Opracowała Anna Grzegorz

1

Kierowanie zespołami ludzkimi

Opracowała Anna Grzegorz

2

Zaliczenie:

Test wielokrotnego wyboru ok. 25 pytao
8 Styczeo „zerówka”

Literatura:

 K. Piotrkowski, M. Świątkowski „Kierowanie zespołami ludzi” Dom Wydawniczy Bellona

Warszawa 2000r.

Literatura dodatkowa

 Gdaoskie Wydawnictwo Psychologiczne „Twoja rola w zespole”
 „Menedżer z charyzmą” Benton

Plan wykładów:

 Praca zespołowa
 Kierownik/ leader/ menedżer
 Konflikt w zespole
 Kultura organizacyjna

Praca zespołowa

To podstawowa forma organizacji pracy ludzkiej, realizowanie wspólnie zadao, określonego wspólnie
celu, wspólne działanie oraz ktoś, kto kieruje.

Zespół ludzki= zespół pracowniczy

ZESPÓŁ LUDZKI- to jednostka samodzielna (pewna całośd) funkcjonującą w uzależnieniu od
otoczenia.

ZASPÓŁ LUDZKI- zespół pracowniczy- element przedsiębiorstwa, organizacji, częśd składowa
funkcjonująca w obrębie formalnie wyodrębnionego w strukturze organizacyjnej ogniwa. Jest to
element pozostający pod wpływem swojego otoczenia.

ZESPÓŁ PRACOWNICZY- to system działający rozmyślnie na którego funkcjonowanie wpływa szereg
różnego rodzaju czynników (techniczne, ekonomiczne, natury socjologicznej i psychologicznej).

ZESPÓŁ PRACOWNICZY- to dynamiczne zespolenie zasobów, przede wszystkim ludzkich, również
rzeczowych, informacyjnych, finansowych i energetycznych.

PRACA ZESPOŁOWA- wg. prof. Ber Haus- to taki rodzaj działao gdzie wykonanie pewnych
uporządkowanych zbiorów czynności i operacji powierza się określonej grupie osób lub gdy pewna
grupa osób wykonuje wspólnie zadania zlecone indywidualnie każdej z nich

Opracowała Anna Grzegorz

3

Cechy pracy zespołowej

 Współdziałanie
 Współpracę
 Współ partnerstwo
 Możliwośd i chęd udzielenia pomocy w zespole
 Możliwośd łączenia zespołów i specjalności
 Możliwośd pełnienia w zespole funkcji w zależności od posiadanych kwalifikacji, zdolności,

wiedzy, umiejętności i aktualnych możliwości

 Zbiorowa odpowiedzialnośd za rezultaty pracy

Kiedy praca zespołowa jest konieczna:

 Proces technologiczny realizowany w firmie ma charakter ciągły
 Trzeba równolegle realizowad większą ilośd jednorodnych zadao
 Gdy nie m możliwości albo nie da się rozdzielid zadania na indywidualnych wykonawców
 Gdy warunki pracy SA szczególnie niebezpieczne

Mocne i słabe strony pracy zespołowej

 Mocne:



Pozwala wypracowad, uzyskad lepsze rezultaty (synergia działao zespołu)



Podnosi wydajnośd pracy



Umożliwia dokonanie korzystnego podziału pracy (jak najkorzystniejszego)



Wzrasta zadowolenie z pracy



Zmniejsza poczucie zależności członków zespołu od przełożonego



Buduje i konsekwentnie wzmacnia więzi pomiędzy członkami zespołu



Osłabia fluktuacje



Obniża koszty organizacji



Pozwala na odciążenie kierownictwa od wykonania w miarę prostych,
zrutynizowanych czynności



Daje możliwośd wzajemnej pomocy w zespole



Daje możliwośd grupowego rozwiązywania problemów co daje wybranie najlepszego
rozwiązania



Ułatwia przepływ informacji, przyspiesza proces komunikowania się



Umożliwia dzielenie się wiedzą, wymianę doświadczeo



Ułatwia pokonywanie różnic wynikających z indywidualnych postaw i zachowao



Uaktywnia system motywacji (samo motywacja, wzajemna motywacja)



Uruchamia proces samokontroli oraz wzajemnej kontroli



Umożliwia utrzymanie wspólnego rytmu pracy i wyrównanego tempa pracy w
stosunkowo długim czasie

