Autor: Mikołaj Barczentewicz 

http://www.barczentewicz.com/

 

 
Dostęp do informacji publicznej: rozstrzygnięcia i ścieżka

 

 

 

 

   

 

odwoławcza (część I) 

 

Pracując już od jakiegoś czasu z ustawą o dostępie do informacji publicznej (“u.d.i.p.”)

 

 

 

 

   

   

 

 

 

 

 

zauważyłem brak aktualnego i prostego opracowania (jakiegoś “komentarza praktycznego”),

 

 

   

 

 

 

 

 

które rozjaśniałoby problemy ze stosowaniem tej regulacji napotykane przez obie strony

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

“barykady”. Poniżej chciałbym choć trochę tę lukę wypełnić w zakresie rozstrzygnięć i ścieżki

 

 

 

 

   

 

   

 

   

 

odwoławczej. 

 

Tekstem doktrynalnym, który stanowi mój punkt wyjścia jest komentarz do ustawy autorstwa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Michała Kłaczyńskiego i Sergiusza Szustera (LEX, stan prawny na 2003.11.01, dalej jako

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

“Komentarz”) – wyraźnie zaznaczę jeśli gdzieś z komentarzem się nie zgadzam lub uważam,

   

 

 

 

   

 

 

 

 

 

 

że orzecznictwo uczyniło go nieaktualnym. Powoływać będę się również na pracę M.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jaśkowskiej – Dostęp do informacji publicznych w świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu

   

 

 

 

   

 

 

 

 

Administracyjnego (Toruń 2002, dalej: “Dostęp w świetle orzecznictwa”). 

Przejdźmy do meritum. Organ, który otrzymuje wniosek o udostępnienie informacji publicznej

 

 

 

 

 

 

   

 

 

 

ma trzy możliwości: 

● [A] Udostępnić informację (czynność materialno­techniczna) 

● [B] Wydać decyzję administracyjną o odmowie udostępnienia informacji publicznej na

 

 

 

   

 

 

 

 

 

podstawie art. 16 u.d.i.p. 

● [C] Zawiadomić wnioskującego, że przedmiot jego wniosku nie stanowi informacji

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

publicznej (czynność materialno­techniczna) 

Tylko opcje [A] i [B] stanowią ściśle rzecz biorąc rozpoznanie wniosku – rozstrzygnięcie

 

 

   

 

 

 

 

 

 

   

 

wynikłej z niego sprawy administracyjnej

(

I OSK 1938/10

).

Opcja [C] oznacza tyle, że

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

zdaniem organu nie można w ogóle zastosować regulacji u.d.i.p., gdyż przedmiot wniosku nie

 

 

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

spełnia definicji “informacji publicznej” z art. 1 ust. 1 ustawy. 

Różnica między [B] a [C] nie polega na tym, że w pierwszym przypadku pismo organu do

 

 

   

 

 

 

 

 

   

 

 

 

 

 

wnioskującego będzie się nazywało “Decyzja”, a w drugim nie. Istotne jest, czy organ

 

 

 

 

     

 

 

 

 

 

 

kwestionuje zastosowanie u.d.i.p. [C] czy nie kwestionując, że przedmiot wniosku stanowi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

informację publiczną, odmawia jej udostępnienia z innych względów [B] (to rozróżnienie

 

 

 

 

   

 

 

 

 

 

dobrze ilustruje

II SAB/Łd 64/10

). W tym drugim przypadku, nawet “Zawiadomienie” lub

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

“Informacja” będzie decyzją administracyjną. 

Rozpatrzmy teraz kilka sytuacji i prześledźmy ścieżkę odwoławczą. 

 

I. Organ wybiera opcję [C] lub nie udziela żadnej odpowiedzi w ciągu 14 dni 

Obie te sytuacje są równoważne, gdyż zgodnie z utrwalonym już orzecznictwem sądów

   

 

 

 

 

   

 

 

 

 

administracyjnych (co do [C] – np.

