monter systemow rurociagowych 713[04] z1 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Adam Sabiniok

Prace

przygotowawczo-zakończeniowe

przy

montażu

systemów rurociągowych 713[04].Z1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Robert Wanic
mgr inż. Janusz Rudolf

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Adam Sabiniok

Konsultacja:
mgr Janusz Górny

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[04].Z1.01

Prace przygotowawczo-zakończeniowe przy montażu systemów rurociągowych w modułowym
programie nauczania dla zawodu monter systemów rurociągowych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Dokumentacja instalacji rurociągowych

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Prace przygotowawcze przy montażu rurociągów

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Prace zakończeniowe przy montażu rurociągów

5.3.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie monter systemów rurociągowych 713[04].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności i wiedzy, jakie uczeń powinien mieć już
opanowane,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje w czasie zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycję ćwiczeń ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-uczenia
oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

W podrozdziałach Poradnika dla ucznia pt. Materiał nauczania treści kształcenia zostały

omówione w sposób ogólny. Podany zasób wiadomości różnych zagadnień powinien być
wystarczający dla każdego przyszłego montera systemów rurociągowych. Szczegółowe
wiadomości uczeń będzie poznawał na zajęciach.

Nauczyciel powinien być pomocny uczniowi przy doborze treści nauczania, wskazując

zagadnienia, zarówno te szczególnie ważne, jak i pomocnicze – potrzebne w wykonywaniu
czynności, określonych zawodem montera systemów rurociągowych.

Pomocne w prowadzeniu zajęć mogą okazać się zestawy pytań zamieszczonych

w Poradniku dla ucznia, w podrozdziałach pt. Pytania sprawdzające, z których uczeń może
wykorzystać w dwojaki sposób, a mianowicie może:

−

zapoznać się z pytaniami przed przystąpieniem do pracy z podrozdziałem Materiał
nauczania – poznając w ten sposób wymagania wynikające z potrzeb zawodu, a po
opanowaniu wskazanych treści odpowiedzieć na zadane pytania, by sprawdzić stan swojej
gotowości do wykonywania ćwiczeń,

−

zapoznać się z pytaniami i odpowiedzieć na nie po pracy z podrozdziałem Materiał
nauczania – sprawdzając w ten sposób stan swojej gotowości do wykonywania ćwiczeń.

W Poradniku dla ucznia podano po kilka propozycji ćwiczeń do każdej grupy materiałowej,

sformułowanych w różny sposób. Te same ćwiczenia zamieszczone zostały w Poradniku dla
nauczyciela.

Nauczyciel może zlecić wykonanie wszystkich ćwiczeń lub wybierać określone ćwiczenia

i przeprowadzić je:

−

zgodnie z podanymi wskazówkami,

−

na stanowisku wyposażonym w podane środki dydaktyczne .

Po wykonaniu zaplanowanych ćwiczeń uczeń ma możliwość sprawdzenia poziomu swoich

postępów, odpowiadając na pytania podane w podrozdziale Sprawdzian postępów. Według tego
samego zestawu pytań, nauczyciel dokonuje oceny wiedzy i umiejętności ucznia.

Uczeń powinien w tym celu samodzielnie:

−

przeczytać pytania i udzielić na nie odpowiedzi,

−

zakreśla odpowiedź, wstawiając X w miejscu Tak lub Nie.

Podobne czynności wykonuje nauczyciel, obserwując zachowania ucznia, sprawdza jego

umiejętności i wiedzę zawodową. Po dokonaniu przeglądu zakreślonych odpowiedzi, określa
pytania, na które uczeń nie potrafił odpowiedzieć prawidłowo. Zakreślenia pod zapisem NIE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wskazują luki w wiedzy ucznia, informują również, jakich treści jeszcze dobrze nie poznał.
Oznacza to, że uczeń musi opanować niektóre treści materiału.
Poznanie przez ucznia określonej wiedzy z zakresu prac przygotowawczo-zakończeniowych
przy montażu systemów rurociągowych 713[04].Z1.01 będzie stanowiło dla nauczyciela
podstawę przeprowadzenia sprawdzianu poziomu opanowania wiadomości i ukształtowanych
umiejętności. W tym celu nauczyciel może posłużyć się zamieszczonymi w rozdziale 6
zestawem zadań testowych.

