Z. Bauman „społeczna konstrukcja, wieloznaczności” str. 79-107

Są przyjaciele, są wrogowie są też OBCY. Przyjaciele i wrogowie są sobie

przeciwstawni (to odmiana ogólnego przeciwieństwa- tego, co wewnątrz i tego, co na

zewnątrz) . Nie było by wrogów gdyby nie było przyjaciół i na odwrót. Ale tu nie ma symetrii

tak naprawdę, bo to przyjaciele decydują, kto jest wrogiem, oni przeciągają linie.

Opozycja czyni świat czytelnym, umożliwia decyzję, co czynić gwarantuje jej

poprawność.

Przyjaciół powołuje do życia pragmatyka współpracy Przyjaciele to Ci, za których

powodzenie jestem bezinteresownie z góry odpowiedzialny, bez względu na ich wzajemność-

tylko dzięki tej jednostronności na początku współdziałanie może zaistnieć.

Wrogów powołuje do życia pragmatyka walki. Wrogów kreuje wyparcie się

współpracy i zobowiązań moralnych. Przewidujemy wrogość od innych zanim jeszcze coś

sami zrobimy wrogiego, tak odwrotnie do przyjaźni.

Dzięki opozycji każdy z przeciwstawnych członów sygnalizuje wzajemną relację.

•

Wg Simmla wrogość i przyjaźń są jedynymi narzędziami uspołecznienia, są

koordynatorami pola społecznego. Wspólnie tworzą ramę wewnątrz której dokonuje się

stowarzyszenie istot ludzkich w grupę społeczną .

•

Gdyby nie było wrogów nie było by też przyjaciół.

•

I to właśnie ten antagonizm podważa pojawinie się Obcego, niebezpieczeństwo jakie on

zwiastuje jest większe niż to którego spodziewamy sie ze strony wroga.

Obcy zagraża uspołecznieniu jako takiemu- samej możliwości sensownej mapy świata i

adekwatnej orientacji.

Obcy jest tym nieprzewidzianym niezaplanowanym trzecim: nie jest ani przyjacielem ani

wrogiem, a ze wiemy o nim nie wiele może się okazać zarówno jednym jak i drugim. A co gorsze nie

ma sposobu aby się do wiedzieć na czas.

•

Według Derridy jest to ten trzeci niedecydowany kłopotliwy byt, który dezorganizuje piękny

dychotomiczny( złożony z dwóch przeciwieństw) porządek. ( mamy przykłady “bytów

niedecydowanych”, ambiwalentnych: pharmakon= lekarstwo jak i trucizna; hymen=

błona(dziewicza), i małżeństwo; suplement= dodatek i zastępstwo).

•

Wszystkie zjawiska niedecydowalne, są “ani/ ani”, buntuja sie przeciw kategoriom ‘albo/

albo”. Ich nieokreśloność jest ich siłą, ponieważ są niczym mogą być wszystkim.

To , co jest grzechem obcych to wprowadzanie chaosu, obnażanie sztuczności najbardziej

istotnych rozróżnień.

ZGROZA NIEOKREŚLONOŚCI

Jasność klasyfikacyjna(poznawcza) jest odbiciem, czy równoważnikiem intelektualnym pewności

postępowania. ROZUMIEĆ to wg Wittgensteina TYLE , CO WIEDZIEĆ, JAK POSTĄPIĆ.

•

W najlepszym przypadku niepewność irytuje, dezorientuje i sprawia przykrość, w najgorszym

zwiastuje niebezpieczeństwo. (Wie o tym każdy kto kiedyś przybył do obcego kraju, czy tez

doświadczył problemu znaczeń,(hermeneutycznego).

•

Metodą jak to usunąć nieporozumienia jest separacja terytorialna i funkcjonalna(czyli np

państwo☺), Zasada separacji i ograniczenie interakcji do dziedzin w których panuje

porozumienie i wspólnota interesów. Ta separacja jednocześnie utrwala jak i wytwarza

problemy hermeneutyczne. Nieporozumienia ciągle istnieją. Ponieważ te wyseparowane

enklawy zamieszkują tak samo niezidentyfikowani nie-znajomi.

Socjologia 3

•

Nie-swoi dziela się na kilka odmian:

1.

Ci, którzy zamieszkują praktycznie odległe ziemie i z nimi nie ma kontaktów. Ich rola jest

znakowanie swoich terenów. Kontakty z tymi ludźmi sa tylko przez specjalnych ludzi-

ż

ołnierzy zeglarzy, itp. Wbrew powszechnym opiniom telewizja wcale nie zniejszyła separcaji

instytucjonalnej. Jest to wyrafinowana forma zamknięcia, jednostronnego kanału komunikacji.