II SAB/Łd 64/10, II SAB/Wa 279/10, I OSK 1541/09

),

 

 

 

   

 

 

 

   

 

   

 

 

oznaczają one stan bezczynności organu w przedmiocie rozpoznania wniosku o

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

udostępnienie informacji publicznej. Konieczne jest jednak pewne zastrzeżenie –

 

 

 

 

 

 

 

 

 

bezczynność będzie występować tylko wtedy, kiedy organ błędnie oceni, że przedmiot

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

wniosku nie jest informacją publiczną lub, że wnioskowanej informacji nie posiada i

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

wnioskującemu taki komunikat przekaże [C] lub nie. Załóżmy więc, że ocena organu jest

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

błędna. 

Wnioskującemu w tej sytuacji przysługuje skarga na bezczynność do właściwego sądu

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

administracyjnego. Skargę tę można wnieść natychmiast po upływie 14­dniowego terminu na

 

   

 

 

 

 

 

 

   

rozpatrzenie wniosku bez wymogu wyczerpania środków zaskarżenia, gdyż żadne inne środki

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

nie przysługują, a także bez wymogu uprzedniego wezwania organu do usunięcia naruszenia

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

prawa (tak m.in. 

I OSK 262/08

). 

W tej kwestii nieaktualne są Komentarz i Dostęp w świetle orzecznictwa, które powołują się

 

 

 

 

 

   

   

 

 

 

 

 

na orzecznictwo z roku 2002, kiedy NSA na podstawie starej regulacji procesowej (ustawa o

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

NSA) rzeczywiście nie dopuszczał skarg na bezczynność w takich przypadkach jak [C]

 

 

 

 

 

 

   

 

 

 

 

(zawiadomienie samo w sobie traktowane było jako “nie­bezczynność”). 

Sąd administracyjny uwzględni skargę, kiedy uzna, że organ błędnie stwierdził, że

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

wnioskowaniej informacji nie posiada lub przedmiot wniosku nie jest informacją publiczną. W

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

przeciwnym wypadku sąd skargę oddali. Uwzględniając skargę sąd zobowiąże organ do

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

rozpoznania wniosku – czyli wybrania opcji [A] lub [B]. 

Pamiętajmy jednak, że sąd nie zobowiąże organu do udostępnienia informacji [A], lecz tylko

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

do rozpoznania (co może równie dobrze oznaczać [A] jak i [B]). 

Mimo przepisu art. 21 pkt 2 u.d.i.p., który stanowi, że “skargę rozpatruje się w terminie 30 dni

 

 

 

 

   

 

 

   

 

 

   

   

 

od dnia otrzymania akt wraz z odpowiedzią na skargę” – należy się spodziewać, że

 

 

 

 

   

 

 

   

 

 

 

 

rozpatrzenie skargi na bezczynność zajmie sądowi administracyjnemu ok. 2­3 miesięcy. 

 

Praktyczna rada dla obu stron postępowania przed sądem administracyjnym w przedmiocie

 

 

 

 

 

 

 

 

   

 

takiej skargi na bezczynność: nie ma sensu powoływać argumentów innych niż dotyczące

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

tego, czy przedmiot wniosku jest informacją publiczną i czy znajduje się w posiadaniu organu.  

 

Nawet jeśli organ wysili się, żeby wykazać, że spełnione są przesłanki odmowy udostępnienia

 

 

 

 

 

 

   

   

 

 

 

z art. 5 u.d.i.p. to nie będzie miało to żadnego wpływu na rozstrzygnięcie. Jeśli faktycznie

 

   

   

 

 

   

 

 

 

 

 

 

występują przesłanki z art. 5 u.d.i.p. to jest podstawa dla opcji [B] – decyzji odmownej, którą

 

   

   

   

 

 

 

 

   

 

 

 

sugerowałbym niezwłocznie wydać, co powinno skutkować umorzeniem przez sąd

 

 

 

 

 

 

 

 

 

postępowania w przedmiocie skargi na bezczynność. 

Odradzam w szczególności powoływanie się na ochronę praw autorskich w takim

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

postępowaniu, gdyż nie może to być nawet podstawa odmowy udostępnienia informacji [B], a

 

 

 

   

 

 

 

 

 

 

   

tym bardziej wybrania opcji [C] (więcej na ten temat w rozważaniach o odmowie, w

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

   

międzyczasie polecam np. 

II SAB/Wa 155/09

). 

