WPROWADZENIE

Euroregion to określona geograficznie całość obejmująca regiony dwu lub więcej

krajów, które zgodziły się koordynować działania dla dobra rozwoju obszarów
przygranicznych. Inicjatywę euroregionalną zapoczątkowano po II wojnie światowej, by
zapobiec przyszłym konfliktom w Europie oraz złagodzić narodowe antagonizmy. Poza
tym współpraca taka miała pociągać za sobą rozwój ekonomiczny zaangażowanych w
nią stron.

Pierwsza inicjatywa, jaka narodziła się w Europie Środkowo-Wschodniej miała

miejsce w 1993 r. Utworzono wówczas Euroregion Karpacki jako wynik kilkuletnich
kontaktów i współpracy pomiędzy przygranicznymi regionami obszaru Karpat. 14 lutego
1993 r. w Debreczynie, przedstawiciele władz regionalnych przygranicznych obszarów
Polski, Słowacji, Węgier i Ukrainy podpisali porozumienie o utworzeniu Związku
Międzyregionalnego Euroregion Karpacki (ze strony polskiej członkami założycielami
były dawne województwa krośnieńskie i przemyskie). Na posiedzeniu Rady EK w dniach
29-30 kwietnia 1997 r. w poczet członków Związku przyjęto stronę rumuńską.

Utworzenie oraz sama działalność Euroregionu Karpackiego spotkało się z

zainteresowaniem wielu osób, które dostrzegły w tej inicjatywie nową szansę rozwoju dla
tej części Europy, a tym samym województwa podkarpackiego. W praktyce przyjęło to
formę dyskusji radnych Województwa Podkarpackiego nad przystąpieniem województwa
(po reformie, jaka weszła w życie 1 stycznia 1999 r.) do Związku. Istotną rolę w tej
dyskusji odgrywała Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej i Promocji Sejmiku
Województwa Podkarpackiego, którą kieruję od początku kadencji. To właśnie w/w
Komisja bardzo uważnie i wnikliwe przyglądała się działalności zarówno samego
Euroregionu, jak również Strony Polskiej oraz Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego.
Dość sceptyczny stosunek radnych, w tym również członków Komisji ds. Współpracy
Międzynarodowej i Promocji, w dużej mierze przyczynił się do rzeczowej analizy
dokonań Strony Polskiej w strukturze Euroregionu Karpackiego. Rozpoczęta debata
doprowadziła do podjęcia przez Sejmik Województwa Podkarpackiego uchwały o
przystąpieniu województwa do Związku Międzyregionalnego Euroregion Karpacki w dniu

1

25 sierpnia 1999 r. Jednocześnie wnikliwa ocena radnych doprowadziła do
sformułowania opinii o potrzebie reorganizacji działań Strony Polskiej EK.

Konsekwencją tego wniosku było poszukiwane przez Zarząd Województwa

Podkarpackiego odpowiedniej formuły prawnej w celu usprawnienia funkcjonowania
Biura Polskiego EK. W grę wchodziły następujące rozwiązania:

- powołanie zamiejscowej jednostki organizacyjnej Urzędu Marszałkowskiego

Województwa Podkarpackiego;

- utworzenie gospodarstwa pomocniczego Urzędu Marszałkowskiego

Województwa Podkarpackiego;

- powołanie spółki prawa handlowego;
- organizacja przetargu celem wyłonienia komercyjnego podmiotu prawnego;
- zlecenie zadania fundacji;
- powołanie i zlecenie zadania stowarzyszeniu (pozytywne stanowisko

członków Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej i Promocji).

Powstanie naszego stowarzyszenia stało się więc możliwe m.in. dzięki pozytywnej

opinii Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej i Promocji Sejmiku Województwa
Podkarpackiego w tej sprawie. Przy poparciu innych radnych, parlamentarzystów,
starostów (powiatów przemyskiego, rzeszowskiego) doprowadziło to w konsekwencji do
powołania i zarejestrowania z dniem 4 lipca 2000 r. Stowarzyszenia Na Rzecz
Euroregionu Karpackiego Euro-Karpaty.

Uchwała Zarządu Województwa Podkarpackiego z dnia 30 października 2000 r.,

skutkująca podpisaniem umowy w dniu 15 lutego 2001 r. o przekazaniu Stowarzyszeniu
zadania prowadzenia Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego, rozpoczyna de facto
działalność naszego stowarzyszenia.

