Potrzeby

Potrzeby

ponadpodmiotowe,

ponadpodmiotowe,

klasyfikacja,

klasyfikacja,

diagnozowanie. Zasady

diagnozowanie. Zasady

procesu opiekuńczego.

procesu opiekuńczego.

Potrzeby ludzkie

Potrzeby ludzkie

Właściwości człowieka polegające na

Właściwości człowieka polegające na

jego stałych zależnościach od

jego stałych zależnościach od

różnych elementów zewnętrznego i

różnych elementów zewnętrznego i

wewnętrznego środowiska,

wewnętrznego środowiska,

warunkujących jego homeostazę,

warunkujących jego homeostazę,

życie, zdrowie, rozwój, normalność

życie, zdrowie, rozwój, normalność

funkcjonowania, zadowolenie z życia,

funkcjonowania, zadowolenie z życia,

samorealizację i inne wartości życia.

samorealizację i inne wartości życia.

Potrzeby

Potrzeby

ponadpodmiotowe

ponadpodmiotowe

Ponadpodmiotowe potrzeby są to

Ponadpodmiotowe potrzeby są to

potrzeby, których człowiek nie jest w

potrzeby, których człowiek nie jest w

stanie sam zaspokoić ze względu na:

stanie sam zaspokoić ze względu na:



brak dojrzałości do ich zaspokojenia

brak dojrzałości do ich zaspokojenia



defekty fizyczne

defekty fizyczne



defekty psychiczne

defekty psychiczne



proces starzenia się organizmu

proces starzenia się organizmu

Geneza i mechanizm

Geneza i mechanizm

aktualizacji potrzeb

aktualizacji potrzeb

ponadpodmiotowych

ponadpodmiotowych

Właściwości gatunkowe i losowe człowieka

Właściwości gatunkowe i losowe człowieka

Potrzeby ludzkie

Potrzeby ludzkie

Pola niezdolności d

Pola niezdolności d

o samodzielnego życ

o samodzielnego życ

ia oraz ich czynnik

ia oraz ich czynnik

i

i

Potencjalna sfera

Potencjalna sfera

zaspokajania

zaspokajania

potrzeb

potrzeb

Potrzeby ponadpodmiotowe

Potrzeby ponadpodmiotowe

Potrzeby ludzkie

Potrzeby ludzkie

Podstawowe znaczenie polega na tym,

Podstawowe znaczenie polega na tym,

że ich zaspokajanie jest przede

że ich zaspokajanie jest przede

wszystkim

wszystkim

koniecznym,

koniecznym,

nieodwołalnym

nieodwołalnym

warunkiem

warunkiem

egzystencji i rozwoju jednostki oraz

egzystencji i rozwoju jednostki oraz

gatunku.

gatunku.

Niezdolności do

Niezdolności do

samodzielnego życia oraz

samodzielnego życia oraz

ich czynniki

ich czynniki

Druga grupa cech powoduje

Druga grupa cech powoduje

konieczność heteronomicznych

konieczność heteronomicznych

wobec podopiecznego,

wobec podopiecznego,

kompensujących je czynności i

kompensujących je czynności i

zachowań innych osób, przez to

zachowań innych osób, przez to

uzależnia zaspokajanie potrzeb

uzależnia zaspokajanie potrzeb

jednostki od interwencji opiekuńczej.

jednostki od interwencji opiekuńczej.

KLASYFIKACJA POTRZEB

KLASYFIKACJA POTRZEB

PONADPODMIOTOWYCH

PONADPODMIOTOWYCH

Kryteria podziału potrzeb

Kryteria podziału potrzeb

ponadpodmiotowych

ponadpodmiotowych

Potrzeby

Potrzeby ponadpodmiotowe

normalne

normalne

substandardow

substandardow

e

e

(

uznawane

uznawane za

właściwe)

(wynikające z ujemnych

(wynikające z ujemnych

dewiacji)

dewiacji)

powszec

powszec

hne

hne

standardo

standardo

we

we

hiperstandardo

hiperstandardo

we

we

dzieciństwa

dzieciństwa

Indywidualne

Indywidualne
(pozytywne)

endogenne

endogenne

zależne

zależne

niezależne

niezależne

egzogenne

egzogenne

zależn

zależn

e

e

niezależ

niezależ

ne

ne

Potrzeby normalne

Potrzeby normalne

– to potrzeby wynikające

– to potrzeby wynikające

przede wszystkim z podstawowych właściwości

przede wszystkim z podstawowych właściwości

gatunkowych człowieka i dalej – z jego

gatunkowych człowieka i dalej – z jego

nieuniknionych zależności interpersonalnych i

nieuniknionych zależności interpersonalnych i

społecznych oraz nie budzących dezaprobaty

społecznych oraz nie budzących dezaprobaty

właściwości indywidualnych; to jest: z dzieciństwa

właściwości indywidualnych; to jest: z dzieciństwa

i młodości, starości, niesymetrycznych zależności i

i młodości, starości, niesymetrycznych zależności i

stosunków międzyludzkich i między jednostkami a

stosunków międzyludzkich i między jednostkami a

instytucjami społecznymi, a także

instytucjami społecznymi, a także

niepowtarzalnych, indywidualnych biografii ludzi.

