamować

ĆWICZENIA W ŁAŃCUCHU ZAMKNIĘTYM:



mamy opartą dystalną częś końćzyny o podłoże (podłoga li=ub ściana)



nie ożemy mieć izolowanego ruch w jednym stwie, bo jeden ruch pociąga za sobą ruch iw innych

stawach, co jest niemożliwe w łańcuchach otwartych



powoduję większą kompresję stawów, a ł.zamkniętych wyst. siły ściające



fizjologiczna kokontrakcja - aktywacja wszyskich mm. sąsiednich stawów, jest przełączenie pracy

jednych na drucich. Patologiczna kokontrakcja - gdy równocześnie włączają się np. zginacze i prostowniki
st. łokciowego



zmniejszenie bólu



większe przyspieszenie (nie zawsze korzystne dla kd)



mała aktywność mm dookoła stawu.



aktywacja proksymalna, czyli ruch rozpoczyna się od segmentów bliższych i biegnie do dalszych

(odwrotnie niż w ł.otwartych). U P poudarowych tułów jest słaby.



zmniejsza napięcie mm:

o

oddychanie

o

rotacje

o

docisk

o

ciepło umiarkowane



dochodzi do odwrócenia aktywacji mm, tzn. jeżeli praca rozpoczyna się od przyczepu początkowego do

końcowego, to tutaj zachodzi odwrotność.



należy je wykorzystywać do nauki wstawania po upadku



niestety nie pozwalają na pracę wyizolowanego stawu

SIAD ZPODPOREM NA PRZEDRAMIONACH:



ST KOLANOWE 90 ST (LEPIEJ BARDZIEJ ZGIĘTE, NIEŻ WYPROSTOWANE)



łokieć tak podparty, aby na nim miał się oprzeć bark



możemy pomagać P wykonać docisk strony opdpratrej a drugą stroną wykonywać zadania. Muszą one

być jakby lustrzanym odbiciem tego co chcemy wpracować po stronie bezpośredniozajętej.



w kd zawsze pracujemy nad wyprostem, odwiedzeniem i rot. zew., bo ta postawa daje nam dobre

podparcie.



w staniu podpartym , bark nad łokciem, jedną ręką trzymamy barg, a swoim łokciem blokujemy zgięcie

łokcia P.



w staniu ręka na pośladku prowokuje wyprost, swoimi kolanami blokujemy kolana .



w półsiadzie noga podporowa lekko ugięta pwoduje większą aktywność mm, niż noga wyprostowana.



w pozycji wyprostnej kd , gdy chcemy ćwiczyć w ł.z. należy podstawić coś pod pięte, by ją obciążał, bo

z przodostopia ie przeniesie się napięcie na resztę kończyny



wiązanie bandażem elastycznym (8-10) do obciążenia stopy, naciągamy nasade palucha dogłowowo.

WIOTKA KOŃCZYNA GÓRNA:

\

2 ćwiczenia

13 marca 2015
16:53

ZABURZENIA CHODU:



EPIZODYCZNE - występują nagle, częśto bez uchwytnej przyczyny, często nie występują podczas

badania

o

zastygnięcia

o

upadki



ciągłe

FREEZINA OF GAIT:



Zjawisko "zamrożenia" - określa nagłe i krótkotrwałe pzerwy w dowolnej czynności ruchowej, które

przerywają wykonywanie złożonego ruchu lub przechodzenia z jednego ruchu do drugiego.



P mogą zastygać w różnych sytuacjach

o

rozpoczynania chodzenia (start hesitation)

o

zwrotów

o

zbliżania się do wąskich przestrzeni, jak przejście przez drzwi

o

w trakcie chodzenia do przodu. Można tedy wykonać ruch do ryłu i płynnie do przodu)

Typy FOG:

1.

przy rozpoczęciu chodzenia

2.

zamrożenie podczas zwrotu

3.

zamrożenie w ciasnych pomieszczeniach (przy przejściu przez wąską przestrzeń)

4.

zamrożenia związane ze zbliżaniem się do celu

5.

zamrożenie w ptwartej przestrzeni ( np. kiedy wydaje się, że P doświadcza apontanicznego epizodu

zamrożenia, podaczas chodzenia)

KLASYFIKACJA FOG:

1.

związany z bardzo małymi, szurającymi kroczkami i minimanlym ruchem do przodu (szuranie małymi

kroczkami)

2.

z pewnym drżeniem (trzęsieniem się) nór, ale bez skutecznego ruchu do przodu (trzęsienie w miejscu)

3.

całkowita akineza ( nie ożna zaobserwować żadnego ruchu nóg)

CHÓD Z ZASTYGNIĘCIAMI - występuje w wielu chorobach z objawami parkinsonizmu.