This entry was posted in Dostęp do informacji publicznej on 17/07/2011.

 

 

 

 

Dostęp do informacji publicznej: rozstrzygnięcia i ścieżka

 

 

 

 

   

 

odwoławcza (część II) 
 

Kontynuując temat (

link do części I

) proceduralnych aspektów dostępu do informacji

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

publicznej przyjrzyjmy sie kilku sytuacjom. 

Dla przypomnienia – organ, który otrzymuje wniosek o udostępnienie informacji publicznej ma

 

   

 

 

 

   

 

 

 

 

trzy możliwości: 

● [A] Udostępnić informację (czynność materialno­techniczna) 

● [B] Wydać decyzję administracyjną o odmowie udostępnienia informacji publicznej na

 

 

 

   

 

 

 

 

 

podstawie art. 16 u.d.i.p. 

● [C] Zawiadomić wnioskującego, że przedmiot jego wniosku nie stanowi informacji

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

publicznej (czynność materialno­techniczna) 

Na początek mały bonus w kontekście przypadku I. 

Ia. Co ma zrobić organ gdy uzna, że przedmiot wniosku o udostępnienie informacji

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

 

 

publicznej rzeczywiście jest informacją publiczną, ale jednocześnie stwierdzi, że tej

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

informacji nie posiada? 

WSA w O. w

II SA/Ol 19/10

rozpatrując taki przypadek uznał (moim zdaniem słusznie), że

   

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

wydanie przez organ w tej sytuacji decyzji administracyjnej jest uchybieniem na gruncie

 

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

u.d.i.p. (nie dopuszcza tego art. 16 u.d.i.p.). Jednocześnie WSA stwierdził, że uchybienie to

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

było de facto na korzyść wnioskującego, gdyż dało mu więcej uprawnień niż zawiadomienie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nie było to więc, zdaniem WSA, uchybienie istotne, więc decyzja się ostała. 

Nawet gdyby organ nie wydał decyzji wnioskujący miałby ścieżkę do dochodzenia swoich

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

praw – skargę na bezczynność organu. Jak słusznie zauważył sąd, lepiej jednak dla

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

wnioskującego móc skarżyć decyzję, gdyż przy odwołaniu/skardze jest ona badana co do

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

meritum (czego nie ma przy skardze na bezczynność) – co powinno skrócić dochodzenie

 

 

 

 

 

 

 

   

 

 

 

 

praw przez wnioskującego. 

Osobiście postulowałbym de lege ferenda rozszerzenie zakresu art. 16 u.d.i.p. tak, by w

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

takich sprawach organ miał obowiązek wydać decyzję. W takiej sytuacji obie strony

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(wnioskujący i organ) oszczędziłyby sobie sprawy ze skargi na bezczynność przed WSA,

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

wnioskujący byłby w lepszej sytuacji procesowej i cała sprawa powinna się zakończyć z

 

   

 

 

   

 

 

 

 

   

mniejszym obciążeniem dla zasobów organu (czas, koszty reprezentacji, etc.). 

W obecnym stanie prawnym reprezentatywne wydaje się mniej przychylne wydawaniu w

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

takim przypadku decyzji administracyjnej stanowisko NSA, który stwierdził (

I OSK 873/08

): 

Artykuł 16 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, przewidujący obowiązek wydania

 

 

   

   

   

 

 

 

 

 

decyzji, ma zastosowanie tylko wówczas gdy spełniony jest warunek przedmiotowy – sprawa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

 

ma charakter informacji publicznej i podmiotowy – istnieje podmiot zobowiązany. Brak

 

 

 

   

   

 

 

 

 

jednego z tych elementów oznacza zakaz załatwienia sprawy w drodze decyzji

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

administracyjnej. Wydanie w takich warunkach decyzji – stanowi o braku jej podstawy

 

   

 

 

   

   

 

 

 

prawnej i winno skutkować stwierdzeniem jej nieważności na podstawie art. 156 § 1 pkt 2

   

 

 

 

 

 

 

 

 

     

   

K.p.a. (wyrok NSA z 11 grudnia 2002 r. II SA 2867/02 – “Monitor Prawniczy” 2003, nr 4, s.