niepowtarzalnych, indywidualnych biografii ludzi.

Potrzeby substandardowe

Potrzeby substandardowe

– to potrzeby

– to potrzeby

wytworzone przez różnego rodzaju niekorzystne,

wytworzone przez różnego rodzaju niekorzystne,

zwłaszcza dziedziczne, ujemne czynniki życia i

zwłaszcza dziedziczne, ujemne czynniki życia i

rozwoju znacznej części ludzi, a zwłaszcza:

rozwoju znacznej części ludzi, a zwłaszcza:

wielorakie odchylenia od normy, upośledzenia,

wielorakie odchylenia od normy, upośledzenia,

choroby, zaburzenia i deprywacje rodzinne, stany

choroby, zaburzenia i deprywacje rodzinne, stany

frustraryjne, wypaczenia osobowościowe,

frustraryjne, wypaczenia osobowościowe,

nieszczęśliwe wypadki losowe, ujemne następstwa

nieszczęśliwe wypadki losowe, ujemne następstwa

rozwoju cywilizacyjnego, deformacje stanu

rozwoju cywilizacyjnego, deformacje stanu

świadomości – uzależnienie się od „sił wyższych”.

świadomości – uzależnienie się od „sił wyższych”.

Potrzeby powszechne

Potrzeby powszechne

– to, zgodnie z ich

– to, zgodnie z ich

nazwą, potrzeby właściwe wszystkim ludziom lub

nazwą, potrzeby właściwe wszystkim ludziom lub

całym ludzkim populacjom (kategoriom), w

całym ludzkim populacjom (kategoriom), w

znaczeniu potencjalnym i zaktualizowanym. Mogą

znaczeniu potencjalnym i zaktualizowanym. Mogą

nimi być zatem wszystkie uznane jako

nimi być zatem wszystkie uznane jako

powszechne potrzeby ludzkie, jeśli ich podmiot

powszechne potrzeby ludzkie, jeśli ich podmiot

okaże się niezdolny do samodzielnego ich

okaże się niezdolny do samodzielnego ich

zaspokajania, jak np. potrzeby biologiczne,

zaspokajania, jak np. potrzeby biologiczne,

bezpieczeństwa, przynależności i miłości, nowych

bezpieczeństwa, przynależności i miłości, nowych

doświadczeń, sukcesu, wiedzy i rozumienia u

doświadczeń, sukcesu, wiedzy i rozumienia u

dzieci i młodzieży.

dzieci i młodzieży.

Potrzeby dzieciństwa

Potrzeby dzieciństwa

– to swoiste

– to swoiste

właściwości osobowe dzieci (w rozumieniu

właściwości osobowe dzieci (w rozumieniu

dzieciństwa do 18 roku życia) dziedziczne i

dzieciństwa do 18 roku życia) dziedziczne i

nabyte, których zaspokajanie warunkuje jakość

nabyte, których zaspokajanie warunkuje jakość

ich życia, wielostronny rozwój, przystosowanie

ich życia, wielostronny rozwój, przystosowanie

się do ludzkiego świata i znalezienia w nim swego

się do ludzkiego świata i znalezienia w nim swego

miejsca.

miejsca.

Potrzeby indywidualne

Potrzeby indywidualne

–

–

to potrzeby

to potrzeby

wynikające z specyficznych cech osobowościowych

wynikające z specyficznych cech osobowościowych

jednostki, jej indywidualnej biografii, utrwalonych

jednostki, jej indywidualnej biografii, utrwalonych

przyzwyczajeń, nastawień i oczekiwań, jak np.

przyzwyczajeń, nastawień i oczekiwań, jak np.

potrzeba kolekcjonowania pewnych przedmiotów,

potrzeba kolekcjonowania pewnych przedmiotów,

doświadczeni swoistych form odpoczynku, silne

doświadczeni swoistych form odpoczynku, silne

związanie się z pewnymi elementami swego

związanie się z pewnymi elementami swego

otoczenia, stwarzające „potrzebę ich”. Mają one w

otoczenia, stwarzające „potrzebę ich”. Mają one w

życiu człowieka niższą rangę i znaczenie niż

życiu człowieka niższą rangę i znaczenie niż

potrzeby powszechne, niemniej jednak „ludzki”

potrzeby powszechne, niemniej jednak „ludzki”

charakter, a ich zaspokojenie jest istotnym

charakter, a ich zaspokojenie jest istotnym

warunkiem normalnego funkcjonowania.

warunkiem normalnego funkcjonowania.

