Farmakologia mi

ęś

ni gładkich

Katedra Biochemii Farmakologii i

Katedra Biochemii Farmakologii i
Toksykologii Wydział Medycyny

Toksykologii Wydział Medycyny
Weterynaryjnej Uniwersytetu

Weterynaryjnej Uniwersytetu
Przyrodniczego we Wrocławiu

Przyrodniczego we Wrocławiu

opracował

opracował

prof.

prof. dr hab.

dr hab. Marcin

Ś

witała

Marcin

Ś

witała

Materiały

ć

wiczeniowe z przedmiotu

Materiały

ć

wiczeniowe z przedmiotu

Farmakologia

Farmakologia weterynaryjna (

weterynaryjna (

ć

w.3/2010)

ć

w.3/2010)

Ze wzl

ę

du na efekt farmakodynamiczny leki te mo

ż

na podzieli

ć

na:

•• Leki kurcz

ą

ce (spastyki)

Leki kurcz

ą

ce (spastyki)

•• Leki rozkurczaj

ą

ce (spasmolityki)

Leki rozkurczaj

ą

ce (spasmolityki)

Ze wzgl

ę

du na miejsce działania spastyki i spazmolityki mo

ż

na

Ze wzgl

ę

du na miejsce działania spastyki i spazmolityki mo

ż

na

podzieli

ć

na

podzieli

ć

na

•• Leki działaj

ą

ce miotropowo (działanie wewn

ą

trz komórki mi

ęś

nia)

Leki działaj

ą

ce miotropowo (działanie wewn

ą

trz komórki mi

ęś

nia)

Podziały leków wpływaj

ą

cych na mi

ęś

nie gładkie

•• Leki działaj

ą

ce receptorowo (na receptory błonowe)

Leki działaj

ą

ce receptorowo (na receptory błonowe)

•• Leki działaj

ą

ce na kanały jonowe

Leki działaj

ą

ce na kanały jonowe

Najcz

ęś

ciej grupy leków wykazuj

ą

pewn

ą

selektywno

ść

narz

ą

dow

ą

w

Najcz

ęś

ciej grupy leków wykazuj

ą

pewn

ą

selektywno

ść

narz

ą

dow

ą

w

działaniu na mi

ęś

nie gładkie, st

ą

d wa

ż

ne jest ich pogrupowanie pod

działaniu na mi

ęś

nie gładkie, st

ą

d wa

ż

ne jest ich pogrupowanie pod

tym k

ą

tem.

tym k

ą

tem.

Wyró

ż

niamy leki działajace na mi

ęś

nie gładkie: (I) przewodu

Wyró

ż

niamy leki działajace na mi

ęś

nie gładkie: (I) przewodu

pokarmowego i dróg moczowych, (II) oskrzeli, (III) naczy

ń

pokarmowego i dróg moczowych, (II) oskrzeli, (III) naczy

ń

krwiono

ś

nych, (IV) macicy, (V) oka

krwiono

ś

nych, (IV) macicy, (V) oka

Metyloksantyny

kofeina

teofilina

Leki spazmolityczne o działaniu pozareceptorowym

Blokery

kanałów wapniowych

Nifedypina

Diltiazem

Werapamil

Leki papawerynopodobne

papaweryna

drotaweryna

teofilina

teobromina

aminofilina,

proksyfilina

Werapamil

Azotyny i azotany

Nitrogliceryna

Azotyn sodowy

Azotyn amylu

Czteroazotan pentaerytrytolu

Diazotan izosorbitolu

Aktywatory kanałów

potasowych

minoksidil, cromokalim

Leki te s

ą

pochodnymi izochinoliny. Papaweryna jest alkaloidem

pochodzenia naturalnego obecnym w opium uzyskiwanym z soku
makówek. Drotaweryna jest syntetyczn

ą

pochodn

ą

papaweryny.

Mechanizm działania:
Mechanizm działania spazmolitycznego tych leków jest zło

ż

ony,

Leki papawerynopodobne

Papaweryna

Papaweryna

Drotaweryna

Drotaweryna

Mechanizm działania spazmolitycznego tych leków jest zło

ż

ony,

cz

ęś

ciowo miotropowy zwi

ą

zany z wpływem na aktywno

ść

fosfodiesterazy, a po cz

ęś

ci wynikaj

ą

cy z oddziaływania na błonowe

kanały wapniowe.

