Leki oryginalne i generyczne

Zagrożenia związane ze

stosowaną farmakoterapią w

różnych grupach pacjentów

oraz planowanie działań

prewencyjnych.

Ewa Jaźwińska-Tarnawska

Katedra i Zakład Farmakologii

Klinicznej

Określenia

Lek oryginalny= Lek innowacyjny= Lek

referencyjny

Lek generyczny = Lek synonimowy= Lek

odtwórczy

Lek oryginalny

• lek nowatorskiego producenta,
• lek po raz pierwszy na świecie dopuszczony

do dystrybucji (zwykle jako lek
opatentowany) w oparciu o

udokumentowaną:

 skuteczność terapeutyczną,
 bezpieczeństwo stosowania,
 jakość.

Lek generyczny

• lek będący zamiennikiem leku oryginalnego,

• lek zawierający tę samą substancje czynną.

Leki generyczne

, aby mogły być wprowadzone do

obrotu, muszą mieć udowodniony :

• ten sam skład, muszą zawierać tę samą ilość

substancji aktywnej.

Mogą zawierać jednak inne

substancje pomocnicze, pod warunkiem, że nie

zmieniają one właściwości leku i nie wpływają na

skuteczność

• tę samą postać,
• tę samą dostępność biologiczną (biodostępność)
• takie samo działanie farmakologiczne

Lek generyczny

Przed wprowadzeniem na rynek leku

generycznego poddaje się go
badaniu:

• dostępności farmaceutycznej,
• dostępności biologicznej
• oraz biorównoważności

Równoważność

farmaceutyczna

Równoważność farmaceutyczna

określa

sytuację, w której porównywane leki;

• zawierają taką samą ilość środka

leczniczego

• w takiej samej (lub zasadniczo podobnej -

np. tabletki, kapsułki) postaci leku,

• odpowiadają tym samym porównywalnym

normom,

• i które przeznaczone są do podawania taką

sama drogą.

Równoważność

farmaceutyczna

c.d.

Równoważność farmaceutyczna

NIE

warunkuje

równoważności terapeutycznej

gdyż:

• różnice w zakresie substancji uzupełniających i
• procesu produkcyjnego
mogą powodować różnice:
• w rozpuszczaniu,
• oraz biodostępności,
a w konsekwencji w działaniu środka

farmaceutycznego

Dostępność biologiczna

określa szybkość i stopień
wchłaniania substancji
leczniczej z preparatu
farmaceutycznego

Parametry charakteryzujące

dostępność biologiczną

• pole powierzchni pod krzywą

zmian stężenia leku w czasie (Area
Under the Curve -

AUC

• stężenie maksymalne

max

• czas

, po którym jest obserwowane

stężenie maksymalne

max

Czynniki związane

z organizmem

przyjmującym

lek wpływające na dostępność

biologiczną

• wiek,
• stan fizjologiczny,
• stopień wypełnienia żołądka,
• choroby,
• równoczesne stosowanie innych leków,
• rodzaj pokarmu,
• rytm dobowy,
• droga podania leku.

Czynniki związane

ze stosowanym

lekiem

wpływające na dostępność

biologiczną

• postać chemiczna i fizyczna leku,
• wielkość cząsteczek substancji

leczniczej,

• postać krystalograficzna,
• obecność substancji pomocniczych.

Wpływ stanów patologicznych na

kinetykę leków

• Choroby przewodu pokarmowego

• Choroby układu krążenia
• Niewydolność wątroby
• Niewydolność nerek

• Inne stany patologiczne

Biorównoważność

• brak

znaczącej

różnicy w dostępności biologicznej

czynnych składników leku, w miejscu ich działania, po
podaniu leków w tej samej dawce i postaci.

• badania biorównoważności przeprowadza się w celu

porównania leku generycznego i oryginalnego.

• badania te polegają na podawaniu leku oryginalnego i

badanego

grupie zdrowych ochotników

(z wyjątkiem

leków toksycznych, np. cytostatyków) i określaniu
stężenia substancji czynnej w określonych odstępach
czasu, w ściśle określonych, standaryzowanych
warunkach.

