11.04.2008

LEKI STOSOWANE W ASTMIE OSKRZELOWEJ

Astma oskrzelowa- szerokie pojęcie obejmujące stany patologiczne, w których dochodzi do nagłego zwężenia oskrzeli. Zwężenie światła jest spowodowane przez: skurcz mięśni gładkich ścian, nadmierną ilość wydzieliny i obrzęk błony śluzowej.

W przebiegu wszystkich przewlekłych postaci astmy zawsze występuje w oskrzelach stan zapalny. Skurcz oskrzeli może być spowodowany przez: alergeny, czynniki fizyczne, zakażenia, czynniki psychiczne, leki (NSAID, beta-adrenolityki, inne).

W leczeniu astmy oskrzelowej stosuje się:

1. leki rozkurczające mięśniówkę oskrzeli: beta-adrenomimetyki, spazmolityki bezpośrednie, cholinolityki

2. leki działające zapobiegawczo: kromony, glikokortykosteroidy, przeciwleukotrienowe

3. leki wspomagające

Ad. 1.

a) beta-adrenomimetyki (Salbutamol; fenoterol)

Salbutamol → wybiórczy beta-adrenomimetyk. Słabiej pobudza czynność serca niż izoprenalina lub orcyprenalina, które pobudzają receptor β₁ znajdujący się w sercu. Stosowane są najczęściej wziewnie.

Fenoterol → słabiej działa na serce i dłużej po podaniu wziewnym (8 h). Można rzadziej stosować.

Te leki można stosować dożylnie. U dzieci i ludzi w podeszłym wieku beta-adrenomimetyki można podawać w sposób pośredni, początkowo rozpylając lek do specjalnego pojemniczka. Zaletą jest możliwość pobierania leku w postaci aerozolu przy kolejnych spokojnych wdechach.

W ciężkich napadach beta-adrenomimetyki podawane są przez nebulizatory przepływowe.

W leczeniu astmy można również stosować je w postaci proszku podawanego do oskrzeli za pomocą specjalnych urządzeń. Chory za pomocą własnego wdechu rozpyla dawkę leku. Droga dożylna jest wykorzystywana w stanie zagrożenia życia.

B-adrenomimetyki podaje się systematycznie, ale tylko w wtedy, gdy występują duszności. Zapobiega się rozwojowi tolerancji na lek.

Salmeterol → nowa generacja o przedłużonym działaniu, przy zaawansowanej astmie → 2 x na dobę

b) Spazmolityki bezpośrednie (teofilina, Aminofilina)

Teofilina → metyloksantyna

Aminofilina → pochodna teofiliny → we krwi rozpada się na teofilinę

W niewydolności serca i wątroby należy zmniejszyć dawkę teofiliny.

U chorych powyżej 65 roku życia należy zmniejszyć dawkę o 25 %.

Działania niepożądane: bóle wieńcowe, zaburzenia rytmu serca, spadek RR, pobudzenie psychoruchowe, bezsenność, drgawki, nasila choroby żołądka (doustne). Należy unikać łączenia iv. Z lekami o charakterze kwasowym.

c) cholinolityki

- mało wartościowe w leczeniu astmy

- powodują zagęszczenie wydzieliny (Atropina)

- Atrovent (bromek ipratropium) → jedyny stosowany w astmie cholinolityk. Wyłącznie w inhalacjach; nie zwiększa również lepkości wydzieliny w drogach oddechowych.

Ad.2.

1. Kromony- hamują napad mastocytów i uwalnianie histaminy. Działają tylko zapobiegawczo. Podawane do drzewa oskrzelowego w postaci proszku lub płynu do inhalacji. Jest to nieprzyjemne. Mało działań ubocznych szczególnie przy kromoglikanie sodowym.

b) Glikokortykosteroidy:

- zapobiegają, a także są stosowane w napadzie

- nasilają działanie beta-adrenonimetyków, znoszą też tachyfilakcję na nie

- mają dużo działań ubocznych

- Budesonid → wziewnie; powikłania miejscowe → grzybicze i bakteryjne zapalenia j. ustnej

- Hydrokortyzon iv. 200-500 mg; powtarzać 200 mg co 4-6 godzin

- prednizon → tylko, gdy zagraża rozwój serca płucnego

c) leki przeciwleukotrienowe → nowa grupa

Ad.3.

a) leki wykrztuśne → bromheksyna, ambroksol (iv., doustnie, wziewnie) + nawodnienie 2 l/ dobę pić

b) leki p/histaminowe

3. chemioterapeutyki→ leczenie zakażeń

d) tlenoterapia

Postępowanie w przypadku zagrażającym życiu napadzie astmy

NZK w przebiegu astmy jest związane z:

- ciężkim skurczem oskrzeli i zamknięciem ich światła wydzieliną śluzową, co prowadzi do asfiksji

- zaburzeniami rytmu spowodowanymi niedotlenieniem, wynikiem działania leków (Aminofiliny, beta-mimetyków) lub zaburzeniami elektrolitowymi

- wzrost ciśnienia w pęcherzykach płucnych i spadek RR tętniczego

- odmą prężną (często obustronną)

Leczenie:

- zastosuj takie FiO₂ w mieszaninie oddechowej, która zapewni saturację ≥ 92 %

- podanie % mg Salbutamolu w nebulizacji, co 20 minut powtarzać

- podanie hydrocortisonu 200 mg iv.

- podanie leków antycholinergicznych (ipratropium 0,5 mg co 4-6 h) w nebulizacji

- siarczan magnezu 2 g (powolny wlew dożylny)

- rozważ podanie salbutamolu iv. (250 μg w powolnym wlewie lub 0,5-1 mg/ h we wlewie)

- podawanie Aminofiliny tylko w ciężkich i zagrażających życiu napadach astmy. Dawka nasycająca 5 mg/kg w 20-30 minutach. Dawka podtrzymująca 500-700 μg/ kg/ h.

- płynoterapia

- przy braku efektu → intubacja (Ketamina+ Scolina) i wentylacja mechaniczna

---