ŚW. JAN PAWEŁ II – PATRON

RODZINY

Dzień Papieski 11 X 2015

K

ONSPEKT LEKCJI RELIGII DLA KLAS

IV-VI

SZKOŁY

PODSTAWOWEJ

Cele katechetyczne - wymagania ogólne:
- ukazanie troski papieża Jana Pawła II o rodziny i ich sprawy;
- motywowanie uczniów do kształtowania życia rodzinnego według wskazówek św. papieża i

zwracania się do niego jako patrona rodzin.

Treści nauczania - wymagania szczegółowe. Uczeń:
- na podstawie wiedzy osobistej i wiadomości z lekcji ukazuje rolę rodziny w życiu

człowieka;

- na podstawie wypowiedzi papieskich i pracy na lekcji omawia wybrane zagadnienia z

nauczania papieskiego na temat rodziny;

- po lekcji potrafi samodzielnie ukazać związki zamysłu Bożego opisanego w Biblii z

nauczaniem Jana Pawła II na temat rodziny;

- na podstawie wiadomości z lekcji podaje datę i hasło XV Dnia Papieskiego.

Metody pracy:
Skojarzenia, giełda definicji, pogadanka, formularz-gwiazda, lektura tekstów, praca
plastyczna

Środki dydaktyczne
Odtwarzacz cd i płyta lub komputer, teksty pieśni „Rodziną Bożą jesteśmy”, słownik języka
polskiego, Pismo Święte, formularze-gwiazdy, skopiowane teksty papieskie, małe kartki, ew.
materiały promujące XV Dzień Papieski.

Modlitwa: śpiew: Rodziną Bożą jesteśmy
Wstęp
Nauczyciel wypisuje na tablicy w kolumnie, a uczniowie w zeszytach, imiona różnych
świętych. W drugiej kolumnie będzie dopisywane, czyim ten święty jest patronem (w klasach
słabszych można wypisać to, choć w złej kolejności, by zadaniem uczniów było połączenie w
pary patrona i tego, kim się zajmuje):
Św. Krzysztof

muzycy

Św. Teresa od Dzieciątka Jezus

ekolodzy

Św. Franciszek

rodziny

Św. Cecylia

dzieci i młodzież

Św. Stanisław Kostka

misje

Św. Jan Paweł II

podróżujący

Przy każdym świętym warto zapytać, dlaczego właśnie takie osoby lub grupy zawodowe ma
w swojej opiece? (można wymienić kilku innych świętych, o dość oryginalnych
podopiecznych, np.: handlarze wełną – św. Błażej; kolekcjonerzy znaczków pocztowych –
Archanioł Gabriel; ostrzyciele noży – św. Katarzyna Aleksandryjska itp.).

Następnie uczniowie próbują ułożyć własną definicję słowa „patron”, po czym zapoznają się
z definicją ze słownika. Na koniec nauczyciel stwierdza, iż lekcja będzie dotyczyła jednego z
zapisanych na tablicy patronów – św. Jana Pawła II – Patrona Rodziny. Pod takim hasłem
będzie obchodzony tegoroczny Dzień Papieski 11 X 2015r. W czasie zajęć uczniowie
przypomną postać św. Jana Pawła II i zapoznają się z jego wypowiedziami dotyczącymi
rodziny.

Rozwinięcie
Nauczyciel zauważa, iż papież Jan Paweł II w czasie swego pontyfikatu podejmował wiele
ważnych zagadnień. Jednym z nich była rodzina – nie tylko zwracał się do rodzin, wzywał do
troski o nich, ale także napisał adhortację apostolską o zadaniach rodziny, a w Roku Rodziny
napisał „List do Rodzin” (1994).

Uczniowie otrzymują kartki z załącznika nr 1 z wypowiedziami św. Jana Pawła II. Zostają
podzieleni na 5 grup (lub pracują indywidualnie podzieleni według odliczania do 5. Katecheta
może również zaproponować jeszcze inny podział pracy, przydzielając zaproponowane teksty
stosownie do poziomu i tempa pracy uczniów). Uczniowie otrzymują formularze-gwiazdy z
załącznika nr 2 (mogą być formatu a5, by wkleić je potem do zeszytu). Grupy lub uczniowie z
poszczególnymi numerami odnajdują w tekstach papieskich odpowiedzi na następujące
pytania:
1 – Czym jest rodzina?
2 – Jaka jest jej rola?
3 – co jej dziś zagraża?
4 – jak można jej pomóc?
5 – jak dbać o nią?

