Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych
Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych
Prawo
w procesie
inwestycyjnym
Dr hab. arch. Elżbieta D. Ryńska
Wykład VI
Zakład Postaw Ekonomicznych Projektowania`-1/6-
Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych
Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych
Kierownik budowy
budowy
Powinien stale przebywać na terenie budowy i czuwać nad prawidłowością jej wykonywania
Jest odpowiedzialny za wszystkie sprawy z zakresu:
bezpieczeństwa wykonywania robót budowlanych,
organizacji ich przebiegu,
zabezpieczenia terenu budowy,
prowadzenia dokumentacji budowy,
przygotowania odbiorów, powiadamiania inwestora i inspektora nadzoru
inwestorskiego o wszystkich istotnych zdarzeniach, które mają miejsce na
kierowanej przez niego budowie,
Ë% takich jak kontrole, zagrożenia, nieprawidÅ‚owoÅ›ci czy nieprzewidziane
utrudnienia
Funkcje kierownika budowy może pełnić każda osoba posiadająca uprawnienia do pełnienia
samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie w wystarczającym zakresie i specjalności.
Osoba która wykonuje funkcję kierownika budowy bez odpowiednich uprawnień lub prawa
wykonywania samodzielnej funkcji w budownictwie  podlega grzywnie, karze ograniczenia
wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Kierownik budowy jest zawsze jeden. Jego powołanie należy do obowiązków inwestora.
Przepisy zabraniajÄ… Å‚Ä…czenia funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego.
Natomiast jest dopuszczalne aby jedna osoba była inwestorem, projektantem i kierownikiem
budowy
W przypadku robót budowlanych których wykonanie nie jest uzależnione od uzyskania pozwolenia
na budowÄ™  ustanowienie kierownika budowy jest fakultatywne
za wyjątkiem budowy instalacji zbiornikowych na gaz płynny z pojedynczym zbiornikiem o
pojemności do 7m3.
Inwestor ma prawo odwołać kierownika budowy. O zmianie powinien bezzwłocznie powiadomić
instytucję która wydała pozwolenie na budowę (zazwyczaj starosta)
Kierownik budowy ma prawo zrezygnować z pełnienia tej funkcji.
W przypadku zmiany kierownika budowy - przejęcia budowy  należy w dzienniku budowy
wyraz
nie określić od jakiego momentu lub etapu robót wszedł na budowę nowy kierownik,
tak żeby nie ponosił on odpowiedzialności za ewentualne błędy swojego poprzednika.
Prawo budowlane obliguje kierownika budowy do nadzorowania prawidłowości wykonania tych
robót oraz zachowania bezpieczeństwa na terenie budowy (Plan BIOZ)
Ważnym obowiązkiem kierownika budowy jest prowadzenie dokumentacji budowy i sporządzenia
dokumentacji powykonawczej
Kierownik budowy ma obowiązek realizacji zaleceń wpisanych do dziennika budowy  chociaż ma
prawo do ich komentowania. Ma także prawo występowania do inwestora o zmiany w
rozwiązaniach projektowych jeżeli są one uzasadnione koniecznością zwiększenia
bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych lub usprawnienia procesu budowy.
Odbiór końcowy wiąże się z wykonaniem wszystkich poleceń inspektora nadzoru
Zakład Postaw Ekonomicznych Projektowania`-2/6-
Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych
Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych
inwestorskiego lub samego inwestora, zwłaszcza w zakresie stwierdzonych wad i
usterek. Po zakończeniu budowy obowiązkiem kierownika budowy jest zgłoszenie
obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz
uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, a
także przekazanie inwestorowi oświadczenia:
o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i
warunkami pozwolenia na budowÄ™ oraz przepisami
o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także w razie
korzystania  ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu.
Kierownik ma prawo wstrzymać prace budowlane na budowie, jeżeli uzna, że dalsze
kontynuowanie prac może spowodować zagrożenie. O wstrzymaniu prac musi
poinformować wszystkich uczestników procesu budowlanego oraz inspektora nadzoru
budowlanego
Kierownik budowy z tytułu pełnionych funkcji może podlegać odpowiedzialności:
Karnej  na podstawie Kodeksu karnego oraz Kodeksu wykroczeń
PorzÄ…dkowej  na podstawie Kodeksu pracy
Zawodowej  na podstawie Ustawy  Prawo Budowlane
Dyscyplinarnej  na podstawie ustawy o samorządach zawodowych architektów,
inżynierów budownictwa oraz urbanistów
Inspektor Nadzoru Inwestorskiego
Ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego jest obligatoryjne wówczas gdy decyzja o
pozwoleniu na budowę została wydana dla:
Użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego o kubaturze 2.500m2 i
większej
Wpisanych do rejestru zabytków, w zakresie przebudowy, rozbudowy oraz
wykonywania rekonstrukcji i remontów
Budynków i budowli (takich jak m.in..
