FARMAKOLOGIA

DZ. 4 W3

ESTROGENY:

MECH. DZIAŁANIA

: przez receptory cytoplazmatyczne



Biosynteza -> głównie w jajnikach + jądra i nadnercza

NATURALNE ESTROGENY –

estradiol

E2, estron E1, estriol E3

SYNTETYCZNE :

A. STEROIDOWE –

etynyloestradion

,

mestranol

,

quinestrol

B. N/STEROIDOWE-

dietylostilbesterol

,

chlorotrianisen

EFEKTY BIOLOGICZNE:



Dojrzewanie i wzrost endometrium



Działanie metaboliczne ->

I. kości,

II. skóra,

III. naczynia,

HORMONY

PŁCIOWE

JAJNIKI

ESTROGENY

AGONIŚCI

SERMs

PROGESTERON

AGONIŚCI

CZĘŚĆIOWI

AGONIŚCI

ANTAGONIŚCI

REC.

LEKI

ANDROGENY

ANTAGONIŚCI

TESTOSTERONU

blokery rec.

inhibitory

syntezy

inne

FARMAKOLOGIA

DZ. 4 W3

IV. synteza wątrobowa: ⇧ TBG, fibrynogenu, HDL, TG, ⇩LDL, czynniki krzepnięcia (⇧ cz. II,

VII, IX, X, ⇩ AT III, białka C i S.), ⇧ przenikania płynu z przestrzeni
wewnątrznaczyniowej do pozanaczyniowej => kompensacyjne nasilenie retencji
wody i sodu.

!!!!!

+

POWIKŁANIA ZAKRZEPOWO-ZATOROWE

-> zwłaszcza u palaczek, ⇧ CH, ⇧ RR, grubaski, z

wrodzonymi zaburzeniami krzepnięcia...

+ ⇧ TGB

– zaburzenia hormonów tarczycy!!! -> ALE nie wolnej frakcji FT3 i FT4.



MENOPAUZA -> ⇩E -> ⇧LH i FSH-> odpowiedzialne za objawy menopauzy!! -> dlatego HTZ

estrogenowa!

ZASTOSOWANIE KLINICZNE:

a) Substytucja

b) ⇩ owulacji u pacjentów z ciężkimi miesiączkami

c) Zmniejszenie krwawienia w czasie menstruacji
d) Po menopauzie
e) Antykoncepcja

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

a) RAK ENDOMETRIUM
b) ZAKRZEPICA

c) Krwawienia
d) Nudności
e) Cholestaza
f) Nadciśnienie tętnicze
g) Migrena
h) Hiperpigmentacja
i) Napięcie gruczołów sutkowych

FARMAKOLOGIA

DZ. 4 W3

P/WSKAZANIA:

a) Nowotwory estrogenozależne
b) Zwiększone ryzyko raka cyca
c) Niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych
d) Niewydolność wątroby
e) Choroba zakrzepowa

GESTAGENY:



Produkowane przez ciałko żółte + jądra i nadnercza



Wydzielanie w II fazie cyklu



W czasie ciąży -> produkcja przez łożysko

NATURALNE:

PROGESTERON, HYDROKSYPROGESTERON,

MEDROKSYPROGESTERON

POCHODNE TESTOSTERONU

: NORETYSTERON, NORGESTREL, LEWONORGESTREL,

ETYNODIOL, NORETYNDIOL



Wpływ na śluz szyjki macicy – działanie antykoncepcyjne + ⇩ owulacji ->

proteoglikany o wzorze liścia paproci!!!



Mogą byc podawane w formie iniekcji co 4 tygodnie w formie leku wolno

uwalniającego się

ZASTOSOWANIE:

a) HTZ
b) Aktykoncepcja
c) Zahamowanie czynności jajników z innych przyczyn np. hirsutyzm

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:



Działania androgennych pochodnych

testosteronu.

FARMAKOLOGIA

DZ. 4 W3

WSKAZANIA:



JAKO HTZ -> w objawach menopauzy:



Napady zaczerwienienia skóry



Poty



Zaburzenia snu



Inwolucja narządów płciowych



Dyslipidemia



Zanik miesiączki



Osteoporoza



Zaburzenia równowagi

!!!! JEŚLI KOBIETA MA MACICĘ – E ZAWSZE Z GESTAGENAMI!!!



