BUDOWNICTWO OGÓLNE
kierunek In\
ynier Europejski
Wykład 2
BUDOWLE INśYNIERSKIE,
PRAWO BUDOWLANE
Wykładowca: prof. dr hab. in\
. Zbigniew Mielczarek
Wykład 2.
Plan wykładu:
2.1. Hale przemysłowe
2.2. Mosty
2.3. Budowle piętrzące (zapory, jazy, śluzy)
2.4. Budowle podziemne
2.5. Kominy przemysłowe
2.6. Wie\
e wyciągowe
2.7. Silosy
2.8. Zbiorniki
Wykład 2.
2. Budowle in\
ynierskie
2.1. Hale przemysłowe mogą być przekrywane konstru-
kcjami \
elbetowymi, stalowymi lub drewnianymi.
W przypadku du\
ych
rozpiętości belki miałyby
zbyt du\
e rozpiętości
i zastępuje się je
wiązarami kratowymi,
ramowymi lub łukowymi
Rys. 2-1. Monta\
konstrukcji hali
z kratowych prefabrykatów
\
elbetowych.
Wykład 2.
2.2. Mosty
Mostami nazywamy budowle in\
ynierskie słu\
ące do
przeprowadzania drogi komunikacyjnej nad przeszkodą wodną.
Budowle przerzucone nad innymi przeszkodami (doliny, inne
drogi) nazywa się wiaduktami.
Rys. 2-2. Ró\
ne rodzaje mostów.
Wykład 2.
2.3. Budowle piętrzące
Zapory są to obiekty wzniesione w poprzek cieku wodnego
powodujące sztuczne podniesienie poziomu wód i utworzenie
zbiornika. Du\
e budowle spiętrzające wodę i tworzące du\
e zbior-
niki wodne (powy\
ej 10 mln3)
nazywają się zaporami.
Zapory są najczęściej połą-
czone z siłowniami wodnymi,
wykorzystującymi siłę spię-
trzonej wody do produkcji e-
nergii elektrycznej.
Wykonuje się jako ziemne,
betonowe i ziemnobetonowe.
Rys. 2-3. Schemat zapory.
Wykład 2.
Jazy
Mniejsze obiekty piętrzące, dające jednocześnie mo\
liwość
regulacji przepływu wody nazywamy jazami. Zasadę budowy jazu
przedstawia rys. 2-4.
Rys. 2-4. Schemat budowy jazu.
Wykład 2.
Śluzy
Obiektami umo\
liwiającymi przepływanie statków i barek z wody
o wy\
szym poziomie na ni\
szy są śluzy, których bli\
sza
konstrukcja i zasady działania została pokazana na rys. 2-5.
Rys. 2-5. Schemat działania śluzy.
Wykład 2.
2.4. Budowle podziemne
Wykonywanie budowli podziemnych odbywa się w zasadzie
dwiema metodami: metodą drą\
enia (sposoby górnicze) bez
naruszania powierzchni ziemi lub metodą odkrywkową przez
wykonanie wykopu i jego
zasypywanie po zrealizowaniu
robót budowlanych związanych
z obiektem podziemnym.
Pierwsza metodę stosuje się
przewa\
nie do wykonywania
tuneli w górach albo kolei
podziemnych, a drugą gdy nie
ma przeszkód w wykonaniu
głębokiego wykopu.
Rys. 2-6. Tunel drogowy.
Wykład 2.
2.5. Kominy przemysłowe
Kominy przemysłowe maja za zadanie odprowadzania produktów
spalania lub przemysłowych odpadów gazowych do atmosfery i to
na taką wysokość, aby zapewnić odpowiednie rozproszenie tych
produktów. Dlatego kominy
przemysłowe osiągają nieraz bardzo
znaczne wysokości (ponad 200m).
Pomimo to, w niektórych gałęziach
przemysłu (np. w cementowniach)
konieczne jest stosowanie na
kominach dodatkowych urządzeń
odpylających lub filtrujących, które
zabezpieczają atmosferę i otoczenie
zakładu przed szkodliwymi
wpływami substancji lotnych
Rys. 2-7. Części składowe komina
wydobywających się z komina.
przemysłowego
Wykład 2.