Dwa preparaty są biorównoważne, jeśli

uzyskują

podobne profile stężenia

leku w czasie

Jednakże prawdziwa biorównoważność

oznacza, że dwa różne leki wywierają ten

sam wpływ na indywidualnego pacjenta,

ale to zwykle nie jest mierzone

Równoważność terapeutyczna

Dwa środki są równoważne

terapeutycznie, jeżeli są;

• równoważne farmaceutycznie i
• jeżeli po ich podaniu w takiej samej

dawce ich efekty zarówno w

zakresie

skuteczności jak i bezpieczeństwa

są takie, jak można było oczekiwać na
podstawie odpowiednich badań.

Przykładowe zasady odczytywania kodu

kategoryzacji leku generycznego w systemie

amerykańskim

Lek odtwórczy /lek

oryginalny

Zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej

producent leku odtwórczego musi wykazać
jego zasadnicze podobieństwo do leku już
dostępnego komercyjnie, a więc

lek

odtwórczy musi mieć tę samą ilość i
rodzaj czynnego składnika, tę samą
drogę podania i tę samą skuteczność
terapeutyczną,

wykazaną

biodostępnością

, co lek oryginalny

Zawartość leku

odtwórczego

• Identyczność substancji czynnej w obydwu preparatach

NIE

oznacza, że lek oryginalny i zamiennik zawsze będą

tak samo wpływały na pacjenta - substancje nie są tymi
samymi preparatami.

• Środki wypełniające, stabilizujące i zanieczyszczenia,

które wchodzą - obok substancji czynnej - w skład
generyku są oczyszczane i syntezowane odmiennymi
metodami.

• Suma różnic może mieć wpływ na

skuteczność

działania leku, jak i

większą częstotliwość

występowania

efektów niepożądanych

Dostępność rynkowa leków

generycznych w Polsce

W Polsce na prośbę pacjenta

farmaceuta ma obowiązek wydać lek
generyczny w tej samej dawce i
odpowiedniej ilości, niezależnie od
tego, czy na recepcie widnieje nazwa
międzynarodowa czy handlowa leku.

Znaczenie leków generycznych w

służbie zdrowia

• są do dyspozycji po

niższej cenie

• dzięki temu

zwiększają dostępność do nowoczesnych

leków. (generyki są dostępne po cenie od 20% do 80%
niższej w porównaniu z cenami leków oryginalnych),

• wspierają innowację i współzawodnictwo

, ponieważ są

konkurencyjne dla produktów oryginalnych (gdyby lek
oryginalny miał pozycję monopolistyczną, nie byłoby
powodów do kolejnych innowacji)

• między generykami a lekami oryginalnymi nie ma

żadnych rozbieżności ???

Znaczenie leków generycznych w

służbie zdrowia c.d.

• konsekwencją braku możliwości finansowych wykupienia

przez pacjenta leku oryginalnego może być

nieregularne

przyjmowanie leków,

• obecność leków generycznych na rynku

zwiększa

dostępność farmakoterapii

• wspierają innowację i współzawodnictwo,

• rozpowszechnione używanie generycznych

odpowiedników

prowadzi do oszczędności

(???), które

można wykorzystać do szerszego używania droższych

oryginalnych leków tam, gdzie rzeczywiście jest taka

potrzeba.

W jaki sposób zapewnione jest

bezpieczeństwo i skuteczność

odpowiedników generycznych

• przed wprowadzeniem na rynek każdy lek musi przejść przez proces

rejestracji.

• podczas procesu rejestracji oceniane jest bezpieczeństwo, jakość i

skuteczność leku.

• oznacza to że jeżeli lek jest zarejestrowany, to jego

bezpieczeństwo, skuteczność oraz jakość

są potwierdzone przez

prawo.

• podczas procesu rejestracji obowiązują kryteria identyczne dla

generycznych odpowiedników jak i dla leków oryginalnych.

• rejestracja jest ważna przez 5 lat,
• w ciągu tego okresu producent ma obowiązek oceny bezpieczeństwa

preparatu

nie tylko własnego, ale także wszystkich innych

zawierających taką samą substancję czynną

. Warunkiem

przedłużenia rejestracji jest przedstawienie całościowego raportu z
całego okresu dotyczącego bezpieczeństwa stosowania.