Odpowiedzi (zwięzłe) zapisywane są na tablicy, a uczniowie wpisują je na otrzymane
formularze-gwiazdy.
Komentując zakończoną pracę, katecheta stwierdza, iż rodzina – jej prawa i obowiązki, o
których przypominał papież Jan Paweł II, były zamierzone przez Boga.
Odczytanie Księgi Rodzaju 1,27-28:

Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę i
niewiastę. Po czym Bóg im błogosławił, mówiąc do nich: "Bądźcie płodni i rozmnażajcie się,
abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną; abyście panowali nad rybami morskimi,
nad ptactwem powietrznym i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi"

oraz Listu do Kolosan 3, 18-21:

Żony bądźcie poddane mężom, jak przystało w Panu. Mężowie, miłujcie żony i nie bądźcie dla
nich przykrymi! Dzieci, bądźcie posłuszne rodzicom we wszystkim, bo to jest miłe w Panu.
Ojcowie, nie rozdrażniajcie waszych dzieci, aby nie traciły ducha.

Zakończenie
Katecheta podsumowując lekcję przypomina krótko ideę Dnia Papieskiego oraz hasło
tegorocznych obchodów, prezentując program wydarzeń w parafii. Przypomina, iż św. Jan
Paweł II również teraz nie przestaje otaczać troską rodzin, ponieważ oręduje za nimi u Boga.
Wszyscy zaś, których rodziny cierpią z jakiegokolwiek powodu lub czegoś im brak, mogą
zwracać się za jego pośrednictwem do Boga.
Uczniowie dostają małe kartki, na których każdy ma zapisać (anonimowo) konkretną prośbę
do Jana Pawła II albo wymyślone wezwanie litanii do świętego papieża. Katecheta zbiera
kartki.

Praca domowa
Zaprojektuj zaproszenie dla swojej rodziny do udziału w obchodach XV Dnia Papieskiego
(warto umieścić na nim fragment wypowiedzi św. Jana Pawła II). Wręcz je najbliższym.

Praca dodatkowa: Odszukaj w dowolnej gazecie lub wiadomościach internetowych dowolny
artykuł opisujący problemy współczesnej rodziny. Znajdź wypowiedź Jana Pawła II, w której
zajmuje on stanowisko wobec problemu opisanego w artykule.

Modlitwa
Odczytanie wezwań i próśb z kartek uczniów.

Załącznik nr 1

1. Pośród tych wielu dróg [Kościoła] rodzina jest drogą pierwszą i z wielu względów

najważniejszą. Jest drogą powszechną, pozostając za każdym razem drogą szczególną,
jedyną i niepowtarzalną, tak jak niepowtarzalny jest każdy człowiek. Rodzina jest tą
drogą, od której nie może on się odłączyć. Wszak normalnie każdy z nas w rodzinie
przychodzi na świat, można więc powiedzieć, że rodzinie zawdzięcza sam fakt bycia
człowiekiem (List do Rodzin 2)

2. Trzeba, ażeby modlitwa stała się dominantą Roku Rodziny w Kościele: modlitwa

rodziny, modlitwa za rodziny, modlitwa z rodzinami (…)Modlitwa służy ugruntowaniu
duchowej spoistości rodziny, przyczyniając się do tego, że rodzina staje się silna
Bogiem (List do Rodzin, 4).

3. Modlitwa wspólnoty rodzinnej może się stawać miejscem wspólnej pamięci i

wzajemnej pamięci: rodzina wszakże jest wspólnotą pokoleń. Trzeba, ażeby w
modlitwie wszyscy byli obecni — i ci, którzy żyją, i ci którzy już odeszli, i ci także
którzy mają przyjść na świat. Trzeba, aby każdy człowiek był w rodzinie „omadlany”
na miarę dobra, jakie stanowi — na miarę dobra, jakim jest dla niego rodzina i on dla
rodziny. Modlitwa najpełniej potwierdza to dobro, potwierdza jako dobro wspólne
rodziny (List do Rodzin, 10).

