1

LEKI DZIAŁAJĄCE NA

UKŁAD KRĄśENIA

Małgorzata Berezińska

Zakład Farmakologii

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

2

Unerwienie serca

Unerwienie
współczulne

–

włókna pozazwojowe
pochodzące głównie
ze zwojów
gwiaździstych oraz ze
zwojów szyjnych

Unerwienie
przywspółczulne

–

włókna przedzwojowe
pochodzące z nerwów
błędnych

3

Receptory błonowe

W błonie komórkowej komórek serca (komórki

robocze i układ przewodzący) występują receptory:

β

1

– około 70% populacji receptorów β w

przedsionkach i 80% w komorach

β

2

α

1

M

2

4

Transport jonów przez błonę komórkową

ATP-aza

Ca

++

ATP-aza

K

+

Na

+

Wymiennik

Na

+

/Ca

++

Na

+

Ca

++

K

+

Na

+

Ca

++

Kanały jonowe

5

Receptory β

Pobudzenie receptorów

β

poziomu cAMP

Aktywacja cyklazy adenylanowej

Aktywacja PKA

napływ Ca

2+

do komórek

wychwyt Ca

2+

przez siateczkę śródplazmatyczną

ułatwienie rozkurczu

6

Pobudzenie receptorów β

Dodatnie działanie chronotropowe

– zwiększenie

częstotliwości rytmu zatokowego

Dodatnie działanie dromotropowe

– zwiększenie

szybkości przewodzenia w węźle przedsionkowo –

komorowym

Dodatnie działanie inotropowe

– zwiększenie

kurczliwości miocytów przedsionków i komór

2

7

Pobudzenie receptorów M

2

Hamowanie cyklazy adenylanowej

Aktywacja kanałów potasowych w komórkach węzła

zatokowo-przedsionkowego, przedsionkowo-

komorowego oraz miocytach przedsionków

Hamowanie kanałów wapniowych

Hamowanie wydzielania NA

8

Pobudzenie receptorów M

2

Ujemne działanie chronotropowe

– zmniejszenie

częstotliwości rytmu zatokowego na skutek zwolnienia

spoczynkowej depolaryzacji komórek węzła zatokowo-

przedsionkowego

Ujemne działanie dromotropowe – zwolnienie lub

całkowite zablokowanie przewodzenia w węźle

przedsionkowo-komorowym

Ujemne działanie inotropowe – zmniejszenie

kurczliwości roboczych miocytów przedsionków

9

Potencjały czynnościowe w różnych miejscach

serca

Mechanizm bramny – stopniowe wydłużanie się
potencjałów czynnościowych ku obwodowi układu
przewodzącego, czemu towarzyszy wydłużanie się
okresu refrakcji → nie dopuszcza bardzo wczesnych
pobudzeń nadkomorowych do mięśnia komór

10

Potencjał czynnościowy węzła zatokowego

Na

+

Ca

++

Ca

++

K

+

11

Potencjał czynnościowy mięśnia sercowego

12

Wpływ układu współczulnego na czynność

serca

Dodatnie działanie chronotropowe

Dodatnie działanie dromotropowe

Dodatnie działanie inotropowe

Działanie arytmogenne – w stanach patologicznych oraz w
przypadku bardzo silnego pobudzenia włókien
współczulnych

3

13

Arytmogenne działanie katecholamin

automatyzmu obwodowych ośrodków
bodźcotwórczych

patologicznego automatyzmu

Pogłębienie zaburzeń przewodzenia

międzykomórkowego

14

Wpływ układu przywspółczulnego na

czynność serca

Ujemne działanie chronotropowe

Ujemne działanie dromotropowe

Ujemne działanie inotropowe

Nie wpływa bezpośrednio na automatyzm komórek
przewodzących, jednak hamuje wpływ katecholamin na
przebieg powolnej spoczynkowej depolaryzacji