Czy identyczny skład

leku generycznego

gwarantuje takie samo

działanie jak leku

oryginalnego????

Różnice działania mogą

wynikać z:

• różnych czynników zewnętrznych działających na organizm,
• czynników „wewnętrznych”, które determinują zmienność

wewnątrzosobniczą (u tego samego osobnika) odpowiadającą
za to, że ten sam lek podany tej samej osobie po raz kolejny
będzie działał inaczej niż przy pierwszym podaniu.

• (a) stale zmieniającej się, dynamicznej (zależnej od pory dnia,

poziomu hormonów, itd. itd.) aktywności receptorów, enzymów,
itd., a także z

• (b) różnego wchłaniania leku, które u każdego z nas nie jest

raz na zawsze takie samo, ale zmienia się w czasie (ten sam
lek może u tej samej osoby wchłaniać się nieco inaczej przy
drugim podaniu

)

Dlaczego zdrowy ochotnik???

• badanie biodostępności musi posiadać maksymalną

czułość

w wykrywaniu różnic

(a nie zgodności) we wchłanianiu

aktywnej substancji z jelit do krwioobiegu

• ważne aby wszystkie mechanizmy odpowiadające za

transport cząsteczek aktywnych przez ścianę jelita, tj. enzymy
w komórkach nabłonka jelitowego, białka transportujące
zarówno „do” wewnątrz jak i na zewnątrz (do światła jelita)
oraz inne, np. inhibitory tych enzymów i transporterów
zawarte w komórkach były obecne

• zdrowy, młody osobnik z normalną, prawidłową ścianą jelita

jest najlepszym kandydatem do badania biorównoważności

Zdrowy ochotnik????

• wątpliwość czy młode, zdrowe osoby są właściwą

grupą do badań porównawczych leków,

• istnieje teoretycznie możliwość, że leki biorównoważne

u młodych dorosłych nie będą wykazywały podobnej
biodostępności, a co za tym idzie, skuteczności
terapeutycznej i bezpieczeństwa u osób starszych,
stanowiących grupę docelową dla wielu leków,

• podobne problemy mogą być związane ze

stosowaniem leków generycznych w populacji
pediatrycznej

W badaniu

biorównoważności

chodzi
o wykrycie różnic

wykrycie różnic

we wchłanianiu

NIE

różnic w działaniu

, ponieważ

aktywna substancja jest taka sama w
obu lekach.

Jaka jest dopuszczalna różnica pomiędzy

wchłanianiem leku generycznego i

oryginalnego?

• różnica we wchłanianiu (biodostępności) pomiędzy lekiem

oryginalnym a generykiem nie może przekroczyć 20%,

nie może przekroczyć 20%,

• co

obejmuje zarówno potencjalne różnice we

wchłanianiu

pomiędzy generykiem i oryginalnym, jak i

wielkość zmienności wewnątrzosobniczej

•

Laik myśli

Laik myśli, że lek generyczny może się różnić od
oryginalnego o 20%,

• Specjalista powie, że w tych 20% mieści się nie tylko

różnica (o ile istnieje) pomiędzy wchłanianiem leku
oryginalnego i generycznego, ale także zmienność
wewnątrzosobnicza i błąd pomiaru (też ważny element
badania).

Prof.J Spławiński

Badanie biorównoważności to badanie
wielkości i szybkości wchłaniania tej
samej substancji aktywnej i nie jest

nie jest

to badanie jej innych cech

Wchłania się do krążenia nie tabletka
(różna w leku oryginalnym i
generycznym), ale wyłącznie
cząsteczki substancji aktywnej – a ta
jest taka sama!

Podstawy badań biorównoważności są
ujednolicone w całej Europie na podstawie
dyrektywy unijnej i Note for Guidance, CPMP
(Londyn 2001).

Lek generyczny oczami pacjenta i

lekarza

• Większość respondentów (83%)

nie widzi różnic

jakościowych między

lekiem oryginalnym a jego polskim odpowiednikiem, zaś 8% uważa, że

polskie mogą być nawet lepsze.