W tym rozdziale podano również:

−

klucz odpowiedzi,

−

instrukcję dla nauczyciela, w której omówiono czynności nauczyciela podczas
przeprowadzania sprawdzianu,

−

instrukcję dla ucznia, w której omówiono czynności ucznia podczas przeprowadzania
sprawdzianu,

−

przykładową kartę odpowiedzi, w której, w odpowiednich miejscach uczeń wpisuje
odpowiedzi na pytania.

W procesie sprawdzania i oceniania poziomu osiągnięć uczniów, można stosować

sprawdziany ustne i pisemne, obserwację czynności ucznia podczas realizacji zadań, testów
sprawdzających z zadaniami praktycznymi.

Zaleca się prowadzenie badań diagnostycznych, kontroli bieżącej i końcowej. W ocenie

końcowej, która jest prowadzona na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej,
należy zastosować pomiar dydaktyczny. Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji
czynności praktycznych mogą być sprawdzone za pomocą testów osiągnięć. Zadania w teście są
zamknięte (wyboru wielokrotnego).

Podczas obserwacji czynności ucznia w trakcie wykonywania ćwiczeń należy zwrócić

uwagę na:

−

estetykę wykonywanych ćwiczeń,

−

stosowanie słownictwa technicznego.

Kontrolę poprawności wykonania zadań należy prowadzić w trakcie i po realizacji ćwiczeń.
W ocenianiu osiągnięć uczniów należy uwzględnić:

−

wynik sprawdzianu opanowania umiejętności, który powinien mieć charakter alternatywny,
co oznacza, że uczeń umie lub nie umie poprawnie wykonać ćwiczenia,

−

może być różny poziom opanowania umiejętności; ćwiczenie może być wykonane szybciej
lub wolniej, bezbłędnie lub z błędem zauważonym i poprawionym przez ucznia.

Podstawą uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny jest między innymi poprawne wykonanie
ćwiczeń, zaproponowanych w programie jednostki modułowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

713[04].Z1.01

Prace przygotowawczo-zakończeniowe

przy montażu systemów rurociągowych

713[04].Z1

Technologia montażu systemów

rurociągowych

713[04].Z1.02

Montaż instalacji z rur stalowych

713[04].Z1.03

Montaż rurociągów stalowych

713[04].Z1.04

Montaż instalacji z rur miedzianych

713[04].Z1.05

Montaż rurociągów żeliwnych,

kamionkowych i betonowych

Schemat układu jednostek modułowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

stosować układ jednostek SI,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

interpretować związki wyrażone za pomocą wzorów, wykresów, schematów, diagramów,
tabel,

−

rozpoznawać elementy instalacji rurociągowych na rysunkach,

−

rozpoznawać materiały używane do montażu rurociągów,

−

obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,

−

posługiwać się kalkulatorem,

−

oceniać własne możliwości sprostania wymaganiom stanowiska pracy i wybranego zawodu,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

−

przestrzegać przepisy BHP.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wykonać prace przygotowawczo-zakończeniowe przy montażu systemów rurociągowych
zgodnie z obowiązującymi przepisami bhp, ochrony ppoż. i przeciwporażeniowymi,

−

zastosować dokumentację techniczną dotyczącą systemów rurociągowych,

−

zinterpretować zapisy opisu technicznego i rysunki dotyczące systemów rurociągowych,

−

rozpoznać rodzaje systemów rurociągowych,

−

zorganizować .i zlikwidować stanowisko pracy do wykonywania systemów rurociągowych,

−

dobrać sprzęt, narzędzia i materiały do wykonywania prac przygotowawczych w systemach
rurociągowych,

−

wykonać proste prace związane z montażem systemów rurociągowych,

−

wykonać przejście rurociągów przez przeszkody konstrukcyjne,

−

wykonać izolacje termiczne, antykorozyjne i przeciwwilgociowe rurociągów,

−

usunąć usterki i nieprawidłowości powstałe podczas wykonywania prac przygotowawczych,

−

rozliczyć

robociznę

materiały

wykorzystane

podczas

prac

przygotowawczo-

zakończeniowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE LEKCJI

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania:

Monter systemów rurociągowych 713[04]

Moduł: Technologia montażu systemów rurociągowych 713[04].Z1
Jednostka modułowa: Prace

przygotowawczo-zakończeniowe

przy

montażu

systemów

rurociągowych 713[04].Z1.01

Temat: Wykonanie wykazu materiałów na podstawie dokumentacji projektowej instalacji.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności odczytywania informacji zawartych w dokumentacji.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

rozpoznać materiały oznaczone na rysunku,

–

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

sporządzić wykaz materiałów,

–

posługiwać się katalogami materiałowymi.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowania i planowania pracy,

–

pracy w zespole,

–

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:
–

miniwykład,

–

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

grupowa.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie.

