© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna, Warszawa 2009

1

...........................................................................

.......................

.....................

imię i nazwisko

klasa

ocena

WERSJA

B

Sprawdzian: Pochodne węglowodorów

Sprawdzian składa się z dwóch części. Część pierwsza zawiera 10 zadań testowych (każde za 1 punkt).
W każdym zadaniu należy wskazać jedną poprawną odpowiedź. Część druga składa się z innego typu
zadań. Za każde zadanie przewidziana jest inna liczba punktów zamieszczana po numerze zadania.
Łącznie można uzyskać 27 punktów. Ostatnie zadanie (z gwiazdką) jest dodatkowe.

1.

Grupa –OH to grupa funkcyjna:
a) alkoholi;
b) kwasów karboksylowych;

c) estrów;
d) węglowodorów.

2.

Przemiana alkoholu etylowego w kwas octowy przy udziale enzymów wytwarzanych przez bakterie
octowe to:
a) fermentacja alkoholowa;

c) fermentacja octowa;

b) fermentacja mlekowa;

d) estryfikacja.

3.

Produktami reakcji kwasu octowego z potasem są:
a) octan potasu i woda;

c) octan potasu i zasada potasowa;

b) octan potasu i wodór;

d) wyłącznie octan potasu.

4.

Mrówczan wapnia ma wzór:
a) (HCOO)

2

Ca;

c) (CH

3

COO)

2

Ca;

b) (HCOO)

2

Mg;

d) (C

3

H

7

COO)

2

Ca.

5.

Zabarwienie lakmusu po dodaniu roztworu kwasu mrówkowego:
a) pozostanie bez zmian;

c) zmieni się na czerwone;

b) zmieni się na zielone;

d) zmieni się na niebieskie.

6.

Który szereg zawiera wyłącznie wzory kwasów karboksylowych:
a) CH

3

COOH, HNO

3

, C

17

H

33

COOH;

b) HCOOH, H

2

CO

3

, C

17

H

33

COOH;

c) H

2

SO

4

, C

17

H

35

COOH, C

15

H

31

COOH;

d) HCOOH, C

17

H

35

COOH, CH

3

COOH?

7.

Potoczna nazwa alkoholu, zawierającego w cząsteczce trzy grupy wodorotlenowe:

a) ester;

b) mydło;

c) glicerol;

d) detergent.

8.

Mydła rozpuszczalne w wodzie to:
a) sole sodowe i potasowe kwasów tłuszczowych;
b) wyłącznie sole potasowe kwasów tłuszczowych;
c) sole wapniowe i magnezowe kwasów tłuszczowych;
d) wyłącznie sole magnezowe kwasów tłuszczowych.

9.

Octan butylu ma wzór:
a) CH

3

COOC

3

H

7

;

b) CH

3

COOC

4

H

9

;

c) C

4

H

9

COOCH

3

;

d) C

4

H

9

COOH.

10.

Podczas hydrolizy mrówczanu etylu powstają:
a) kwas mrówkowy i alkohol metylowy;

c) kwas mrówkowy i alkohol etylowy;

b) kwas mrówkowy i woda;

d) alkohol metylowy i woda.

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna, Warszawa 2009

2

Część druga

11.

4 p.

Podanym nazwom pojęć przyporządkuj ich opisy.

a) kwas karboksylowy

1. Reakcja kwasów z alkoholami prowadząca do powstania

estru; zachodzi w obecności kwasu siarkowego(VI), który
pełni funkcję katalizatora

b) detergent

2. Kwas organiczny – pochodna węglowodoru, którego

cząsteczka zawiera grupę karboksylową –COOH

c) fermentacja alkoholowa

3. Przemiana glukozy (zawartej w owocach) pod wpływem

enzymów wytwarzanych przez drożdże, w której wyniku
powstaje alkohol etylowy i tlenek węgla(IV)

d) reakcja estryfikacji

4. Przemiana alkoholu etylowego w kwas octowy przy

udziale enzymów wytwarzanych przez bakterie octowe

5. Składnik środków piorących i czyszczących, nie reaguje z

solami zawartymi w wodzie z wydzieleniem osadów

a – …………, b – …………, c – …………, d – ………… .

12.

4 p.

Napisz równania reakcji kwasu mrówkowego z magnezem i kwasu mrówkowego

z wodorotlenkiem potasu. Podaj nazwy produktów reakcji.

………………………………………………………………………...…………………………………

………………………………………………………………………...…………………………………

………………………………………………………………………...…………………………………

………………………………………………………………………...…………………………………

………………………………………………………………………...…………………………………

………………………………………………………………………...…………………………………

13.

2 p.

Podaj równanie dysocjacji jonowej kwasu octowego i nazwij powstające jony.

………………………………………………………………………...…………………………………

………………………………………………………………………...…………………………………

14.

3 p.

Podaj wzór ogólny aminokwasów i nazwę wiązania, które tworzy się podczas łączenia się ich

cząsteczek w długie łańcuchy. Wyjaśnij, dlaczego wodne roztwory aminokwasów mają odczyn
obojętny.

………………………………………………………………………...…………………………………

………………………………………………………………………...…………………………………

………………………………………………………………………...…………………………………

………………………………………………………………………...…………………………………

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna, Warszawa 2009

3

15.

4 p.

Napisz równania reakcji kwasu mrówkowego z alkoholem etylowym i kwasu octowego

z alkoholem metylowym. Podaj nazwy produktów tych reakcji.

………………………………………………………………………...…………………………………

………………………………………………………………………...…………………………………

16

*.

Napisz równania reakcji otrzymywania: propionianu butylu, maślanu propylu, octanu pentylu.

………………………………………………………………………...…………………………………

………………………………………………………………………...…………………………………

………………………………………………………………………...…………………………………