4. Znaczące jest, że czwarte przykazanie wpisuje się w ten kontekst: „Czcij ojca i

matkę”, gdyż są oni dla ciebie niejako zastępcami Pana Boga — są tymi, którzy dali ci
życie, a przez to wprowadzili cię w cały krąg ludzkiego bytowania: rodu, narodu,
kultury. Są twoimi pierwszymi — po Bogu — dobroczyńcami. Jeśli Bóg sam jest
dobry, jest samym Dobrem, to oni mają największy udział w tej Jego najwyższej
dobroci. A więc: czcij twoich rodziców! Jest tu pewna analogia z czcią należną Bogu
(…) Czy układ międzyosobowy wskazany czwartym przykazaniem jest jednostronny?

Czy zobowiązuje tylko do czci rodziców? Dosłownie biorąc — tak. Pośrednio jednak
możemy mówić o „czci” należnej dzieciom od rodziców. „Czcij”, to znaczy uznawaj!
(List do Rodzin, 15).

5. Rodzina jest wspólnotą osób, najmniejszą komórką społeczną, a jako taka jest

instytucją podstawową dla życia każdego społeczeństwa (…)Oprócz dziedziny
wychowania i oświaty na różnych poziomach, pomoc państwa — nie wykluczając
inicjatyw prywatnych — wyraża się poprzez instytucje mające na celu ochronę życia i
zdrowia obywateli, a zwłaszcza w podejmowaniu odpowiednich środków dotyczących
świata pracy. Bezrobocie stanowi w naszych czasach jedno z najpoważniejszych
zagrożeń dla życia rodzinnego i staje się troską społeczeństw. Jest ono wyzwaniem dla
polityki poszczególnych państw i przedmiotem dogłębnej refleksji dla nauki społecznej
Kościoła. Znalezienie właściwych rozwiązań jest w tej dziedzinie nieodzowne —
rozwiązań, które wznosząc się nawet ponad granice własnego państwa, potrafią wyjść
naprzeciw tak wielu rodzinom, dla których brak pracy oznacza dramatyczny stan
skrajnej nędzy (List do Rodzin, 17).

6. Małżeństwo i rodzina chrześcijańska budują Kościół. W rodzinie bowiem osoba

ludzka nie tylko rodzi się i stopniowo, poprzez wychowanie, wprowadzana jest we
wspólnotę ludzką, ale także poprzez odrodzenie chrzcielne i wychowanie w wierze
wprowadzana jest w rodzinę Bożą, jaką jest Kościół (…) Tak więc Kościół znajduje w
rodzinie, zrodzonej z sakramentu, swoją kolebkę i miejsce, w którym wchodzi w
pokolenia ludzkie, a one w Kościół (Familiaris consortio, 15).

7. Rodzina dlatego otrzymuje misję strzeżenia, objawiania i przekazywania miłości,

będącej żywym odbiciem i rzeczywistym udzielaniem się miłości Bożej ludzkości oraz
miłości Chrystusa Pana Kościołowi, Jego oblubienicy. Każde poszczególne zadanie
rodziny jest wyrazem i konkretnym wypełnieniem tego podstawowego posłannictwa
(…) zaczynając od miłości i stale do niej się odwołując, ostatni Synod naświetlił cztery
podstawowe zadania rodziny: 1. tworzenie wspólnoty osób, 2. służba życiu, 3. udział w
rozwoju społeczeństwa, 4. uczestnictwo w życiu i posłannictwie Kościoła (Familiaris
consortio, 17).

8. Sytuacja ogromnej liczby rodzin w różnych krajach jest bardzo skomplikowana, jeśli

nie wprost krytyczna: instytucje i ustawy negują w sposób niesprawiedliwy
nienaruszalne prawa rodziny i samej osoby ludzkiej, a społeczeństwo — dalekie od
służenia rodzinie — gwałtownie atakuje jej wartości i wymagania. W ten sposób
rodzina, która wedle zamysłu Bożego jest podstawową komórką społeczeństwa,
podmiotem praw i obowiązków najpierw ze strony państwa, a następnie wszelkich
innych wspólnot, pada ofiarą społeczeństwa, ofiarą opieszałości jego interwencji, a
bardziej jeszcze oczywistych jego niesprawiedliwości. Dlatego też Kościół otwarcie i z
mocą broni praw rodziny przed niedopuszczalnymi uzurpacjami ze strony
społeczeństwa i państwa (Familiaris consortio, 46).

Załącznik nr 2

dr Aneta Rayzacher-Majewska