Ë% O wysokoÅ›ci nad terenem powyżej 15m
Ë% ZawierajÄ…cych pomieszczenia zagrożone wybuchem w rozumieniu
przepisów p.poż.
Ë% WymagajÄ…cych uwzglÄ™dnienia ruchów podÅ‚oża (np. eksploatacja górnicza)
Ë% Budowli mostowych i wodnych, wałów przeciwpowodziowych o
wysokości pow. 3m
Ë% UrzÄ…dzeÅ„ telekomunikacyjnych, elektroenergetycznych o gazowych
Ë% Dróg krajowych, wojewódzkich oraz powiatowych
Ë% Dróg szynowych oraz budowli pola naziemnego ruchu lotniczego
Ustanowienie inspektora wymagają również obiekty które zawierają:
Ë% Skomplikowane ustroje i elementy konstrukcyjne (pow. 12m rozpiÄ™toÅ›ci,
wysięgu 3 m i większym etc.)
Podstawowym obowiązkiem inspektora jest reprezentowanie interesów inwestora na terenie
budowy
Inspektor ma prawo:
Wydawać polecenia kierownikowi lub kierownikom robót polecenia
potwierdzone wpisem do dziennika budowy, dotyczące usunięcia
nieprawidłowości lub zagrożeń,
Zakład Postaw Ekonomicznych Projektowania`-3/6-
Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych
Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych
wykonania prób lub badań,
wymagające odkrycia robót lub elementów zakrytych
oraz przedstawienia ekspertyz dotyczących prowadzonych robót budowlanych
i dowodów dopuszczenia do stosowania w budownictwie wyrobów
budowlanych i urządzeń technicznych
Żądać od kierownika budowy bądz
kierownika robót dokonania poprawek lub
ponownego wykonania wadliwie wykonanych robót,
A także wstrzymania dalszych robót budowlanych w przypadku gdyby ich
kontynuacja mogła wywołać zagrożenie bądz
spowodować niedopuszczalną
niezgodność z projektem lub pozwoleniem na budowę
Potwierdzać ilości faktycznie wykonanych robót, potwierdzać usunięcie wad i
usterek oraz sprawdzanie kosztów budowy przedstawionych przez kierownika
budowy
Nadzór autorski projektanta
Inwestor może zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego. Projektant nie może
odmówić przyjęcia tej funkcji  jest to jego ustawowy obowiązek
Nadzór autorski polega na:
Stwierdzaniu w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z
projektem
Uzgadnianiu możliwości wprowadzania rozwiązań zamiennych w stosunku do
przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub
inspektora nadzoru inwestorskiego
Projektant może również wstrzymać prace budowlane w przypadku stwierdzenia, że prace są
wykonywane niezgodnie z pozwoleniem na budowÄ™, projektem budowlanym lub
wykonawczym oraz w standardzie odmiennym od założonego w specyfikacji projektowej
bÄ…dz
stwarzają możliwość powstania zagrożenia.
ObowiÄ…zki projektanta
Opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z ustaleniami określonymi w
warunkach zabudowy, wymaganiami ustawy i innymi przepisami oraz
zasadami wiedzy technicznej
Uzyskanie wymaganych opinii i uzgodnień projektowych w zakresie wynikającym
z przepisów
Wstęp na teren budowy i dokonywanie zapisów w dzienniku budowy dotyczących
jego realizacji
Obowiązkiem wobec inwestora jest opracowanie dokumentacji projektowej, a następnie
dopilnowanie realizacji, tak by powstałe  dzieło stwarzało odpowiednie warunki
bezpieczeństwa i komfortu biologicznego oraz spełniało wymogi estetyczne i ekonomiczne
Pozwolenie na użytkowanie
Obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie wynika z ustawy w przypadku (m.in.):
Obiektów oraz budynków sportu i rekreacji
Budynków kultury, nauki i oświaty
Budynków kultu religijnego
Zakład Postaw Ekonomicznych Projektowania`-4/6-
Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych
Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych
Budynków służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej
Budynków administracji publicznej, budynków władz rządowych,
ministerstw i urzędów centralnych etc.
Budynków mieszkalnych
Budynków zakwaterowania turystycznego i rekreacyjnego
Budynków biurowych oraz konferencyjnych
Budynków handlu, rekreacji oraz usług
Stacji paliw
Placów składowych, postojowych, składowisk odpadów, parkingów
Obiektów gospodarki wodnej (np. zbiorniki wodne)
Budowli hydrotechnicznych, piętrzących, upustowych i
regulacyjnych
Drogowych kolejowych obiektów mostowych
Obiektów służących do korzystania z zasobów wodnych (np. ujęcia
wód morskich i śródlądowych, pompownie, stacje uzdatniania wody
Inwestor w stosunku do którego nałożono obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie
obiektu jest zobowiązany zawiadomić:
Państwową Inspekcję Sanitarną
Państwową Inspekcję Pracy
Państwową Straż Pożarną
O zakończeniu budowy obiektu budowlanego i zamiarze przystąpienia do jego użytkowania.