Leki te

1. hamuj

ą

aktywno

ść

fosfodiesterazy (silniej ni

ż

metyloksantyny) co

wywołuje wzrost poziomu cAMP w mi

ęś

niach gładkich i urucha-

mia reakcj

ę

rozkurczow

ą

2. cz

ęś

ciowo blokuj

ą

kanały wapniowe

Leki papawerynopodobne

Działanie:

- W do

ś

wiadczeniach in vitro papaweryna i jej pochodne rozkurczaj

ą

mi

ęś

nie gładkie wszystkich narz

ą

dów.

- W dawkach zwykle stosowanych rozkurczaj

ą

głównie mi

ęś

nie

przewodu pokarmowego, dróg

ż

ółciowych i p

ę

cherza moczowego.

- Papaweryna podana do

ż

ylnie rozkurcza du

ż

e naczynia krwiono

ś

ne

oraz

oraz

wpływa tak

ż

e na serce wydłu

ż

aj

ą

c okres refrakcji i zwalniaj

ą

c

przewodzenie w układzie bod

ź

coprzewodz

ą

cym.

- Drotaweryna działa nieco silniej spazmolitycznie

Zastosowanie:
Stany skurczowe przewodu pokarmowego, dróg

ż

ółciowych i

moczowych, zwłaszcza podczas ostrych kolek.

Metyloksantyny

naturalne:

teofilina, kofeina, teobromina

półsyntetyczne i syntetyczne:

aminofilina, proksyfilina, diprofilina,

Metyloksantyny to leki wykazuj

ą

ce kilka działa

ń

farmakologicznych,

z których obecnie najcz

ęś

ciej wykorzystuje si

ę

efekt spazmolityczny

Mechanizm działania:
Działanie spasmolityczne metyloksantym zwi

ą

zane jest z

hamuj

ą

cym wpływem na aktywno

ść

cAMP- fosfodiesterazy oraz

cGMP-fosfodiesterazy.

Prowadzi to do wzrostu poziomu obu cyklicznych nukleotydów i
reakcji rozkurczowej.

Metyloksantyny

W reakcji tej mo

ż

e mie

ć

tak

ż

e udział zdolno

ść

blokowania przez te leki

receptorów adenozynowych typu A1 Receptory te pobudzane przez adenozyn

ę

inicjuj

ą

skurcz mi

ęś

ni oskrzeli i niektórych naczy

ń

krwiono

ś

nych w mózgu za

ś

odpowiaiadaj

ą

za niektóre reakcje depresyjne.

(Drugi typ receptora adenynozynowego - A2 , na który metyloksantyny nie
działaj

ą

, inicjuje reakcj

ę

rozkurcu naczy

ń

krwiono

ś

nych.)

Metyloksantyny prowadz

ą

tak

ż

e do uwolnienia endogennych

katecholamin.

Metyloksantyny

Działanie:
Spazmolityczne działanie metyloksantyn dotyczy przede wszystkim
mi

ęś

niówki oskrzeli oraz niektórych naczy

ń

t

ę

tniczych.

Działanie broncholityczne jest obecnie najcz

ę

sciej wykorzystanym

efektem tej grupy leków.
Najbardziej selektywnie w tym kierunku działa teofilina i jej
pochodna aminofilina .

Inne działanie to :
•

stymuluj

ą

cy wpływ na OUN (poprawa samopoczucia, zniesienie

•

stymuluj

ą

cy wpływ na OUN (poprawa samopoczucia, zniesienie

zm

ę

czenia i senno

ś

ci, przy

ś

pierszenie czasu reakcji, stymulacja

o

ś

rodków podkorowych w tym naczynioruchowego, oddechowego.)

• działanie pobudzaj

ą

ce mi

ę

sie

ń

sercowy - wzrost liczby uderze

ń

siły

skurczu, co wywołuje niewielki wzrost cisnienia t

ę

tniczego

• działanie moczop

ę

dne - zło

ż

one z efektów rozrzerzenia t

ę

tniczek

kł

ę

buszkowych (efekt główny) i kanalikowego hamowania resorbcji

sodu i wody

Zastosowanie:
Teofilina znajduje głównie zastosowanie w leczeniu astmy

Azotyny i organiczne azotany

Azotyn sodowy Nitrogliceryna
Azotyn amylu

oraz leki o przedłu

ż

onym działaniu

Czteroazotan pentaerytrytolu
Diazotan izosorbitolu

Leki te wykorzystywane s

ą

jako leki rozkurczaj

ą

ce naczynia

krwiono

ś

ne (wazodilatacyjne) głównie w medycynie człowieka

Azotyny i organiczne azotany

Mechanizm działania:
Azotyny i organiczne azotany po przej

ś

ciu do wn

ę

trza komórki

mi

ęś

nia gładkiego odł

ą

czaj

ą

jon azotynowy NO

2

-

.