ETYNYLOESTRADIOL, 17-BETA ESTRADIOL -> 21-25 d. + GESTAGENY – w celu

zapobiegania raka endometrium!!



P.o lub plastry

-> PLASTRY bezpieczniejsze niż p.o. jeśli chodzi o powikłania

zakrzepowo-zatorowe i interakcje!!!



EFEKT: zmniejszenie lub ustąpienie objawów menopauzy + normalizacja

lipidemii, ⇩ osteoporozy i CHD

ANTYKONCEPCJA:



E+G lub G ( medroksyprogesteron, noretysteron)

E-G:

1- fazowe -> 21 d. – stała dawka E i G

2-fazowe -> 1-10 dni -> 11-21 dni => stała dawka E + ⇧ dawki G

3-fazowe -> 1-7, 8-14, 15-21 dni => stała dawka E + ⇧ dawki G

FARMAKOLOGIA

DZ. 4 W3

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

a) Nadciśnienie
b) Powikłania zakrzepowe
c) Rak cycka
d) ....

POSTĘPOWANIE WCZESNOPORONNE:



E+G lub G -> 2-3 x ⇧ dawki niż w antykoncepcji



Lub BLOKERY RECEPTORA P -> uniemożliwiają rozwój zaimplantowanego zarodka



RYZYKO CIĄŻY:



Po 1h – 1%



Po 73 h- 3%

INTERAKCJE:



⇩ skuteczności leków metabolizowanych przez enzymy mikrosomalne:

I. Barbiturany

II. Karbamazepina

III. Fenytoina

IV. Rifampicyna



⇩ skuteczności w podawaniu równoczesnym antybiotyków o szerokim spektrum ->

przerwanie krążenia wątrobowo-jelitowego -> brak rozprzęgania metabolitów II fazy przez
bakterie jelitowe -> brak wchłaniania zwrotnego!

SERM

-> selektywne modulatory rec. E



Różne działanie w zależności od tkanek – w jednych (+), w drugich (-)!!!

!w ENDOMETRIUM ->

TAMOXIFEN

(+),

RALOKSIFEN

(-)!

(-) w CYCU

FARMAKOLOGIA

DZ. 4 W3

(+) KOŚCI

(+) SERCE

INHIBITORY E i G:



DANAZOL

-> ⇩ FSH i LH



KLOMIFEN

-> zanik efektu ujemnego sprzężenia zwrotnego E w podwzgórzu (blokada

receptorów). ZASTOSOWANIE -> w cyklach bezowulacyjnych do wywołania owulacji!

ANDROGENY:



OKSANDROLON



STANOZOLOL



NANDROLON

ZASTOSOWANIE:



Substytucja



Endometrioza



Anemia



Nieoperacyjny rak cyca



Anaboliki – sport



Andropauza ?????

P/WSKAZANIA:

a) Rak cyca i prostaty
b) Ciąża
c) Dzieci

d) Niewydolność nerek i krążenia ( bo ⇧ Na)
e) Niewydolność wątroby

FARMAKOLOGIA

DZ. 4 W3

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

a) Maskulinizacja : hirsutyzm, trądzik, zaburzenia miesiączkowania
b) Krwawienie z endometrium
c) Miażdżyca
d) Hipernatremia -> obrzęki
e) Uszkodzenie wątroby, cholestaza
f) Zespół nocnego bezdechu
g) Erytrocytoza
h) Azoospermia

ANDROGENY:



JĄDRA – T, DHT



KORA NADNERCZY – ANDROSTENDION

ANTYANDROGENY –

1.

FINASTERYD

-> łagodny przerost prostaty, rak prostaty,

łysienie => inhibitor 5-alfa-reduktazy

2.

CYPROTERON

-> rak prostaty, nieprawidłowy popęd

płciowy – PEDOFILE, hirsutyzm,

3.

FLUTAMID

– rak prostaty

Antagoniści receptora dla DHT