Obróbka chemiczna

zdjęć rentgenowskich

Powstanie obrazu utajonego

Foton promieniowania rtg. ,który trafił w

kryształ soli srebra powoduje tworzenie się w

krysztale tzw. zarodków wywoływania.

Kryształy soli srebra, zbudowane są z

dodatnich jonów srebra (Ag+) i ujemnych

jonów bromu (Br-). Dzięki procesowi

fotochemicznemu ulegają redukcji do Ag+Ag

oraz utlenieniu Br-Br. W kąpieli wywołującej

tylko te ziarna soli srebra rozkładają się na

metaliczne srebro i brom, w których powstały

zarodki. Ziarna nie naświetlone nie reagują na

działanie wywoływacza.

Procesy chemiczne zachodzące w

ciemni

• Wywoływanie

• Utrwalanie

• Suszenie

Wywoływanie

•

Przemiana obrazu utajonego w obraz widzialny
następuje w wywoływaczu.

•

Etapy wywoływania:

•

Rozpulchnienie warstwy emulsji dzięki którym
substancje wywołujące łatwiej wnikają w głąb emulsji.

•

Zachodzą reakcje redukcji kryształków halogenków
srebra posiadających zarodki wywoływania i zamiana
ich w ziarna srebra metalicznego.

•

[Ag+ Br-] + e- = Ag + Br- -oddawanie ujemnych
ładunków elektrycznych przez główny skł. wywoływacza
dodatnim jonom srebrowym, które przechodzą w
obojętne srebro.

Skład i właściwości wywoływacza

• Substancje wywołujące np. metol, hydrochinon,

pirokatechina itp. Metol działa na emulsję szybko
ale powierzchownie, hydrochinon wywołuje wolno,
wnikając w głębokie warstwy emulsji. Łatwo
rozpuszczają się w wodzie

• Substancje przyspieszające- zadaniem jest

utrzymanie odczynu zasadowego wywoływacza
przez neutralizację powstającego w czasie
wywoływania kwasu bromowodorowego (HBr).
Może to być bezwodny węglan sodowy. Odczepia
on zasadę w ilości zależnej od stopnia
zakwaszenia wywoływacza

Wywoływacz c.d.

• Środki konserwujące – zapobiegają utlenianiu

się substancji wywołujących. Rolę tą spełnia
siarczyn sodowy, który wiąże tlen z wody
przedłużając aktywność wywoływacza.

• Substancja hamująca i klarująca- powodują

zahamowanie oddziaływania wywoływacza na
ziarna nie naświetlone

Utrwalanie

• Ma na celu usunięcie z emulsji

światłoczułej nie naświetlonych, nie
wywołanych soli srebra. Po
utrwaleniu emulsja traci czułość na
światło.

Etapy utrwalania

1. Składniki utrwalacza wnikają głeboko do

warstwy światłoczułej

2. Tiosiarczan sodowy – (główny składnik

utrwalacza) łączy się z bromkiem srebra, przy
czym powstaje rozpuszczalna w wodzie sól
tiosiarczanu srebra i sodu

3. Rozpuszczalne sole przechodzą do roztworu

Składniki utrwalacza

• Tiosiarczan sodowy lub amonowy- łatwo

rozpuszczalny w wodzie

• Kwaśny siarczyn sodowy- nie dopuszcza do

utlenienia resztek wywoływacza tkwiącego w
emulsji błony. Działa zakwaszająco na roztwór i
konserwująco na utrwalacz (zapobiega rozkładowi
tiosiarczanu)

• Roztwory do zasilania maszyn

wywołujących przygotowuje się z
chemikaliów dozowanych, które są w
postaci stężonych roztworów do
rozcieńczania

Przygotowanie wywoływacza

• Dla otrzymania 20 litrów roztworu roboczego

należy:

• Nalać 14,5l wody o temp. 5-25º C
• Wlej i wymieszaj zawartość 1 opakowania cz. A z

wodą

• Wlej zawartość opakowania cz.B i wymieszaj
• Wlej zawartość opakowania cz. C i mieszaj co

najmniej 2 min.

• Otrzymałeś 20 l gotowego roztworu roboczego

wywoływacza

Przygotowanie utrwalacza

• Dla otrzymania 20 l roztworu roboczego należy:
• Nalać 14 l wody( o temp. 5-25º C)
• Wlać i wymieszać część A utrwalacza z wodą
• Po dokładnym wymieszaniu wlać część B i

mieszać co najmniej 2 min.