W przypadku organicznych azotanów w reakcji tej bior

ą

zwi

ą

zki

zawieraj

ą

ce grupy tiolowe.

Z jonu azotynowego na drodze konwersji powstaje tlenek azotu NO,

Z jonu azotynowego na drodze konwersji powstaje tlenek azotu NO,
który nast

ę

pnie tworzy aktywne zwi

ą

zki nitrozotiolowe (R-SNO).

Zwi

ą

zki te oraz sam NO maj

ą

one zdolno

ść

aktywacji cyklazy

adenylowej, co wywołuje wzrost poziomu cGMP w mi

ęś

niu gładkich

i uruchamia reakcj

ę

rozkurczow

ą

poprzez bezpo

ś

redni wpływ na

białka skurczowe i na kinazy ograniczaj

ą

ce wzrost st

ęż

enia jonów

wapnia.

Azotyny i organiczne azotany

Działanie:
•

W izolowanych układach do

ś

wiadczalnych mo

ż

na wykaza

ć

rozkurczaj

ą

cy wpływ azotynów i organicznych azotanów na

mi

ęś

niówk

ę

gładk

ą

wszystkich narz

ą

dów,

•

W lecznictwie wykorzystuje si

ę

ich wpływ na mi

ęś

niówk

ę

gładk

ą

naczy

ń

krwiono

ś

nych

•

W mniejszych dawkach rozszerzaj

ą

one du

ż

e

ż

yły wywołuj

ą

c

spadek ci

ś

nienia

ż

ylnego. Zmniejsza to obci

ąż

enie wst

ę

pne serca

spadek ci

ś

nienia

ż

ylnego. Zmniejsza to obci

ąż

enie wst

ę

pne serca

oraz jego obj

ę

to

ść

minutow

ą

i prowadzi do spadku zu

ż

ycia tlenu.

•

W dawkach wy

ż

szych rozkurczaj

ą

tak

ż

e mi

ęś

nie t

ę

tniczek

prowadz

ą

c do spadku ci

ś

nienia t

ę

tniczego, co dodatkowo odci

ąż

a

m. sercowy.

•

W sercu z obszarami niedotlenienia istotnie rozszerzaj

ą

wie

ń

cowe

naczynia kollateralne usprawniaj

ą

c kr

ąż

enie w tych obszarach.

•

Maj

ą

zdolno

ść

przerywania silnych skurczów naczy

ń

wie

ń

cowych

•

wyst

ę

puj

ą

cych w niektórych typach dusznicy, co likwiduje napad

bólu .

Azotyny i organiczne azotany

Zastosowanie:

Zastosowanie:

Specyficzne działanie wazodilatacyjne prowadz

ą

ce do

Specyficzne działanie wazodilatacyjne prowadz

ą

ce do

istotnego odci

ąż

enia mi

ęś

nia sercowego jest przyczyn

ą

istotnego odci

ąż

enia mi

ęś

nia sercowego jest przyczyn

ą

wykorzystania tych

ś

rodków:

wykorzystania tych

ś

rodków:

••

w zapobieganiu i w leczeniu dusznicy bolesnej

w zapobieganiu i w leczeniu dusznicy bolesnej

••

w leczeniu pacjentów z ró

ż

nymi typami niedomóg

w leczeniu pacjentów z ró

ż

nymi typami niedomóg

sercowych

sercowych

••

Azotyn amylu jako

ś

rodek wziewny był stosowany w

Azotyn amylu jako

ś

rodek wziewny był stosowany w

leczeniu

leczeniu

astmy

astmy

Mechanizm działania:

Leki te blokuj

ą

potencjało-zale

ż

ny kanał wapniowy typu L znajduj

ą

cy

si

ę

głównie w mi

ęś

niach gładkich naczy

ń

krwiono

ś

nych i mi

ęś

niu

sercowym. (Kanał ten zostaje otwarty dla jonów wapnia podczas
depolaryzacji błony komórkowej.) Blokery hamuj

