Choroby układu sercowo-naczyniowego

Karolina Thum-Tyzo

Samodzielna Pracownia Medycyny Jamy Ustnej

Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Choroby układu sercowo-naczyniowego

29 % wszystkich zgonów na świecie

ryzyko zachorowania zwiększa się z wiekiem

chorzy wymagają specyficznej opieki stomatologicznej

infekcyjne zapalenie wsierdzia - profilaktyka antybiotykowa

objawy uboczne zastosowanej terapii lekowej

właściwe przygotowanie pacjenta do zabiegu

Nadciśnienie

Choroby naczyń

wieńcowych

Ostry zespół wieńcowy

Choroby zastawkowe

Niewydolność serca

Zaburzenia rytmu

Wrodzone wady serca

Postępowanie z pacjentem

w gabinecie stomatologicznym

badanie podmiotowe i przedmiotowe ze szczególnym
uwzględnieniem wywiadu chorobowego:

terapia antykoagulantami

objawy uboczne stosowanych leków
profilaktyka antybiotykowa

badania laboratoryjne
właściwe przeprowadzenie zabiegu (premedykacja,
znieczulenie, zalecenia pozabiegowe)

leki przeciwpłytkowe

ASA, klopidogrel, prasugrel

leki przeciwkrzepliwe

antagoniści witaminy K

acenokumarol, warfaryna

heparyny i heparynoidy

HNF, HDCz, fondaparynuks

bezpośredni inhibitor trombiny

dabigatran

inhibitor czynnika Xa

rywaroksaban

około 5% dorosłych osób poddawanych zabiegom stomatologicznym

przyjmuje przewlekle co najmniej jeden z leków przeciwzakrzepowych

Leki przeciwpłytkowe

Leki przeciwpłytkowe

prewencja pierwotna/wtórna miażdżycy tętnic
wieńcowych lub obwodowych

Leki przeciwkrzepliwe

prewencja/leczenie powikłań zakrzepowo-
zatorowych

migotanie przedsionków

sztuczna zastawka

zakrzepica żył głębokich

zatorowość płucna

●

Nie należy odstawiać

z powodu zabiegu

stomatologicznego

ASA

ani

klopidogrelu

lub

prasugrelu

u chorego wymagającego takiej terapii

●

Powinno się

odłożyć zabieg

na co najmniej 3-6

miesięcy od ostrego incydentu wieńcowego lub
wszczepienia stentu (do tętnicy szyjnej,
wieńcowej, obwodowej)

●

Jeśli zabieg inwazyjny musi być wykonany w
trybie pilnym należy go przeprowadzić stosując

miejscowe metody ograniczające krwawienie

●

Nie należy odstawiać

antagonistów witaminy K

u chorego przewlekle leczonego
przeciwkrzepliwie jeśli zabieg stomatologiczny
jest niewielki, a INR w przedziale 2,0-3,0

●

Zastosować metody poprawy hemostazy
miejscowej, gł. kwas traneksamowy na opatrunek
i do płukania (Exacyl)

●

Nie wykonywać inwazyjnych zabiegów

stomatologicznych, gdy aktualny

INR

≥4

Miejscowa hemostaza

znieczulenie miejscowe + lek

obkurczający naczynia krwionośne

kwas traneksamowy; kwas aminokapronowy

gąbki żelatynowe (spongostan)

przykładanie lodu przez pierwsze 30 minut

zalecenia pozabiegowe

I

I

nternational

nternational

N

N

ormalized

ormalized

R

R

atio

atio

Wystandaryzowany współczynnik czasu

protrombinowego umożliwiający porównywalność

wyników niezależnie od użytych odczynników

●

0,9 – 1,3

osoby zdrowe nieleczone

●

2,0 – 3,0

profilaktyka wtórna żylnej choroby

zakrzepowo-zatorowej

Terapeutyczna wartość INR 2,0–2,5

:

proste ekstrakcje zębów (do 3 usuwanych w tym samym

dniu)

zabiegi obejmujące przyzębie

zabiegi w obrębie koron i mostów

implanty zębów (nie wymagające autologicznego

przeszczepu kości, użycia rozległych płatów lub

osteotomi)

U 5 spośród 526 chorych

, u których przerwano

antykoagulację z powodu wizyty u stomatologa odnotowano

powikłania zakrzepowo-zatorowe

,

a 4 z nich zmarło

Przerywanie terapii przeciwkrzepliwej

na przykład przed

ekstrakcją jednego zęba jest

niezgodne

z aktualnymi

zaleceniami.