W tym momencie, aby maksymalizować potencjalne korzyści płynące ze

współpracy transgranicznej i euroregionalnej oraz efektywnie realizować cele Związku
Międzyregionalnego Euroregion Karpacki, Zarząd Stowarzyszenia Euro-Karpaty przyjął

2

założenia systemu umownie nazwanego „Euroregionalny System Współpracy”. W jego
ramach działania operacyjne Stowarzyszenia Euro-Karpaty (wraz z podległym mu
Biurem Polskim Euroregionu Karpackiego) podzielone zostały na 12 Akcji
Tematycznych. Każda z akcji dotyczy odrębnego obszaru aktywności Euroregionu
Karpackiego, a ich wyodrębnienie służyć ma:

- ułatwieniu koordynacji i orientacji w działaniach Biura Polskiego

Euroregionu Kaprackiego ;

- realizacji celów Związku Międzyregionalnego Euroregion Karpacki ;
- ułatwieniu konstruowania euroregionalnego partnerstwa .

Wydzielone Akcje Tematyczne to:

1. Młodzież i edukacja
2. Turystyka
3. Administracja i rozwój regionalny
4. Sport i rekreacja
5. Społeczeństwo informacyjne
6. Kultura i tradycja
7. Polityka społeczna i ochrona zdrowia
8. Współpraca międzynarodowa i integracja europejska
9. Zarządzanie, gospodarka i handel
10. Nauka i innowacja
11. Ekologia i ochrona środowiska
12. Rozwój obszarów wiejskich

Powyższy system pozwoli nie tylko na lepszą koordynację podejmowanych przez nas

działań oraz na usystematyzowanie gromadzonych przez stowarzyszenie informacji , ale
przede wszystkim ma na celu organizację partnerstwa obejmującego podmioty sektora
prywatnego, publicznego i pozarządowego Euroregionu Karpackiego. To umożliwi z kolei
:

„organizowanie i koordynowanie wspólnych działań na rzecz rozwoju współpracy

między członkami Związku w dziedzinie gospodarki, nauki, ekologii, kultury i oświaty ...”
(§ 4 Statutu Związku Międzyregionalnego Euroregion Karpacki).

3

Przed Euroregionem Karpackim wciąż roztaczają się wielorakie perspektywy.

Coraz to nowe cele, jakie dostrzega Stowarzyszenie Euro-Karpaty, pragniemy inicjować
oraz realizować dzięki woli współpracy zwolenników i przyjaciół Euroregionu
Kaprackiego. Wierzę, że dzięki zaangażowania naszych sympatyków, wspólnymi siłami
dokonamy poprawy kontaktów międzynarodowych członków Euroregionu Karpackiego,
tym samym tworząc lepszą przyszłość województwa podkarpackiego oraz pozostałych
regionów członkowskich EK. Wierzę, iż poprzez Stowarzyszenie Euro-Kapraty oraz Biuro
Polskie Euroregionu Karpackiego osiągniemy wymierne korzyści ze sprawnie
funkcjonującego Euroregionalnego Systemu Współpracy regionów członkowskich EK.

Bogusław Krzanowski

Prezes Zarządu Stowarzyszenia

14 luty 1993 r. – utworzenie Związku Międzyregionalnego Euroregion Karpacki

grudzień 1998 r. – rozporządzenie CBC, na mocy którego zostanie uruchomiona edycja

Phare SPF 1999

1 stycznia 1999 r. – reforma administracyjna w Polsce, w jej wyniku w miejsce

województw wchodzących dotychczas w skład strony polskiej
Euroregionu Karpackiego (rzeszowskie, krośnieńskie, przemyskie,
tarnowskie) ma wejść nowe województwo podkarpackie

25 sierpnia 1999 r. – uchwała nr IX/84/99 Sejmiku Województwa Podkarpackiego o

przystąpieniu województwa do Związku Międzyregionalnego
Euroregion Karpacki

4 lipca 2000 r. - rejestracja w sądzie Stowarzyszenia Na Rzecz Euroregionu

Karpackiego Euro-Karpaty

30 października 2000 r. – uchwała nr 160/1192/2000 Zarządu Województwa

Podkarpackiego o przekazaniu prowadzenia biura polskiego
Euroregionu Karpackiego – Stowarzyszeniu Na Rzecz Euroregionu
Karpackiego Euro-Karpaty

4

Realizacja celów Związku Międzyregionalnego Euroregion Karpacki poprzez

organizację partnerstwa obejmującego podmioty sektora prywatnego,

publicznego

i pozarządowego Euroregionu Karpackiego na trzech poziomach współpracy, w

wyniku działań podejmowanych w ramach akcji tematycznych w oparciu o

zgodność ze „Strategią Rozwoju Województwa Podkarpackiego...” i priorytety

współpracy międzynarodowej Województwa Podkarpackiego.