ą

efekt rozwarcia

kanału.
Werapamil wykazuje stosunkowo du

żą

selektywno

ść

w stosunku do

Leki blokuj

ą

ce kanał wapniowy

nifedypina diltiazem werapamil

Werapamil wykazuje stosunkowo du

żą

selektywno

ść

w stosunku do

kanałów mi

ęś

nia sercowego, nifedypina i jej pochodne działaj

ą

głównie na kanały mi

ęś

ni gładkich naczy

ń

, natomiast diltiazem

wykazuje zarówno działanie nasercowe jak i naczyniowe.

Działanie leków blokuj

ą

cych kanały wapniowe prowadzi do

zmniejszenia st

ęż

enia wolnych jonów wapniowych w mi

ęś

niach,

co zmniejsza ich napi

ę

cie lub sił

ę

skurczu oraz pobudliwo

ść

.

Leki te nie działaj

ą

na drugi typ kanałów wapniowych - zale

ż

nych od wymiany

sód-wap

ń

.

Leki blokuj

ą

ce kanał wapniowy

Działanie:
• Spazmolityczny wpływ na mi

ęś

niówk

ę

naczy

ń

obwodowych

wywołuje obni

ż

enie si

ę

ci

ś

nienia t

ę

tniczego krwi i zmniejszenie

tzw. obci

ąż

enia ko

ń

cowego serca.

• Rozszerzeniu ulegaj

ą

tak

ż

e naczynia wie

ń

cowe, co jest istotne

w post

ę

powaniu przeciwdusznicowym.

• Bezpo

ś

redni wpływ leków blokuj

ą

cych kanały wapniowe na

mi

ę

sie

ń

sercowy wywołuje spadek jego kurczliwo

ś

ci i pobudliwo

ś

ci

mi

ę

sie

ń

sercowy wywołuje spadek jego kurczliwo

ś

ci i pobudliwo

ś

ci

oraz zwolnienie przewodnictwa przedsionkowo-komorowego.

Zastosowanie:

Ze wzgl

ę

du na działanie wazodilatacyjne leki te stosuje si

ę

m. in.

w terapii pierwotnego i wtórnego nadci

ś

nienia i w dusznicy

bolesnej, ze wzgl

ę

du na działanie sercowe stosowane s

ą

w leczeniu

arytmii.

Tabela 1a

ŚRODKI ROZKURCZAJĄCE MIĘŚNIE

GŁADKIE PRZEWODU POKARMOWEGO

rodzaj

działania

mechanizm

działania

grupa

farmakolo-

giczna

przykłady

leków

zastosowanie

działające

receptorowo

blokowanie
receptora M

parasympaty-

kolityki

atropina i

poch.

glikopyrolat

adyfenina,

bóle
skurczowe
(kolki)

adyfenina,

oksyfenonium

pobudzenie
receptorów
opioidowych
(

µ, δ

µ, δ

µ, δ

µ, δ

)

niektóre środki

opiatowe

loperamid

difenoksylat

nadmierna
perystaltyka
(silne, długo-
trwałe
biegunki)

działające

miotropowo

hamowanie

PDE i

blokowanie

kanału Ca

leki

papaweryno-

podobne

papaweryna

drotaweryna

bóle
skurczowe
(kolki)

rodzaj

działania

mechanizm

działania

grupa

farmakolo-

giczna-

przykłady

leków

zastosowanie

działające

receptorowo

pobudzenie

receptora M

parasympa-

tykomimetyki

karbachol

betanechol

atoniczne stany

przewodu

pokarmowego

Tabela 1b

ŚRODKI KURCZĄCE MIĘŚNIE GŁADKIE

PRZEWODU POKARMOWEGO

pokarmowego

blokada

receptora D

2

leki blokujące
receptor D

2

metoklopramid

domperidon

pobudzenie ru-

chów żołądka

(diagnostyczne

podanie kontra-

stu, sondowanie

jelit itp.)