Leczenie przeciwzakrzepowe pomostowe w okresie okołozabiegowym u
chorych obciążonych ryzykiem zakrzepowo-zatorowym (na podstawie
wytycznych ACCP 2008, zmodyfikowane); przedruk z: Undas A.:
Leczenie przeciwzakrzepowe. Med. Prakt. 9/2010, s. 96

●

acenokumarola 2–3 dni

●

warfaryna

5 dni

●

heparyna drobnocząsteczkowa 12 h (przy podawaniu 2 × dz.) lub
24 h (przy podaniu 1 × dz.)

●

heparyna niefrakcjonowana 4 h

●

fondaparynuks 24 h

●

dabigatranb 24 h

●

rywaroksabanb 24 h

●

kwas acetylosalicylowy 7 dni

●

klopidogrel 5 dni

●

prasugrel

5 dni



Zalecany czas od ostatniego podania do zabiegu

Działania niepo dane leków stosowanych

żą

Działania niepo dane leków stosowanych

żą

w chorobach układu kr enia

ąż

w chorobach układu kr enia

ąż

ß-blokery

suchość w jamie ustnej, reakcje lichenoidalne

diuretyki pętlowe

suchość w jamie ustnej

inhibitor konwertazy angiotensyny

BMS, reakcje lichenoidalne

antagoniści receptora dla angiotensyny

zaburzenia smaku, suchość w jamie ustnej

blokery kanału wapniowego

przerosty dziąseł

pieczenie warg, języka, całej jamy ustnej

zaburzenia smaku

trudności w połykaniu, mówieniu

grzybica jamy ustnej

próchnica

owrzodzenia, zakażenia jamy ustnej

wygładzenia, pobruzdowanie języka

popękane, suche wargi

ból gardła

okres 3 miesięcy od rozpoczęcia terapii

obejmują brodawkę, w dalszej kolejności dziąsło brzeżne

rozrost od strony przedsionka

częstość występowania po nifedypinie: 20%

doprowadza do zaburzeń funkcjonalnych oraz estetycznych

Wyniki badań przeprowadzonych na 112 pacjentach

w wieku od 24 do 94 lat przyjmujących

leki beta-adrenolityczne

●

Brak zmian na błonie śluzowej jamy ustnej 53 - 47,3%

●

Suchość błony śluzowej 26 - 23,2%

●

Stomatopatia protetyczna

6 - 5,3%

●

Zmiany lichenoidalne 6 - 5,3%

●

Język geograficzny 3 - 2,7%

●

Leukoplakia 2 - 1,8%

●

Romboidalne zapalenie języka 1 - 0,9%

●

Afty przewlekłe nawracające

1 - 0,9%

antybiotykoterapia prewencyjna wskazana jest przed niektórymi

zabiegami stomatologicznymi, przede wszystkim w zabiegach na

przyzębiu oraz naruszających ciągłość błony śluzowej jamy ustnej

American Heart Association (ASA) 2007

European Society of Cardiology (ESC) 2009

wyłączenie profilaktyki antybiotykowej w zabiegach

stomatologicznych

National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE) 2008

American Heart Association, European Society of Cardiology,
2007 2009

przebyte IZW

przebyte IZW

osoby z protezami zastawkowymi osoby z protezami zastawkowymi
wrodzone sinicze wady serca wrodzone sinicze wady serca
wrodzona wada serca

nieskorygowane chirurgiczne

skorygowana z użyciem skorygowane częściowo
materiału sztucznego do 6 mies. z paliatywnymi zespoleniami

wada zastawkowa u biorców

wrodzona wada serca

skorygowana

przeszczepu serca

z użyciem materiału sztucznego

przez 6 mies. przy pełnej korekcji
bezterminowo przy korekcji niepełnej

wyłączenie profilaktyki u osób profilaktyka IZW u osób
z wadą zastawki własnej z grupy dużego ryzyka

American Heart Association, 2008

American College of Cardiology, 2008

Pacjent

Antybiotyk

Dawkowanie

dorośli

Dawkowanie

dzieci

Bez alergii na

penicyliny, podanie

doustne

Amoksycylina

2 g

50 mg/kg

Bez alergii na

penicyliny, podanie

dożylne lub

dożylne lub

domięśniowo

domięśniowo

Ampicylina

2 g

50 mg/kg

Alergia na penicyliny

Klindamycyna

600 mg

20 mg/kg