2.6. Wie\
e wyciągowe.
Stanowią element wyciągów (wind) w szybach górniczych lub
wiertniczych. Wykonywane są zazwyczaj ze stali w postaci
konstrukcji kratowych (rys. 2-8).
Rys. 2-8. Wie\
a wyciągowa.
Wykład 2.
2.7. Silosy
Są to zbiorniki na materiały lub produkty sypkie, takie jak: zbo\
e,
kasze, rudy, węgiel, cement, sól itp. (rys. 2-9).
Silosy wykonywane są ze stali lub
\
elbetu. Niekiedy były to konstrukcje
murowe lub nawet drewniane. Całość
obiektu obejmuje oprócz zbiorników
równie\
urządzenia do napełniania i
opró\
niania.
Rys. 2-9. Silos zbo\
owy
Wykład 2.
2.8. Zbiorniki
Zbiornikami nazywamy budowle przeznaczone do
przechowywania cieczy lub gazów. Są one wykonywane z betonu,
\
elbetu lub metali (stal, aluminium). W zale\
ności od rodzaju
przechowywanego płynu lub gazu
wnętrze zbiornika i ochrania się
odpowiednią wykładziną np.
kwasoodporną. Zbiorniki na wodę
mogą być wykonywane w postaci
wie\
ciśnień dla sieci wodociągowej
(rys. 2-10)..
Rys. 2-10. Wie\
owy zbiornik wody
Wykład 2.
PRAWO BUDOWLANE
Przy projektowaniu i wykonywaniu obiektów
budowlanych nale\
y posługiwać się nie tylko wiedza
techniczną lecz równie\
prawem budowlanym
uwzględniającym takie zagadnienia jak: zapewnienie
odpowiednich warunków zdrowotnych, oświetlenia,
zaopatrzenia w wodę, ogrzewania, wentylacji, ochrony
przeciwpo\
arowej, zabezpieczenia przed hałasem
i drganiami oraz przed wilgocią i nadmiernym
nasłonecznieniem.
Wykład 2.
Niektóre przepisy prawa budowlanego
Wa\
niejsze wymagania dotyczące pomieszczeń
przeznaczonych na pobyt ludzi.
Pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi dzielą się na:
1. Pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi, w których
1.
przebywanie tych samych osób w ciągu doby trwa dłu\
ej ni\

cztery godziny
2. Pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt ludzi, w
2.
których przebywanie tych samych osób trwa od 2 do 4 godzin
włącznie.
Wykład 2.
Wymagania z uwagi na usytuowanie budynku:
Odległości od granicy działki budowlanej powinny wynosić
co najmniej:
1. przy równoległym do granicy działki usytuowaniu ściany
1.
budynku
a) z otworami okiennymi lub drzwiowymi  4m
a)
b) bez otworów okiennych lub drzwiowych  3m
b)
Wykład 2.
Podział budynków z uwagi na wysokość:
- Budynki niskie (N)  do 12m włącznie nad poziomem terenu
lub mieszkalne o wysokości do 4 kondygnacji nadziemnych
włącznie
- Średnio-wysokie (SW)  ponad 12m do 25m włącznie nad
poziomem terenu lub mieszkalne w wysokości ponad 4 do 9
kondygnacji nadziemnych włącznie
- Wysokie (W)  ponad 25m do 55m włącznie ponad poziomem
terenu lub mieszkalne o wysokości ponad 9 do 18 kondygnacji
naziemnych włącznie.
- Wysokościowe (WW)  powy\
ej 55m ponad poziom terenu
Wykład 2.
Wymagania w zakresie komunikacji pionowej:
Wysokość pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi
powinna odpowiadać wymaganiom określonym w
poni\
szej tabeli, je\
eli przepisy odrębne, w tym
dotyczące pomieszczeń pracy i pomieszczeń słu\
by
zdrowia, nie określają innych wymagań.
