WPROWADZENIE

 

Euroregion to określona geograficznie całość obejmująca regiony dwu lub więcej krajów, które zgodziły się koordynować działania dla dobra rozwoju obszarów przygranicznych. Inicjatywę euroregionalną zapoczątkowano po II wojnie światowej, by zapobiec przyszłym konfliktom w Europie oraz złagodzić narodowe antagonizmy. Poza tym współpraca taka miała pociągać za sobą rozwój ekonomiczny zaangażowanych w nią stron.

Pierwsza inicjatywa, jaka narodziła się w Europie Środkowo-Wschodniej miała miejsce w 1993 r. Utworzono wówczas Euroregion Karpacki jako wynik kilkuletnich kontaktów i współpracy pomiędzy przygranicznymi regionami obszaru Karpat. 14 lutego 1993 r. w Debreczynie, przedstawiciele władz regionalnych przygranicznych obszarów Polski, Słowacji, Węgier i Ukrainy podpisali porozumienie o utworzeniu Związku Międzyregionalnego Euroregion Karpacki (ze strony polskiej członkami założycielami były dawne województwa krośnieńskie i przemyskie). Na posiedzeniu Rady EK w dniach 29-30 kwietnia 1997 r. w poczet członków Związku przyjęto stronę rumuńską.

 

Utworzenie oraz sama działalność Euroregionu Karpackiego spotkało się z zainteresowaniem wielu osób, które dostrzegły w tej inicjatywie nową szansę rozwoju dla tej części Europy, a tym samym województwa podkarpackiego. W praktyce przyjęło to formę dyskusji radnych Województwa Podkarpackiego nad przystąpieniem województwa (po reformie, jaka weszła w życie 1 stycznia 1999 r.) do Związku. Istotną rolę w tej dyskusji odgrywała Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej i Promocji Sejmiku Województwa Podkarpackiego, którą kieruję od początku kadencji. To właśnie w/w Komisja bardzo uważnie i wnikliwe przyglądała się działalności zarówno samego Euroregionu, jak również Strony Polskiej oraz Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego. Dość sceptyczny stosunek radnych, w tym również członków Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej i Promocji, w dużej mierze przyczynił się do rzeczowej analizy dokonań Strony Polskiej w strukturze Euroregionu Karpackiego. Rozpoczęta debata doprowadziła do podjęcia przez Sejmik Województwa Podkarpackiego uchwały o przystąpieniu województwa do Związku Międzyregionalnego Euroregion Karpacki w dniu 25 sierpnia 1999 r. Jednocześnie wnikliwa ocena radnych doprowadziła do sformułowania opinii o potrzebie reorganizacji działań Strony Polskiej EK.

 

Konsekwencją tego wniosku było poszukiwane przez Zarząd Województwa Podkarpackiego odpowiedniej formuły prawnej w celu usprawnienia funkcjonowania Biura Polskiego EK. W grę wchodziły następujące rozwiązania:

-          powołanie zamiejscowej jednostki organizacyjnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego;

-          utworzenie gospodarstwa pomocniczego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego;

-          powołanie spółki prawa handlowego;

-          organizacja przetargu celem wyłonienia komercyjnego podmiotu prawnego;

-          zlecenie zadania fundacji;

-          powołanie i zlecenie zadania stowarzyszeniu (pozytywne stanowisko członków Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej i Promocji).

 

Powstanie naszego stowarzyszenia stało się więc możliwe m.in. dzięki pozytywnej opinii Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej i Promocji Sejmiku Województwa Podkarpackiego w tej sprawie. Przy poparciu innych radnych, parlamentarzystów, starostów (powiatów przemyskiego, rzeszowskiego) doprowadziło to w konsekwencji do powołania i zarejestrowania z dniem 4 lipca 2000 r. Stowarzyszenia Na Rzecz Euroregionu Karpackiego Euro-Karpaty.

 

Uchwała Zarządu Województwa Podkarpackiego z dnia 30 października 2000 r., skutkująca podpisaniem umowy w dniu 15 lutego 2001 r. o przekazaniu Stowarzyszeniu zadania prowadzenia Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego, rozpoczyna de facto działalność naszego stowarzyszenia.