Potrzeby standardowe

Potrzeby standardowe

– to potrzeby w swym

– to potrzeby w swym

zakresie i stopniu mieszczące się w granicach

zakresie i stopniu mieszczące się w granicach

średniego poziomu, wielkości statystycznej. Są one

średniego poziomu, wielkości statystycznej. Są one

właściwe większości podopiecznych lub też jako

właściwe większości podopiecznych lub też jako

takie, które występują najczęściej i stąd też

takie, które występują najczęściej i stąd też

zaspokojenie ich nabiera również charakteru

zaspokojenie ich nabiera również charakteru

standardowego. Można o nich również mówić jako o

standardowego. Można o nich również mówić jako o

potrzebach, „które odczuwają członkowie wielu

potrzebach, „które odczuwają członkowie wielu

różnych grup społecznych, masy ludzkie, i o których

różnych grup społecznych, masy ludzkie, i o których

społeczeństwo sądzi, że w ich zaspokajaniu muszą

społeczeństwo sądzi, że w ich zaspokajaniu muszą

dopomóc jednostce instytucje publiczne”

dopomóc jednostce instytucje publiczne”

Potrzeby hiperstandardowe

Potrzeby hiperstandardowe

– to potrzeby – w

– to potrzeby – w

przeciwieństwie do poprzednich – wykraczające

przeciwieństwie do poprzednich – wykraczające

znacznie ponad poziom średni i statystyczny. Nie

znacznie ponad poziom średni i statystyczny. Nie

zawierają one w sobie jednak nic nadprzyrodzonego,

zawierają one w sobie jednak nic nadprzyrodzonego,

co nie byłoby „ludzkie”, uznawane, aprobowane i

co nie byłoby „ludzkie”, uznawane, aprobowane i

oczekiwane, chociaż występują raczej rzadko, ale są

oczekiwane, chociaż występują raczej rzadko, ale są

bardziej cenne, tak ze względu na ich podmioty, jak i

bardziej cenne, tak ze względu na ich podmioty, jak i

społeczeństwo. Wynikają z wyższych „parametrów”

społeczeństwo. Wynikają z wyższych „parametrów”

rozwoju jednostki z jej uzdolnień, talentów, geniuszu

rozwoju jednostki z jej uzdolnień, talentów, geniuszu

oraz wysoce wartościowych zainteresowań i

oraz wysoce wartościowych zainteresowań i

zamiłowań.

zamiłowań.

Potrzeby niezależne

Potrzeby niezależne

(obiektywne) – to potrzeby

(obiektywne) – to potrzeby

spowodowane przez czynniki niezależne od ich

spowodowane przez czynniki niezależne od ich

podmiotu, czy też związanych z nim ściśle osób i

podmiotu, czy też związanych z nim ściśle osób i

instytucji. Wynikają przede wszystkim z upośledzeń

instytucji. Wynikają przede wszystkim z upośledzeń

fizycznych i psychicznych, sieroctwa naturalnego,

fizycznych i psychicznych, sieroctwa naturalnego,

chorób, wypadków losowych, szczególnych trudności

chorób, wypadków losowych, szczególnych trudności

życiowych, więc takie, które nie zostały przez

życiowych, więc takie, które nie zostały przez

człowieka, zwłaszcza intencjonalnie, przez

człowieka, zwłaszcza intencjonalnie, przez

opieszałość, głupotę, tchórzostwo i brak

opieszałość, głupotę, tchórzostwo i brak

odpowiedzialności.

odpowiedzialności.