 Słabe



Może prowadzid do konformizmu



Potrzebuje więcej czasu na podjęcie decyzji niż pojedyncza osoba



Wymusza rezygnacje z własnego „ja”



Prawdopodobieostwo konfliktu



Lider realizujący swoje własne korzyści

Opracowała Anna Grzegorz

4

Klasyfikacja zespołowych form organizacji pracy (wg. podziału pracy)

Zespoły o specjalizacji jednorodnej- powstają w wyniku połączenia osób które dotychczas realizowały
indywidualnie równoległe czynności. Grupują pracowników o tych samych, bądź podobnych
specjalnościach, doświadczeniach. Zespołom tym trudniej identyfikowad się z produktem finalnym.

Zespoły o specjalizacji różnorodnej- grupują wykonawców o różnych zawodach i specjalizacjach.
Realizują kolejne czynności składające się na koocowe zadanie. Praca ich jest wzajemnie od siebie
uzależniona, łączy ich wspólnie wykonywane działanie. Łatwiej identyfikuje się z produktem finalnym.

Zespoły integrujące funkcje w układzie poziomym- grupują pracowników realizujących nie tylko
czynności i operacje o charakterze podstawowym, ale także o charakterze pomocniczym lub obsługi.
Nie potrzeba dodatkowej wiedzy i umiejętności.

Zespoły integrujące funkcje w układzie pionowym- to grupa pracowników realizujących oprócz funkcji
wykonawczych również w miarę proste, nieskomplikowane, powtarzające się czynności kierownicze.

Zespoły o strukturze macierzowej- w oparciu o zespoły w układzie jednorodnym formułuje się zespoły
macierzowe. Grupa ludzi, która funkcjonuje w organizacji w podwójnej podległości. W tym samym
czasie realizują w połączeniu z innymi dodatkowe zadania. Zespoły te należą do jednostek organizacji
doraźnych. Powoływane są na czas określonego, specjalnego zadania, następnie ulegają samorzutnie
likwidacji.

FORMY ZESPOŁOWEGO DZIAŁANIA

Zespoły o specjalizacji

jednorodnej

Zespoły o specjalizacji

różnorodnej

Zespół tokarzy

Zespół ślusarzy

Zespół malarzy

Zespół stolarzy

Zespół

elektryków

Zespoły integrujące
funkcje w układzie
poziomym

Zespoły integrujące
funkcje w układzie
pionowym

Zespoły o strukturze
macierzowej

Opracowała Anna Grzegorz

5

Przebieg procesu kierowania zespołem

Sformułowanie celu (celów) dla zespołów

Podział celu (celów) na zadanie dla członków zespołu

Dobór sposobu działania

Organizacja przebiegu działania

Przekazanie zadao dla członków zespołu i skłonienie ich do realizacji zadao

Kontrola działao zespołu i ocena rezultatów

Wiedza kierownicza niezbędna dla skutecznego kierowania na różnych
szczeblach zarządzania

DOZÓR

ŚREDNIE KIEROWNICTWO

NACZELNE KIEROWNICTWO

Wiedza koncepcyjna- wiedza potrzebna dla planowania, organizowania działao, dla formułowania
misji organizacyjnej

Wiedza społeczna- umiejętności interpersonalne takie same u każdego kierownika, przykłady:

 Umiejętnośd pracy z ludźmi i poprzez ludzi
 Umiejętnośd doboru pracownika
 Umiejętnośd budowania pozytywnych relacji
 Umiejętnośd rzetelnego oceniania
 Umiejętnośd negocjowania, komunikowania
 Umiejętnośd słuchania

Wiedza

koncepcyjna

Wiedza

koncepcyjna

Wiedza

koncepcyjna

Wiedza

społeczna

Wiedza

społeczna

Wiedza

społeczna

Wiedza

techniczna

Wiedza

techniczna

Wiedza

techniczna

Opracowała Anna Grzegorz

6

Organizacja zespołu

 Formowanie- proces rekrutacji i selekcji do tworzenia zespołu. Dominuje niepokój, brak

pełnej wiedzy, nie ma identyfikowania, istnieje zależnośd od kierownika. Występuje
testowanie sytuacji w jakiej znajdują się kandydaci.