• Prawie połowa lekarzy nie

rozmawia z pacjentami o cenie

przepisywanych leków. Często lub zwykle robi to zaledwie 17% lekarzy.

• Respondenci, z którymi lekarz nie rozmawiał o cenie leku, stosunkowo

rzadko (24%) prosili o wypisanie tańszego leku.

• Pacjenci

, z którymi lekarz rozmawiał o cenie leku i możliwości zapisania

tańszego, w

większości przypadków wybierali leki tańsze

(84%).

• Respondenci, wybierając tańszy lek,

zwykle kierowali się względami

ekonomicznymi

• Pacjenci,

wybierając droższe leki, kierowali się przede wszystkim

opinią lekarza o wyższej skuteczności drogich leków

(42%) – z

roku na rok wzrasta rola lekarza jako czynnika wyboru droższego leku.

Lek generyczny oczami pacjenta i

lekarza

• Większość respondentów (85%) zrealizowało w całości recepty

przepisane im podczas ostatniej wizyty.

Zaledwie 0,3%

pacjentów nie realizuje recept w ogóle z powodu braku

pieniędzy, a 5,7% wykupuje – z powodów finansowych –

tylko część przepisanych leków

(na przestrzeni lat widać

wyraźną tendencję spadkową, ale nadal odsetek ten jest zbyt

duży!).

• Prawie

połowa osób

, które nie miały pieniędzy na wykupienie

leków

nie zapytała o możliwość wydania tańszego leku

, a

aptekarz nie poinformował ich o takiej możliwości, 33% – zapytała

i dowiedziała się, że tańsze leki są mniej skuteczne, zaś 16% – że

nie ma już tańszych niż przepisane przez lekarza.

• Spośród osób, które w aptece zamieniły lek na tańszy, 27%

poprosiło aptekarza o taką zamianę, 30% zapytało farmaceutę o

taką możliwość, a w 36% przypadków z inicjatywą zamiany

wyszedł aptekarz.

• Według respondentów głównymi przyczynami różnic w cenach

leków zagranicznych i ich polskich odpowiedników są: płacenie za

markę producenta oraz koszty transportu i

Każda zamiana leku, nawet jeśli

substancja lecznicza pozostaje

identyczna, niesie ze sobą

wzrost

ryzyka wystąpienia działań

niepożądanych

, których koszt musi

być uwzględniony w szacowaniu

kosztów leczenia (Hellstrom i

Rudholm 2004).

Leki oryginalne i

odtwórcze a leczenie

padaczki

Leki oryginalne i generyczne w

leczeniu

padaczki

• w leczeniu padaczki stosuje się

zarówno leki innowacyjne, jak
też odtwórcze,

• większa popularność tej drugiej

grupy leków

Czy zastępowanie leków innowacyjnych lekami

generycznymi jest bezpieczne i korzystne dla

pacjentów?

• istnieją liczne publikacje wskazujące na możliwość

wystąpienia poważnego ryzyka

pogorszenia

stanu chorego

przy zamianie preparatu

oryginalnego na preparat generyczny, także
odwrotnie lub jednego preparatu generycznego na
inny

• liczne badania przynoszą sprzeczne wyniki, z tym

że

większa liczba badań

wskazuje na

nierównoważność zamiany

leku niż na

równoważność

Czy zastępowanie leków innowacyjnych lekami

generycznymi jest bezpieczne i korzystne dla

pacjentów c.d.

Czynniki ryzyka niebezpieczeństwa

terapeutycznej

nierównoważności

odniesieniu do leków generycznych

• słaba rozpuszczalność w wodzie,
• nieliniowa farmakokinetyka,
• wąski przedział terapeutyczny stężenia w

osoczu.

Czy zastępowanie leków innowacyjnych

lekami generycznymi jest bezpieczne i

korzystne dla pacjentów c.d.

Zamiana preparatu oryginalnego na

generyk może:

• w niektórych przypadkach powodować

nawrót napadów padaczkowych,

• powodować pojawienie się objawów

toksycznych.

Czy zastępowanie leków innowacyjnych lekami

generycznymi jest bezpieczne i korzystne dla

pacjentów c.d.