Potrzeby zależne

Potrzeby zależne

(subiektywne) – to potrzeby,

(subiektywne) – to potrzeby,

których czynnikami są ich podmioty (a ściśle ich

których czynnikami są ich podmioty (a ściśle ich

pewne cechy) i związane z nimi ściśle wzajemną

pewne cechy) i związane z nimi ściśle wzajemną

zależnością inne osoby lub instytucje, jak np.

zależnością inne osoby lub instytucje, jak np.

opiekunowie i wychowawcy, instytucje opiekuńczo-

opiekunowie i wychowawcy, instytucje opiekuńczo-

wychowawcze, decydenci. Tak więc czynnikami tych

wychowawcze, decydenci. Tak więc czynnikami tych

potrzeb ponadpodmiotowych może być lenistwo,

potrzeb ponadpodmiotowych może być lenistwo,

nastawienie na opiekę i zależność od innych,

nastawienie na opiekę i zależność od innych,

niezaradność, lęk przed trudnościami i

niezaradność, lęk przed trudnościami i

odpowiedzialność oraz różne nałogi ich podmiotów, a

odpowiedzialność oraz różne nałogi ich podmiotów, a

także lekkomyślność i egoizm rodziców lub

także lekkomyślność i egoizm rodziców lub

antyopiekuńcza koncepcja pracy domu dziecka,

antyopiekuńcza koncepcja pracy domu dziecka,

internatu szkolnego.

internatu szkolnego.

Dwa rodzaje czynników niezdolności ludzi

do samodzielnego zaspokajania i
regulowania swych potrzeb:

1.

1.

Ogólnie znane

Ogólnie znane

właściwości gatunkowe

właściwości gatunkowe

człowieka, które niezależnie od ich obiektywnej

człowieka, które niezależnie od ich obiektywnej

wymowy uznawane są powszechnie za

wymowy uznawane są powszechnie za

normalne, właściwe

normalne, właściwe

ludziom.

ludziom.

2.

2.

Dotkliwe odczuwane negatywne komponenty

Dotkliwe odczuwane negatywne komponenty

losu człowieka, dotykające przejściowo lub

losu człowieka, dotykające przejściowo lub

trwale niektórych ludzi, uświadamiane

trwale niektórych ludzi, uświadamiane

powszechnie (przez wszystkich świadomych

powszechnie (przez wszystkich świadomych

tego faktu) jako niekorzystne odchylenia od

tego faktu) jako niekorzystne odchylenia od

normy.

normy.

W refleksji teoretycznej pojęcie opieki

W refleksji teoretycznej pojęcie opieki

najczęściej kojarzy się z tymi potrzebami i ich

najczęściej kojarzy się z tymi potrzebami i ich

zaspokajaniem.

zaspokajaniem.

Podział potrzeb normalnych na powszechne,

Podział potrzeb normalnych na powszechne,

dzieciństwa i indywidualne opiera się na ich

dzieciństwa i indywidualne opiera się na ich

teoretycznym wyodrębnieniu w pracach z

teoretycznym wyodrębnieniu w pracach z

zakresu psychologii i teorii wychowania. Jego

zakresu psychologii i teorii wychowania. Jego

wartość polega przede wszystkim na

wartość polega przede wszystkim na

walorach poznawczych i zgodności z „naturą

walorach poznawczych i zgodności z „naturą

człowieka” ora istotnych implikacjach dla

człowieka” ora istotnych implikacjach dla

opieki

opieki

.

.

DIAGNOZOWANIE POTRZEB

DIAGNOZOWANIE POTRZEB

PONADPODMIOTOWYCH

PONADPODMIOTOWYCH

Rozpoznawanie potrzeb

Rozpoznawanie potrzeb

ponadpodmiotowych określa samo pojęcie

ponadpodmiotowych określa samo pojęcie

odpowiednich czynności opiekuńczych, ich

odpowiednich czynności opiekuńczych, ich

treść, zakres, intensywność, kierunek. Jest

treść, zakres, intensywność, kierunek. Jest

koniecznym warunkiem sensownego i

koniecznym warunkiem sensownego i

racjonalnego planowania w tym zakresie.

racjonalnego planowania w tym zakresie.

W rzeczywistości składa się na nie wysoce

W rzeczywistości składa się na nie wysoce

złożony tok postępowania diagnostycznego,

złożony tok postępowania diagnostycznego,

obejmującego poznanie

obejmującego poznanie

wielowymiarowe

wielowymiarowe

potrzeb ludzkich, ich wyznaczników i

potrzeb ludzkich, ich wyznaczników i

wielostronnych uwarunkowań.

wielostronnych uwarunkowań.

