LECZENIE ŻYWIENIOWE

LECZENIE ŻYWIENIOWE

Łukasz Pryt

Łukasz Pryt

NIEDOŻYWIENIE

NIEDOŻYWIENIE

• Około

50%

chorych przyjmowanych do

oddziału chirurgicznego wykazuje cechy

niedożywienia

• U

30%

prawidłowo odżywionych chorych

niedożywienie rozwija się w szpitalu

• U

70%

niedożywionych chorych ulega ono

dalszemu pogłębieniu w trakcie pobytu

w szpitalu

PRZYCZYNY

PRZYCZYNY

• Niedostateczne odżywianie doustne

• Zwiększona utrata subst.odżywczych

(zaburzenia trawienia, wchłaniania, przetoki)

• Zwiększone zużycie i zapotrzebowanie –

hiperkatabolizm (urazy, posocznica)

• Leki (antybiotyki, chemioterapia)

NASTĘPSTWA NIEDOŻYWIENIA

NASTĘPSTWA NIEDOŻYWIENIA

• Spadek masy ciała
• Osłabienie siły mięśniowej
• Zaburzenia odporności
• Niedokrwistość niedobarwliwa
• Obniżenie stężenia białek w surowicy
• Zaburzenia gospodarki wodno - elektrolitowej
• Zmniejszenie masy narządów
• Zanik błony śluzowej jelita cienkiego
• Zaburzenia trawienia i wchłaniania
• Kolonizacja bakteryjno - grzybicza

p.pokarmowego

NASTĘPSTWA NIEDOŻYWIENIA

NASTĘPSTWA NIEDOŻYWIENIA

• Zwiększona częstość powikłań pooperacyjnych

(upośledzenie gojenia ran, zakażenia ran,
występowanie przetok przewodu pokarmowego
itp.)

• Większa śmiertelność okołooperacyjna

• Przedłużony pobyt w szpitalu

• Zwiększone koszty leczenia

NASTĘPSTWA NIEDOŻYWIENIA

NASTĘPSTWA NIEDOŻYWIENIA

- zmiany w przewodzie pokarmowym

- zmiany w przewodzie pokarmowym

• Upośledzenie

wchłaniania

i trawienia

substancji
odżywczych –

z powodu obrzęku

na skutek spadku
stężenia albumin,
atrofii śluzówki,
proliferacji bakterii

NASTĘPSTWA NIEDOŻYWIENIA

NASTĘPSTWA NIEDOŻYWIENIA

- zmiany w przewodzie pokarmowym

- zmiany w przewodzie pokarmowym

• Czynność immunologiczna

- niedobór jelitowej IgA,
zmiany jelitowej tkanki
limfoidalnej związane z
niedożywieniem białkowo-
energetycznym, niedobór
wit.A,

niedobór glutaminy

ZABURZENIA
ODPORNOŚCI

NASTĘPSTWA NIEDOŻYWIENIA

NASTĘPSTWA NIEDOŻYWIENIA

- zmiany w przewodzie pokarmowym

- zmiany w przewodzie pokarmowym

• Upośledzenie metabolizmu leków (niedobór

cytochromu p-450)

• Zwiększona przepuszczalność –
upośledzenie bariery jelitowej
translokacja jelitowa? – komórki

odpowiedzi immunologicznej i toksyny (przy

wstrząsie, posocznicy, urazie,chemioterapii)

• Upośledzenie gojenia zespoleń jelitowych

NIEDOŻYWIENIE A POWIKŁANIA

NIEDOŻYWIENIE A POWIKŁANIA

• Powikłania – 20 razy częściej u

chorych niedożywionych

• U ponad 40% chorych z ciężkim

niedożywieniem występują
powikłania

np.stężenie albumin < 2,5g%
- powikłania pooperacyjne 4-krotnie częstsze
- śmiertelność pooperacyjna 6-krotnie wyższa

OCENA STANU ODŻYWIENIA

OCENA STANU ODŻYWIENIA

• Wywiad żywieniowy
• BMI
• Skale oceny niedożywienia (np.SGA)
• badanie fizykalne
• badania antropometryczne
• oznaczanie białek somatycznych
• oznaczanie białek trzewnych
• badania immunologiczne

WSKAZANIA DO LECZENIA

WSKAZANIA DO LECZENIA

ŻYWIENIOWEGO

ŻYWIENIOWEGO

• Utrata > 10% zwykłej masy ciała ok. 3

m-cy przed przyjęciem do szpitala

• Stężenie albumin w surowicy krwi <

30g/l

• Limfocytopenia < 1000 limfocytów/ml

krwi obwodowej

Cel leczenia żywieniowego

Cel leczenia żywieniowego

• przywrócenie do stanu prawidłowego stężenia i składu

białek ustrojowych

• Zwiększenie podaży substancji odżywczych

• Zapobieganie

zaburzeniom i niedoborom

• Zapobieganie utracie masy ciała
• Utrzymanie zasobów białka
• Przywrócenie prawidłowej masy komórkowej

Wybór rodzaju leczenia

Wybór rodzaju leczenia

żywieniowego

żywieniowego

POZAJELITOWO? DOJELITOWO?

