18

ÂWIAT NAUKI GRUDZIE¡ 2004

pano

rama

KRZYSZTOF IZDEBSKI (

na gór

ze

); MA¸GORZA

T

A

K

U

JA

WKA /AGENCJA GAZET

A (

poÊr

odk

u

); ARCHIWUM FNP (

na dole

)

Nauki przyrodnicze i medyczne

Prof. dr. hab. n. med. Janusza Limona z
Katedry Biologii i Genetyki Akademii
Medycznej w Gdaƒsku uhonorowano
za „wybitny wk∏ad w rozwój cytoge-
netycznych metod diagnozowania no-
wotworów z∏oÊliwych”.

Prof. Limon bada struktury chro-

mosomów i ich zaburzenia. Zajmuje
si´ m.in. analizà cytogenetycznà i mo-
lekularnà mi´saków cz∏owieka, guzów
p∏uc i tarczycy oraz rzadko wyst´pujà-
cych nowotworów podÊcieliskowych
przewodu pokarmowego. Bada te˝
genetyczne uwarunkowania choroby
niedokrwiennej serca i prowadzi poradnictwo genetyczne rodzin o wrodzonej predyspozy-
cji do rozwoju nowotworów. Od trzech lat jest przedstawicielem Polski w programie badaw-
czym UE COST B19 dotyczàcym cytogenetyki i genetyki molekularnej guzów nowotworo-
wych. W tym roku prof. Limon zosta∏ wybrany do zarzàdu g∏ównego European
Cytogeneticists Association (ECA).

Nauki Êcis∏e

Prof. dr hab. Wojciech J. Stec z Centrum Badaƒ
Molekularnych i Makromolekularnych Polskiej
Akademii Nauk w ¸odzi zosta∏ nagrodzony za
„otrzymanie nowych biologicznie czynnych zwiàz-
ków o du˝ym potencjale terapeutycznym za po-
mocà oryginalnej, opracowanej przez siebie me-
tody syntezy tiofosforanowych analogów DNA”.

Zwiàzki te, w których wybrane atomy tlenu sà

zastàpione przez siark´, wykorzystuje si´ do prób
blokowania aktywnoÊci genów. Prof. Stec opra-
cowa∏ stereokontrolowanà metod´ syntezy ana-
logów, która umo˝liwia kontrol´ nad przestrzen-
nym po∏o˝eniem atomów siarki wzgl´dem atomów
fosforu, ma to bowiem du˝e znaczenie dla stabil-
noÊci i efektywnoÊci analogów.

Laureat jest zaliczany do twórców tzw. chi-

rotechnologii – we wczeÊniejszych badaniach
opracowa∏ metody syntezy enancjomerów leków
przeciwnowotworowych z grupy cyklofosfamidu.
Dorobek prof. Steca to ponad 350 publikacji oraz
ponad 60 zg∏oszeƒ patentowych i patentów.

Nauki techniczne

Prof. dr hab. in˝. Krzysztof Matyjaszewski z Wydzia∏u Chemii
Carnegie Mellon University w USA oraz z Centrum Badaƒ
Molekularnych i Makromolekularnych Polskiej Akademii Na-
uk w ¸odzi otrzyma∏ nagrod´ za „odkrycie nowych metod kon-
trolowanej polimeryzacji rodnikowej z przeniesieniem atomu
(ATRP – atom transfer radical polymerization) i zastosowa-
nie tych metod w przemyÊle”.

Jego pierwsza praca na temat ATRP by∏a cytowana ponad

1000 razy. O praktycznym znaczeniu odkrycia ATRP Êwiad-
czy m.in. uzyskanie przez zespó∏ prof. Matyjaszewskiego
25 patentów amerykaƒskich i 75 mi´dzynarodowych oraz na-
wiàzanie Êcis∏ej wspó∏pracy z ponad 30 firmami chemicznymi
z Europy, Azji i Ameryki, a tak˝e sprzeda˝ licencji i rozpocz´-
cie w 2002 roku przemys∏owej produkcji polimerów metodà
ATRP w Japonii i Stanach Zjednoczonych.

n

Po raz czternasty wr´czono

IgNoble przyznawane przez

Annals of Improbale Research.

Laureatami zostali m.in.:

Medycyna

Steven Stack i James Gundlacha

za zbadanie wp∏ywu muzyki country

na wzrost liczby samobójstw

(redakcja taki zwiàzek

podejrzewa∏a od dawna).

Chemia

Brytyjski oddzia∏ Coca-Coli za

przekszta∏cenie zwyk∏ej kranówki

w wod´ mineralnà, w dodatku

zawierajàcà dwukrotnie wi´cej

rakotwórczych bromianów,

ni˝ dopuszcza norma.

Zdrowie publiczne

Jillian Clarke za zbadanie,

czy mo˝na bez szkody dla zdrowia

zjeÊç coÊ, co na chwil´ znalaz∏o si´

na pod∏odze. Uczona wykaza∏a,

˝e niekoniecznie.

Biologia

Magnus Whalberg wraz

ze wspó∏pracownikami za odkrycie,

˝e Êledzie porozumiewajà si´,

puszczajàc bàczki.

In˝ynieria

Donald Smith i poÊmiertnie jego

ojciec za opatentowanie sposobu

czesania si´ „na po˝yczk´”.

Psychologia

Daniel Simons i Christopher Chabris

za pokazanie, ˝e jeÊli jesteÊmy na

czymÊ szczególnie skupieni, to

czegoÊ innego mo˝emy nie

zauwa˝yç, na przyk∏ad przebranej

za goryla kobiety.

Ekonomia

Stolica Apostolska za wynalezienie

modlitewnego outsourcingu. Msze
Êwi´te zamawiane przez wiernych

z Europy mogà byç teraz

odprawiane na przyk∏ad w Indiach.

Pokojowa

Japoƒczyk Daisuke Inoue za

wynalezienie karaoke, które mia∏o

si´ przyczyniç do zwi´kszenia

wzajemnej tolerancji. Ka˝dy,

kto odwiedzi∏ kiedyÊ klub karaoke,

wie, o czym mowa.

ANTYNOBLE 2004