 Ścieranie się- dominuje niepokój, występują konflikty, istnieje emocjonalny opór, następuje

uszeregowanie informacji dla pracowników.

 Normowanie się- kształtuje się spójnośd zespołu
 Działanie- przydzielone funkcje są akceptowalne, zespół podejmuje działanie

4 zasady tworzenia zespołu pracowniczego

1) Zasada optymalnej liczby członków w zespole. Optymalny skład zależy od:

 Rodzaju pracy
 Wyposażenia technicznego
 Charakteru realizowanych procesów
 Przestrzeni działania zespołu
 Możliwośd wykorzystania środków łączności i komunikacji
 Poziomu kwalifikacji członków
 Cech osobowościowych kierownika

2) Zasada rezerwy kwalifikacyjnej

Konfrontacja kwalifikacji kandydata (Kp) z wymaganiami (Wp)

Kp < Wp

- zbyt małe, nieodpowiednie kwalifakcje

KP = Wp

- wariant idealny

Kp > Wp

- marnotrawstwo kwalifikacji

3) Zasada perspektywy działania- eliminacje tego, czego zespół się boi, w co nie wierzy
4) Zasada elastycznej bazy technicznej.

Baza techniczna- to wszelkiego rodzaju maszyny, urządzenia, wyposażenie, którym zespół
będzie się posługiwał.

Typy zachowań w zespole

 Zachowania zadaniowe- pomagają zespołowi identyfikowad, ustalad i realizowad wspólne dla

zespołu cele np. inicjowanie działao, poszukiwanie informacji i jej przekazywanie,
utrzymywanie właściwego kierunku w dyskusji, podejmowanie decyzji, ustalanie standardów.

 Zachowania zespołowe- budują spójnośd zespołu, dzięki nim możliwa jest współpraca w

zespole np. motywowanie, nagradzanie, podtrzymywanie komunikacji zewnętrznej,
poszukiwanie kompromisu, słuchanie, kontrolowanie standardów.

 Zachowania indywidualne- to zachowania, które powstają w wyniku niezaspokojonych

potrzeb indywidualnych pracowników, przeszkadzają zespołowi w realizacji celu np. próba
dominacji, agresja, blokowanie, tworzenie frakcji, partykularyzm, wykpiwanie, wycofanie.

Skuteczność działania zespołu

Jest największa gdy między zachowaniami zadaniowymi i zespołowymi występuje właściwa
proporcja, a zachowania indywidualne są ograniczone do minimum.

Opracowała Anna Grzegorz

7

Mc Gregor- cechy skutecznego zespołu

 Przyjaźo
 Względnie rozluźniona atmosfera
 Możliwośd prowadzenia szerokich dyskusji w związku z realizowanym zadaniem
 Akceptowalne cele
 Słucha zwłaszcza krytycznych opinii i przyjmuje ją jako konstruktywną krytykę
 Decyzje zapadają na bazie konsensusu
 Przywódca grupy nie dominuje nad szeregowymi członkami

Układ zależności w zespole

 Partnerski- jest możliwy gdy zespół jest dojrzały, ma w miarę duże uprawnienia, zespół sam

wybiera szefa spośród siebie, szef jest równorzędnym członkiem zespołu, jest
współpartnerem, wyróżnia go funkcja reprezentowania zespołu, nie ma zależności
hierarchicznych, wszyscy działają na tych samych prawach.

 Hierarchiczny- kierownik jest nad zespołem, jest ośrodkiem dyspozycyjnym z pozycją

nadrzędną, reprezentuje zespół na zewnętrz, odpowiada za jego pracę, za wyniki, z reguły
mianowany przez jednostkę nadrzędną. Między kierownikiem a zespołem występuje
zależnośd hierarchiczna. Między członkami zespołu występuje zależnośd kooperacyjna.

