Wyższa Szkoła Bankowa

W Toruniu

KOMUNIKACJA MULTIMEDIALNA

cz. V

dr Barbara Bielicka

[e-mail]

Toruń 2010

Tożsamość uczestnika Sieci Internetu

Różnorodność lansowanych obecnie stylów życia, norm etycznych,

światopoglądów, a przede wszystkim technologii sprawia, że wiek XX
i XXI są często nazywane wiekami kryzysu ludzkiej tożsamości.

W kontakcie ze światem współczesnym człowiek staje wobec

konieczności odkrywania, respektowania własnej tożsamości tym
bardziej, że w ogóle pomijane są normy, wartości oraz podstawowe
zasady postępowania, charakterystyczne dla środowiska społecznego
czy kulturowego.

Tożsamość uczestnika Sieci Internetu

(c.d.)

Pojawienie się sieciowej komunikacji synchronicznej

i asynchronicznej prowadzi do radykalnych transformacji
tożsamości;

Tożsamość uczestnika Sieci Internetu

(c.d.)

Douglas Kellner [1995] wyróżnia trzy podstawowe wzorce tożsamości;

1) tożsamości właściwe dla społeczeństw przednowoczesnych – role

społeczne oraz systemy aksjologiczne definiowały miejsce jednostek

w życiu społecznym;

2) tożsamość charakterystyczna dla społeczeństw nowoczesnych – jest ona

bardziej mobilna, wielostronna i bardziej uświadomiona przez jednostki.

Dzieje się tak w społeczeństwach poddawanych dużemu wpływowi mediów

w tym szczególnie mediów audiowizualnych;

3)

tożsamość ponowoczesna – jest ona jeszcze bardziej niestabilna i krucha

od poprzedniej; jak pisze Kellner jest już przekroczeniem wyborów

dokonywanych wcześniej w sposób nieskrępowany, jest zwielokrotnieniem

tożsamości jednostki, które akceptuje i potwierdza owe chwiejne i ciągle

zmieniające się okoliczności i uwarunkowania”

Tożsamość uczestnika Sieci Internetu

(c.d.)

Ponowoczesność charakteryzuje się skłonnością skupiania się na sobie

w Sieci;

 Jest ona świadomym sposobem oddziaływania „na” oraz „poprzez”

przestrzeń audiawizualności;

To samo stwierdzenie wysuwa inny badacz cyberprzestrzeni Richard

Culter, który samo uczestnictwo w cyberprzestrzeni nazywa

teleobecnością, zaś jej właściwością jest efekt rozpraszania siebie [Culter

R. 1995];

Eugeniusz Wilk interpretuje to jako znalezienie się w nowej sytuacji

komunikacyjnej, gdzie tworzy się nowa jakość „treści wewnętrznych” czy

też inaczej „internalizowanych i akceptowanych norm i przekonań

powstających dzięki interakcjom werbalnym w Sieci.

Rodzaje tożsamości sieciowej w grupach dyskusyjnych

trolling;

wirtualna zmiana płci (tzw. gender-switching);

podszywanie się.

 „Trolling" to swego rodzaju zabawa tożsamością na forum grupy

społecznej. Określenie „troll” pochodzi od techniki wędkarskiej zwanej
„trolling”. Troll włącza się do grupy i stara się zostać pełnoprawnym
członkiem grupy, fałszując informacje na swój temat, czasami
prowokuje dyskusje na specyficzny dla grupy temat, może także
podejmować próby rozbicia jej.

 „Trolling” w grupach dyskusyjnych pojawia się na dwa sposoby:

1) ukrywanie własnej nazwy pod inicjałami lub nic nieznaczącymi

zespołami znaków albo poprzez używanie cyfr, np.: „AA”, „..”,
„242”;

2) zmianie nazwy własnej przy zachowaniu tego samego e-maila, np.

„Uszik” i „b O” przy e-mailu buszujące
[e-mail].