Na biodostępność i biorównoważność

mają wpływ:

• nie tylko fizykochemiczne właściwości substancji

leczniczej i postać leku,

• ale także stan fizjologiczny pacjenta,
• wiek,
• czynniki farmakogenetyczne,
• współistniejące zaburzenia czynności układu

pokarmowego, nerek, wątroby, zaburzenia
hormonalne i

• interakcja z innymi lekami.

Czy zastępowanie leków innowacyjnych lekami

generycznymi jest bezpieczne i korzystne dla

pacjentów c.d.

Odmienność biodostępności

danego leku oryginalnego i

generycznego, wynikająca z różnic szybkości i stopnia
wchłaniania z przewodu pokarmowego substancji czynnej

substancji czynnej

jest w

dużej mierze związana:
• ze słabą rozpuszczalnością leku w roztworach wodnych

oraz

• z technologią jego postaci
• ze stosowaniem wolnego leku lub soli,
• z wielkością cząstek leku,
• z różnicą stereochemiczną czynnej substancji np.

enancjomeria,

• z ciśnieniem i innymi warunkami formowania postaci leku.

Czy zastępowanie leków innowacyjnych lekami

generycznymi jest bezpieczne i korzystne dla

pacjentów c.d.

Ważną rolę odgrywają też

substancje

pomocnicze

pomocnicze, tj. wiążące, wypełniające
czy też ułatwiające rozpuszczanie leku.

Chociaż skład substancji pomocniczych

może być taki sam jak w leku oryginalnym,
to obecność np. laktozy lub glutenu może
zaburzać motorykę jelit i wchłanianie leku
u niektórych pacjentów.

Czy zastępowanie leków innowacyjnych lekami

generycznymi jest bezpieczne i korzystne dla

pacjentów c.d.

Technologia postaci leku warunkuje:
• z jednej strony szybkość jego uwalniania się z

tabletki lub kapsułki i jego wchłaniania,

• a z drugiej - odporność na warunki przechowywania i

szybkość procesu starzenia się leku.

Zatem lek odtwórczy może cechować

inna odporność

na warunki przechowywania

niż lek oryginalny.

Różnice

w kształcie, kolorze i innych cechach

zewnętrznych leku mogą też wpływać
niekorzystnie na nastrój pacjenta i jego
stosunek do leczenia

Ocena biodostępności

Ocenę biodostępności leku dokonuje się po podaniu

pojedynczej dawki

dawki

, co wprawdzie ułatwia ocenę

różnic w szybkości i stopniu absorpcji leku, ale

nie daje pełnej możliwości oceny jego

stężenia po podaniu wielokrotnym

Podanie jednorazowe nie uwzględnia kumulowania

się czynnych metabolitów leku

czynnych metabolitów leku

Na podstawie analizy ankiet, na które odpowiedziało 301

neurologów, stwierdzono, że:

• w

wyniku zamiany

leku oryginalnego na lek odtwórczy

ogółem 81,4%

neurologów, obserwowało

wzrost liczby napadów

padaczki

(67,8%)

lub objawów toksycznych (56%).

• w przypadku zamiany

jednego leku odtwórczego na inny

odtwórczy

odsetki te wynosiły odpowiednio 32,5% i 26,6%.

preparatów preparatami generycznymi jest opłacalne.

Czy zastępowanie leków innowacyjnych lekami

generycznymi jest bezpieczne i korzystne dla

pacjentów c.d. ankieta

Spowodowało to:

• dodatkowe konsultacje,
• wizyty w gabinecie i pogotowiu oraz hospitalizacje.

Wyliczony koszt z tego tytułu wyniósł 675 004 dolary -

głównie z powodu dodatkowych hospitalizacji

Autor ankiety uważa, że wynik ten podważa
oczekiwania, że zastępowanie oryginalnych preparatów
preparatami generycznymi jest opłacalne.