K

Zespół pracowniczy jako system

 Jest systemem społecznym, ponieważ współtworzą go ludzie
 Jest systemem społeczno- technicznym- ludzie wykorzystują bazę techniczną
 Jest systemem otwartym- widoczna jest ciągła współpraca członków zespołu z otoczeniem
 Jest systemem aktywnym- jego elementy współdziałają ze sobą dla realizacji zadao
 Jest podsystemem- z reguły funkcjonuje w obrębie większego systemu
 Jest systemem hierarchicznym- pomiędzy elementami zachodzą zależności podległości,

podrzędności

 Jest systemem o działaniu planowym bądź sytuacyjnym

Opracowała Anna Grzegorz

8

Zespół pracowniczy jako specyficzna grupa społeczna

GRUPA- to dwie lub więcej osób pomiędzy którymi istnieją bezpośrednie interakcje, wspólny cel,
określone normy oraz struktura.

GRUPA SPOŁECZNA- to zbiorowośd ludzi, połączonych względnie trwałą więzią społeczną,
wewnętrznie zorganizowana, posiadająca wspólne cele, wartości, wyodrębniona z otoczenia.

ZESPÓŁ- grupa społeczna połączona formalnymi i nieformalnymi więziami, które umożliwiają
realizację zadao dążących do uzyskania gratyfikacji (materialnych bądź nie).

Różnica między grupą i zespołem

 Motywacja (gratyfikacja materialna w zespole)
 Wyodrębnienie organizacyjne (zespół ma swoją nazwę i siedzibę)
 Zróżnicowanie funkcjonalne- jest konsekwencją podziału pracy (grupa- brak, niejasny podział;

zespół- występuje)

 Efekt synergiczny (w zespole tak, w grupie niekoniecznie)

Efekty wielkości grupy

Rozpiętość kontroli

N* (

+ N – 1)

N- liczba podwładnych

Spójność grupy

Zwartośd, kohezja, jest poziomem rozwoju więzi między członkami grupy bądź zespołu. Rodzaje
więzi:

 Więzi społeczne- zachowanie podporządkowane normom
 Więzi osobiste- relacje oparte na przyjaźni, bezpieczeostwie
 Więzi rzeczowe- materialne rzeczy, podział pracy i zależności służbowe

Duże rozmiary

grupy

Mała spójnośd,

wysoka

specjalizacja, uboga

informacja

Duże

niezadowolenie

z pracy

Duża fluktuacja,

wysoka absencja,

konflikty pracownicze

Opracowała Anna Grzegorz

9

Czynniki wpływające na zwartość grupy

CZYNNIKI ZWIĘKSZAJĄCE

CZYNNIKI ZMNIEJSZAJĄCE

 Zgoda grupy na cele
 Mała liczebnośd grupy
 Częstośd i bezpośredniośd współdziałania
 Atrakcyjnośd osobowa
 Rywalizacja międzygrupowa
 Korzystne opinie o grupie
 Brak dominacji jednostki
 Wysokie zarobki
 Interesująca praca ciesząca się prestiżem
 Względna stabilnośd grupy
 Korzystne stosunki z kierownikiem grupy,

akceptacja jego osoby lub też antagonistyczny
stosunek do niego

 Możliwośd partycypacji w podejmowaniu decyzji
 Satysfakcjonujący poziom zaspokajania potrzeb

społecznych

 Znaczne podobieostwa między członkami (wiek,

płed, pochodzenie)

 Brak zgody co do celu
 Duża liczebnośd grupy
 Mniejsze możliwości częstszego i bezpośredniego

współdziałania

 Brak atrakcyjności osobowej
 Rywalizacja wewnątrzgrupowa
 Niekorzystne doświadczenia co do grupy
 Dominowanie przez jednostkę
 Niskie zarobki
 Mało interesująca praca
 Krótkotrwałośd grupy
 Brak możliwości udziału w podejmowaniu decyzji
 Zbyt niski poziom zaspokojenia potrzeb

społecznych przez grupę

 Duże zróżnicowanie członków

Spójnośd

Duża

Mała

Zgodnośd celów

Duża

silny wzrost

umiarkowany

grupy i

wydajności

wzrost wydajności

organizacji

Mała

spadek

brak istnego

wydajności

wpływu na wydajnośd

Opracowała Anna Grzegorz

10

Kierownik/ leader/ menedżer/

przywódca zespołu

Cechy współczesnego zarządzania

 Charakteryzuje profesjonalizm wynikający z doświadczenia zawodowego, intuicji, wiedzy

teoretycznej

 Ogromna skala inwestowania w rozwój kwalifikacji
 Menedżeryzm- wiodąca rola kierownictwa/ menedżerów w organizacji
 Potrzeba stosowania w praktyce wszelkich znanych i dostępnych metod i technik zarządzania

i wykorzystywanie w praktyce nowoczesnych technik przetwarzania, służących do
gromadzenia, przesyłania itd. informacji