Potrzeby indywidualne

Potrzeby indywidualne

są wytworem

są wytworem

narastającej indywidualnej biografii

narastającej indywidualnej biografii

jednostki, jej specyficznych doświadczeń

jednostki, jej specyficznych doświadczeń

życiowych, dążeń i nastawień. Jakkolwiek

życiowych, dążeń i nastawień. Jakkolwiek

ich ranga i znacznie w życiu jednostki – w

ich ranga i znacznie w życiu jednostki – w

porównaniu z potrzebami powszechnymi i

porównaniu z potrzebami powszechnymi i

dzieciństwa – są raczej niższe, niemniej

dzieciństwa – są raczej niższe, niemniej

jednak jako takie stanowią uwarunkowania i

jednak jako takie stanowią uwarunkowania i

regulatywy o niemałym znaczeniu dla jej

regulatywy o niemałym znaczeniu dla jej

normalnego funkcjonowania.

normalnego funkcjonowania.

Przykładem grupowych potrzeb

Przykładem grupowych potrzeb

mogą być:

mogą być:

•

pozycja grupy w szerszym układzie

pozycja grupy w szerszym układzie

społecznym (dom dziecka, internat)

społecznym (dom dziecka, internat)

•

atmosfera w grupie

atmosfera w grupie

•

warunki bezpieczeństwa grupy

warunki bezpieczeństwa grupy

•

harmonia i zgodność wewnętrzna w

harmonia i zgodność wewnętrzna w

grupie

grupie

Do dalszych niezbędnych zabiegów

Do dalszych niezbędnych zabiegów

diagnostycznych należy zaliczyć poznanie:

diagnostycznych należy zaliczyć poznanie:

-

warunków i czynników bezpieczeństwa, rozwoju,

warunków i czynników bezpieczeństwa, rozwoju,

zdrowia (zachowania, odzyskiwania i pozyskiwania)

zdrowia (zachowania, odzyskiwania i pozyskiwania)

oraz

oraz

normalnego funkcjonowania

normalnego funkcjonowania

jednostki,

jednostki,

żeby na tym obiektywnym, zależnościowym tle

żeby na tym obiektywnym, zależnościowym tle

można było orzekać o rzeczywistych potrzebach

można było orzekać o rzeczywistych potrzebach

ponadpodmiotowych;

ponadpodmiotowych;

-

sytuacji

sytuacji

trudnych

trudnych

( deprywacje, przeciążenia,

( deprywacje, przeciążenia,

utrudnienia i przeszkody nie do pokonania) i n tym

utrudnienia i przeszkody nie do pokonania) i n tym

tle – frustracji potrzeb jako negatywnych

tle – frustracji potrzeb jako negatywnych

czynników wielorakich potrzeb

czynników wielorakich potrzeb

ponadpodmiotowych;

ponadpodmiotowych;

-

składników

składników

dobra życiowego

dobra życiowego

,

,

pomyślności

pomyślności

życiowej

życiowej

– dobrostanu i hierarchii potrzeb

– dobrostanu i hierarchii potrzeb

jednostki, stanowiących podstawę dla ustalenia

jednostki, stanowiących podstawę dla ustalenia

rzeczywistych potrzeb ponadpodmiotowych i

rzeczywistych potrzeb ponadpodmiotowych i

zaspokajania;

zaspokajania;

-

określonych standardów (jakości) życia, aby można

określonych standardów (jakości) życia, aby można

było orzekać obiektywnie, kiedy jest ono poniżej

było orzekać obiektywnie, kiedy jest ono poniżej

normy (substandardowe, nienormalne),

normy (substandardowe, nienormalne),

standardowe, normalne (odtwarzające model realny

standardowe, normalne (odtwarzające model realny

rzeczywistości społecznej) i jakie być powinno

rzeczywistości społecznej) i jakie być powinno

(model-wzorzec), co stanowi konieczną, ogólną

(model-wzorzec), co stanowi konieczną, ogólną

przesłankę dla prawidłowej odpowiedzi na pytanie,

przesłankę dla prawidłowej odpowiedzi na pytanie,

czy i na ile występują w danym układzie określone

czy i na ile występują w danym układzie określone

potrzeby ponadpodmiotowe;

potrzeby ponadpodmiotowe;

- czy i na ile określone jednostki (grupy) należy

- czy i na ile określone jednostki (grupy) należy

zaliczyć (zakwalifikować) do kategorii

zaliczyć (zakwalifikować) do kategorii

podopiecznych

podopiecznych

wyczekujących,

wyczekujących,

przyjmujących to

przyjmujących to

jako stan

jako stan

zobowiązujący

zobowiązujący

do podjęcia nad nimi

do podjęcia nad nimi

opieki

opieki

Zasygnalizowane najogólniej elementy

Zasygnalizowane najogólniej elementy

diagnozy potrzeb ponadpodmiotowych

diagnozy potrzeb ponadpodmiotowych

można (i należy) rozpatrywać łącznie jako

można (i należy) rozpatrywać łącznie jako

diagnozę rozwiniętą, pełną i równocześnie

diagnozę rozwiniętą, pełną i równocześnie

tok

tok

postępowania rozpoznawczego,

postępowania rozpoznawczego,

chociaż nie jest on jeszcze chyba zupełnie

chociaż nie jest on jeszcze chyba zupełnie

wyczerpujący.

wyczerpujący.