Czy zastępowanie leków innowacyjnych lekami

generycznymi jest bezpieczne i korzystne dla

pacjentów c.d. ankieta

W jakich szczególnych przypadkach, dotyczących

padaczki,

NIE powinno

się zastępować leków

oryginalnych generykami

• u chorych z przewlekłą padaczką,

• u chorych z optymalnie kontrolowanymi napadami,

bez objawów niepożądanych, którzy otrzymują
maksymalne dawki leku lub leków lub bliskie górnej
granicy,

• u pacjentów z długotrwałą remisją napadów -

zarówno z padaczką przewlekłą jak i nowo
zdiagnozowaną - w okresie stosowania niewielkiej
dawki LPP lub w okresie jej zmniejszania.

W jakich szczególnych przypadkach,

dotyczących padaczki,

NIE powinno

się

zastępować leków oryginalnych generykami

Faktyczne różnice w biodostępności leków

przeciwpadaczkowych

mogą być jeszcze

większe

w przypadku:

• chorych w podeszłym wieku,

• z niewydolnością serca,

• ze współistniejącymi zaburzeniami przewodu

pokarmowego i nerek,

• niewydolnością wątroby,

• zaburzeniami hormonalnymi
• czy z rzadkimi polimorfizmami enzymów z grupy

cytochromu P-450

W jakich szczególnych przypadkach,

dotyczących padaczki,

NIE powinno

się

zastępować leków oryginalnych generykami

Istnieją farmakokinetyczne i biofarmaceutyczne

podstawy dla

przewidywalnego ryzyka

zastępowania jednego preparatu drugim także u
osób;

• ze zmienioną farmakokinetyką,
• u noworodków,
• dzieci, ludzi po 65. roku życia,
• kobiet w ciąży i w okresie przedmiesiączkowym,
• a także u chorych - niezależnie od wieku - z

zaburzeniami wchłaniania, metabolizmu i wydalania.

Padaczka- kiedy można zastosować

zamienniki?

• u chorych z nowo zdiagnozowaną padaczką można leczenie

rozpocząć preparatem oryginalnym lub generykiem właściwie

dobranym

• można również przyjąć możliwość zamiany preparatu

oryginalnego na preparat generyczny, jeśli nie jest zagrożone

bezpieczeństwo lub terapeutyczna skuteczność

dotychczasowego leczenia,

• nie należy natomiast zamieniać leków, gdy nie ma

szczególnych powodów ku temu,

• w każdym wypadku lekarz powinien znać informacje o

każdym preparacie generycznym, dotyczące jego

biodostępności, czasu stężenia maksymalnego i innych

cech farmakokinetycznych????

• Bardzo istotne jest, aby farmaceuci nie zamieniali jednego

preparatu na inny, np. tańszy bez zgody lekarza (ale

bez zgody lekarza (ale

ustawa mówi inaczej).

Zamiana leku na lek

• Aktualnie, farmaceuta proponujący pacjentowi zamianę leku lub

dokonujący arbitralnie takiej zamiany,

nie ma żadnej realnej

możliwości oceny skutków swoich działań

• Warto pamiętać, że każda zamiana w aptece leku

zaordynowanego przez lekarza

jest decyzją terapeutyczną

, u

której podstaw powinna leżeć

znajomość stanu zdrowia

pacjenta, dane z wywiadu i badania lekarskiego

• W kontekście optymalnej farmakoterapii chorób przewlekłych

(np. nadciśnienie, astma, padaczka, cukrzyca, schizofrenia)

warto dodać, że częste zamiany leku na inny lek zawierający tę

samą substancję czynną jest działaniem,

które może

utrudnić, a nawet uniemożliwić, racjonalną kontrolę

farmakoterapii

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Leki oryginalne i generyczne różnice i podobieństwa
Leki oryginalne a generyczne
Leki oryginalne i generyczne różnice i podobieństwa
LEKI GENERYCZNE A LEKI ORYGINALNE
W 1 Leki oryginalne i odtwórcze
3 I 2012 farmakoterapia leki generyczne i innowacyjne
15 Leki moczopdne, Dokumenty Oryginalne
13 Leki inotropowe, Dokumenty Oryginalne
Zmiany porejestracyjne oraz leki generyczne
14 LEKI STOSOWANE W ASTMIE OSKRZELOWEJ, Dokumenty Oryginalne
Leki generyczne w praktyce lekarza rodzinnego
Leki w fizjot 2 akt
88 Leki przeciwreumatyczne część 2

więcej podobnych podstron