Czas: 45 minut

Środki dydaktyczne:
–

dokumentacja projektowa instalacji,

–

Polskie Normy

–

normy branżowe,

–

foliogramy,

–

rzutnik pisma,

–

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia
Przedmiotem zadania jest rozpoznanie próbek materiałów izolacyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA WSTĘPNA
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Podział uczniów na zespoły.
4. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.

FAZA WŁAŚCIWA

INFORMACJE
1. Jakie są zasady sporządzania zestawień materiałów?
2. Jak oznacza się elementy instalacji na rysunkach?
3. Jak korzystać z rozwinięć fragmentów instalacji?

PLANOWANIE
1. Ustal rodzaj dokumentacji na podstawie której możesz sporządzić zestawienie.
2. Na podstawie dokumentacji kreśl rodzaj instalacji.
3. Ustal z jakich norm i katalogów będziesz korzystał.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Odczytaj z rysunku oznaczenia użytych materiałów instalacyjnych.
2. Zapisz odczyty na formularzu Zestawienie.
3. Określ dane i liczbę zidentyfikowanych materiałów podstawowych.
4. Na podstawie norm określ dane i liczbę niezbędnych materiałów pomocniczych.
5. Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy. Zespoły uczniów wyznaczają lidera grupy,

który dokonuje prezentacji ćwiczenia.

SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie zostały określone materiały instalacyjne?
2. Czy prawidłowo zostało określone przeznaczenie materiałów?

ANALIZA

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje jakie nowe, ważne umiejętności
zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Wykonaj zestawienie materiałów pomocniczych użytych jako wyposażenie kanału

przedstawionego na rysunku:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności podczas
realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Formularz

Zestawienie

Wyszczególnienie

Wymiary

Jednostka

Ilość

Uwagi

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania:

Monter systemów rurociągowych 713[04]

Moduł: Technologia montażu systemów rurociągowych 713[04].Z1
Jednostka modułowa: Prace

przygotowawczo-zakończeniowe

przy

montażu

systemów

rurociągowych 713[04].Z1.01

Temat: Zadania i wyposażenie bazy prefabrykatów rurowych.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności dobierania narzędzi i urządzeń do wykonania

określonych zadań.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
–

określić zadania bazy prefabrykatów,

–

omówić zasady doboru narzędzi i urządzeń do prefabrykacji rur,

–

określić możliwości i celowość prefabrykacji instalacji różnych typów ,

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowania i planowania pracy,

–

pracy w zespole,

–

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pogadanka,

–

praca z katalogami pod kierunkiem nauczyciela,

–

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

praca indywidualna,

–

praca w małych zespołach.

Czas trwania: 2 godziny zajęć.

Środki dydaktyczne:
–

foliogramy,

–

dokumentacja tworzonych baz prefabrykatów

–

katalogi urządzeń,

–

katalogi narzędzi

–

rzutnik pisma,

–

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Omówienie celów zajęć.
3. Plan zajęć:

A. Przykłady i charakterystyka baz prefabrykatów rurowych
wstęp – należy zaprezentować uczniom przykładowe budowy rurociągów do przesyłania
różnych mediów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

uczniowie otrzymują projekty techniczne rurociągów wraz z opisem techniki wykonywania
połączeń,

−

uczniowie wypisują do zeszytu urządzenia i narzędzia których stosowanie wynika
z dokumentacji

B. Dobieranie urządzeń i narzędzi jako wyposażenia baz prefabrykacji rur
Wstęp- należy sformułować i wyjaśnić oczekiwania związane z funkcjonowaniem baz
prefabrykacji rur.
Uczniowie dzielą się na grupy i korzystając z katalogów urządzeń, narzędzi oraz stron www:
–

wyszukują te których własności umożliwiają wykonanie i transport prefabrykatów
rurowych,

–

zapisują wyniki na Karcie pracy,

–

określają te urządzenia których zastosowanie jest najbardziej uniwersalne.