15

Sprzężenie elektromechaniczne

Aktywacja aparatu kurczliwego wywołana przez

potencjał czynnościowy

Rola potencjału czynnościowego



Uwalnianie jonów wapnia – efekt wyzwalający



Napływ jonów wapnia w celu uzupełnienia jego
magazynów – efekt napełnienia

16

Hemodynamiczny cykl pracy serca

Faza wypełniania



Ciśnienie późnorozkurczowe

– ciśnienie w komorach tuż

przed rozpoczęciem ich skurczu



Objętość późnorozkurczowa

– objętość komór tuż przed

rozpoczęciem ich skurczu

Faza skurczu izowolumetrycznego

Faza wyrzutu



Objętość wyrzutowa serca

– objętość krwi wyrzuconej z

prawej i lewej komory do tętnicy płucnej i aorty



Krew zalegająca

– krew pozostająca w komorach po

zakończeniu wyrzutu



Objętość późnoskurczowa

– objętość komór po

zakończeniu skurczu

17

Hemodynamiczny cykl pracy serca



Objętość późnoskurczowa

= objętość

późnorozkurczowa – objętość wyrzutowa



Frakcja wyrzutowa

– stosunek objętości wyrzutowej

do objętości późnorozkurczowej

18

Obciążenie serca

Siła, z jaką krew rozciąga ściany jam serca zależy
od:

Wielkości ciśnienia w komorze

Objętości komory

4

19

Obciążenie serca

Obciążenie wstępne (preload) –

siła, z jaką krew

rozciąga ściany komory tuż przed jej skurczem.

Wielkość obciążenia wstępnego zależy od:
Ciśnienia późnorozkurczowego
Objętości późnorozkurczowej

20

Obciążenie serca

Obciążenie następcze (afterload)

– siła, z jaką krew

rozciąga ściany komory w momencie otwarcia zastawek
półksiężycowatych.

Wielkość obciążenia następczego

zależy od:

Objętości późnorozkurczowej komory
Ciśnienia krwi w dużych tętnicach

21

Obciążenie serca

Obciążenie następcze – siła przeciw której skraca się
mięsień sercowy w fazie wyrzutu

Od stopnia skrócenia mięśnia sercowego zależy
objętość wyrzutowa serca

22

Regulacja pojemności minutowej serca

Objętość wyrzutowa serca w spoczynku = 70 ml

Objętość minutowa serca w spoczynku = 5 l/min

Objętość minutowa serca przy wysiłku – może

wzrosnąć do 25 l/min

23

Regulacja pojemności minutowej serca

Wzrost objętości wyrzutowej

Wzrost częstości akcji serca

24

Regulacja siły skurczu mięśnia sercowego

Wpływ na zmianę rozkurczowej długości mięśnia

Wpływ na kurczliwość mięśnia

5

25

Mechanizm Starlinga

Prawo serca Starlinga: energia skurczu jest w pewnym

zakresie proporcjonalna do spoczynkowej długości

komórek mięśnia sercowego

26

Kurczliwość mięśnia sercowego

Zdolność mięśnia sercowego do generowania siły – w
skurczu izometrycznym, przy danej rozkurczowej
długości mięśnia (objętości póżnorozkurczowej serca)

Przejawia się też w szybkości narastania siły skurczu

27

Kurczliwość mięśnia sercowego

Kurczliwość mięśnia sercowego zależy od:

Stanu energetyki mięśnia

Stanu układów kurczliwych

Wewnątrzkomórkowego obiegu wapnia

Napięcia autonomicznego układu nerwowego

Częstotliwości pobudzeń

28

Regulacja nerwowa objętości minutowej

Układ współczulny → zwiększenie kurczliwości i
częstości akcji serca → wzrost pojemności minutowej

Powrót żylny



Regulacja krótkofalowa – układ współczulny



Regulacja długofalowa – objętość krwi krążącej

29

Zmiana częstości akcji serca

Zmniejszenie napięcia układu przywspółczulnego

Zwiększenie napięcia układu współczulnego

30

Metabolizm energetyczny mięśnia sercowego

W warunkach fizjologicznych metabolizm wyłącznie
tlenowy

Substraty energetyczne dla mięśnia sercowego –
glukoza, wolne kwasy tłuszczowe, kwas mlekowy ciała
ketonowe