 Kierownik nie jest nadzorcą nad indywidualnym pracownikiem, a przekształca się w

przywódcę/ leadera

 Rozwój, doskonalenie systemów motywacyjnych
 Elastycznośd organizacyjna- zdolnośd organizacyjna do adaptacji, do zmieniających się

warunków

 Efektywna alokacja i efektywne wykorzystywanie zasobów, które posiada organizacja
 Kształtowanie, budowanie indywidualnej kultury organizacyjnej
 Potrzeba funkcjonowania sprawnego systemu komunikacyjnego i kanałów komunikacyjnych
 Świadomośd rozwoju różnych form partycypacji pracowników

Menedżerski system zarządzania

To narzędzie kierownictwa służące do osiągania wysokiej efektywności i innowacyjności w firmie.
Podstawowymi elementami są:

 Uznanie, że wiodącą rolę w organizacji ma kadra kierownictwa charakteryzująca się wysokimi

kwalifikacjami

 Ważna rolę w organizacji odgrywa staranny dobór kadry kierowniczej
 Świadomośd stosowania pomiaru efektów pracy i uzależnienie od otrzymanych wyników

wysokości wynagrodzenia

 Potrzeba wprowadzenia elastyczności organizacyjnej oraz dynamicznego podejścia do

realizacji celów w organizacji

 Potrzeba zwiększania zaangażowania pracowników w proces decyzyjny
 Stosowania orientacji rynkowej (zarządzanie marketingowe)

Opracowała Anna Grzegorz

11

Role jakie pełni kierownik/ menedżer/

leader/ przywódca

Role kierownicze wg. H. Mintzberg’a- wszystkie role jednocześnie

 Role międzyludzkie



Reprezentant



Przywództwa



Łącznik

 Role informacyjne



Monitor



Upowszechniający



Rzecznik

 Role decyzyjne



Przedsiębiorca



Przeciwdziałający zakłóceniom



Rozdzielający zasobów



Negocjator

Ichak Adizes- rele menedżerskie- tylko 1 rola na raz

 Producent- jest fachowcem w swojej branży, produkuje wytwory, koncepcje, ujawnia silną

potrzebę osiągnięd, poszukuje nowych zadao, sam najlepiej realizuje zadanie, podwładnych
ceni za wiedzę, boi się ryzyka, zmian i niepewności

 Administrator- przestrzega reguł i zasad, podporządkowuje się normom dyscypliny formalnej,

trzyma się regulaminów i formularzy, boi się zmian i niepewności, akceptuje średni poziom
ryzyka, unika decyzji strategicznych, uległy w stosunku do podwładnych

 Przedsiębiorca- kompleksowo i perspektywicznie zadania, przywiązuje wagę do informacji,

jest inicjatorem zmian, cechuje go nieregularnośd w pracy, interesuje go efekt koocowy pracy
podwładnych, lubi pracowad w samotności, posiada wysoką motywacje osiągnięd

 Integrator – zwrócony jest w stronę spraw ludzkich, charakteryzuje go kompromis, posiada

wysoka potrzebę afiliacji, osobiście rozwiązuje konflikty, podwładnym daje dużo swobody,
według niego samodzielnośd sprzyja rozwijaniu inicjatyw twórczych

Składniki nowej roli menedżera

Aspekty roli

Przedsiębiorcy

i

Kreatywny

(chciwy nowych rzeczy)

(inspirujący do nowych rzeczy)

Składniki roli

Nowa rola menedżera

Improwizator
Organizator
Pragmatyczny wizjoner
Polityk
Przedsiębiorca
Integrator
Strateg

Twórca inicjatyw
Relatywista
Inspirator
Fantasta
Sponsor
Selekcjoner
Doradca

Opracowała Anna Grzegorz

12

Klasyczne i współczesne role menedżera

MENEDŻER

Konwencjonalny

Nowoczesny

Przywództwo

Hierarchiczny układ (koncentracja
władzy)

Struktury sieciowe (partycypacja,
zwiększenie uprawnieo)

