Masaż po amputacji piersi.
Drenaż limfatyczny i automasaż.
Wprowadzenie:
• Po radykalnej operacji raka piersi w
wyniku
usunięcia węzłów chłonnych dołu
pachowego
i jego okolicy mogą wystąpić trudności
z
prawidłowym odpływem chłonki z
kończyny
górnej. Leczenie uzupełniające, do
którego
należy radioterapia może zwiększyć
ryzyko
wystąpienia obrzęku limfatycznego.
Wiąże się to z wtórnymi zapaleniami i
zwłóknieniem tkanek, oraz
utrudnieniem wytworzenia się
obocznego odpływu.
Co to jest obrzęk limfatyczny i jak go
uniknąć:
• Obrzęk limfatyczny jest to proces gromadzenia się chłonki w
tkance podskórnej, wynikający z niewydolności układu
chłonnego. Podstawą niewydolności jest usunięcie węzłów
chłonnych pachowych po stronie operowanej piersi. Literatura
fachowa podaje, że u około 40% procent operowanych kobiet
w różnym okresie od chirurgicznego leczenia może wystąpić
obrzęk.
• Wyróżniamy trzy stadia obrzęków:
• *zerowe - charakteryzuje się zmniejszoną czynnością naczyń
limfatycznych, co nie objawia się klinicznie, ale występują
zaburzenia w odpływie chłonki;
• *pierwsze - charakteryzuje się brakiem czynności naczyń
chłonnych. Zauważalny jest obrzęk ciastowaty, jest ona
jednak odwracalny. Widoczne są początki procesu
włóknienia;
• *drugie - charakteryzuje się brakiem czynnościowym naczyń
chłonnych. Występuje obrzęk brunatny, który jest
nieodwracalny. Widoczne jest nasilone zwłóknienie oraz
nadmierne rogowacenie.
• *trzecie - charakteryzuje się brakiem czynności naczyń
chłonnych. Objawia się typową słoniowacizną.
Aby zapobiec obrzękowi limfatycznemu należy unikać:
• przeciążania kończyny górnej strony operowanej długotrwałej pracy
fizycznej, szczególnie wykonywanej w warunkach pracy izometrycznej
np. długotrwałe prowadzenie samochodu, prasowanie
• wykonywania zastrzyków, szczepieć oraz pobierania krwi w obrębie
tej kończyny
• szarpnięć np. smyczą od psa lub w środkach lokomocji
• dźwigania
• przegrzewania kończyny (stosowanie maści rozgrzewających,
gorących
kąpieli), opalania
• ucisku kończyny (zbyt obcisłe rękawy, uciskające bransoletki lub
zegarek, mierzenie ciśnienia krwi)
• urazów w obrębie tej kończyny takich jak ukąszenia owadów,
ukłucia, skaleczenia, oparzenia
• zmiany wagi – otyłość sprzyja występowaniu obrzęku kończyny
• noszenia źle dopasowanej protezy i nieodpowiedniej bielizny
Po zabiegu usunięcia piersi możemy
stosować 2 rodzaje masażu:
1.drenaż limfatyczny
2.automasaż (łączący techniki drenażowe z
masażem klasycznym)
Drenaż limfatyczny- metodyka
wykonania
1. Kończyna masowana lekko uniesiona w stosunku do
tułowia, lekko ugięta w stawach.
2. Drenaż zawsze wykonujemy od obwodu w kierunku
ujść żylnych.
3. Wszystkie stosowane techniki- czyli głaskanie,
rozcieranie i ugniatanie- powinny mieć charakter
wypychający, czyli powodować przepchnięcie limfy
4. Masaż wykonujemy w tempie 10-20 ruchów na minutę-
co jest podyktowane wolnym przepływem chłonki,
każdą technikę powtarzając 4-5 razy
5. Czas trwania zabiegu wynosi ok. 15 min
Głaskanie i rozcieranie
• głaskanie w formie
„wyciskania”
• rozcieranie koliste oraz
posuwiste
Rozcieranie i ugniatanie
• rozcieranie spiralne
• Ugniatanie szczypcowe oraz
falujące
Automasaż
• Automasaż jest to masaż kończyny i klatki piersiowej
wykonywany przez samą pacjentkę. Wykorzystuje się w
nim elementy technik masażu limfatycznego i
klasycznego. Należy go wykonywać 1-2 x dziennie, rano
i wieczorem przez ok. 10 min.
• Wszystkie ruchy wykonuje się w kierunku dośrodkowym,
każdą technikę kończąc na tułowiu.
• Techniki automasażu to: głaskanie, wyciskanie,
ugniatanie, rozcieranie, oklepywanie, wstrzasanie.
• Każdy chwyt masażu powinien być powtórzony 5 – 6
razy.
• Przy wykonywaniu technik masażu należy omijać
okolicę blizny i miejsc napromienianych.
Wykonanie automasażu
Głaskanie barku i tułowia –
ruch rozpocząć od ¾ dł.
ramienia (a nie od dłoni!)
prowadząc go:
• od strony wewnętrznej
ramienia, przez klatkę
piersiową nad blizną do
przeciwnego barku,
• od strony zewnętrznej
ramienia, przez bark do
łopatki,
• od spodu ramienia, przez dół
pachowy i bok klatki
piersiowej do pachwiny.
Głaskanie ręki:
a) prostymi palcami wszystkie
palce równocześnie,
b) każdy palec z osobna,
c) kostkami zgiętych palców po
śródręczu.
Głaskanie całej kończyny
i tułowia, prowadząc w 3
kierunkach:
• przez klatkę piersiową do
przeciwnego barku,
• przez bark do łopatki,
• przez dół pachowy do
pachwiny.
Wyciskanie ruchem
obrączkowym od
nadgarstka do barku
kończąc głaskaniem na
tułowiu w 3 wcześniej
wymienionych
kierunkach.
Ugniatanie ruchem
pulsującym od
nadgarstka do barku
kończąc głaskaniem na
tułowiu w 3 w/w
kierunkach.
Rozcieranie ruchem
kolistym – „kółeczka” od
palców do barku kończąc
głaskaniem na tułowiu w
3 w/w kierunkach
• 8. Oklepywanie
ruchem miotełkowym
–wykonywać tylko od
spodu kończyny
górnej, od nadgarstka
do ramienia z
pominięciem dołu
pachowego.
• Ponowne głaskanie
całej kończyny.
Wstrząsanie – wznos kończyny i
energiczne potrząsanie całą
kończyną górną.
KONIEC