6

31

Praca serca

Praca zewnętrzna

– związana z wyrzucaniem krwi do

aorty i tętnicy płucnej; zależy od objętości wyrzutowej i
średniego ciśnienia krwi w aorcie i tętnicy płucnej w
czasie wyrzutu

Praca wewnętrzna

– związana z wytworzeniem

napięcia potrzebnego do powstania w komorach
ciśnienia przewyższającego ciśnienie w aorcie i tętnicy
płucnej; jej miernikiem jest zużycie tlenu przez mięsień
sercowy

32

Zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen



80% zużycia tlenu – praca wewnętrzna



20% zużycia tlenu – praca zewnętrzna



Maksymalne napięcie ścian komór jest zależne od
obciążenia następczego

→

obciążenie następcze jest

głównym czynnikiem determinującym zużycie O

2

33

Zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen



Zapotrzebowanie na O

2

, przy danym obciążeniu

następczym jest proporcjonalne do szybkości narastania
napięcia, a więc do kurczliwości mięśnia



Zużycie O

2

w ciągu minuty jest ponadto zależne od

częstotliwości rytmu serca

34

Zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen



Pobudzenie układu współczulnego silnie zwiększa
zapotrzebowanie na O

2



Zablokowanie receptorów β powoduje spadek
zapotrzebowania na O

2



Pobudzenie układu przywspółczulnego powoduje
spadek zapotrzebowania na O

2

35

Krążenie wieńcowe



Podstawowe zadanie krążenia wieńcowego –

zaopatrzenie serca w krew, proporcjonalnie do jego

zapotrzebowania na O

2



W mięśniu sercowym regulacja zaopatrzenia w tlen

odbywa się poprzez zmianę przepływu wieńcowego

36

Krążenie wieńcowe

Ilość krwi przepływającej przez tętnice wieńcowe

zależy od



Ciśnienia krwi w tętnicach wieńcowych



Oporu tętnic wieńcowych

7

37

Rezerwa wieńcowa

Maksymalny przepływ krwi przez tętnice wieńcowe

w porównaniu z przepływem podstawowym

38

Ciśnienie tętnicze krwi



Ciśnienie skurczowe – maksymalne ciśnienie w fazie
skurczu serca



Ciśnienie rozkurczowe – minimalne ciśnienie w fazie
rozkurczu serca



Amplituda ciśnienia krwi – różnica miedzy ciśnieniem
skurczowym i rozkurczowym



Ciśnienie średnie – szacunkowo wyższe od ciśnienia
rozkurczowego o 1/3 amplitudy skurczowo-
rozkurczowej