Funkcje

Planowanie, organizowanie,
motywowanie, koordynowanie,
korygowanie, kontrolowanie

Planowanie, organizowanie,
motywowanie, wspomaganie,
wymaganie, wiązanie

Sterowanie

Proces polecenia, władzę, autorytet,
szczegółowe instrukcje

Przez partycypacje, informowanie,
tworzenie wizji, wspieranie,
konsultowanie, delegowanie
uprawnieo i odpowiedzialnośd

Pracownik

Zastosowanie się do poleceo,
wykonanie

Zaplanowanie, wykonanie,
skontrolowanie

Menedżer

Ocenianie pracy, regulowanie
zachowao, zastrzeżenie stymulującego
nadzoru

Ocenianie pracy, wymiana informacji,
pobudzenie kreatywności, integracja
celów pracownika i firmy

Pozytywne cechy menedżera

 Wiedza- rozumienie procesów w przedsiębiorstwie i jego otoczeniu, rozumienie wszystkich

funkcji kierowniczych, znajomośd stylów i technik zarządzania, wiedza ogólna

 Osobowośd- zdolności decyzyjne i cechy przywódcze, poczucie odpowiedzialności,

wytrwałośd i ambicje, odpornośd na stres, skłonnośd do ryzyka i ponoszenia
odpowiedzialności

 Intelekt- umiejętnośd myślenia analitycznego, realizmu, trafnośd osądu, wyobraźnia,

przytomnośd umysłu, inteligencja, zainteresowanie, zdolnośd do rozwiązywania zadao

 Samoświadomośd- właściwa ocena samego siebie, swoich zdolności kierowniczych, swoich

mocnych stron i słabości, zaufanie do samego siebie, przekonanie o słuszności podjętej
sprawy

 Motywacja- dążenie do sukcesu, kierowanie się motywacją osiągnięd, stawianie sobie i innym

wysokich wymagao, chęd podejmowania dużego wysiłku i odpowiedzialności

 Nastawienie- ukształtowane poglądy i zasady, postępowanie zgodnie z nimi, umiejętnośd

wytyczania właściwych kierunków działalności i konsekwentna ich realizacja

 Zdolności koncepcyjne- szybkie poznawanie związków pomiędzy problemami w

przedsiębiorstwie i wysuwanie nowych możliwych do zrealizowania koncepcji

 Inicjatywa- otwartośd na innowacje, popieranie nowych pomysłów i sposobów działania,

gotowośd do mobilizacji, dzielenie się pomysłami

 Kreatywnośd- aktywnośd twórcza, zdolności nowatorskie, oryginalnośd i umiejętnośd oceny,

otwartośd myślenia i decydowania, podatnośd na zmiany, gotowośd do rozwoju i uczenia się
przez całe życie

 Otwartośd- poczucie obowiązku informowania innych, umiejętnośd prowadzenia sporów i

rozwiązywania konfliktów, osobiste angażowanie się i przyjmowanie odpowiedzialności

 Komunikatywnośd- umiejętnośd komunikowania się z podwładnymi, zarówno poprzez

słuchanie jak i przekazywanie informacji, delegowanie uprawnieo, wzajemna bądź
wymuszona kontrola

 Życzliwośd- orientacja na ludzi, wzbudzanie szacunku i zaufania, pełne respektowanie

pracowników, poczucie sprawiedliwości, pomoc w realizacji osobistych planach podwładnych

Opracowała Anna Grzegorz

13

 Odpornośd- równowaga wewnętrzna, dystans emocjonalny, umiejętnośd panowania nad

sobą i sytuacją, zdolnośd do znoszenia dużych obciążeo psychicznych, zaufanie do siebie

 Elastycznośd- umiejętnośd szybkiego uchwycenia tego, co nowe i co korzystniejsze dla

przedsiębiorstwa oraz przestawienia się na nową sytuację

 Uprzejmośd- takt psychologiczny w obcowaniu z ludźmi, liczenie się ze zdaniem innych,

umiejętnośd ich wysłuchania, skromnośd, poczucie humoru

 Talent organizacyjny- ogarnianie całości problemu, umiejętnośd koordynowania działao,

poczucie ładu i porządku, tworzenie struktur organizacyjnych, sprzyjających wykonawstwu i
innowacjami.