rodzaj

działania

mechanizm

działania

grupa farma-

kologiczna

przykłady

leków

zastosowanie

działające

receptorowo -

bezpośrednio

blokada

receptora

αααα

1

αααα

1-antagoniści

prazosyna

nadciśnienie

pobudzenie
receptora

ββββ

niektóre

ββββ

-

adrenomime-

bufenina

bametan

Tabela 2a

ŚRODKI ROZKURCZAJĄCE MIĘŚNIE

GŁADKIE NACZYŃ KRWIOŚNYCH

(wazodilatatory)

receptora

ββββ

adrenomime-

tyki

bametan

działające na

receptory

pośrednio

przez

zmniejszenie

stężenia

mediatora

spadek

poziomu NA w

synapsie

sympatykoli-

tyki

rezerpina

nadciśnienie

brak

mediatora dla

receptora

angiotensyno-

wego (AT1)

leki hamujące

konwersję

angiotensyny I

kaptopryl

nadciśnienie

Tabela 2a (cd)

ŚRODKI ROZKURCZAJĄCE MIĘŚNIE

GŁADKIE NACZYŃ KRWIOŚNYCH

(wazodilatatory)

rodzaj

działania

mechanizm

działania

grupa farma-

kologiczna

przykłady

leków

zastosowanie

działające

kanałowo

blokada

kanałów

wapniowych

blokery

kanałów

wapniowych

nifedypina

nadciśnienie,

choroby

naczyń

aktywacja

aktywatory

kromokalim

nadciśnienie,

aktywacja

kanałów

potasowych

aktywatory

kanałów

potasowych

kromokalim

nadciśnienie,

Działająco
miotropowo

hamowanie

PDE

metyloksantyny

pentoksyfilina nadciśnienie,

generowanie

NO,

azotyny i orga-

niczne azotany

azotyn

sodowy,

nitrogliceryna

choroba

wieńcowa

rodzaj

działania

mechanizm

działania

grupa farma-

kologiczna

przykłady

leków

zastosowanie

działające

receptorowo

pobudzenie

receptora

αααα

1

alfa1-agoniści katecholaminy

fenylefryna,

metaraminol,

ostre i prze-

wlekłe stany

podciśnienia,

Tabela 2b

ŚRODKI KURCZĄCE MIĘŚNIE

GŁADKIE NACZYŃ KRWIOŚNYCH

metaraminol,

nafazolina

podciśnienia,

lokalna anem-

zacja tkanki

pobudzenie

receptora

angiotensy-

nowego AT1

angiotensyna

obecnie nie

stosowana

rodzaj

działania

mechanizm

działania

grupa farma-

kologiczna

przykłady

leków

zastosowanie

działające

receptorowo

pobudzenie

receptora

ββββ

2

ββββ

2--

adrenomi-

metyki

salbutamol,

terbutalina,

fenoterol

spastyczne

stany

oskrzeli,

astma

blokada

receptora M

parasympaty-

kolityki

iprapropium

Tabela 3

ŚRODKI ROZKURCZAJĄCE MIĘŚNIE

GŁADKIE OSKRZELI

(bronchodilatatory)

receptora M

kolityki

blokada

receptorów H

1

antyhistaminiki

H

1

ketotifen,

cetyrizyna

działające

miotropowo

hamowanie

PDE (wzrost

c-AMP)

metyloksantyny

teofilina,

aminofilina

rodzaj

działania

mechanizm

działania

grupa farma-

kologiczna

przykłady

leków

zastosowanie

działające

receptorowo

pobudzenie

receptora

ββββ

2

(wzrost cAMP)

ββββ

2-adre-

nomimetyki

izoksupryna

zapobieganie

przedwczesne-

mu porodowi

blokowanie

receptora M

parasympatyko

-lityki

atropina

bóle

skurczowe

Tabela 4a

ŚRODKI ROZKURCZAJĄCE MIĘŚNIE

GŁADKIE MACICY

(tokolityki)

receptora M

-lityki

skurczowe

(kobiety)

działające

miotropowo

hamowanie

PDE i

blokowanie

kanału Ca

leki

papaweryno-

podobne

papaweryna

drotaweryna

rodzaj

działania

mechanizm

działania

grupa farma-

kologiczna

przykłady

leków

zastosowanie

działające

receptorowo

pobudzenie

receptora

oksytocyno-

wego (OT)

(endogenny

oktapeptyd)

oksytocyna

inicjacja poro-

du i laktacji,

przyśpiesze-

nie inwolucji

macicy

Tabela 2b

ŚRODKI KURCZĄCE MIĘŚNIE

GŁADKIE MACICY (ekboliki)

macicy

pobudzenie

receptorów dla

prostaglandyn

prostaglan-

dyny

PGE i PGF

2 alfa

PGE i PGF

2 alfa

i ich analogi

inicjacja poro-

du lub aborcji,

synchronizacja

cyklu

blokada

receptora

ββββ

ββββ

-adrenolityki

propranolol,

karazolol

przyśpieszenie

inwolucji

działające

miotropowe

?