39

Regulacja ciśnienia krwi

Pojemność minutowa

Opór naczyń obwodowych

40

Liczba

krwinek

czerwonych

Lokalna
kontrola

metaboliczna

Zewn

ę

trzna

kontrola

wazokonstriktorów

Powrót

ż

ylny

Układ

współczulny i

adrenalina

Ss

ą

ce

działanie

serca

Układ

przywspółczulny

Obj

ę

to

ść

wyrzutowa

Cz

ę

sto

ść

akcji

serca

Obj

ę

to

ść

minutowa

Ci

ś

nienie

krwi

Ś

rednica

t

ę

tniczek

Lepko

ść

krwi

Opór

obwodowy

Aktywno

ść

mi

ę

sni

szkieletowych

Aktywno

ść

oddechowa

Obj

ę

to

ść

krwi

kr

ążą

cej

Wazopresyna

i angiotensyna II

Układ

współczulny i

adrenalina

Bierne przemieszczenia płynu

mi

ę

dzy kompartmentem

naczyniowym i tkankowym

Bilans soli

i wody

Wazopresyna, układ renina-

angiotensyna-aldosteron

Przepływ

krwi

Opór

41

Miejscowa regulacja krążenia

Działanie substancji uczestniczących w

komórkowej przemianie materii

CO

2

O

2

pH

adenozynodifosforan

adenozynomonofosforan

adenozyna

jony potasowe

42

Niewydolność krążenia



Stan, w którym na skutek nieprawidłowych funkcji

składowych układu krążenia, tkankowy przepływ krwi

jest nieadekwatny do zapotrzebowania



Jej przyczyną może być niewydolność serca lub rozwija

się bez uszkodzenia serca

8

43

Niewydolność serca



Stan, w którym uszkodzone serce nie może zapewnić

odpowiedniego tkankowego przepływu krwi w czasie

wysiłku, a w zaawansowanych stadiach także w

spoczynku



Ograniczona zdolność wytrzymywania obciążeń

fizycznych z powodu wykrywalnych zaburzeń

czynności serca

44

Przewlekła niewydolność serca

Złożony zespół kliniczny, uwarunkowany zaburzeniami

czynności serca, który charakteryzuje się

występowaniem hemodynamicznych, nerkowych i

neurohumoralnych mechanizmów kompensacyjnych

45

Ostra niewydolność serca

Zanik czynności dużej części tkanki mięśnia sercowego z

powodu zawału, rozsianego zapalenia mięśnia sercowego,

ostrego przeciążenia serca, pozasercowych powikłań w

przebiegu przewlekłej choroby serca

46

Przewlekła niewydolność serca



Choroba wieńcowa



Nadciśnienie



Kardiomiopatie



Zaburzenia rytmu serca



Rzadziej – nabyte wady serca, toksyczne uszkodzenie

serca, upośledzenie napełniania jam serca lub funkcji

pompowania

47

Niewydolność serca

Zmniejszenie pojemności wyrzutowej – niedostateczne
opróżnianie komór w czasie skurczu

Ograniczenie napływu krwi spowodowane
zmniejszeniem podatności komory

Spadek objętości minutowej

Niedokrwienie narządów

Zaleganie krwi w komorach, wzrost ciśnienia
późnorozkurczowego, zastój żylny,

48

Mechanizmy kompensacyjne



Przewlekła niewydolność

serca →

zmniejszona

objętość wyrzutowa → zmniejszenie ilości krwi

przepływającej przez układ tętniczy i przez nerki →

długotrwała aktywacja układu RAA → zwężenie
naczyń, retencja sodu i wody, obrzęki

9

49

Mechanizmy kompensacyjne

Stymulacja tylnego płata przysadki → uwalnianie

wazopresyny → aktywacja receptorów w kanalikach

zbiorczych → retencja wody

Zwiększone stężenie aldosteronu w osoczu

→

zatrzymywanie sodu w organizmie

Baroreceptory → aktywacja układu współczulnego →
zwiększone obciążenie następcze, zaburzenia rytmu

serca

50

Niewydolność prawokomorowa

Wzrost ciśnienia w prawym przedsionku i dużych

żyłach (zastój krwi w krążeniu dużym)



Obrzęki (wokół kostek, wodobrzusze, wątroba

zastoinowa)



Proteinuria zastoinowa



Nycturia

51

Niewydolnośc prawokomorowa

Zmniejszona zdolność pompowania prawej komory

→

zmniejszenie ilości krwi dopływającej do lewej komory

→

spadek pojemności minutowej

→

obniżenie

ciśnienia tętniczego w krążeniu dużym

→

niedokrwienie tkanek

52

Ostra niewydolność lewokomorowa

Wzrost ciśnienia w lewym przedsionku i żyłach płucnych

→

zastój krwi w krążeniu płucnym

→

wzrost ciśnienia w

krążeniu małym

→

wzmożone przenikanie płynu z

naczyń włosowatych do tkanki śródmiąższowej i

pęcherzyków płucnych

→

obrzęk płuc

53

Przewlekła niewydolność lewokomorowa

Zastój krwi w krążeniu małym



Duszność



Sinica



Zapalenie oskrzeli

54

Choroba niedokrwienna serca

Stan uszkodzenia mięśnia sercowego wywołany
dysproporcją między zapotrzebowaniem mięśnia
sercowego na tlen i związki energetyczne a dostarczaniem
tych substancji z krwią