Instytucje te mają 14 dni na od dnia otrzymania zawiadomienia na zajęcie stanowiska w sprawie
zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym.
Do zawiadomienia o zakończeniu budowy do wniosku o udzielenie pozwolenia na
użytkowanie, inwestor jest zobowiązany dołączyć:
Oryginał dziennika budowy
Oświadczenie kierownika budowy
Ë% O zgodnoÅ›ci wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym
i warunkami pozwolenia na budowÄ™ oraz przepisami
Ë% O doprowadzeniu do należytego stanu i porzÄ…dku terenu budowy, a także
 w razie korzystania  ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub
lokalu;
Oświadczenie o właściwym zagospodarowaniu terenów przyległych, jeżeli
eksploatacja wybudowanego obiektu jest uzależniona od ich odpowiedniego
zagospodarowania
Protokoły badań i sprawdzeń
InwentaryzacjÄ™ geodezyjnÄ… powykonawczÄ…
Potwierdzenie, zgodnie z odrębnymi przepisami odbioru wykonanych przyłączy
Oświadczenie o braku sprzeciwu lub uwag ze strony:
Zakład Postaw Ekonomicznych Projektowania`-5/6-
Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych
Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych
Ë% PaÅ„stwowej Inspekcji Sanitarnej
Ë% PaÅ„stwowej Inspekcji Pracy
Ë% PaÅ„stwowej Straży Pożarnej
Od sierpnia 2007 Ustawa  Prawo Budowlane nie wymienia już zawiadomienia
Inspekcji Ochrony Środowiska ponieważ ochrona środowiska przy inwestycjach
budowlanych jest gwarantowana w procedurze wydawania decyzji środowiskowych.
Obecnie nie ma już obowiązku dołączenia do zawiadomienia o zakończeniu budowy
obiektu budowlanego lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie oświadczenia
kierownika budowy o zgodności wykonania obiektu budowlanego z obowiązującymi
Polskimi Normami (Ustawa o Normalizacji 1 stycznia 2003  likwidacja kategorii
obowiÄ…zujÄ…cych PN)
W pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego mogą zostać zawarte warunki użytkowania
tego obiektu albo warunek uzależnienia uzyskania pozwolenia na użytkowanie od wykonania
w oznaczonym terminie określonych robót budowlanych.
Obiekty budowlane, w stosunku do których konieczne jest uzyskanie pozwolenia na użytkowanie
podlegają obowiązkowej kontroli przed oddaniem do użytkowania.
Nowo wybudowany lub zmodernizowany obiekt budowlany, zespół obiektów lub instalacja nie
mogą być oddane do użytkowania, jeżeli nie spełniają wymagań ochrony środowiska.
Jeżeli w ciągu 30 dni od zakończenia rozruchu nie są dotrzymywane wynikające z mocy prawa
standardy emisji lub określone w pozwoleniu warunki emisji, ustalone dla fazy po
zakończeniu rozruchu, to nowo zbudowany bądz
zmodernizowany obiekt budowlany, zespół
obiektów lub instalacji nie mogą być eksploatowane.
Wymaganiami ochrony środowiska dla nowo zbudowanego lub zmodernizowanego obiektu
budowlanego, zespołu obiektów lub instalacji są:
Wykonanie wymaganych przepisami lub określonych w decyzjach
administracyjnych środków technicznych chroniących środowisko
Zastosowanie odpowiednich rozwiązań technologicznych, wynikających z ustawy
lub decyzji
Uzyskanie wymaganych decyzji określających zakres i warunki korzystania ze
środowiska
Dotrzymywanie na etapie wymaganych prawem badań i sprawdzeń, wynikających z
mocy prawa standardów emisyjnych oraz określonych w pozwoleniu
warunków emisji
ObowiÄ…zki inwestora
Zorganizowanie procesu budowy przez zapewnienie opracowania projektów oraz wykonania i
odbioru robót budowlanych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach
Dążenie do uzyskania efektów użytkowych, adekwatnych do poniesionych kosztów (szczególnie
ważne w przypadku inwestora tzw. publicznego)
Rolą inwestora jest przeprowadzenie studium możliwości realizacyjnych, które powinno stanowić
podstawę do podjęcia decyzji o realizacji zamierzenia inwestycyjnego
Zakład Postaw Ekonomicznych Projektowania`-6/6-