 

W tym momencie, aby maksymalizować potencjalne korzyści płynące ze współpracy transgranicznej i euroregionalnej oraz efektywnie realizować cele Związku Międzyregionalnego Euroregion Karpacki, Zarząd Stowarzyszenia Euro-Karpaty przyjął założenia systemu umownie nazwanego „Euroregionalny System Współpracy”. W jego ramach działania operacyjne Stowarzyszenia Euro-Karpaty (wraz z podległym mu Biurem Polskim Euroregionu Karpackiego) podzielone zostały na 12 Akcji Tematycznych. Każda z akcji dotyczy odrębnego obszaru aktywności Euroregionu Karpackiego, a ich wyodrębnienie służyć ma:

-                     ułatwieniu koordynacji i orientacji w działaniach Biura Polskiego Euroregionu Kaprackiego ;

-                     realizacji celów Związku Międzyregionalnego Euroregion Karpacki ;

-                     ułatwieniu konstruowania euroregionalnego partnerstwa .

 

Wydzielone Akcje Tematyczne to:

1.      Młodzież i edukacja

2.      Turystyka

3.      Administracja i rozwój regionalny

4.      Sport i rekreacja

5.      Społeczeństwo informacyjne

6.      Kultura i tradycja

7.      Polityka społeczna i ochrona zdrowia

8.      Współpraca międzynarodowa i integracja europejska

9.      Zarządzanie, gospodarka i handel

10. Nauka i innowacja

11. Ekologia i ochrona środowiska

12. Rozwój obszarów wiejskich

 

Powyższy system pozwoli nie tylko na lepszą koordynację podejmowanych przez nas działań oraz na usystematyzowanie gromadzonych przez stowarzyszenie informacji , ale przede wszystkim ma na celu organizację partnerstwa obejmującego podmioty sektora prywatnego, publicznego i pozarządowego Euroregionu Karpackiego. To umożliwi z kolei :

„organizowanie i koordynowanie wspólnych działań na rzecz rozwoju współpracy między członkami Związku w dziedzinie gospodarki, nauki, ekologii, kultury i oświaty ...” (§ 4 Statutu Związku Międzyregionalnego Euroregion Karpacki).

 

Przed Euroregionem Karpackim wciąż roztaczają się wielorakie perspektywy. Coraz to nowe cele, jakie dostrzega Stowarzyszenie Euro-Karpaty, pragniemy inicjować oraz realizować dzięki woli współpracy zwolenników i przyjaciół Euroregionu Kaprackiego. Wierzę, że dzięki zaangażowania naszych sympatyków, wspólnymi siłami dokonamy poprawy kontaktów międzynarodowych członków Euroregionu Karpackiego, tym samym tworząc lepszą przyszłość województwa podkarpackiego oraz pozostałych regionów członkowskich EK. Wierzę, iż poprzez Stowarzyszenie Euro-Kapraty oraz Biuro Polskie Euroregionu Karpackiego osiągniemy wymierne korzyści ze sprawnie funkcjonującego Euroregionalnego Systemu Współpracy regionów członkowskich EK.

 

 

Bogusław Krzanowski

Prezes Zarządu Stowarzyszenia

14 luty 1993 r. - utworzenie Związku Międzyregionalnego Euroregion Karpacki

 

grudzień 1998 r. - rozporządzenie CBC, na mocy którego zostanie uruchomiona edycja Phare SPF 1999

 

1 stycznia 1999 r. -  reforma administracyjna w Polsce, w jej wyniku w miejsce województw wchodzących dotychczas w skład strony polskiej Euroregionu Karpackiego (rzeszowskie, krośnieńskie, przemyskie, tarnowskie) ma wejść nowe województwo podkarpackie

 

25 sierpnia 1999 r. - uchwała nr IX/84/99 Sejmiku Województwa Podkarpackiego o przystąpieniu województwa do Związku Międzyregionalnego Euroregion Karpacki

 

4 lipca 2000 r. - rejestracja w sądzie Stowarzyszenia Na Rzecz Euroregionu Karpackiego Euro-Karpaty

 

30 października 2000 r. - uchwała nr 160/1192/2000 Zarządu Województwa Podkarpackiego o przekazaniu prowadzenia biura polskiego Euroregionu Karpackiego - Stowarzyszeniu Na Rzecz Euroregionu Karpackiego Euro-Karpaty

Realizacja celów Związku Międzyregionalnego Euroregion Karpacki poprzez organizację partnerstwa obejmującego podmioty sektora prywatnego, publicznego

i pozarządowego Euroregionu Karpackiego na trzech poziomach współpracy, w wyniku działań podejmowanych w ramach akcji tematycznych w oparciu o zgodność ze „Strategią Rozwoju Województwa Podkarpackiego...” i priorytety współpracy międzynarodowej Województwa Podkarpackiego.