W trakcie pracy nauczyciel zwraca uwagę uczniom na nowoczesny sprzęt do spawania, cięcia
i ukosowania rur.
C. Prezentacja wyników doboru urządzeń i narzędzi:
Wstęp-należy przypomnieć treść zadania jakie uczniowie mieli wykonać.
– każda grupa uczniów typuje przedstawicieli, którzy prezentują zrealizowany temat
– uczniowie wspólnie oceniają wykonanie prac

4. Podsumowanie zajęć:
– uczniowie określają wyposażenie baz prefabrykacji rur,
– uczniowie wskazują celowość tworzenia baz dla różnych rurociągów,
– uczniowie poprawnie określają lokalizację i zadania baz prefabrykacji rur

5. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Wyszukaj informacje na temat nowoczesnych metod sprawdzania połączeń rurociągowych.

Informacje zapisz w zeszycie.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i opanowanych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Karta pracy

Dobieranie wyposażenia baz prefabrykacji rur

Urządzenia i narzędzia

Zastosowanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Dokumentacja instalacji rurociągowych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobieranie elementów rurociągu według schematu instalacji.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują w grupach. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany przez
nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 30 min.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeprowadzić analizę schematu,
3) porównać symbole z tablicami oznaczeń,
4) odczytać z tablic znaczenie symboli,
5) dobrać odpowiednie elementy (typ, wymiary, ilość)
6) porównać wyniki,
7) omówić sposób rozwiązania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

tablice stosowanych oznaczeń,

−

rury, kształtki, armatura,

−

schematy rzeczywistych instalacji rurociągowych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Odczytywanie dokumentacji technicznej projektu rurociągu

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany przez
nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 30 min.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeprowadzić analizę dokumentacji,
3) porównać wyniki,
4) omówić sposób rozwiązania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

tablice stosowanych oznaczeń,

−

dokumentacja rzeczywistych instalacji rurociągowych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Określanie typu instalacji rurociągowej przedstawionej na rysunku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany przez
nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 min.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeprowadzić analizę schematu,
3) porównać symbole z tablicami oznaczeń,
4) odczytać z tablic znaczenie symboli,
5) określić rodzaj rurociągu,
6) porównać wyniki,
7) omówić sposób rozwiązania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

tablice stosowanych oznaczeń,

−

schematy rzeczywistych instalacji rurociągowych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Prace przygotowawcze przy montażu rurociągów

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskazywanie zaleceń dotyczące prowadzenia rurociągów przez tory kolejowe, drogi lądowe,

mosty i wiadukty oraz inne przeszkody na terenie przebiegu rurociągów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany przez
nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 45 min.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapisać w zeszycie przedmiotowym rodzaje przeszkód na drodze rurociągu,
3) określić rozpoznanie terenu wokół każdej przeszkody,
4) dobrać metodę prowadzenia przejścia rurociągu
5) uzasadnić przyjęte rozwiązanie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

Polskie Normy,

−

plany sytuacyjne,

−

dokumentacja techniczna,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Przygotowanie i zabezpieczenie wykopów rurociągowych według dokumentacji.

Głębokość wykopu

(h)

< 1,75m 2

,00m

2,50m

3,00m

Ilość płyt

Ilość rozpór

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany przez
nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 30 min.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeanalizować dokumentację budowy rurociągu,
3) wypisać w zeszycie przedmiotowym niezbędne elementy do wzmocnienia wykopów,
4) omówić sposób rozwiązania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

Polskie Normy,

−

Dokumentacja techniczna,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Opuszczanie rur do wykopu zgodnie z zasadami bhp.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany przez
nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 45 min.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) oszacować masę opuszczanych rur,
3) dobrać narzędzia i urządzenia transportowe do masy rur,
4) dobrać środki ochrony osobistej,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

Polskie Normy,

−

dokumentacja rurociągu

−

kalkulator i notatnik

−

dane katalogowe rur,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Prace zakończeniowe przy montażu rurociągów

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonanie próby szczelności wodociągu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują w grupach. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany przez
nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 45 min.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) określić sposób postępowania zgodny z instrukcją
3) dobrać narzędzia do wykonania próby,
4) zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

model rurociągu,

−

instrukcje,

−

narzędzia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Zasypywanie rurociągu ułożonego w wykopie i demontaż jego obudowy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują w grupach. Po wykonaniu ćwiczenia liderzy grup
prezentują swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 60 min.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) określić sposób postępowania zgodny z instrukcją
3) dobrać narzędzia do demontażu
4) zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