10

55

Przyczyny choroby niedokrwiennej



Miażdżyca tętnic wieńcowych



Niewłaściwa regulacja wegetatywna



Zaburzenia rytmu serca



Niewydolność serca



Nadmierne zapotrzebowanie na tlen z powodu

wzmożonej pracy serca



Za niska zawartość tlenu we krwi

56

Ból w chorobie niedokrwiennej

Zlokalizowany w przedniej części klatki piersiowej,

promieniuje do lewej ręki i szyi

Czynniki chemiczne uwalniane z niedokrwionego

mięśnia sercowego odpowiedzialne za wystąpienie bólu

– bradykinina, adenozyna, jony potasowe, jony

wodorowe

57

Postacie choroby niedokrwiennej

Pierwotne zatrzymanie
serca

Dławica piersiowa



Stabilna



Niestabilna



Prinzmethala

Zawał serca

Niewydolność krążenia

Niemiarowość krążenia

58

Nadciśnienie tętnicze

Choroba układu krążenia, w której w naczyniach

tętniczych panuje podwyższone ciśnienie krwi. O

nadciśnieniu tętniczym mówimy wówczas gdy podczas

kilkakrotnych pomiarów, dokonywanych w spoczynku,

ciśnienie przekracza wartości graniczne uznane za

prawidłowe. Za wartość graniczną uznaje się ciśnienie

140/90 mm Hg.

59

Klasyfikacja ci

ś

nienia t

ę

tniczego [mm Hg] wg

PTNT

Ci

ś

nienie

skurczowe
(mmHg)

Ci

ś

nienie

rozkurczowe
(mmHg)

Ci

ś

nienie optymalne

< 120

< 80

Ci

ś

nienie prawidłowe

120 - 129

80 - 84

Ci

ś

nienie wysokie prawidłowe

130 - 139

85 - 89

Nadci

ś

nienie stopie

ń

1 - łagodne

140 - 159

90 - 99

Nadci

ś

nienie stopie

ń

2 - umiarkowane 160 - 179

100 - 109

Nadci

ś

nienie stopie

ń

3 - ci

ęż

kie

≥

180

≥

110

Nadci

ś

nienie izolowane skurczowe

≥

140

< 90

Nadci

ś

nienie izolowane rozkurczowe

< 140

≥

90

60

Nadciśnienie pierwotne (samoistne,

idiopatyczne)



Występuje u 95% chorych z nadciśnieniem



Przyczyna niewyjaśniona



Występuje szczególnie często przy towarzyszącej

nadwadze i gdy inni członkowie rodziny cierpią na to

schorzenie

11

61

Nadciśnienie wtórne

Występuje u pozostałych 5% chorych

Jest spowodowane schorzeniem organicznym -

nadczynność tarczycy, choroby nerek,

hiperaldosteronizm, zwężenie tętnicy nerkowej

62

Patomechanizm nadciśnienia tętniczego

Wzrost oporu obwodowego

Zwiększenie aktywności układu współczulnego

Zwiększenie reaktywności naczyń tętniczych na związki

kurczące – noradrenalina, adrenalina, angiotensyna II,

wazopresyna

Zwiększenie aktywności układu renina-angiotensyna-

aldosteron

63

Powikłania nadciśnienia tętniczego



choroba niedokrwienna i zawał mięśnia sercowego



udar mózgu



retinopatia - uszkodzenie siatkówki w wyniku nadciśnienia



przyspieszenie rozwoju zmian miażdżycowych w tętnicach



niewydolność nerek



tętniak rozwarstwiający aorty

64

LEKI MOCZOPĘDNE

65

Mechanizmy zwiększania ilości wydalanego

moczu

Podwyższenie ciśnienia krwi

Rozszerzenie naczyń nerkowych i zwiększenie ilości

przepływającej krwi

Zwiększenie ilości wody w organizmie

Zwiększenie przesączania w kłębuszkach nerkowych

Zahamowanie wchłaniania zwrotnego w nerkach

66

Schemat nefronu

12

67

Mechanizmy działania leków moczopędnych

Hamowanie transportu czynnego sodu w kanaliku

Zwiększenie przesączania kłębuszkowego

68

Skuteczność leków moczopędnych

Maksymalna ilość sodu wydalonego pod jego wpływem,

wyrażona jako odsetek ilości sodu w przesączu

pierwotnym

69

Podział leków moczopędnych

Leki modyfikujące transport kanalikowy

1.