ZARZĄD STOWARZYSZENIA:

BOGUSŁAW KRZANOWSKI - PREZES ZARZĄDU

MARIUSZ GRZĘDA - WICEPREZES ZARZĄDU

JAN JUSZCZAK - WICEPREZES ZARZĄDU

STANISŁAW OŻÓG - CZŁONEK ZARZĄDU, SEKRETARZ STOWARZYSZENIA

TADEUSZ KAMIŃSKI - CZŁONEK ZARZĄDU, SKARBNIK STOWARZYSZENIA

EUROREGIONALNY SYSTEM WSPÓŁPRACY
W wyniku podjętej 30 października 2000 roku przez Zarząd Województwa

Podkarpackiego uchwały nr 160/1192/2000 prowadzenie Biura Polskiego
Euroregionu Karpackiego, oraz reprezentowanie Strony Polskiej na forum Związku

Międzyregionalnego Euroregion Karpacki przekazane zostało w gestię
Stowarzyszenia Na Rzecz Euroregionu Karpackiego Euro-Karpaty. Najważniejszą

konsekwencją tego faktu jest uzyskanie podmiotowości prawnej przez Stronę
Polską Euroregionu Karpackiego a, tym samym uzyskanie możliwości podjęcia

szeregu działań zmierzających do reorganizacji zasad funkcjonowania Biura
Polskiego.

Sprawdzone w Europie i Polsce rozwiązania pozwalają na korzystanie z dorobku
funkcjonujących już Euroregionów, pamiętać jednak należy, że Euroregion

Karpacki posiadając wyjątkową specyfikę wumaga specjalnego podejścia i
stworzenia strategii działania opartej na długoterminowym programowaniu oraz

stworzeniu odpowiedniego systemu współpracy.
Uzyskanie przez Stronę Polską Euroregionu Karpackiego zdolności do czynności
prawnych jest punktem zwrotnym w działalności Biura Polskiego.
Podstawowym zagadniem jest potrzeba budowy publiczno-prywatnego partnerstwa (P-
P-P – public –private-partnership) mającego na celu aktywizowanie działań podmiotów
społeczno-gospodarczych w ramach Euroregionu Karpackiego. Z inicjatywy Prezesa
Zarządu Stowarzyszenia Euro-Karpaty Bogusława KRZANOWSKIEGO, pod kierunkiem
Dyrektora Biura Polskiego Dawida LASEK opracowana została koncepcja
Euroregionalnego Systemu Współpracy (ESW), który stanowić ma próbę reorganizacji
zasad funkcjonowania Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego w oparciu o zaplecze
gwarantujące efektywne realizowanie jego zadań. System posiada otwarty charakter
jego celem jest usprawnienie działalności strony polskiej EK poprzez organizację
partnerstwa na rzecz Euroregioinu Karpackiego, stworzenie odpowiedniej struktury
gwarantującej rozwój współpracy oraz realizacją wspólpnych projektów transgranicznych
i euroregionalnych.

5

Prace nad ESW prowadzone były w oparciu o analizę dotychczasowego
funkcjonowania Biura Polskiego, w oparciu o analizę dokumentów konstytutywnych dla
działalności transgranicznej i euroregionalnej oraz w oparciu o konsultacje z ekspertami i
przedstawicielami instytucji i organizacji partnerskich. W opracowaniu koncepcji
zastosowane zostało podejście systemowe a wśród innych metod zastosowano
benchmarking pozwalający porównać zarówno rozwiązania prawne jak i organizacyjne
podobnie funkcjonujących systemów współpracy transgranicznej w Polsce i Europie.
DZIAŁALNOŚĆ
Od dnia 1 marca 2001 roku Biuro Polskie Euroregionu Karpackiego rozpoczęło
funkcjonowanie w ramach struktury Stowarzyszenia Na Rzecz Euroregionu Karpackiego
„Euro-Karpaty”.
Z uwagi na odmienność zastosowanej metodologii oraz odmienną specyfikę działań,
aktywność Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego podzielić należy równolegle na trzy
podstawowe kategorie: działania koncepcyjne, organizacyjne i operacyjne.

