Wspólna polityka rolna UE (WPR)

• Cele:

• - zwi

ę

kszanie wydajno

ś

ci rolnictwa

poprzez wspieranie post

ę

pu technicznego,

• - zapewnienie ludno

ś

ci rolniczej

odpowiedniego poziomu

ż

ycia;

• - stabilizacja rynków rolnych;

• - bezpiecze

ń

stwo

ż

ywno

ś

ciowe;

• - zapewnienie rozs

ą

dnych cen dla

konsumentów.

Zasady:
- jednolito

ś

ci rynku (jednolite dla Wspólnoty

zasady interwencji i swoboda cyrkulacji
produktów rolnych na obszarze Wspólnoty)

-preferencje europejskie (pierwsze

ń

stwo

sprzeda

ż

y produktów wytwarzanych na

obszarze Wspólnoty)

- solidarno

ść

finansowa (uczestnictwo

wszystkich krajów WE w finansowaniu
kosztów interwencji rolnej - FEOGA)

Instrumenty:

interwencja wewn

ę

trzna (ceny

interwencyjne) i inne instrumenty wspólnej
organizacji rynków

interwencja zewn

ę

trzna (ochrona przed

tanim importem i promocja eksportu): ceny
wej

ś

cia, cła, kontyngenty importowe,

subwencje eksportowe

Instrumenty finansowe

Do k. 2006 r. FEOGA – Europejski Fundusz
Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR)

Od 2007 r. dwa nowe fundusze:

-Europejski Fundusz Gwarancji Rolnej (EFGR);

- Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów
Wiejskich (EFRROW)

Wsparcie rolnictwa w UE

I filar (rynkowy)
- płatno

ś

ci bezpo

ś

rednie

-wsparcie rynkowe (magazynowanie,
skup interwencyjny, subsydia
eksportowe, ochrona przed importem)
– finansowany z Sekcji Gwarancji
FEOGA

II filar: (strukturalny – rozwój wsi i
modernizacja produkcji)

- instrumenty towarzysz

ą

ce (od 1992 r.),

finansowane z Sekcji Gwarancji, (zalesianie,
wcze

ś

niejsze emerytury, gospodarstwa o

niekorzystnych warunkach rozwoju, ochrona

ś

rodowiska)

- wsparcie modernizacji i dywersyfikacji
gospodarstw rolnych (poprawa
przetwórstwa i sprzeda

ż

y produktów

rolnych, kształcenie zawodowe) –
finansowane z Sekcji Orientacji

Tabela 1. Obecny podzia

ł

WPR na filary

i instrumenty ich finansowania*

I Filar (rynkowy)

II Filar (strukturalny)

Wsparcie

rynkowe

(finansowane

z

Sekcji

Gwarancji EFOGR)

Ś

rodki

towarzyszące,

obejmujące

instrumenty

wsparcia

rolnictwa

i

obszarów

wiejskich

(finansowane

z

Sekcji

Gwarancji EFOGR)

*W szerszym uj

ę

ciu filar strukturalny obejmuje te

ż

inne

ś

rodki

strukturalne (finansowane z Sekcji Orientacji EFOGR oraz
innych funduszy strukturalnych)

Skutki:

- wzrost produkcji i dochodów rolniczych

-wysokie ceny artykułów rolnych dla konsumentów
-negatywne skutki dla krajów trzecich

Próby reform w II połowie lat 80. – kwoty produkcji
obj

ę

te interwencj

ą

, zwolnienie tempa wzrostu cen

interwencyjnych itd.

Przyczyny reformy MacSharry’ego z pocz. lat 90.

-wysokie koszty realizacji WPR
- naciski partnerów zewn

ę

trznych, zwłaszcza USA

podczas Rundy Urugwajskiej

Zmiany samowystarczalno

ś

ci UE

w zakresie wybranych surowców rolnych

Elementy reformy MacSharry’ego z 1992 r. (realizowana w
l. 1993-1996):
- obni

ż

enie poziomu cen interwencyjnych o 15-30% w

ci

ą

gu 3 lat,

- progi gwarancji dla nadwy

ż

kowych produktów,

- bezpo

ś

rednie subwencje (płatno

ś

ci kompensacyjne) dla

rolników (dochodowe) kompensuj

ą

ce im straty w

dochodach z tytułu obni

ż

ki cen interwencyjnych i redukcji

produkcji,
- subwencje kompensacyjne uzale

ż

nione od redukcji

areału upraw oraz obni

ż

ki produkcji zwierz

ę

cej

-

ś

rodki towarzysz

ą

ce: wspieranie ochrony

ś

rodowiska i

zalesiania gruntów ornych oraz zach

ę

ty do wcze

ś

niejszej

rezygnacji przez rolników z dochodowej działalno

ś

ci

zarobkowej

-towary obj

ę

te reform

ą

:

-zbo

ż

a, wołowina, ro

ś

liny oleiste,

chude mleko w proszku, masło;

-Istotnie ograniczono interwencj

ę

na rynku wołowiny.

Ś

rodki towarzysz

ą

ce (druga, obok zmian mechanizmów

rynkowych, cz

ęść

reformy MacSharry’ego)

A/ instrumenty skłaniaj

ą

ce rolników do stosowania metod

produkcji chroni

ą

cych

ś

rodowisko i jako

ść

terenów

wiejskich,
B/ program zalesie

ń

,

C/ wcze

ś

niejsze emerytury

Obecne programy:

- inwestycje w gospodarstwach rolnych,

- pomoc młodym rolnikom,
- działalno

ść

szkoleniowa,

- regiony o trudnych warunkach gospodarowania (ONW –
LFA)
- prowadzenie gospodarstwa rolnego metodami
przyjaznymi

ś

rodowisku,

- przetwórstwo produktów rolnych i handel nimi,

Istota reformy:

przesuni

ę

cie akcentu polityki od interwencji

po

ś

redniej (cenowej) do interwencji bezpo

ś

redniej

(dochodowej) i wzrost znaczenia filaru
strukturalnego .

Polityka ta była kontynuowana i wzmacniana w
latach nast

ę

pnych.

Reforma WPR z czerwca 2003 r., w

ż

ycie od 2005 r.

Przyczyny:
-naciski partnerów w nowej rundzie WTO
- słaba konkurencyjno

ść

unijnych towarów.

Zadania:
- silniejsza reakcja rolników na bod

ź

ce rynkowe i

poprawa konkurencyjno

ś

ci cenowej towarów.

Główne elementy reformy filara rynkowego

-redukcja cen interwencyjnych zbó

ż

(eliminacja

interwencji

ż

yta)

- jednolita płatno

ść

, oddzielona od wielko

ś

ci i struktury

produkcji rolnej (na gospodarstwo lub regionalna) – tzw.
decoupling,

- wypłacenie płatno

ś

ci jest zale

ż

ne od przestrzegania

przez gospodarstwa przepisów z zakresu ochrony

ś

rodowiska, bezpiecznej

ż

ywno

ś

ci, wła

ś

ciwej konserwacji

gruntów odłogowanych oraz warunków chowu zwierz

ą

t

(dobrostanu) – jt. zasada współzale

ż

no

ś

ci (cross-

compliance)

-redukcja płatno

ś

ci bezpo

ś

rednich (modulacja) w

gospodarstwach i alokacja uzyskanych

ś

rodków

na rozwój wsi oraz wsparcie gospodarstw
najmniejszych (poni

ż

ej 5 tys. euro rocznie dopłat

bezpo

ś

rednich); redukcja kwot o 12% w l. 2005-

2012)

Reforma polityki strukturalnej

- wzrost roli (i wsparcia) rozwoju
obszarów wiejskich,
- nowe zach

ę

ty dla poprawy jako

ś

ci

produktów rolnych (3 tys. euro rocznie na
gospodarstwo przez 5 lat),
- wzrost współfinansowania z bud

ż

etu UE do

85% kosztów inwestycji rolno-

ś

rodowiskowych w regionach Celu 1.

Finansowanie zmian w rolnictwie w latach 2007–
2013
Na mocy rozporz

ą

dzenia Rady nr 1290/2005 utworzono

dwa odr

ę

bne fundusze rolnicze:

Europejski Fundusz Gwarancji Rolnej (EFGR), maj

ą

cy

na celu finansowanie

ś

rodków rynkowych i pozostałych

ś

rodków (np. działania promocyjno-informacyjne)

oraz
Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów
Wiejskich (EFRROW), którego celem jest finansowanie
programu rozwoju obszarów wiejskich.

Wspieranie obszarów wiejskich przestało by

ć

finansowane z polityki spójno

ś

ci .