O wysokiej efektywności (do 25-30%)– diuretyki

pętlowe:



Pochodne sulfonamidowe – furosemid, torasemid,
bumetanid, piretanid



Pochodne kwasu fenoksyoctowego – kwas
etakrynowy



Związki organiczne rtęci - mersalil

70

Podział leków moczopędnych

Leki modyfikujące transport kanalikowy

2.

O umiarkowanej efektywności (do 15 %):



Pochodne benzotiazydyny = tiazydy – chlorotiazyd,
hydrochlorotiazyd



Związki tiazydopodobne – chlortalidon, klopamid,
indapamid

71

Podział leków moczopędnych

Leki modyfikujące transport kanalikowy

3.

O śladowej efektywności (poniżej 5 %):



Diuretyki oszczędzające potas – spironolakton,
triamteren, amilorid



Inhibitory anhydrazy węglanowej - acetazolamid

72

Podział leków moczopędnych

Inne leki moczopędne



Diuretyki osmotyczne



Środki pochodzenia roślinnego

13

73

Inhibitory anhydrazy węglanowej -

acetazolamid



Stosowane głównie do hamowania aktywności anhydrazy

poza nerkami



Zahamowanie anhydrazy w kanaliku bliższym prowadzi do

niedoboru jonów wodorowych i wodorowęglanowych, co

uniemożliwia wymianę sód – wodór i powoduje

zwiększenie ilości wydalanego sodu

74

Inhibitory anhydrazy węglanowej -

acetazolamid

Działanie ustaje po kilku dniach z powodu rozwoju

mechanizmów kompensacyjnych

Stosowany w leczeniu jaskry, jako lek uzupełniający w

leczeniu zasadowicy, zapobieganiu chorobie górskiej,

wspomagająco w leczeniu padaczki

75

Tiazydy - hydrochlorotiazyd



Podstawowe i często stosowane leki moczopedne



Działają w końcowym odcinku pętli nefronu i
początkowej części kanalika dalszego



Mechanizm działania – hamowanie zwrotnego
wchłaniania jonu chlorkowego, co prowadzi do
zatrzymania w kanaliku sodu i wody



Działanie pozanerkowe – rozkurczające na mięśniówkę
gładką naczyń

76

Tiazydy - hydrochlorotiazyd

Farmakokinetyka

– dobrze wchłaniają się z przewodu

pokarmowego i są podawane tylko tą drogą

77

Tiazydy - hydrochlorotiazyd

Działania niepożądane:



Reakcje nadwrażliwości



Hiponatremia i hipowolemia



Hipokaliemia!!!



Hipomagnezemia



Hiperkalcemia



Hiperglikemia i hiperlipidemia

78

Tiazydy - hydrochlorotiazyd

Wskazania:



Łagodna i umiarkowana niewydolność serca u chorych z
wydolnymi nerkami



Obrzęki, również pochodzenia nerkowego i
wątrobowego



Nadciśnienie



Hipokalcemia i hiperkalciuria

14

79

Leki tiazydopodobne

Indapamid:



Hamuje wchłanianie zwrotne sodu w kanalikach bliższych i

korowej części kanalików dalszych



Hamuje transport wapnia w komórkach mięśni gładkich – działa

rozkurczająco na naczynia



W małych dawkach działa hipotensyjnie, przy niewielkim

działaniu moczopędnym



Nie zaburza metabolizmu lipidów i węglowodanów

80

Leki tiazydopodobne

Indapamid:



Wskazania – nadciśnienie pierwotne, niewydolność serca



Może konkurować z jodem o białka wiążące surowicy –

przeciwwskazany przy zaburzeniach czynności tarczycy

Klopamid

:

Działanie podobne do hydrochlorotiazydu
Częsty składnik preparatów złożonych

81

Diuretyki pętlowe - furosemid



Mechanizm działania – hamowanie resorpcji zwrotnej

jonu chlorkowego i wtórnie wchłaniania jonu sodowego



Miejsce działania – wstępujący odcinek pętli nefronu



Dodatkowo może nasilać syntezę prostaglandyn i

przepływ kłębuszkowy

82

Diuretyki pętlowe - furosemid

Wskazania



Lek pierwszego rzutu w leczeniu stanów nagłych – gwałtowne
działanie i krótki czas działania



Ostra niewydolność lewokomorowa



Ciężkie postacie przewlekłej niewydolności krążenia



Ciężka niewydolność nerek z obrzękami



Nadciśnienie oporne na tiazydy



Diureza forsowana w leczeniu zatruć

83

Diuretyki pętlowe - furosemid

Działania niepożądane:



Reakcje nadwrażliwości – pochodna sulfonamidowa!!!