Wykład 2.
Tablica 1.
Wykład 2.
Bezpieczeństwo konstrukcji:
Konstrukcja budynku powinna spełniać warunki zapewniające
nieprzekroczenie stanów granicznych nośności oraz stanów
granicznych przydatności do u\
ytkowania w \
adnym z jego
elementów i w całej konstrukcji.
Stany graniczne przydatności do u\
ytkowania oznaczają, \
e
w budynku nie mogą wystąpić:
-lokalne odkształcenia w tym równie\
np. odkształcenia
i przemieszczenia ujemnie wpływające na wygląd konstrukcji i jej
przydatność do u\
ytkowania, włączając funkcjonowanie maszyn
i urządzeń.
-drgania ucią\
liwe dla ludzi lub powodujące uszkodzenia budynku, jego
wyposa\
enia oraz przechowywanych przedmiotów, a tak\
e
ograniczające jego u\
ytkowanie zgodnie z przeznaczeniem.
Wykład 2.
Odporność po\
arowa budynków:
Budynki oraz części budynków stanowiące odrębne strefy
po\
arowe dzieli się z uwagi na przeznaczenie i sposób
u\
ytkowania na:
1) 1) mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i u\
yteczności publicznej
charakteryzowane kategorią zagro\
enia ludzi, określane jako ZL
2 2)produkcyjne i magazynowe, określane jako PM
3) inwentarskie (słu\
ące do hodowli inwentarza) określane dalej
jako IN
Wykład 2.
Budynki oraz części budynków, określane jako ZL, zalicza się
do jednej lub więcej ni\
jedna spośród następujących kategorii
zagro\
enia ludzi:
1) 1) ZL I- zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego
1)
przebywania ponad 50 osób niebędących ich stałymi u\
ytkownikami,
a nieprzeznaczone przede wszystkim do u\
ytku ludzi o ograniczonej
zdolności poruszania się
2) 2) ZL II _ przeznaczone przede wszystkim do u\
ytku ludzi o ograniczonej
2)
zdolności poruszania się, takie jak szpitale, \
łobki, przedszkola domy dla
osób starszych
3) 3) ZL III- u\
yteczności publicznej niezakwalifikowane do ZL I i ZL II
3)
4) 4) ZL IV  mieszkalne
4)
5) ZL V  zamieszkania zbiorowego, niezakwalifikowane do ZL i ZL II
5)
Wykład 2.
Ustanawia się pięć klas odporności po\
arowej budynków lub ich
części w kolejności od najwy\
szej do najni\
szej i oznaczanymi
literami  A ,  B ,  C ,  D ,  E (tablica poni\
ej).
Wymaganą klasę odporności po\
arowej dla budynku zaliczanego
do jednej kategorii ZL określa poni\
sza tabela.
Tablica 2.
Wykład 2.
Wykład 2.
Wymagania z uwagi na oświetlenie:
W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek
powierzchni okien liczonej w świetle oście\
nic do powierzchni
podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8, natomiast w innym
pomieszczeniu, w którym oświetlenie jest wymagane ze względu
na przeznaczenie  co najmniej 1:12.
Wykład 2.
Bibliografia (wykłady 1-2)
1. Wacław śenczykowski:  Budownictwo Ogólne tom
2/1 Elementy i konstrukcje budowlane Warszawa, Arkady
1981
2. Zbigniew Mielczarek:  Budownictwo Ogólne cz. II.
Stan surowy budynku, Wyd. Politechnika Szczecińska,
Szczecin 1988
3. Krzysztof Tauszyński:  Budownictwo Ogólne , Wyd.
Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1975
4. Prawo Budowlane, Kantor Wydawniczy, Oddział
Polskich Wydawnictw Profesjonalnych, Kraków 2003
5. Praca zbiorowa  Jak zbudować nowocześnie dom
jednorodzinny . Państwowe Wydawnictwo Rolnicze
i Leśne, Poznań 1996 .