DZIAŁANIA KONCEPCYJNE

Z uwagi na zmianę sytuacji formalno-prawnej Biura Polskiego Euroregionu

Karpackiego polegającej na reprezentacji Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego przez
niezależną organizację – Stowarzyszenie „Euro-Karpaty” (tym samym uzyskanie
podmiotowości prawnej), zaistniała pilna potrzeba określenia podstaw działania Biura
oraz opracowania nowej koncepcji funkcjonowania Strony Polskiej Euroregionu
Karpackiego. W celu doboru optymalnej metodologii działania i wdrożenia najlepszej
strategii przeprowadzono pogłębioną analizę systemową dotychczasowego
funkcjonowania Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego.

Wnioski płynące z analizy posłużyły do opracowania Euroregionalnego

Systemu Współpracy jako metody reorganizacji i aktywizacji Strony Polskiej
Euroregionu Karpackiego oraz propozycji koordynacji współpracy transgranicznej
i euroregionalnej województwa podkarpackiego.
DZIAŁANIA ORGANIZACYJNE

Podstawowym wnioskiem wynikającym z przeprowadzonej analizy było stwierdzenie
konieczności przeprowadzenia REORGANIZACJI zasad funkcjonowania Strony Polskiej
Euroregionu Karpackiego w celu dostosowania jej do wymogów i standardów stawianych
nowoczesnym i sprawnie zarządzanym strukturom transgranicznym i euroregionalnym.

REORGANIZACJA zasad funkcjonowania Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego
polega na:

1. uzyskaniu przez Stronę Polską Euroregionu Karpackiego osobowości prawnej.

Od marca 2001 roku – Stowarzyszenie Na Rzecz Euroregionu Karpackiego
„Euro-Karpaty”’

2. wzmocnieniu struktury Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego poprzez

bezpośrednie zaangażowanie w działania Euroregionu Karpackiego na zasadach

6

członkostwa w Stowarzyszeniu „Euro-Karpaty” jednostek samorządu
terytorialnego województwa podkarpackiego. Powołanie Konwentu

Samorządów Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego – stworzenie
„samorządowego” Euroregionu;

3. zmianie statusu Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego – stworzenie

wielofunkcyjnego Centrum Euroregionalnego oraz współpracującej
z Centrum sieci instytucji partnerskich;

4. wdrożeniu Euroregionalnego Systemu Współpracy jako metody aktywizacji

podmiotów sektora publicznego, prywatnego i pozarządowego w zakresie
współpracy euroregionalnej.

Kategoria działań organizacyjnych wiąże się głównie z przygotowywaniem do realizacji
wyżej wymienionych punktów (od 2 do 4) w tym:

prowadzenie konsultacji i szkoleń w ramach kontaktów bilateralnych i

podczas konwentów powiatowych dla samorządów województwa
podkarpackiego z zakresu założeń reorganizacji zasad funkcjonowania
Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego (powołania Konwentu
Samorządowego Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego), członkostwa
samorządów w Stowarzyszeniu „Euro-Karpaty” i w
Euroregionie Karpackim oraz udziału w Euroregionalnym Systemie
Współpracy;

prowadzenie spotkań i konsultacji z podmiotami sektorów publicznego,

prywatnego i pozarządowego w zakresie reorganizacji zasad
funkcjonowania Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego i wdrażania
Euroregionalnego Systemu Współpracy;

przygotowanie zmian funkcji Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego

obejmujących przeniesienie siedziby Biura do Rzeszowa oraz utworzenie
współpracującej z Biurem sieci Lokalnych Centrów Współpracy
Euroregionalnej.

DZIAŁANIA OPERACYJNE

Bieżąca działalność operacyjna Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego w

pierwszej połowie 2001 roku (od marca) opierała się na zaakceptowanym przez Zarząd
Stowarzyszenia Na Rzecz Euroregionu Karpackiego „Euro-Karpaty” Ramowym Planie
Pracy Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego oraz na założeniach Euroregionalnego
Systemu Współpracy w części dotyczącej działań operacyjnych w ramach 12 Akcji
Tematycznych.

7