Hiponatremia i hipowolemia



Hipokaliemia!!!



Hipomagnezemia



Hipokalcemia



Hiperglikemia i hiperlipidemia



Działanie ototoksyczne!!!

84

Diuretyki pętlowe - torasemid



Działanie zbliżone do furosemidu



Działa silniej moczopędnie, ma dłuższy czas działania



Powoduje mniejsze zaburzenia wodno - elektrolitowe

15

85

Diuretyki pętlowe – kwas etakrynowy



Działanie zbliżone do furosemidu



Znacznie bardziej toksyczny od furosemidu, może
powodować nieodwracalne uszkodzenia słuchu, a także
uszkodzenie szpiku kostnego



Stosowany wyłącznie w zastępstwie furosemidu u
chorych z nadwrażliwością na sulfonamidy

86

Diuretyki oszczędzające potas - spironolakton



Syntetyczny steroid o budowie podobnej do
aldosteronu – działa jako antagonista aldosteronu w
kanaliku dalszym, hamując wymianę jonu sodowego na
potasowy



Dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego



Działanie związane z istnieniem czynnego metabolitu –
kanrenon o długim czasie półtrwania

87

Diuretyki oszczędzające potas - spironolakton



Działania niepożądane

– hiperkaliemia, hirsutyzm,

indukuje enzymy mikrosomalne wątroby, działa
antyandrogennie, w badaniach na zwierzętach działanie
kancerogenne



Wskazania

– hiperaldosteronizm; w skojarzeniu z

innymi lekami moczopędnymi, gdy są one nieskuteczne

88

Diuretyki oszczędzające potas – triamteren i

amilorid



Pseudoantagoniści aldosteronu

– zmniejszają

przepuszczalność błony komórkowej dla sodu w
kanaliku dalszym i końcowym



Wskazania

– najczęściej w skojarzeniu z diuretykami

tiazydowymi w celu zmniejszenia strat potasu

89

Diuretyki osmotyczne

rozpuszczalne w wodzie nieelektrolity, nieaktywne

farmakologicznie,

swobodnie

przesączane

i

niewchłaniane zwrotnie w nerce

powodują wzrost ciśnienia osmotycznego w świetle

kanalika, co utrudnia resorpcję wody, zwiększając

diurezę proporcjonalnie do ilości przesączonego leku

nawet przy dużym spadku przepływu nerkowego i

ograniczonej filtracji jako jedyne mogą utrzymać diurezę

90

Diuretyki osmotyczne - mannitol



Polisacharyd niemetabolizowany w organizmie i

niewchłaniany z przewodu pokarmowego



Działanie dwufazowe



Wskazania – stany obniżonego ciśnienia tętniczego i

ostre zmniejszenie przesączania kłębuszkowego

16

91

Diuretyki osmotyczne - mannitol

Wskazania



stany obniżonego ciśnienia tętniczego i ostre

zmniejszenie przesączania kłębuszkowego



Zapobieganie obrzękowi mózgu (faza krążeniowa)



Zmniejszenie ciśnienia w gałce ocznej przed zabiegami

chirurgicznymi



Diureza forsowana w zatruciach

92

Roślinne leki moczopędne

Kłącze perzu, korzeń wilżyny, korzeń lubczyku, korzeń

podróżnika, liście pokrzywy, liście brzozy, ziele skrzypu

Nasilając przesączanie kłębuszkowe miernie zwiększają

ilość wydalanego moczu

Stosowane w preparatach ziołowych np. Fitolizyna,

Urogran, Urosan

Stosowane głownie w profilaktyce kamicy nerkowej