ZARZĄD STOWARZYSZENIA:

 

BOGUSŁAW  KRZANOWSKI - PREZES ZARZĄDU

MARIUSZ GRZĘDA - WICEPREZES ZARZĄDU

JAN JUSZCZAK - WICEPREZES ZARZĄDU

STANISŁAW OŻÓG - CZŁONEK ZARZĄDU, SEKRETARZ STOWARZYSZENIA

TADEUSZ KAMIŃSKI - CZŁONEK ZARZĄDU, SKARBNIK STOWARZYSZENIA

EUROREGIONALNY SYSTEM WSPÓŁPRACY

W wyniku podjętej 30 października 2000 roku przez Zarząd Województwa Podkarpackiego uchwały nr 160/1192/2000 prowadzenie Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego, oraz reprezentowanie Strony Polskiej na forum Związku Międzyregionalnego Euroregion Karpacki przekazane zostało w gestię Stowarzyszenia Na Rzecz Euroregionu Karpackiego Euro-Karpaty. Najważniejszą konsekwencją tego faktu jest uzyskanie podmiotowości prawnej przez Stronę Polską Euroregionu Karpackiego a, tym samym uzyskanie możliwości podjęcia szeregu działań zmierzających do reorganizacji zasad funkcjonowania Biura Polskiego.

Sprawdzone w Europie i Polsce rozwiązania pozwalają na korzystanie z dorobku funkcjonujących już Euroregionów, pamiętać jednak należy, że Euroregion Karpacki posiadając wyjątkową specyfikę wumaga specjalnego podejścia i stworzenia strategii działania opartej na długoterminowym programowaniu oraz stworzeniu odpowiedniego systemu współpracy.

  Uzyskanie przez Stronę Polską Euroregionu Karpackiego zdolności do czynności prawnych jest punktem zwrotnym w działalności Biura Polskiego.

  Podstawowym zagadniem jest potrzeba budowy publiczno-prywatnego partnerstwa (P-P-P - public -private-partnership) mającego na celu aktywizowanie działań podmiotów społeczno-gospodarczych w ramach Euroregionu Karpackiego. Z inicjatywy Prezesa Zarządu Stowarzyszenia Euro-Karpaty Bogusława KRZANOWSKIEGO, pod kierunkiem Dyrektora Biura Polskiego Dawida LASEK opracowana została koncepcja Euroregionalnego Systemu Współpracy (ESW), który stanowić ma próbę reorganizacji zasad funkcjonowania Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego w oparciu o zaplecze gwarantujące efektywne realizowanie jego zadań. System posiada otwarty charakter jego celem jest usprawnienie działalności strony polskiej EK poprzez organizację partnerstwa na rzecz Euroregioinu Karpackiego, stworzenie odpowiedniej struktury gwarantującej rozwój współpracy oraz realizacją wspólpnych projektów transgranicznych i euroregionalnych.

  Prace nad ESW prowadzone były w oparciu o analizę dotychczasowego funkcjonowania Biura Polskiego, w oparciu o analizę dokumentów konstytutywnych dla działalności transgranicznej i euroregionalnej oraz w oparciu o konsultacje z ekspertami i przedstawicielami instytucji i organizacji partnerskich. W opracowaniu koncepcji zastosowane zostało podejście systemowe a wśród innych metod zastosowano benchmarking pozwalający porównać zarówno rozwiązania prawne jak i organizacyjne podobnie funkcjonujących systemów współpracy transgranicznej w Polsce i Europie.

DZIAŁALNOŚĆ

Od dnia 1 marca 2001 roku Biuro Polskie Euroregionu Karpackiego rozpoczęło funkcjonowanie w ramach struktury Stowarzyszenia Na Rzecz Euroregionu Karpackiego „Euro-Karpaty”.