zapobieganie upadkom w pd:



ocena ryzyka upadku



rehabilitacja (aktywność fizyczna, ćwiczenia, zaopatrzenie ortopedyczne)



edukacja



pomoc w przystosowaniu mieszkania



modyfikacja farmakoterapii

OCENA RYZYK AUPADKU:



wywiad ogólny



wywiad dotyczący upadków

o

liczba

o

okoliczności

o

objawy towarzyszące

o

następstwa (lęk przed chodzeniem)

o

sytuacje bliskie upadkowi



badanie neurologiczne



ocena nasilenia parkinsonizmu (badanie UPDRS, Hoehn i Yahr, Schwab i England) (>36,5 = wyższe

ryzyko upadku)



ocena zaburzeń funkcji poznawczych (MMSE)



obecność, nasilenie depresji



testy kliniczne

o

równowagi



FRT (<25 cm = ryzyko upadku)



Tinetti (BPOMA)



BERG BALANCE SCALE (< 43,5 ryzyko upadku)



Test Pastora (retropulsji)



wstawanie z pozycji siedzącej



Steady Standing Test



Limits of Stability ( LOS)



badania aparaturowe

o

posturografia - długość wychyleń była istotnie większa u upadających niż u chorych bez

upadków)



kwestionariusze samooceny równowagi

o

The Activities - Specific Balance Confidence Scale (ABC)

o

Falls Efficacy Scale



dziennik upadków

USPRAWNIANIE:



ćwiczenia



ZMIANY POZYCJI CIAŁA



wstawanie z poz. siedzącej



siadania



kładzenie się do pozycji leżącej



kładzenia się do pozycji jeżącej



odwracania nna boki w łóżku (rotacje tułowia)



PRAWIDŁOWE POSTAWY CIAŁA



korekcja poprzedza wykonanie każdego ćwiczenia



nauczenie świadomego kontrolowania postawy przez dostarczanie

prawidłowegowzorca i wlaściwego czucia postawy



stymulacja sensoryczna , sprzężenie zwrotne w postaci sygnałów:



wzrokowych (lustro)



werbalnych (od terapeuty)



dotykowych (np. podłoża, ściany)



równoważne



ćw. kontroli postawy - aktywizowanie regulacji postawy z zamiarem osiągnięcia

określonego celu



…



,…



chodu



chód na dystansie / po prostej



chód funkcjonalny (potrzebny do poruszania się podczas wykonywania ADL



wolniejsze ruchy



kontrolowane przenoszenie ciężaru ciała



częste zmiany kierunku ruchu



koordynacyjne, sięgania, chwytania



relaksacja



poprawiające elastyczność, gibkość i siłę mm oraz ogólnej sprawności fizycznej

STRATEGIE USPRAWNIANIA:



stymulacja czuciowa



stymulacja słuchowa



"walking songs"



metronom



Rytmiczna Stymulacja Słuchowa (RAS )



stymulacja wzrokowa



bodźce wyobrażeniowe



wykonywanie dwóch zadań równocześnie (ang dual tasks)



trening 2 zadań wykonywanych równocześnie



nauka w jaki sposób unikać wykonywania dwóch zadań równocześnie

KORZYSTNE DLA LOKOMOCJI:



Nordic Walking



taniec (tango argentyńskie)



trening integracyjny

Ćwiczymy:



kładzenie się i bezpoieczne wstawanie z połogi (również po upadku)



ćwiczenia ruchów obronnych kkg dla ochrony i zminimalozowania konsekwekcji upadków



stosowanie ochraniaczy (na kolana i łokcie)



manewry ortostatyczne

ZAOPATRZENIE ORTOPEDYCZNE:



laska



odpowiednie obuwie



balkonik



pomoce techniczne



wózek



laska ze wskaźnikiem laserowym! Wyświetla linię do przekroczenia! SUPER! :D



laska z mechniczną przeszkodą (gumowa kreska do przekroczenia)

EDUKACJA:



modyfikacja zachowań w życiu codziennym. Unikanie



wyjście z domu w okresie off



wchodzenie na krzesła, na podwyższenie , drabinę i śięganie



mocne schylanie się



noszenie przedmiotów w obudu rękach

3 ćwiczenia

20 marca 2015
17:03

METODA MARGARET JOHNSTONE



Powstała w GB na bazie neurologii, dla P po udarze mózgu i dla dzieci z MPD.



Od Londynu w kierunku Szkocji - ta metoda króluje, a od Londynu na południe - NDT-Bobath. Tam

każdy szpital pracuje jedną określoną metodą.



Nie ważne z czego korzystasz - chodzi o poprawę życia P.



W neurologii wiele chorób jest postępujących, degradacyjnych, w tych wypadkach możemy tylko

zmniejszyć objawy i wpłynąć na jakość życia, a nie wyleczymy jej.