– narzędzia,
– instrukcje zasypywania wykopów,
– literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Dobieranie zabezpieczenia antykorozyjnego dla rurociągów gazowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują w grupach. Po wykonaniu ćwiczenia liderzy grup
prezentują swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 30 min.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) określić sposób postępowania zgodny z instrukcją,
3) dobrać materiały do wykonania zabezpieczenia antykorozyjnego,
4) dobrać narzędzia do wykonania zabezpieczenia antykorozyjnego,
5) zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– narzędzia,
– materiały do zabezpieczeń antykorozyjnych,
– instrukcje przeprowadzenia zabezpieczenia antykorozyjnego,
– literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
– literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test do jednostki modułowej „Prace przygotowawczo-zakończeniowe przy
montażu systemów rurociągowych”.

Test składa się z 22 zadań, z których:

−

17 zadań jest z poziomu podstawowego,

−

5 zadań jest z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje podaną ilość punktów. Za złą odpowiedź

lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 21 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. b, 4. b, 5. c, 6. b, 7. c, 8. d, 9. b, 10. d, 11. a,
12. d, 13. c, 14. d, 15. d, 16. b, 17. d, 18. c, 19. c, 20. b, 21. b, 22. d

Plan testu

zad

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozpoznawać rodzaje rurociągów

Określić pojęcia związane z projektowaniem
rurociągów

Rozpoznawać oznaczenia elementów rurociągowych
na rysunkach

Obliczać spadki przewodów rurociągowych

Odczytać dokumentację instalacji rurociągowych

Posłużyć się katalogami materiałów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić zastosowanie obliczeń masy materiałów

Dobrać sposób przejścia przeszkód do rodzaju
rurociągu

10. Określić pojęcia związane z montażem rurociągów

11.

Zastosować narzędzia i urządzenia
w montażu rurociągów

12. Dobrać rodzaj połączenia rur do terenu

13. Określić zasady trasowania przebiegu rurociągu

14. Dobrać szerokość wykopów do rur

15.

Określić zastosowanie elementów konstrukcyjnych
rurociągów

16. Posłużyć się normami branżowymi

17. Dobrać urządzenia montażowe

18.

Stosować normy branżowe dotyczące lokalizacji
rurociągów

19. Określić zasady badania szczelności

20. Stosować zasady zasypywania wykopów

21.

Określić zasady dopuszczenia gazociągu do
eksploatacji

22. Stosować zasady opuszczania rur do wykopów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie

będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na

udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

A. INSTRUKCJA OGÓLNA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

B. INSTRUKCJA SZCZEGÓŁOWA
1. Zestaw zadań testowych składa się z zadań zamkniętych (zadań wielokrotnego wyboru).
2. Zadania wielokrotnego wyboru mają 4 odpowiedzi, z których jedna jest prawidłowa.

Prawidłową odpowiedź należy zakreślić we właściwym miejscu na Karcie odpowiedzi.

3. W wypadku pomyłki błędną odpowiedź należy ująć w kółko i ponownie zakreślić od

powiedź prawidłową.

4. Jeżeli udzielenie odpowiedzi na jakieś pytanie sprawia Ci trudność, to opuść je

i przejdź do zadania następnego. Do zadań bez odpowiedzi możesz wrócić później.

5. Czas trwania testu – 60 min.
6. Maksymalna liczba punktów, jaką można osiągnąć za poprawne rozwiązanie testu

wynosi 22 pkt.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja dla ucznia,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

Celem przeprowadzanego pomiaru dydaktycznego jest sprawdzenie poziomu wiadomości
i umiejętności, jakie zostały ukształtowane w wyniku zorganizowanego procesu kształcenia
w jednostce modułowej „Prace przygotowawczo-zakończeniowe przy montażu systemów
rurociągowych”. Spróbuj swoich sił. Pytania nie są trudne i jeżeli zastanowisz się, to na pewno
udzielisz poprawnej odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Do instalacji rurociągowych specjalnych nie należą

instalacje
a) acetylenu,
b) ciepłej wody,
c) sprężonego powietrza,
d) dwutlenku węgla.

2. Uzgodnienia branżowe prowadzenia rurociągów dokonuje

się na poziomie
a) projektowania,
b) prac przygotowawczych,
c) wykonania,
d) odbioru.