A nawet wycieczka do obcego kraju i zakłoptanie jakie o ktorym wie kazdy turysta który

znajduje się w obcym kraju i jest ono przyjemne jesli sie wie że jest tylko chwilowe, mija gdy

uswiadomimy sobie że ten świat jest “taki sam jak nasz, tylko inny”, to znaczy, ze też jest

uporządkowany tylko według innego klucza.

2.

Obcy których nie da sie sklasyfikować- niedecydowalni. Zwiastują oni niezbywalnosc “tego

trzeciego elementu”, jaki logika klasyfikacji, z jej zasada przeczności i wyłączonego środka,

miała skazać na dozgonną ponoć banicję. Niedecydowalni burzą ład świata, bo podważają

sens klasyfikacji dychotomicznej wogóle. Dlatego trzeba ich usunąć( przepędzić jak

trędowatych, odizolować jak nosicieli zrazy) anajlepiej unicestwić.

Obcy pojawia sie z zewnątrz, i osiada w naszym kompletnym swiecie- na stałe ..nie jak

turysta. Teraz trzeba zdecydować czy to przyjaciel czy wróg. Wtargnął w nasz świat bez

zaproszenia, samowolnie czyniąc nas adresatem swej inicjtywy, przekształcając mnie w

przedmiot , działania którego sam jest podmiotem. A są to znamiona wroga jak pamiętamy.

Ale wcale nie stoi po drugiej stronie barykady nie zachowuje bezpiecznej odległości tj wro,

ponadto rości sobie prawo do naszej za niego odpowiedzialnosci. Czyli tj przyjaciel. – nie da

się go wiec jasno sklasyfikować, wiec stanowi zagrożenie dla ładu stworzenia.

grzechy obcego

•

Demaskacja systemu klasyfikacji jako bezużytecznego.

•

Późne przybycie- nie był z nami od zamierzchłych czasów.- co pokazuje że nasz świat

nie jest aż na zawsze naszym światem.

•

Jeśli cos jest historyczne, ma początek, więc pewnie ma tez koniec. Pojawienie się

obcego niesie możliwość końca.

•

Pobyt obcego ma być z natury czasowy, a nie jest.

Socjologia 4

•

Pogwałca nie tylko porządek przestrzenny, ale i odległość fizyczną i psychiczną, będąc

tak blisko fizycznie jest nieskończenie daleko duchowo. Połączenie bliskości i dystansu

jest niepokojące i budzi niechęć.

•

Obcy może łatwo odejść, wiec, nie może być naprawdę zaangażowany, stronniczy,

uczestniczący. Tubylcy nie mogą tak łatwo odejść, czego często zazdroszczą obcym.

•

Jest to wiec dysonans miedzy modalnością bytu obcego, a modalnością

rzeczywistości zastanego ładu. Narzucono mu rolę nosiciela i wcielenia

niespójności. Symbol ambiwalencji, a wiec symbol wszelkich przeszkód jakie

trzeba pokonać na ujarzmieniu chaosu, sztucznym porządkiem.

Tworzenie sztucznych porządków porządków klasyfikacji, jest źrodłem wszelkich anomalii(w sensie

połączeń kategorii których podrzadek zakazuje łączyć.)i wieloznaczności. Gdyż rzeczywistość nie da

sie prosto poszufladkować.

Nie ma chyba anomalii bardziej anomalnej od Obcego. Oznacza zdradliwość przyjaciół,

maskowanie się wrogów, nietrwałość ładu.

WALKA Z NIEOKREŚLONOŚCIĄ

•

Przednowoczesne społeczności (miniaturowe ciasne wszechświaty, w których członkowie

wpisywali całośc swego życia) charakteryzowało „gęste uspołecznienie”- czyli to ze świat

tamten był wypełniony po brzegi przyjaciółmi i wrogami i tylko nimi. (nieznajomi n, czy obcy

mieli miejsce na marginesie)Chwilowego nieokreślonego szybko się określało, albo jako

przyjaciela albo jako wroga.

•

Nowoczesne społeczności nie ma koordynacji miedzy fizyczna gęstością zaludnienia a

gęstością uspołecznienia. Tu obcy pojawia się masowo i nie ma zamiaru odejść.

Wielkie migracje czasow nowoczesnych są wynikiem staran o ujednolicenie

ludzkości.

•

Zadawanie się z obcym jest nacechowane paradoksami nie ma jasnych regol..najlepiej

jest ich unikać.

•

Nacjonalizm nie jest jak mowi Breuilly ani przejawe tożsamości ani tez arbitralnym

wymysłem nacjonalistow poczetym z rozrachunku politycznego, Powstaje on z

potrzeby nadania sensu zawilym układom spolecznycm i polit. Nowoczesne panstwo

narodowe zaprogramowane jest dla rozwiązania problemu obcych. Definiuje

przyjaciol jako rodakow. Promuja i często propaguja uniformizm.

