33

Kazusy karne

Kazus 14

Stan faktyczny:

Łukasz Kot, Paweł Zając i Piotr Gołąb zostali oskarżeni o to, że 19.5.2010 r. w Katowicach,

działając wspólnie i w porozumieniu, wzięli udział w pobiciu Krzysztofa Grzyba przy

użyciu niebezpiecznych narzędzi w postaci noża i kija basebollowego, czym narazili go

na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo uszkodzenia ciała, działając w ten

sposób, że Łukasz Kot zadawał ciosy nożem, Paweł Zając uderzał kijem basebollowym,

a Piotr Gołąb uderzał pokrzywdzonego, który na skutek tego doznał rany kłutej brzucha,

które to obrażenia stanowiły chorobę realnie zagrażającą życiu, przy czym Łukasz Kot

czynu tego dopuścił się będąc uprzednio skazany za umyślne przestępstwo podobne na

karę 2 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył do 17.4.2006 r. – to jest o prze-

stępstwo z art. 159 KK w zb. z art. 158 § 1 KK w zb. z art. 158 § 2 KK w zw. z art. 11 § 2 KK

wobec Pawła Zająca i Piotra Gołębia oraz z art. 159 KK w zb. z 158 § 1 KK w zb. z art. 158

§ 2 KK w zw. z art. 11 § 2 KK w zw. z art. 64 § 1 KK wobec Łukasza Kota. Wszyscy oskar-

żeni przyznali się do winy. Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 15 marca 2011 r. uznał oskar-

żonych za winnych zarzucanych im czynów i za to:

1) skazał Pawła Zająca i Piotra Gołębia na podstawie art. 159 KK w zb. z art. 158 § 1 KK

w zb. z art. 158 § 2 KK w zw. z art. 11 § 2 KK, a na podstawie art. 159 KK w zw. z art. 11

§ 3 wymierzył każdemu z nich karę jednego roku pozbawienia wolności;

2) skazał Łukasza Kota na podstawie z art. 159 KK w zb. z art. 158 § 1 KK w zb. z art. 158

§ 2 KK w zw. z art. 11 § 2 KK w zw. z art. 64 § 1 KK, a na podstawie art. 159 KK w zw.

z art. 11 § 3 w zw. z art. 64 § 1 KK wymierzył mu karę 3 lat pozbawienia wolności.

zadanie:

Będąc obrońcą oskarżonych przygotuj apelację ograniczając się do wskazania zakresu

zaskarżenia wyroku, zarzutu bądź zarzutów oraz wniosku apelacji albo w przypadku

uznania, że brak jest podstaw do jej sporządzenia, opinię prawną o braku podstaw do

sporządzenia apelacji.

Rozwiązanie:

Działając w imieniu oskarżonych Łukasza Kota, Pawła Zająca i Piotra Gołębia, na podsta-

wie pełnomocnictwa znajdującego się w aktach sprawy na zasadzie art. 425 § 1, 2 i 3 KPK

oraz art. 444 KPK, zaskarżam na korzyść oskarżonych wyrok Sądu Rejonowego w Kato-

wicach z 15.3.2011 r. opatrzony sygnaturą I K 98/10, otrzymany przez obrońcę oskarżo-

nych wraz z uzasadnieniem 2.4.2011 r. w części dotyczącej kwalifikacji prawnej przypisa-

nego im czynu.

Sądowi Rejonowemu na podstawie art. 427 § 1 i 2 oraz art. 438 pkt 1 KPK zarzucam:

1) w odniesieniu do oskarżonych Łukasza Kota, Pawła Zająca i Piotra Gołębia obrazę

w odniesieniu do oskarżonych Łukasza Kota, Pawła Zająca i Piotra Gołębia obrazę

przepisów prawa materialnego, tj. art. 158 § 1 KK poprzez jego zastosowanie w sytu-

acji, gdy czyn stypizowany w art. 158 § 1 KK pozostaje w zbiegu pozornym (pomijal-

nym) z czynem określanym w art. 159 KK;

2) w odniesieniu do oskarżonego Piotra Gołębia obrazę przepisów prawa materialnego,

w odniesieniu do oskarżonego Piotra Gołębia obrazę przepisów prawa materialnego,

tj. art. 159 KK poprzez jego zastosowanie, w sytuacji gdy z prawidłowo ustalonego

stanu faktycznego wynika, że oskarżony Piotr Gołąb nie posługiwał się bronią palną,

nożem lub innym podobnym niebezpiecznym przedmiotem, zaś posługiwali się nim

jedynie współoskarżeni Łukasz Kot oraz Paweł Zając.