Jawi się nam ona generalnie jako wysoce

Jawi się nam ona generalnie jako wysoce

złożony, wielostronny proces

złożony, wielostronny proces

rozpoznawczy, określany przede wszystkim

rozpoznawczy, określany przede wszystkim

przez wielorakość potrzeb ludzkich oraz

przez wielorakość potrzeb ludzkich oraz

czynników niezdolności ludzi do

czynników niezdolności ludzi do

samodzielnego ich zaspokajania i

samodzielnego ich zaspokajania i

regulowania.

regulowania.

Potrzeby ponadpodmiotowe określają

Potrzeby ponadpodmiotowe określają

głównie spełniane przez nią funkcje,

głównie spełniane przez nią funkcje,

polegające na wielostronnym

polegające na wielostronnym

poznawaniu i ustalaniu:

poznawaniu i ustalaniu:

-

tych potrzeb, których jednostka lub grupa nie są

tych potrzeb, których jednostka lub grupa nie są

zdolne samodzielnie zaspokajać i regulować;

zdolne samodzielnie zaspokajać i regulować;

-

wielorakich niezdolności do samoregulacji oraz

wielorakich niezdolności do samoregulacji oraz

ich podstawowych czynników, stanowiących

ich podstawowych czynników, stanowiących

centralny przedmiot poznania;

centralny przedmiot poznania;

-

stanów niezaspokojenia potrzeb podopiecznych

stanów niezaspokojenia potrzeb podopiecznych

rzeczywistych lub wyczekujących, jego przyczyn i

rzeczywistych lub wyczekujących, jego przyczyn i

skutków oraz warunków i możliwości

skutków oraz warunków i możliwości

przywracania stanu pożądanej równowagi;

przywracania stanu pożądanej równowagi;

-

subkategorii „podopiecznych wyczekujących”

subkategorii „podopiecznych wyczekujących”

ZASADY PROCESU

ZASADY PROCESU

OPIEKUŃCZO-

OPIEKUŃCZO-

WYCHOWAWCZEGO

WYCHOWAWCZEGO

ZASADA OPIEKI SPRAWIEDLIWEJ

ZASADA OPIEKI SPRAWIEDLIWEJ



należność według słuszności:

należność według słuszności:



antropologiczno-egzystencjalnej

antropologiczno-egzystencjalnej



naturalnej

naturalnej



sytuacyjnej

sytuacyjnej



moralnej

moralnej



społecznej

społecznej



prawnej

prawnej



„

„

umownej”

umownej”



równa miara- wynikają z niej trzy subnormy:

równa miara- wynikają z niej trzy subnormy:



egalitaryzm (równość) świadczeń opiekuńczych

egalitaryzm (równość) świadczeń opiekuńczych



różnicowanie według potrzeb

różnicowanie według potrzeb



różnicowanie według zasług

różnicowanie według zasług



równa zapłata i odpłata

równa zapłata i odpłata



osoba „płacąca” → opiekun

osoba „płacąca” → opiekun



osoba „płacąca” → podopieczny

osoba „płacąca” → podopieczny



norma retrybutywna → równa odpłata

norma retrybutywna → równa odpłata

ZASADA OPTYMALIZACJI OPIEKI

ZASADA OPTYMALIZACJI OPIEKI

Opieka optymalna to taka opieka, która:

Opieka optymalna to taka opieka, która:



z jednej strony nie dochodzi do poziomu

z jednej strony nie dochodzi do poziomu

nadopiekuńczości,

nadopiekuńczości,

a

a

z drugiej nie spada do granic

z drugiej nie spada do granic

deprywacji

deprywacji

potrzeb

potrzeb

podopiecznego,

podopiecznego,



nie ubezwłasnowolnia

nie ubezwłasnowolnia

jednostki poprzez narzucanie jej

jednostki poprzez narzucanie jej

opieki i próbę uczynienia z niej w ten sposób podopiecznym

opieki i próbę uczynienia z niej w ten sposób podopiecznym

wbrew jej możliwościom;

wbrew jej możliwościom;



nie tworzy układu

nie tworzy układu

bezwzględnych sprzeczności

bezwzględnych sprzeczności

potrzeb i

potrzeb i

interesów życiowych stron „trójkąta opieki” : podopieczny –

interesów życiowych stron „trójkąta opieki” : podopieczny –

opiekun – społeczeństwo;

opiekun – społeczeństwo;



dostosowuje się do realnych i potencjalnych możliwości

dostosowuje się do realnych i potencjalnych możliwości

podopiecznego i stymuluje rozwój dyspozycji

podopiecznego i stymuluje rozwój dyspozycji

samodzielnościowych;

samodzielnościowych;



tworzy podopiecznemu

tworzy podopiecznemu

dobrze pojętą „szkołę życia”.

dobrze pojętą „szkołę życia”.