 

 

   

 

 

     

 

   

 

 

       

147, “Wokanda” 2003, nr 6, s. 33). 

Stanowisko powyższe jest akceptowane również w nowszym orzecznictwie Sądu

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Administracyjnego, w tym również przez Naczelny Sąd Administracyjny, który nie uznał za

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

trafne odmiennych poglądów, wyrażonych w niektórych orzeczeniach. 

Komentarz dobrze argumentuje dlaczego zawiadomienie jest prawidłowym działaniem ze

 

 

 

 

 

 

 

 

 

strony organu w obecnym stanie prawnym. Krótki cytat: 

Przede wszystkim powiadomienie o braku informacji publicznej nie spełnia wymogów

 

 

   

 

 

 

 

 

 

stawianych rozstrzygnięciu podejmowanemu w formie decyzji administracyjnej (por.

 

 

 

 

 

 

 

 

komentarz do art. 10 u.d.i.p.). Dodatkowo należy wskazać, iż realizacja obowiązku

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

udostępnienia informacji publicznej (i jej udzielenie lub odmowa udzielenia) jest bezpośrednio

 

 

     

 

 

 

 

 

 

związana z kumulatywnym wystąpieniem dwóch przesłanek o charakterze przedmiotowym i

   

 

 

 

   

 

   

podmiotowym: żądana informacja musi posiadać charakter informacji publicznej w rozumieniu

 

 

 

 

 

 

 

   

 

art. 1 ust. 1 u.d.i.p. (np. należeć wprost do katalogu sformułowanego w art. 6 u.d.i.p.)

   

   

 

 

 

 

 

 

   

   

 

(przesłanka przedmiotowa), a podmiot, do którego został złożony wniosek musi stanowić

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

podmiot zobowiązany w rozumieniu art. 4 ust. 1 i ust. 2 u.d.i.p. i musi być w posiadaniu

 

   

 

   

     

   

   

 

   

 

informacji publicznych (art. 4 ust. 3 u.d.i.p.) (przesłanka podmiotowa). W przypadku

 

 

   

   

 

 

 

 

 

rzeczywistego nieposiadania żądanych informacji przez dany podmiot nie można uznać go za

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     

podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznych. 

Przejdźmy teraz do sytuacji II. 

 

II. Organ wybiera opcję [A] – udostępnia informację, ale w sposób niepełny (niezgodnie

 

 

 

 

   

 

 

   

 

 

 

z wnioskiem) 

Komentarz wskazuje dwie drogi dla wnioskującego w takiej sytuacji: 

● skarga na bezczynność (na podstawie art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a.) i 

● skarga na czynność materialno­techniczną (na podstawie art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a.). 

Zapoznając się z orzecznictwem sądów administracyjnych w takich sprawach można odnieść

 

   

 

 

   

 

 

 

 

wrażenie, że skarga na bezczynność jest obecnie zdecydowanie popularniejszym środkiem

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

zaskarżenia. 

NSA wprost wypowiedział się o jej dopuszczalności (

I OSK 1261/08

): 

Przedstawienie informacji zupełnie innej, niż ta, na którą oczekuje wnioskodawca, informacji

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

niepełnej lub też informacji wymijającej czy wręcz nieadekwatnej do treści wniosku, jak to

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

miało miejsce w niniejszej sprawie, świadczy o bezczynności podmiotu zobowiązanego do

 

   

 

 

   

 

 

 

 

udostępnienia informacji publicznej, do którego skierowano wniosek o jej udostępnienie, co

 

 

 

 

 

 

   

 

 

 

uchybia regulacji zawartej w art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. 

 

Podobnie jak w przypadku I, sąd administracyjny uwzględniając skargę zobowiąże organ do

 

   

   

 

 

 

 

 

 

 

rozpoznania wniosku – czyli wybrania opcji [A] lub [B]. 

This entry was posted in 

Dostęp do informacji publicznej

 on 

18/07/2011

.

 

Źródła: 

1.

http://www.barczentewicz.com/dostep­do­informacji­publicznej­rozstrzygniecia­i­sciezka­odwolawcza/

 

2.

http://www.barczentewicz.com/dostep­do­informacji­publicznej­rozstrzygniecia­i­sciezka­odwolawcza­czesc­

ii/