 „wirtualna zmiana pici" (gender-switching). Płeć jest we wszystkich

kulturach cechą, która w największym stopniu wpływa na«percepcję

drugiej osoby. Komunikacja za pośrednictwem sieci komputerowych

umożliwia nie tylko nieujawnianie informacji na temat swojej płci, ale

także jej „wirtualną zmianę” poprzez przyjęcie pseudonimu lub podanie

nazwiska charakterystycznego dla płci przeciwnej oraz stosowanie

odpowiednich form gramatycznych;

 Tego rodzaju eksperymenty przeprowadzają również osoby, które

w świecie fizycznym nie mają problemów z zaakceptowaniem swojej

tożsamości płciowej;

 Niektórzy spośród nich stale funkcjonują w przestrzeni wirtualnej jako

dwie, a nawet więcej osób, nie tylko o różnych tożsamościach, ale także

różnych płciach.

 Do najbardziej piętnowanych społecznie zachowań w komunikacji za

pośrednictwem sieci komputerowych, również w grupach dyskusyj-

nych jest „podszywanie się” (impersonation).

 Polega ono na podawaniu się za inną osobę - poprzez używanie jej

pseudonimu lub nazwiska.

 Jest ono ciężkie do wykrycia, gdyż wymaga wśród uczestników grup

dyskusyjnych zapamiętywania zarówno adresu e-mail, sygnatury jak i

pseudonimu lub ewentualnego ciągłego porównywania tych

elementów. Przy zachowaniu takich środków ostrożności można

uniknąć tego zjawiska i napiętnować tę osobę poprzez późniejsze jej

ignorowanie lub niewłączanie do rozmowy przez moderatora.

 Nie można jednak wykluczyć całkowicie jej uczestnictwa, gdyż zawsze

swobodnie można założyć nowe konto e-mail z nowym adresem lub

wymyślić nowy pseudonim czy sygnaturę.

 Zjawisko „podszywania się” (impersonation) jest bardzo groźnie

w grupach dyskusyjnych, dosyć często spotykane. Jest trudne do
wykrycia gdyż wymaga od członków danej grupy dużej czujności
i konieczności zapamiętywania zarówno e-maila i nazwy własnej
osoby jak i sygnatury.

 Zjawisko „podszywania się” (impersonation) można interpretować na

trzy sposoby:

- może być to działanie celowe i świadome. Polega to na tym, że

jedna osoba posiada dwa lub więcej adresów e-mail i je zamiennie

używa lecz konsekwentnie podpisuje się jedną nazwą i sygnaturą;

- opisane zjawisko może być przez określonego członka stosowane

nieświadomie, po prostu przy posiadaniu kilku adresów e-mail nie

pamięta ona, którego poprzednio używała a z lenistwa tego nie

sprawdziła przed wysłaniem komunikatu;

- może to być zjawisko jak najbardziej celowe i o zabarwieniu

negatywnym. Ktoś celowo podszywa się pod inną osobę używając

jej nazwy. Jest to praktycznie nie do wykrycia, chyba, że osoba,

której nazwa została użyta poinformuje o tym publicznie grupę.

Tożsamość ludzka jest zjawiskiem złożonym i bogatym w swej

strukturze i treści niezależnie od przestrzeni;

W poczuciu tożsamości mieszczą się bowiem takie składniki, jak:

samoświadomość jednostki, świadomość kontynuacji pozostawania
sobą w zmieniających się warunkach życia, świadomość
uczestnictwa podmiotu w grupach społecznych, koncepcja siebie,
zdolność do porównań interpersonalnych lub grupowych;

Rozbieżności istniejące na temat ludzkiej tożsamości są zarówno

rezultatem złożoności tego zjawiska, jak również odmienności
założeń antropologicznych;

Środowisko wirtualne powoduje jeszcze większą różnorodność, co

jednak najgorsze różnorodność kierującą się ku manipulacjom
i zafałszowaniu.

Zachodzi problem w umiejętnościach odkodowywania wyobrażeń,

uczuć, sądów, wspomnień i projekcji podmiotu, które odnosi się do
siebie, jak i drugiego człowieka;

Pojęcie tożsamości zawiera przede wszystkim ideę kontynuacji

pewnych cech człowieka, zdolności do bycia kimś - kto jest
tożsamy z sobą w przeszłości, jest także zdolny do identyfikacji jak
i identyzacji w świecie rzeczywistym czy wirtualnym.