Obróbka chemiczna zdjęć

rentgenowskich

Powstanie obrazu utajonego

Foton promieniowania rtg. ,który trafił w kryształ

soli srebra powoduje tworzenie się w krysztale
tzw. zarodków wywoływania. Kryształy soli
srebra, zbudowane są z dodatnich jonów srebra
(Ag+) i ujemnych jonów bromu (Br-). Dzięki
procesowi fotochemicznemu ulegają redukcji do
Ag+Ag oraz utlenieniu Br-Br. W kąpieli
wywołującej tylko te ziarna soli srebra rozkładają
się na metaliczne srebro i brom, w których
powstały zarodki. Ziarna nie naświetlone nie
reagują na działanie wywoływacza.

Procesy chemiczne zachodzące w ciemni

• Wywoływanie

• Utrwalanie

• Suszenie

Wywoływanie

• Przemiana obrazu utajonego w obraz widzialny

następuje w wywoływaczu.

• Etapy wywoływania:

• Rozpulchnienie warstwy emulsji dzięki którym

substancje wywołujące łatwiej wnikają w głąb emulsji.

•

Zachodzą reakcje redukcji kryształków halogenków

srebra posiadających zarodki wywoływania i zamiana
ich w ziarna srebra metalicznego.

• [Ag

+ Br-] + e- = Ag + Br- -oddawanie ujemnych ładunków

elektrycznych przez główny skł. wywoływacza dodatnim
jonom srebrowym, które przechodzą w obojętne srebro.

Skład i właściwości wywoływacza

• Substancje wywołujące np. metol, hydrochinon,

pirokatechina itp. Metol działa na emulsję szybko ale
powierzchownie, hydrochinon wywołuje wolno, wnikając
w głębokie warstwy emulsji. Łatwo rozpuszczają się w
wodzie

• Substancje przyspieszające- zadaniem jest utrzymanie

odczynu zasadowego wywoływacza przez neutralizację
powstającego w czasie wywoływania kwasu
bromowodorowego (HBr). Może to być bezwodny
węglan sodowy. Odczepia on zasadę w ilości zależnej
od stopnia zakwaszenia wywoływacza

Wywoływacz c.d.

• Środki konserwujące – zapobiegają utlenianiu się

substancji wywołujących. Rolę tą spełnia siarczyn
sodowy, który wiąże tlen z wody przedłużając aktywność
wywoływacza.

• Substancja hamująca i klarująca- powodują

zahamowanie oddziaływania wywoływacza na ziarna nie
naświetlone

Utrwalanie

• Ma na celu usunięcie z emulsji

światłoczułej nie naświetlonych, nie
wywołanych soli srebra. Po utrwaleniu
emulsja traci czułość na światło.

Etapy utrwalania

1.

Składniki utrwalacza wnikają głeboko do warstwy
światłoczułej

2.

Tiosiarczan sodowy – (główny składnik utrwalacza)

łączy się z bromkiem srebra, przy czym powstaje
rozpuszczalna w wodzie sól tiosiarczanu srebra i sodu

3.

Rozpuszczalne sole przechodzą do roztworu

Składniki utrwalacza

• Tiosiarczan sodowy lub amonowy- łatwo

rozpuszczalny w wodzie

• Kwaśny siarczyn sodowy- nie dopuszcza do utlenienia

resztek wywoływacza tkwiącego w emulsji błony. Działa
zakwaszająco na roztwór i konserwująco na utrwalacz
(zapobiega rozkładowi tiosiarczanu)

• Roztwory do zasilania maszyn wywołujących

przygotowuje się z chemikaliów dozowanych,
które są w postaci stężonych roztworów do
rozcieńczania

Przygotowanie wywoływacza

• Dla otrzymania 20 litrów roztworu roboczego należy:

• Nalać 14,5l wody o temp. 5-25º C

• Wlej i wymieszaj zawartość 1 opakowania cz. A z wodą

• Wlej zawartość opakowania cz.B i wymieszaj

• Wlej zawartość opakowania cz. C i mieszaj co najmniej 2

min.

• Otrzymałeś 20 l gotowego roztworu roboczego

wywoływacza

Przygotowanie utrwalacza

• Dla otrzymania 20 l roztworu roboczego należy:

• Nalać 14 l wody( o temp. 5-25º C)

• Wlać i wymieszać część A utrwalacza z wodą

• Po dokładnym wymieszaniu wlać część B i mieszać co

najmniej 2 min.

Postępowanie z odczynnikami

chemicznymi

• Podczas przygotowywania roztworów nie należy

spożywać posiłków, nie pić napojów, nie palić tytoniu.

•

Unikać kontaktu z oczami, skórą i ubraniem.

• Stosować odpowiednią wentylację.

•

Umyć dokładnie ręce po zakończeniu czynności

przygotowawczych.

•

Nosić odzież ochronną.

Magazynowanie

• Przechowywać w miejscach suchych, chłodnych, dobrze

wentylowanych, z dala od wszelkich źródeł ciepła i
ognia.

•

Opakowania, gdy nie są używane, przechowywać

zamknięte.

•

Przechowywać w temp. 5-30ºC.

•

Chronić przed zasadami, kwasami, środkami silnie

utleniającymi.

• Czas obróbki chemicznej zależy od

rodzaju maszyny wywołującej, może trwać
np.. 90sek., 3,5 min lub więcej

KONIEC