Są dowody naukowe, że usprawnianie ruchowe zwiększa metabolizm komórkowy i procesy

degeneracyjne są spowalniane.



Nie ma natomiast dowodów naukowych, że dana metoda ejst najlepsza. W EBM żadne badania nie

osiągają poziomu A, są najwyżej w C. Dlatego wszystkie wytyczne europejskie mówią, że zalecana jest
rehabilitacja, ale nie jest dokładnie określone CO WŁAŚCIWIE z rehabilitacji pomaga.

FILOZOFIA METODY:



zespół interdyscyplinarny oraz włączana jest rodzina. W Anglii terapeuta szkoli lekarzy, pielęgniarki i

rodzinę i tak jest prowadzona terapia.



aktywne uczestnictwo P w terapii.



Zwrócenie uwagi na ochronę i terapię st. barkowego. Częte podwichnięcia tego stawu są związane z

błędami personelu medycznego (toaleta, ćwiczenia z P)



praca na macie w nieskich pozycjach (przrtazcanie, czworakoanie, klęk itp..) Zupełnie jak w rozwoju

dziecka: rozpoczyna od przetaczania z boku na bok.



zastosowanie splintów.



program ćwiczeń domowych

PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA:



opracowanie całodobowego programu prawidłowego ułożenia P w celu oddziaływania na napięcie

mięśniowe.



wzrost aktywności ruchowej …

PODSTAWY NEUROFIZJOLOGICZNE:



znormalizowane napięcie mm (tonus)



opanowanie prawidłowych wzoróców ruchowych od podstawowych do złożonych, powrót do zdrowia

musi obejmować wykonanie …

WZORZEC SPASTYCZNY:



Nieprawidłowy wzorzec ułożenia kg nazwany jest tutaj WZORCEM SPASTYCZNYM. Potrzba

wzorca przeciwnego i na nim są zakładane rękawy. W takim wzorcu łopatka jest obniżona .

POZYCJE UŁOŻENIOWE:



w ciągu dnia leżenie na boku chorym z odprowadzoną właściwie kończyną



w nocy na leżenie na bokuzdrowym



nie leżymy na plecach, bo to wzmaga napięcie mm. Jeżeli jest to konieczne, to zegnijmy biodra.

Wystarczy głowę zgiąć w przód, to wzmagane jest napięci emm w obręczy barkowej

ZASTOSOWANIE SPLINTÓW:



hamują dominujące odruchy



stabilizują postawę ciąła



dają kontrolę napięcia mięśni



hamują wzorce spastyczne



dają stabilizację końeczną do ćwiczeń



stymulują czucie głębokie (zaburzeone po udrze)

ZASTOSOWANIE SPLINTÓW W TERAPII:



poprawa stabilizacji kk (wiotkość, spastyczność - synergia)



hamowanie wzmożonego napięcia mięśnioweog - spastyczności ( stymulacja proprioreecptorów …)

PRZECIWWSKAZANIA:



takie jak w kinezie



obrzęki pochodzenia płucnego



zastoinowa niewydolność serca



zakrzepowe zapalenie żył



jeżeli mamy owrzodzenia na kończynie, można zakaldać, ale należy użyć rękwawka bawełanineo .

STOSOWANIE SPLINTÓW:



po przebytym udarze



w MPD



inne schorzenia neurologiczne: SMA, SLA,



w schorzeniach ortopedycznych



w reumatologii

PROGRAM REHABILITACJI:



toczenie ( rolling) - siad - stanie - chodzenie (dla osób starszych)



toczenie (rolling) - leżenie przodem - stabilne leżenie na przedramionach - klęk podparty - klęk prosty -

stanie - chodzenie.


SPOSÓB I:



chwyt rąk:

kciuk chory na zdrowy lub jeden obok drugiego. Kciuk jest kierunkowy do ruchu zaraz po głowie.

SPOSÓB ZAKŁADANIA SPLINTU:



T utrzymuje prawidłowy wzorzec ończyny (antyspastyczny)



Dmuchamy istnie - ciśnienie nie może przekroczyć 40 mmHg, BO TAKIE MAMY W NACZYNIACH

WŁOSOWATYCH.



gdy prawa strona jest zajęta REKA:

o

moim chwytem wchodzę we wzorrzec prawidłowy,

o

zsuwam z moejj reki splinta na rękę P

o

zasuwak po stronie małego palca

o

pompujemy



noga:

o

LEKKIE UNIESIENIE PIĘTY dla uzyskania zgięcia w kolanie

o

w kd jest problem przeprostny więc pompujemy najpierw tył. Daje to dociążenie pięty do

podłoża.

o

zasuwak na bocznej stronie kończyny

STOSOWANIE SPLINTÓW:



2X DZIENNIE PO 1 GODZINIE



jednostka pracy jak zwykle w teapii 45 minut do 1 godziny



dąży się do osiągnięcia efektu funkcjonalności, czyli dojść do partycypacji.