(alkaloidy

sporyszu)

ergometryna,

krwawienia

poporodowe,

atonie

Rola

ś

ródbłonka naczyniowego w regulacji funkcji

mi

ęś

ni gładkich naczy

ń

krwiono

ś

nych.

Komórki

ś

ródbłonka produkuj

ą

i wydzielaj

ą

substancje

wpływaj

ą

ce istotnie na stan napi

ę

cia mi

ęś

ni gładkich

naczy

ń

krwiono

ś

nych.

naczy

ń

krwiono

ś

nych.

Do najwa

ż

niejszych czynników wydzielanych przez

endotelium nale

żą

:

tlenek azotu, prostacyklina, i endotelina

-jest syntetyzowany w komórkach

ś

ródbłonka z L- argininy i O

2

przez syntaz

ę

NO uaktywnian

ą

przez Ca-kalmodulin

ę

-po przej

ś

ciu do komórki m. gładkiego NO aktywuje guanylo-

cyklaz

ę

i powoduje wzrost cGMP, co prowadzi to do rozkurczu

mi

ęś

nia

-pobudzenie syntezy NO w komórkach

ś

ródbłonka mo

ż

e by

ć

wywołane przez takie wazodilatacyjne czynniki jak acetylocholina,

Tlenek azotu (NO)

wywołane przez takie wazodilatacyjne czynniki jak acetylocholina,
bradykinina, serotonina czy substancja P, które oddziałuj

ą

poprzez

swoiste dla siebie receptory zlokalizowane na błonach tych
komórek

Inne wa

ż

ne funkcje fizjologiczne NO:

• udział w przeka

ź

nictwie nerwowym w OUN (procesy pami

ę

ci,

widzenia, czucia bólu) i lokalnie na obwodzie,
• zapobieganie agregacji i adhezji płytek krwi,
• bójcza rola w makrofagach i neutrofilach

.

Prostacyklina jest eikozanoidem (prostanoidem) wydzielanym
przez

ś

ródblonek naczy

ń

Prostacyklina
- rozszerza naczynia krwiono

ś

ne (działanie wazodilatacyjne) poprzez

pobudzenie specyficznego dla

ń

receptora IP umiejscowionego w

mi

ęś

niach gładkich naczy

ń

krwiono

ś

nych (reakcja ma głównie

znaczenie lokalne)

Prostacyklina (PGI

2

)

.

znaczenie lokalne)

a ponadto
- hamowanie agregacji płytek krwi,
- stumulowanie natriurezy w kanalikach nerkowych i uwalnianie reniny

Przeciwnie do prostacykliny działa podukowany głównie przez płytki krwi

tromboksan (TXA

2

),

który:

- zw

ęż

a naczynia krwiono

ś

ne poprzez pobudzenie specyficznego dla

ń

receptora TP umiejscowionego w mi

ęś

niach gładkich naczy

ń

krwiono

ś

nych

- pobudza agregacj

ę

płytek krwi

Endotelina jest peptydem zw

ęż

aj

ą

cym

ś

wiatło naczy

ń

, o

stosunkowo długim działaniu. Działa lokalnie, gdy

ż

nie jest

uwalniana do kr

ąż

enia.

Działa kurcz

ą

co na m. gładkie naczy

ń

przez specyficzny

receptor ETA. (Drugi receptor dla endoteliny ETB uruchamia
syntez

ę

prostaglandyn, co mo

ż

e wywoła

ć

lokalnie

rozszerzenie naczy

ń

).

Endotelina

rozszerzenie naczy

ń

).

Rola endoteliny nie jest dobrze znana, wiadomo jednak

ż

e:

• bierze udział w spastycznych stanach naczy

ń

mózgu i

nerek.
• jej produkcja wzrasta w okresie ci

ąż

y,

• bierze udział w patogenezie rzucawki okołoporodowej,
• jest wa

ż

na dla produkcji tyreoglobuliny.