3. Oznaczeni „żel.” elementów sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oznacza użycie materiałów

a) żelaznych,
b) żeliwnych,
c) żelbetowych,
d) żalazobetonowych.

4. Różnica poziomów pomiędzy początkiem i końcem przewodu poziomego o długości 8 m

wynosi 0,4 m a to oznacza spadek
a) 2%,
b) 5%,
c) 20%,
d) 50%.

5. Jaka instalacja została przedstawiona na

rysunku?
a) wodna,
b) gazowa,
c) kanalizacyjna,
d) centralnego ogrzewania.

6. Na podstawie rysunku określ jakie średnice rur w mm

należy zapotrzebować
a) 20, 38,
b) 38, 70,
c) 70, 80,
d) 80, 100.

Jaka będzie masa

DN mm

L-

długość

Ciężar

kg/m

100

6000

19,5

150

6000

29,5

200

6000

39,8

250

6000

51,9

300

6000

65,3

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Ciężar rury żeliwnej DN=250 i długości 6 m wynosi w kg (odpowiednie dane odczytaj

z tabeli)
a) 51,9,
b) 155,7,
c) 311,4,
d) 622,8.

8. W jakim celu obliczamy masę materiału?

a) Do wykonania kosztorysów,
b) Do obliczenia robocizny,
c) Do wykonania uzgodnień branżowych,
d) Do wykonania projektu montażu.

9. Napowietrzne przejście przedstawione na rysunku jest możliwe tylko dla:

Wymiary podane na rysunku wyrażone są w metrach

a) ropociągu,
b) gazociągu,
c) wodociągu,
d) ciepłociągu.

10. Prefabrykacja rur polega na

a) produkcji rur na placu budowy rurociągu,
b) dostarczaniu rur na miejsce montażu rurociągu,
c) rozmontowywanie istniejącego rurociągu,
d) scalaniu rur w sekcje.

11. Ukosowarka to urządzenie służące do

a) przygotowania krawędzi rur do spawania,
b) spawania rur,
c) układania rur,
d) przygotowania wykopów do układania rur.

12. Na terenach szkód górniczych nie używamy w gazociągach rur łączonych

a) za pomocą kołnierzy,
b) na kielichy kuliste,
c) spoinami pachwinowymi,
d) spoinami czołowymi.

13. Kołki zwane świadkami wbijamy

a) wzdłuż osi przewodów wodociągowych,
b) wzdłuż osi krawędzi wykopów,
c) w odległości 1,5 od kołków osiowych,
d) na początku i końcu przewodu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Szerokość dna wykopu nie umocnionego pod rury betonowe

300 mm powinna wynosić

a) 0,80 m,
b) 0,90 m,
c) 0,95 m,
d) 1,00 m.

15. Bloków oporowych nie stosujemy do zabezpiecznia

a) rurociągu przed nierównomiernym osiadaniem,
b) rurociągu przed działaniem sił odśrodkowych,
c) przed uderzeniami hydraulicznymi,
d) rur podczas opuszczania do wykopu.

16. Dla rury o średnicy 150 mm odczytaj z normy branżowej szerokość opaski i odstęp między

opaskami.
a) a=40 mm b=2000 mm,
b) a=60 mm b=3000 mm,
c) a=100 mm b=4000 mm,
d) a=100 mm b=6000 mm.

17. Jakie urządzenia używane są do montażu rurociągu na wysokościach?

a) suwnice,
b) wózki widłowe akumulatorowe,
c) podnośniki i wciągarki,
d) żurawie ze stałym lub ruchomym wysięgnikiem.

18. Minimalna odległość gazociągu niskiego ciśnienia od kanałów kanalizacyjnych

i ciepłowniczych wynosi
a) 0,5 m,
b) 1 m,
c) 1,5 m,
d) 2 m.

19. Długość odcinka przewodu wodociągowego żeliwnego poddawanego badaniu na szczelność

nie powinna przekraczać
a) 100 m,
b) 200 m,
c) 300 m,
d) 400 m.

20. Do jakiej wysokości nad powierzchnię kanału kanalizacyjnego zasypywanie powinno

wykonywać się ręcznie
a) 0,1 m,
b) 0,3 m,
c) 0,6 m,
d) 1 m.