Socjologia 5

ŻYCIE Z NIEOKREŚLONOŚCIĄ.

Jeśli już trzeba żyć z obcym to jakos go trzeba z jego wieloznaczności ujednoznacznić. Lub

się odizolowac.

Najlepszym rozwiązaniem jest extreminacja, ale nie zawsze się da, wiec tworzy się rezerwaty

i getta. Jeśli nie można pozbyc się obcego fizycznie ani ze świadomości, można zawsze

ogłosić go niedotykalnym lub pariasem. (np. apartheid zakaz małżeństw wspolprzebywania –

kiluturalna izolacja.) do tego stygmatyzacja, aby ostrzec współobywateli przed

niebezpieczeństwem o bliskości niebezpieczeństwa, zarazy. Stygmat którego zmyć nie mogą

wystarcza za dowod ich winy. Zazwyczaj stygmatyzacja jest dożywotnia, skazuje wiec

jednostke na banicję dożywotnią. Mimo iż piętnowanie stoi w sprzeczności z ideami

nowoczesnego panstwa, dziala ona jednak w ukryciu.

Można spróbować też zasymilować, to najnowoczesniejsza strategia panstwa nowoczesnego,

ale tu jest sprzeczność. Asymilacja proponuje dom otwarty, równość szans, mowi ze wszystko

zalezy od Ciebie, czy osiągniesz sukces czy nie, masz takie same szanse jak reszta, ALE!!! Tu

okrężną drogą tez jest udowadnianie tego ze panujący są najlepsi, bo to do nich asymiluje

nowoczesne panstwo( trzeba tylko np. zmienic religie) – to jest cel programu liberalnego-

kultura to takie poletko doświadczalne. Daje on obietnice grupowej emancypacji,

zmazania stygmatu zbiorowego, jako nagrody za indywidualne wysilki przeobrażenia wlasnej

tożsamości. Wiec asymilowani coraz bardziej upodabniaja się do asymilujących, ale im

bardziej się staraja tym poprzeczka jest wyzej, az pojawia się sztylet spod liberalnego

plaszcza- sztylet rasizmu.

Bander Gilman stworzył pojęcie „KONSERWATYWNEJ KLĄTWY” która wisi nad

projektem liberalnym „ im bardziej stajesz się do mnie podobny, tym lepiej rozpoznaje

prawdziwy alor mojej sily, która ty chciałbyś ze mna dzielic , i tym jasniej widze ze jestes

tylko tandetna imitacja, outsiderem”. Dech ostrzega przyszle ofiary programu wyzwolenia

przez asymilacje,” zapewniaj ze wierzysz w przyszla sparwiedliwosc i równość, należy to do

roli. Ale nie oczekuj ze się to sprawdzi”. Ci którzy się asymiluja, akulturuja, chcąc nie chcąc

potwierdzaja wyższość tych którzy wyszli z propozycja asymilacji, a sposób zycia obcych jest

gorszy nieporzadany, ale oficjalnie trzeba mowic ze ta zmaza która mieli nie szpecila ich

nigdy( to tak jak w dowcipie, :byłem kiedys Żydem…-o tak! –odpowiedzial jego rozmowca –

znam to uczucie, byłem kiedys garbusem”). Tylko ze obcym ni można przestac być, raz

obcy=na zawsze obcy. Można stac się „byłym obcym”, przestepca ułaskawionym , pod

Socjologia 6

nieustannym naciskiem aby być kims innym, która musi wstydzic się tego kim jest, bowiem

ponosi wine, ze nie nie jest kim być powinna.

Ale przeszłości nie da się zmienic, a uznanie kogos za swojego wymaga aby mieć przodkow

wspolnych, a tego zrobic się nie da.

Ponadto, obcy SA wszyscy tacy sami, ich indywiwdualnosc rozpłynęła się w tożsamości

kategorii. Obcy są w sytuacji bez wyjscia, ”cokolwiek zrobisz przegrasz, jesli nic nie zrobisz

tamci wygraja”.

POSZUKIWANIE WINOWAJCY.

Schwytani raz w pułapkę bez wyjscia, czyli w sytuacje gdy na uznanie spoelczne można sobei

zasłużyć tylko gdy uzna się swoja przeszłość za podla i grzeszna. Ale w ten spsoć można

nabawic się wstrętu do samego siebie, nienawiść do samego siebie to wielka sila zarówno

konstruktywna jak i destruktywna, zczyna się nienawidziec swoich ziomkow i siebie, amy

wielka ambiwalencje i przeczulenie, co dziala jak samospelniajaca się przepowiednia.

WNIOSEK- WIELOZNACZNOŚCI NIE DA SIĘ USUNĄĆ NA ZYCZENIE !!! OBCOŚĆ

TO COS WIECEJ NIŻ TYLKO ROZNICE KULTUROWE, RELIGIJNE ITP.