ZASADA AKTYWNOŚCI

ZASADA AKTYWNOŚCI

PODOPIECZNYCH W ZASPOKAJANIU

PODOPIECZNYCH W ZASPOKAJANIU

ICH POTRZEB

ICH POTRZEB

Mając na uwadze stopień i zakres aktywności podopiecznych w procesie

Mając na uwadze stopień i zakres aktywności podopiecznych w procesie

opieki oraz funkcje opiekuńcze jakie spełnia opiekun, można wyróżnić

opieki oraz funkcje opiekuńcze jakie spełnia opiekun, można wyróżnić

następujące współdziałania podopiecznych w procesie opieki:

następujące współdziałania podopiecznych w procesie opieki:



Bierne korzystanie przez podopiecznego z całkowitej opieki nad jego osobą,

Bierne korzystanie przez podopiecznego z całkowitej opieki nad jego osobą,

wykonywanej bezpośrednio przez opiekuna;

wykonywanej bezpośrednio przez opiekuna;



Aktywne zachowanie się w procesie opieki, nie wykraczające jednak poza

Aktywne zachowanie się w procesie opieki, nie wykraczające jednak poza

współdziałanie i wykonywanie najprostszych czynności samoobsługowych;

współdziałanie i wykonywanie najprostszych czynności samoobsługowych;



Samodzielne zaspokajanie wielu swoich potrzeb lub współdziałanie w tym

Samodzielne zaspokajanie wielu swoich potrzeb lub współdziałanie w tym

zakresie przez stopniowe odchodzenie od czynności opiekuńczych jakie

zakresie przez stopniowe odchodzenie od czynności opiekuńczych jakie

wykonuje wobec podopiecznego opiekun , na rzecz czynności pobudzająco

wykonuje wobec podopiecznego opiekun , na rzecz czynności pobudzająco

ukierunkowujących;

ukierunkowujących;



Podopieczny w dużym stopniu lub całkowicie samodzielnie organizuje sobie

Podopieczny w dużym stopniu lub całkowicie samodzielnie organizuje sobie

codzienne życie i realizuje stojące przed nim zadania, korzystając wciąż z

codzienne życie i realizuje stojące przed nim zadania, korzystając wciąż z

zapewnianych mu środków materialnych;

zapewnianych mu środków materialnych;



Podopieczny przejmuje na siebie zapewnienie materialnych warunków swojego

Podopieczny przejmuje na siebie zapewnienie materialnych warunków swojego

bytu i staje się w pełni samodzielny.

bytu i staje się w pełni samodzielny.

ZASADA WYCHOWAWCZEGO

ZASADA WYCHOWAWCZEGO

CHARAKTERU OPIEKI

CHARAKTERU OPIEKI



Wychowawcza modyfikacja opieki

Wychowawcza modyfikacja opieki

wskazuje na niezbędność ciągłego

wskazuje na niezbędność ciągłego

wzbogacania opieki w wychowawcze formy realizacyjne, czyli formalno-

wzbogacania opieki w wychowawcze formy realizacyjne, czyli formalno-

wychowawczego modyfikowania sposobów zaspokajania potrzeb

wychowawczego modyfikowania sposobów zaspokajania potrzeb

podopiecznych. Spełniając ten postulat nie zmieniamy zatem zasadniczej

podopiecznych. Spełniając ten postulat nie zmieniamy zatem zasadniczej

treści opieki, lecz niejako komplikujemy jej przebieg wychowawczymi

treści opieki, lecz niejako komplikujemy jej przebieg wychowawczymi

formami i metodami, które powinny wpływać na przedmiot opieki.

formami i metodami, które powinny wpływać na przedmiot opieki.



Osobotwórcze skutki zaspokojeń potrzeb

Osobotwórcze skutki zaspokojeń potrzeb

- sprawujmy dobrze opiekę

- sprawujmy dobrze opiekę

(zaspokajajmy na właściwym poziomie potrzeby) a pożądane wychowawczo

(zaspokajajmy na właściwym poziomie potrzeby) a pożądane wychowawczo

cechy osobowe podopiecznego „będą nam dane”.

cechy osobowe podopiecznego „będą nam dane”.