Średnica rury

Szerokość

opaski (a)

Odstęp między

opaskami (b)

do 80

2000

81-160

3000

181-315

100

4000

powyżej 315

100

6000

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21. Ponowne próby szczelności gazociągu wykonujemy jeśli nie został przekazany do

eksploatacji w okresie
a) 3 miesięcy,
b) 6 miesięcy,
c) 12 miesięcy,
d) 18 miesięcy.

22. Do jakiej masy rury mogą być opuszczane ręcznie

a) 100 kg,
b) 150 kg,
c) 200 kg,
d) 250 kg.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

„Prace

przygotowawczo-zakończeniowe

przy

montażu

systemów

rurociągowych”

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punktacja

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie nr 2

ZADANIE TYPU PRÓBA PRACY:

Na podstawie dokumentacji fragmentu rurociągu określ wykonanie

i przygotowanie wykopu do ułożenia rurociągu wykonanego z rur

Materiałami stosowanymi przy wykonaniu robót są:

−

rury PE100, SDR 17:

40 - 140 mm

−

rury kanalizacyjne PVC kl.S

160 - 200 mm

Grunty w których wykonywane będą wykopy - słabo związane klasy III i IV

Materiały dla ucznia:

−

projekt fragmentu rurociągu ze szczegółową specyfikacją,

−

normy branżowe,

−

Arkusz – „Charakterystyka wykopów”

Uczeń zaliczył zadanie, jeżeli wykonał czynności zgodnie z procedurą.

Arkusz oceny pracy ucznia

L.p.

Czynności związane z podkuwaniem

Uczeń

wykonał

Dobrał normy niezbędne do określenia wykopów

(1 pkt)

Zidentyfikował typy wskazanych rur

(1 pkt)

Wyselekcjonował informacje według arkusza – Charakterystyka
wykopów dla rur PE100, SDR 17:

40 - 140 mm

(3 pkt)

Zapisał informacje w arkuszu – Charakterystyka wykopów

(3 pkt)

Wyselekcjonował informacje według arkusza – Charakterystyka
wykopów dla rur kanalizacyjnych PVC kl.S

160 - 200 mm

(3 pkt)

Zapisał informacje w arkuszu – Charakterystyka wykopów

(3 pkt)

Zaprezentował wyniki porównania

(1 pkt)

Uczeń zaliczył zadanie, jeżeli wykonał 75% czynności określonych w arkuszu oceny pracy
ucznia.

Ocenianie:

−

dopuszczający – 10 pkt

−

dostateczny – 11 pkt

−

dobry

– 12 pkt

−

bardzo dobry od 13 pkt

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Arkusz -„Charakterystyka wykopów”

Charakterystyka

Rury PE100, SDR 17:

40 - 140 mm

Rury PVC kl.S

160 - 200 mm

Głębokość wykopów

Szerokość wykopów

Wzmocnienia wykopów

Podsypka pod rurami

Technika opuszczania
rur

Wskazania zasypywania
wykopów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Cieślowski S., Krygier K.: Technologia – Instalacje sanitarne cz. 1. WSiP, Warszawa 2004
2. Cieślowski S. Krygier K.: Technologia – Instalacje sanitarne cz. 2. WSiP, Warszawa 2004
3. Górecki A.: Technologia ogólna. WSiP, Warszawa 2000
4. Lewandowski T.: Rysunek techniczny dla mechaników. WSiP, Warszawa 2004
5. Mac S.: Obróbka metali z materiałoznawstwem. WSiP, Warszawa 1997
6. Praca zbiorowa. Poradnik mechanika warsztatowca. WNT, Warszawa 1981
7. Solis H. Lenart T.: Technologia eksploatacji maszyn. WSiP, Warszawa 1996
8. Wasilewski Z. Rysunek zawodowy. Instalacje sanitarne i rurociągi przemysłowe. WSiP,

Warszawa 1999

LITERATURA METODYCZNA

1. Baraniak B.: Dobór treści kształcenia zawodowego. Instytut Badań Edukacyjnych,

Warszawa 1997

2. Figurski J.: Eksperyment pedagogiczny Modułowe programy nauczania w kształceniu

zawodowym: model ujednoliconego egzaminu zawodowego. Instytut Technologii
Eksploatacji, Radom 2001

3. Francuz W.M.: Dydaktyka w nowej szkole zawodowej. Wydawnictwo Politechniki

Krakowskiej, Kraków 2004

4. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa 2004
5. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. Instytut Technologii Eksploatacji,

Radom 2000

6. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Wyższa Szkoła Inżynierska,

Radom 1995