Kazus 14

34

Część I. Kazusy karne

Kazusy karne

W oparciu o powyższe zarzuty, na zasadzie art. 427 § 1 i art. 437 § 1 i 2 KPK, wnoszę o zmia-

nę wyroku w stosunku do oskarżonych Łukasza Kota i Pawła Zająca poprzez wyelimi-

nowanie z kwalifikacji prawnej przypisanego im czynu oraz z podstawy skazania art. 158

§ 1 KK i wymierzenie im łagodniejszej kary, zaś w stosunku do oskarżonego Piotra Gołę-

bia wyeliminowanie z kwalifikacji prawnej przypisanego mu czynu oraz z podstawy ska-

zania art. 158 § 1 KK oraz art. 159 KK i wymierzenie mu łagodniejszej kary na podstawie

nowej kwalifikacji prawnej przypisanego mu czynu.

Wyjaśnienie:

W pierwszej kolejności, odnosząc się do zarzutu naruszenia prawa materialnego należy

wskazać, że czyn stypizowany w art. 158 § 1 KK pozostaje w zbiegu pozornym (pomijal-

nym) a nie realnym z czynem określanym w art. 159 KK. Potwierdza to także orzecznictwo:

„przepis art. 159 KK pochłania znamiona przestępstwa określonego w przepisie art. 158 par.

1 KK, co oznacza, że między tymi przepisami zachodzi pozorny, a nie rzeczywisty zbieg

i w związku z tym kwalifikacja prawna czynu z art. 159 KK wyłącza (w myśl zasady kon-

sumpcji) stosowanie przepisu art. 158 § 1 KK” (wyr. SN z 25.10.1974 r., RW 496/74).

Odnosząc się do drugiego z zarzutów należy zwrócić szczególną uwagę, że na pod-

stawie art. 159 KK odpowiada tylko ten spośród uczestników bójki lub pobicia, który bio-

rąc udział w takim zajściu używa broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego

przedmiotu. Potwierdza to liczne orzecznictwo, w tym m.in.: wyrok Sądu Najwyższego

z dnia 30.10.1934 r. (II K 669/34), zgodnie z którym „nie każdemu uczestnikowi bójki lub

pobicia, w których używano broni, noża lub innego niebezpiecznego narzędzia, grozi od-

powiedzialność z art. 241 KK (obecny art. 159 KK), lecz tylko takiemu uczestnikowi, któ-

remu da się dowieść, że on indywidualnie używał owego narzędzia. Udział w bójce lub

pobiciu uczestnika, który nie był w ten sposób uzbrojony, nie będzie jednak bezkarny, może

bowiem podpadać zależnie od okoliczności sprawy, sankcjom z art. 237, 239 KPK albo

jako pomocnictwo z art. 27, 241 KK”, oraz także wyrok Sądu Najwyższego z 5.7.1983 r.

(RW 533/83), w myśl którego warunkiem odpowiedzialności z tego przepisu jest „użycie”,

a nie jedynie dysponowanie (posiadanie przy sobie), „niebezpiecznego narzędzia”, czyli

przedmiotu, który ze względu na swoje właściwości lub sposób jego użycia przez sprawcę,

może zagrażać innej osobie utratą życia czy ciężkim uszkodzeniem ciała albo ciężkim roz-

strojem zdrowia.

Jeżeliby więc ustawodawca zamierzał objąć odpowiedzialnością kwalifikowaną

z art. 159 KK wszystkich uczestników bójki lub pobicia z użyciem broni palnej, noża lub

innego niebezpiecznego narzędzia, to nadałby dyspozycji tego przepisu formę alternatyw-

ną, jak np. w art. 280 § 2 KK, przewidującym kwalifikowaną odpowiedzialność zarówno

sprawcy posługującego się niebezpiecznym narzędziem, jak i osób z nim współdziałających.

Przepis art. 280 § 2 KK stanowi nie tylko o odpowiedzialności karnej w nim przewidzianej

sprawcy rozboju, który posługuje się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecz-

nym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działa w inny sposób bezpośred-

nio zagrażający życiu, ale także osoby, która współdziała z inną osobą, która posługuje się

taką bronią, przedmiotem, środkiem lub sposobem. Takiej regulacji ustawodawca nie za-

warł w przepisie art. 159 KK i dlatego podmiotem przestępstwa z art. 159 KK może być nie

każdy uczestnik bójki lub pobicia, ale tylko taki, który używa broni palnej, noża lub innego

niebezpiecznego przedmiotu. Nie wystarcza zatem ustalenie, że jeden z uczestników bójki

lub pobicia wiedział i akceptował posługiwanie się takimi niebezpiecznymi przedmiotami

przez innego z uczestników takiego zdarzenia, aby i wobec jego czynu zastosować kwalifi-

kacje prawną z art. 159 KK.

Zakres zaskarżenia wyroku oraz wniosek apelacji, z uwagi na przyznanie się oskarżo-

nych do winy, odnosi się wyłącznie do kwalifikacji prawnej przypisanego im czynu.