PRÓBA ZALICZENIA:

1.

P 65 lat. Chory na chorobę Parkinsona, ma problem z zastyganiem i przez to występują u niego upadki.

o

tor przeszkód

o

stosowanie wskazówek wizualnych (laser)

o

wskazówki audio (liczenie, klaskanie w rytmie, )

o

chodzenie razem z P ( trzymamy go za rękę, liczymy mu, sami poruszamy jego ręką w trkcie

chodu)

o

krok w tył, będzie przerywał freezing

2.

P z ataksją móżdżkową. Przy chodzie chwieje się na boki.

o

podstawowy krok w pracy z P z ataksją to praca nad TUŁOWIEM!! i to przez aproksymację.

o

takiemu P brakuje czucia w przestrzeni. Należy najpierw zbudować jego stabilizację tułowia.

Jak to wyćwiczysz tak, że tego napięcia na tułowiu nic nie ruszy to wtesy resztę ćwiczeń. W niskich
i wysokich pozycjach.

o

w chodzie: dociążyć go plecakiem.

3.

P po udarze ze stopą końsko-szpotawą.

o

za takie ustawienie stopy odpowiada przykurcz m. płaszczkowatego i od niego zaczynamy.

o

+ zadanie domowe

4.

P po udarze, chce się nauczyć pić piwo z kufle.

o

ćwiczymy z nim postawę, a później ruch w funkcji.

o

Trzeba chwytami uczyć go chwytania kufla, następnie zginania łokcia z chwyconym kuflem, a

później podniesienie do ust.

4 ćwiczenia

27 marca 2015
16:48

PACJENCI PO urk



Zabezpieczenie pozycji P w leżeniu

o

normalna pozycja nóg w leżeniu, to stopa opadająca, więc jej nie podpieraj (można piętę do

wysokości śródstopai)

o

ręce w mocnej rotacji zewnętrznej, bo zabezpieczamy rotację zewnętrzną i przeprost w st.

okciowych, bo to jest jedyny sposób do podparcia się w siedzeniu przez tą osobę.

o

wyprost łokcia, bo biceps nie bęzie miał antagonistów i będzie zbierał napięcieze wszystkiego

co może.

o

ręka się zamknie w tej pozycji, ale to dobrze, bo to fizjologiczne i potrebne do wytworzenia

chwytu funkcjonalnego



w takeij pozycji ćwiczmy wszystkie mm które zostały w taki sposób jak nam tylko wyobrażźnia

pozwala



możemy wykorzystywać wzorce PNF, ale prowadząc ruch trzymamy okieć w przeproście



możemy dać mu Theraband do obydwu rąk i niech odwodzi



można dać mu ciążarek do ręki i niech ćwiczy wznos ręki przez ruch w st. barkowym A NIE

BICEPSIE!

LEŻENIE BOKIEM:



leżenie na barku musimy pamięać o podłożeniu poduszki pod głowę, by zachować przestrzeń i uniknąć

ucisku na nerwy szyjne



ćwiczenia na boku:

o

zworce PNFu łopatki

o

czystość wzorca nie jest ważna, tutaj chcesz nauczyć P ruchu dla niego fukcjonalnego

o

zamiast rotacji wew robimy zew przy ruchu wyprost-rot wew-odwiedzenie , to tzw

WZROZEC SELEKTYWNY.

o

chwyt, np jedną ręką z kciukiem przez łokieć

o

nadgarstek w całym ruchu w wyproście

o

to nie sa ruchy całkiem nienaturalne, bo tak robimy leżąc przed TV



wzorzec UlnarTRust

o

łączy w sobie :



podkreśenie rot. zew i depresję przednią łopatki



śruba taka w dół z depresją p[rzednioą łopatki

filmik:



WZORZEC PODCIĄGANIA

o

zg. gzbitowe ręki

o

2 filmik

SIAD:



PODPÓR PASYWNY:



wymaga rotacji, przeprostu i elewacji przedniej



jedna ręka w pozycji pasywnej i przenosimy ciężar ciala na nią



można oprzeć się na jednej ręce i podnosić ciężarek drugą



mobilna łopatka daje mobilną szyję. r

SIAD PROSTY:



ćwiczymy by nauczyć asekuracji upadku do tyłu



najpierw ruch kilka razy, a później zarzucamy ręce P do tyłu

BANDAŻOWANIE

PIONIZOWANIE:



WAŁEK ZABZPIECZAjący kolana



zabezpieczyć pięty przed zgięciem kolan



P oparty o leżankę , przodem do leżanki, my unosimy jego tułów.