POZAJELITOWO? DOJELITOWO?

Czy przewód pokarmowy jest wydolny?

Czy przewód pokarmowy jest wydolny?

TAK

TAK

NIE

NIE

<21 dni >21 dni <14 dni

<21 dni >21 dni <14 dni

>14dni

>14dni

Sonda

Sonda

stomia

stomia

obwód centralne

obwód centralne

jeśli możliwe –

jeśli możliwe –

dodatkowe żywienie

dodatkowe żywienie

dojelitowe

dojelitowe

Żywienie pozajelitowe

Żywienie pozajelitowe

należy rozpocząć u chorych,

należy rozpocząć u chorych,

którzy

którzy

nie chcą, nie mogą,

nie chcą, nie mogą,

bądź nie powinni być

bądź nie powinni być

żywieni drogą przewodu

żywieni drogą przewodu

pokarmowego

pokarmowego

Leczenie żywieniowe można

rozpocząć po wyrównaniu

zaburzeń wodno-

elektrolitowych i kwasowo-

zasadowych

(np. po wyprowadzeniu

chorego ze wstrząsu i

wczesnego okresu

pooperacyjnego)

Żywienie pozajelitowe

Żywienie pozajelitowe

• Gotowe worki dwu-, trzykomorowe

zawierające aminokwasy, węglowodany i

emulsje tłuszczowe

• Dodatki: witaminy, pierwiastki śladowe,

substancje o szczególnym znaczeniu –np.

immunomodulujące-zawierające omega-

3,omega-6,omega-9 kw.tłuszczowe,

glutaminę,argininę i in.

• Worki przygotowywane z pojedyńczych

składników specjalnie dobrane dla

indywidualnego pacjenta

Standardowy program ŻP:

Standardowy program ŻP:

•

0,15-0,25 gN/kg m.c./d

0,15-0,25 gN/kg m.c./d

•

20-30 kcal/kg m.c./d

20-30 kcal/kg m.c./d

•

Ok. 150 kcal/1gN

Ok. 150 kcal/1gN

•

70% energii z węglowodanów

70% energii z węglowodanów

•

30% energii z tłuszczu

30% energii z tłuszczu

•

Dobowe zapotrzebowanie na

Dobowe zapotrzebowanie na

witaminy, pierwiastki śladowe, wodę

witaminy, pierwiastki śladowe, wodę

•

Insulina 1j. na ok.10g glukozy

Insulina 1j. na ok.10g glukozy

Żywienie dojelitowe

Żywienie dojelitowe

• Doustne
• przez zgłębniki do żołądka,jelita
• przez stomie (gastro-,jejuno-, PEG)

• Diety standardowe; specjalne – np.

cukrzyca, immunomodulujące (omega-3,
glutamina)

LECZENIE ŻYWIENIOWE

LECZENIE ŻYWIENIOWE

• Zmniejsza odsetek powikłań

pooperacyjnych u ch.niedożywionych

• Poprawia odpowiedź immunologiczną
• Umożliwia stosowanie bardziej

agresywnych metod leczenia
(szczególne znaczenie w onkologii i
int.terapii)

WPROWADZENIE ŻYWIENIA

WPROWADZENIE ŻYWIENIA

POZAJELITOWEGO

POZAJELITOWEGO

[LECZENIA ŻYWIENIOWEGO]

[LECZENIA ŻYWIENIOWEGO]

JEST CZWARTYM KAMIENIEM

JEST CZWARTYM KAMIENIEM

MILOWYM W CHIRURGII

MILOWYM W CHIRURGII

PO WPROWADZENIU ZASAD

PO WPROWADZENIU ZASAD

ASEPTYKI, ZNIECZULENIA

ASEPTYKI, ZNIECZULENIA

OGÓLNEGO

OGÓLNEGO

I ANTYBIOTYKOTERAPII

I ANTYBIOTYKOTERAPII

Stevens J.C. JAMA 1972