Z uwagi na odmienność zastosowanej metodologii oraz odmienną specyfikę działań, aktywność Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego podzielić należy równolegle na trzy podstawowe kategorie: działania koncepcyjne, organizacyjne i operacyjne.

 

DZIAŁANIA KONCEPCYJNE

Z uwagi na zmianę sytuacji formalno-prawnej Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego polegającej na reprezentacji Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego przez niezależną organizację - Stowarzyszenie „Euro-Karpaty” (tym samym uzyskanie podmiotowości prawnej), zaistniała pilna potrzeba określenia podstaw działania Biura oraz opracowania nowej koncepcji funkcjonowania Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego. W celu doboru optymalnej metodologii działania i wdrożenia najlepszej strategii przeprowadzono pogłębioną analizę systemową dotychczasowego funkcjonowania Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego.

Wnioski płynące z analizy posłużyły do opracowania Euroregionalnego Systemu Współpracy jako metody reorganizacji i aktywizacji Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego oraz propozycji koordynacji współpracy transgranicznej i euroregionalnej województwa podkarpackiego.

DZIAŁANIA ORGANIZACYJNE

 

Podstawowym wnioskiem wynikającym z przeprowadzonej analizy było stwierdzenie konieczności przeprowadzenia REORGANIZACJI zasad funkcjonowania Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego w celu dostosowania jej do wymogów i standardów stawianych nowoczesnym i sprawnie zarządzanym strukturom transgranicznym i euroregionalnym.

 

REORGANIZACJA zasad funkcjonowania Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego polega na:

 

1.      uzyskaniu przez Stronę Polską Euroregionu Karpackiego osobowości prawnej. Od marca 2001 roku - Stowarzyszenie Na Rzecz Euroregionu Karpackiego „Euro-Karpaty”'

2.     wzmocnieniu struktury Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego poprzez bezpośrednie zaangażowanie w działania Euroregionu Karpackiego na zasadach członkostwa w Stowarzyszeniu „Euro-Karpaty” jednostek samorządu terytorialnego województwa podkarpackiego. Powołanie Konwentu Samorządów Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego - stworzenie „samorządowego” Euroregionu;

3.      zmianie statusu Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego - stworzenie wielofunkcyjnego Centrum Euroregionalnego oraz współpracującej z Centrum sieci instytucji partnerskich;

4.      wdrożeniu Euroregionalnego Systemu Współpracy jako metody aktywizacji podmiotów sektora publicznego, prywatnego i pozarządowego w zakresie współpracy euroregionalnej.

 

Kategoria działań organizacyjnych wiąże się głównie z przygotowywaniem do realizacji wyżej wymienionych punktów (od 2 do 4) w tym:

        prowadzenie konsultacji i szkoleń w ramach kontaktów bilateralnych i podczas konwentów powiatowych dla samorządów województwa podkarpackiego z zakresu założeń reorganizacji zasad funkcjonowania Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego (powołania Konwentu Samorządowego Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego), członkostwa samorządów w Stowarzyszeniu „Euro-Karpaty” i w Euroregionie Karpackim oraz udziału w Euroregionalnym Systemie Współpracy;

        prowadzenie spotkań i konsultacji z podmiotami sektorów publicznego, prywatnego i pozarządowego w zakresie reorganizacji zasad funkcjonowania Strony Polskiej Euroregionu Karpackiego i wdrażania Euroregionalnego Systemu Współpracy;

        przygotowanie zmian funkcji Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego obejmujących przeniesienie siedziby Biura do Rzeszowa oraz utworzenie współpracującej z Biurem sieci Lokalnych Centrów Współpracy Euroregionalnej.

DZIAŁANIA OPERACYJNE

Bieżąca działalność operacyjna Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego w pierwszej połowie 2001 roku (od marca) opierała się na zaakceptowanym przez Zarząd Stowarzyszenia Na Rzecz Euroregionu Karpackiego „Euro-Karpaty” Ramowym Planie Pracy Biura Polskiego Euroregionu Karpackiego oraz na założeniach Euroregionalnego Systemu Współpracy w części dotyczącej działań operacyjnych w ramach 12 Akcji Tematycznych.

 

---