Międzynarodowe przepływy kapitału

Opracowanie: Dr Dariusz Prokopowicz

© Copyright by Dariusz Prokopowicz

EKONOMIA

EKONOMIA

EKONOMIA

EKONOMIA

EKONOMIA

EKONOMIA

EKONOMIA

EKONOMIA

WARSZAWA

2005

2

Przepływ kapitału

Przepływ kapitału w szerokim znaczeniu

obejmuje

wszelki odnotowywany w bilansie płatniczym ruch
kapitału przez granic

ę

.

Cech

ą

szczególn

ą

przepływu kapitału w w

ą

skim

znaczeniu

jest to,

ż

e jest podejmowany z motywu

zysku i przez podmioty gospodarcze inne ni

ż

bank

centralny.

3

Przepływ kapitału w szerokim znaczeniu

Podmiotami uczestniczącymi w tak rozumianym
obrocie kapitałowym mogą być

przedsiębiorstwa,

gospodarstwa domowe, banki komercyjne, budżety
różnych szczebli oraz bank centralny

.

Obroty kapitałowe dokonywane z udziałem

banku

centralnego

różnią się od tego typu operacji dokonywanych

przez pozostałe podmioty.

Nie są one podejmowane z chęci zysku, lecz dla osiągnięcia
innych celów związanych przede wszystkim z

makroekonomiczną polityką państwa

.

4

Przyjmując za kryterium okres, na jaki następuje wywóz
lub przywóz kapitału, wyróżnia się zazwyczaj

krótko-

i

długookresowy ruch kapitału

Jeżeli okres spłaty wywiezionego lub przywiezionego
kapitału

nie przekracza jednego roku

, mówimy o

krótkookresowym ruchu kapitału.

Jeżeli

przekracza rok

– o długookresowym ruchu

kapitału.

Przepływ kapitału w w

ą

skim znaczeniu

5

Przyjmując za kryterium podziału

formę

wywożonego

kapitału, wyróżnia się:

lokaty na rynku walutowym,

kredyty handlowe,

inwestycje portfelowe,

kredyty finansowe,

inwestycje bezpośrednie.

Przepływ kapitału w w

ą

skim znaczeniu

6

Lokaty na rynku walutowym

- obejmują krótkookresowe lokowanie kapitału na
zagranicznym rynku w formie

depozytów

krótkoterminowych

oraz niektórych papierów

wartościowych z myślą o uzyskaniu zysku większego niż
możliwy do osiągnięcia na rynku krajowym.

Podstawą tego zysku są występujące między
poszczególnymi krajami

różnice w stopie

procentowej oraz różnice kursowe

.

7

Kredyty handlowe

Kredyty handlowe to kredyty związane bezpośrednio z

wymianą towarową

.

Są one udzielane przez eksportera importerowi i często są
elementem zwiększającym konkurencyjność danego
towaru.

8

Inwestycje portfelowe

Inwestycje portfelowe to

długookresowe lokaty w

zagranicznych papierach wartościowych

, a zwłaszcza

obligacjach i akcjach.

Źródeł wywozu kapitału w postaci inwestycji portfelowych
szuka się m.in. wskazując na różnice stopy zysku
występujące między dwoma krajami i mające swoje
przyczyny w niejednakowym wyposażeniu w czynniki
produkcji.

9

Odpowiedzi na pytanie o przyczynę wywozu kapitału w
postaci inwestycji portfelowych udziela

teoria portfolio

.

Wg tej koncepcji inwestor może osiągnąć „uśrednioną”
stopę zysku przy danym ryzyku lub daną stopę zysku przy
mniejszym ryzyku w sytuacji, gdy dysponuje

portfelem

instrumentów finansowych zróżnicowanym

w ściśle

określony sposób.

Zróżnicowanie polega na tym, że spadkowi stopy zysku
części z nich będzie prawdopodobnie towarzyszył wzrost
stopy zysku pozostałych.

10

W latach 90-tych zjawiskiem charakterystycznym dla
międzynarodowego rynku kapitałowego jest wzrost
znaczenia inwestycji portfelowych jako formy wywozu
kapitału

do krajów rozwijających się

.

W latach 1989 – 1993 wielkość wywozu kapitału w tej
formie wzrosła z 7,5 mld USD do 55,8 mld USD, przy
czym około 80 % tego wywozu koncentrowało się w
pięciu krajach:

Brazylii, Argentynie, Meksyku, Turcji i

Korei Południowej

.

11

Kredyty finansowe

Kredyty finansowe polegają na postawieniu do
dyspozycji kredytobiorcy określonych środków
finansowych

zwykle ze wskazaniem celu ich

spożytkowania

.

Kredyty te udzielane są przez

banki, agendy rządowe i

organizacje międzynarodowe

.

Stosując jako kryterium podziału rodzaj

stopy

procentowej

, wyróżnia się kredyty finansowe udzielane

według stałej stopy procentowej lub kredyty finansowe
udzielane według płynnej stopy procentowej.

12

Inwestycje bezpo

ś

rednie

Inwestycje bezpośrednie to

podejmowanie od podstaw

samodzielnej działalności gospodarczej za granicą lub
też

przejmowanie kierownictwa

już istniejącego

przedsiębiorstwa.

13

Inwestycje bezpośrednie są najczęściej podejmowane,
szczególnie w ostatnich latach, jako

element strategii

przedsiębiorstw

upatrujących szans rozwoju w

ekspansii na rynek światowy.

Począwszy od lat pięćdziesiątych obecnego stulecia
zjawisko to nabrało takich rozmiarów, że zaczęto
mówić o wyodrębnieniu się szczególnej grupy
przedsiębiorstw –

korporacji transnarodowych

.

14

Zdominowanie inwestycji bezpośrednich przez
korporacje transnarodowe sprawia, że ta forma wywozu
kapitału

nie ogranicza się do transferu wartości

.

Prawie w każdym przypadku transfer ten jest
uzupełniany

transferem technologii i know-how, jak

również technik zarządzania

.

Ponadto eksport kapitału odbywający się za
pośrednictwem korporacji transnarodowych

ma

miejsce w obrębie tej samej branży

.

15

Największe korporacje transnarodowe w 1994 r. to:

General Motors

Ford

Exxon

Royall Dutch / Shell

Toyota

Hitachi

Matsushita

General Electric

General Electric

Daimler-Benz

IBM

Mobil Oil

Nissan

Philip Morris

Chrysler

Siemens

Wielkość obrotów: ponad 50 mld USD.