Do następstw określonych zaspokojeń potrzeb podopiecznych można zaliczyć

Do następstw określonych zaspokojeń potrzeb podopiecznych można zaliczyć

kształtowanie się takich cech charakteru, jak zdolność albo niezdolność do:

kształtowanie się takich cech charakteru, jak zdolność albo niezdolność do:



Empatii, wczuwania się w stan niezaspokojenia potrzeb innych osób,

Empatii, wczuwania się w stan niezaspokojenia potrzeb innych osób,

stosownego reagowania na ich stany i sytuacje stresowe;

stosownego reagowania na ich stany i sytuacje stresowe;



Uznawania niezależności i autonomii osób kochanych;

Uznawania niezależności i autonomii osób kochanych;



Zrównoważonego znoszenia doznawanego braku miłości;

Zrównoważonego znoszenia doznawanego braku miłości;



Darzenia miłością innych bez rezygnowania z własnej autonomii i

Darzenia miłością innych bez rezygnowania z własnej autonomii i

niezależności;

niezależności;



Czułości, pewności siebie, dodatniej samooceny, czucia się bezpiecznym.

Czułości, pewności siebie, dodatniej samooceny, czucia się bezpiecznym.

ZASADA ODDZIAŁYWANIA

ZASADA ODDZIAŁYWANIA

WYCHOWAWCZEGO NA POTRZEBY

WYCHOWAWCZEGO NA POTRZEBY

Zasada wychowawczego oddziaływania na potrzeby

Zasada wychowawczego oddziaływania na potrzeby

odnosi się do wielu elementów funkcjonowania

odnosi się do wielu elementów funkcjonowania

układu opiekuńczego, wyznaczonych szerokim

układu opiekuńczego, wyznaczonych szerokim

zakresem różnorodnych potrzeb podopiecznych. Jej

zakresem różnorodnych potrzeb podopiecznych. Jej

stosowanie wymaga więc rozwiązywania różnych

stosowanie wymaga więc rozwiązywania różnych

problemów, do których można zaliczyć:

problemów, do których można zaliczyć:



Możliwe konflikty na tle dwóch przeciwnych tendencji

Możliwe konflikty na tle dwóch przeciwnych tendencji

w opiece: potrzeby zależności podopiecznego od

w opiece: potrzeby zależności podopiecznego od

opiekuna i równocześnie samodzielności;

opiekuna i równocześnie samodzielności;



Potrzebę pozytywnej atmosfery opieki i wychowania;

Potrzebę pozytywnej atmosfery opieki i wychowania;



Opanowanie przez opiekuna najbardziej skutecznych

Opanowanie przez opiekuna najbardziej skutecznych

metod hamowania i wygaszanie potrzeb

metod hamowania i wygaszanie potrzeb

negatywnych i kreowania pozytywnych.

negatywnych i kreowania pozytywnych.

ZASADA WŁAŚCIWEGO ŁĄCZENIA

ZASADA WŁAŚCIWEGO ŁĄCZENIA

ŚWIADCZEŃ OPIEKUŃCZYCH Z

ŚWIADCZEŃ OPIEKUŃCZYCH Z

WYMAGANIAMI

WYMAGANIAMI

Ogólnie mówiąc, od podopiecznego- wychowanka należy

Ogólnie mówiąc, od podopiecznego- wychowanka należy

wymagać przede wszystkim:

wymagać przede wszystkim:



Oszczędności, gospodarności i poszanowania środków

Oszczędności, gospodarności i poszanowania środków

służących jego potrzebom;

służących jego potrzebom;



Coraz większego osobistego wkładu w przysparzanie i

Coraz większego osobistego wkładu w przysparzanie i

wzbogacanie tych środków;

wzbogacanie tych środków;



Udzielania na miarę swych możliwości pomocy

Udzielania na miarę swych możliwości pomocy

potrzebującym jej ludziom;

potrzebującym jej ludziom;



Wykorzystywania w dostatecznym stopniu możliwości

Wykorzystywania w dostatecznym stopniu możliwości

stworzonych przez opiekę dla możliwie wszechstronnego

stworzonych przez opiekę dla możliwie wszechstronnego

przygotowania się do samodzielnego życie;

przygotowania się do samodzielnego życie;



Obiektywnej oceny zrozumienia i szacunku dla wysiłków

Obiektywnej oceny zrozumienia i szacunku dla wysiłków

opiekuńczych opiekunów.

opiekuńczych opiekunów.