NYSA PWSZ
Dr n.med. Krzysztof Kamiński
1
LECZENIE ŻYWIENIOWE W
CHIRURGII
NYSA PWSZ
Dr n.med. Krzysztof Kamiński
2
LECZENIE ŻYWIENIOWE W
CHIRURGII
Około operacyjne żywienie jest niezbędne u 20% chorych
leczonych opera- cyjnie w obrębie jamy brzusznej lub
klatki piersiowej.
Przyczyny niedożywienia : wyniszczająca choroba, utrata
apetytu wywołana chorobą, działaniem stosowanych
leków bądź względy społeczne.
Wyróżnia się trzy rodzaje niedożywienia w zależności od
głównego składnika niedoboru :
1. kacheksja – brak kalorii
2. kwashiorkor – brak białka
3. mieszane niedożywienie – brak białka i kalorii
Kacheksja – to wynik niedostatecznego spożywania
substancji energetycz- nych; dochodzi tu do utraty tk.
tłuszczowej i białek strukturalnych natomiast białka
trzewne są zachowane.
NYSA PWSZ
Dr n.med. Krzysztof Kamiński
3
LECZENIE ŻYWIENIOWE W
CHIRURGII
Kwashiorkor – wystarczające żywienie węglowodanowe bez
udziału białka; często spotykany w krajach
tropikalnych. Zachowane są tłuszcze, występują
natomiast braki białek strukturalnych i trzewnych.
Kwashiorkor może wystąpić w nagłych ciężkich
zaburzeniach metabolicz- nych spowodowanych
urazem, oparzeniem lub infekcją.
Niedożywienie mieszane – to postać najczęściej
występująca niedożywienia.
przyczyny : - niedostatek białek i składników
energetycznych
- wysoki katabolizm (uraz, choroba)
Niedożywienie szczególnie upośledza odporność
immunologiczną na zakażenia.
NYSA PWSZ
Dr n.med. Krzysztof Kamiński
4
LECZENIE ŻYWIENIOWE W
CHIRURGII
Ocena stanu odżywienia - jest niezmiernie ważna przed
rozpoczęciem leczenia.
Badanie ogólne – wzrokowe, fizykalne
Ocena wskaźnika porównania masy ciała i wzrostu
Stężenie albumin i poziomu białka w surowicy
Najczulszym wskaźnikiem niedoboru odżywienia jest
opóźnianie prób nadwrażliwości skórnej, jako wyrazu
upośledzenia czynności immunologicznych.
Szczególną uwagę należy zwrócić na chorych z :
-
utratą masy ciała o 5% w ciągu miesiąca lub o 10% w
okresie 3 miesięcy
-
osłabieniem, łatwym męczeniem się i utratą apetytu
- liczbą leukocytów poniżej 1200/mm
-
stężeniem albumin w surowicy poniżej 3,2 g/100 ml
-
większa operacja, zakażenie w ciągu ostatnich 3
miesięcy
NYSA PWSZ
Dr n.med. Krzysztof Kamiński
5
LECXZENIE ŻYWIENIOWE W
CHIRURGII
Pierwsze dni głodowania – zapotrzebowanie energetyczne
ustroju pokrywane jest przez tłuszcze i białka.
Białko jest przekształcane w cukier w wątrobie przez
proces glikoneogenezy
Jeśli proces głodowania trwa dłużej niż kilka dni to utrata
białka zmniejsza się a zwiększa zużycie tłuszczu.
Skutkami operacji, zakażenia lub urazów są następujące
fazy metaboliczne
-
faza kataboliczna (zmiany wywołują hormony
nadnerczy). Organizm nie wykorzystuje endogennych
źródeł energii z jednoczesnym oszczędza- niem białka.
Podajemy roztwory glukozy i krystaliczne L-
aminokwasy
-
wczesna faza anaboliczna (wycofanie się kortykoidów,
+ bilans azotowy)
-
późna faza anaboliczna – przyrost tkanki tłuszczowej ;
bilans azotowy wraca do\wartości fizjologicznych
NYSA PWSZ
Dr n.med. Krzysztof Kamiński
6
LECZENIE ŻYWIENIOWE W
CHIRURGII
Nierzadko przyczyną krytycznego stanu chorego , a nawet
zejścia śmiertelnego jest nie tyle zasadnicza choroba,
co wtórne zaburzenia metaboliczne wywołane
niedożywieniem.
Celem leczenia żywieniowego jest dostarczenie białek ,
węglowodanów, tłuszczów, elektrolitów i witamin w
takiej formie i ilości, aby chory mógł odtworzyć i
utrzymać masę komórkową.
Żywienie prowadzimy następującymi drogami :
-
dojelitowo (enteralnie) : doustnie, przez sondę
żołądkową lub jelitową, przetokę żołądkową,
mikrojejunostomię,
-
pozajelitowo (parenteralnie) do żył obwodowych lub
centralnych
NYSA PWSZ
Dr n.med. Krzysztof Kamiński
7
LECZENIE ŻYWIENIOWE W
CHIRURGII
Żywienie doustne to najkorzystniejsza forma żywienia.
Okres pooperacyjny po zabiegach na jamie brzusznej :
pierwsza doba i następne : herbata , woda mineralna
niegazowana
powrót perystaltyki : kleik
następne dni pełne posiłki (dieta lekka)
Odżywianie przez zgłębnik – gdy chory nie może przyjmować
doustnie pokarmów warunkiem
prawidłowa funkcja przewodu pokarmowego
Wskazania do żywienia przez zgłębnik żołądkowy :
jadłowstręt psychiczny
zaburzenia po chemio- lub radioterapii
zaburzenia neurologiczne po urazach lub na wskutek choroby
NYSA PWSZ
Dr n.med. Krzysztof Kamiński
8
LECZENIE ŻYWIENIOWE W
CHIRURGII
Im wyżej w przewodzie pokarmowym znajduje się sonda
przez którą podaje się pokarm , tym lepsza jest tolerancja
podawanych substancji.
Do żołądka można podawać diety zbliżone do doustnych
lecz dobrze rozdrobnione i upłynnione. W jelicie lepiej
tolerowane są produkty rozcień- czone prostej budowy
chemicznej (diety elementarne zawierające amonikwasy,
oligosacharydy i średniołańcuchowe trójglicerydy.
Zgłębnik należy przepłukiwać po każdej porcji
zagęszczonego pokarmu lub 3-krotnie w ciągu doby w razie
podawania ciągłego.
NYSA PWSZ
Dr n.med. Krzysztof Kamiński
9
LECZENIE ŻYWIENIOWE W
CHIRURGII
Należy rozróżnić dożylne , pozajelitowe
wspomaganie żywienia od całkowitego żywienia
pozajelitowego które stosowane jest jako jedyna
forma żywienia w dłuższym okresie.
Wskazania do żywienia pozajelitowego dzielimy
na 2 grupy :
1. Niewydolny przewód pokarmowy (rozległa
resekcja jelita,
popromienne uszkodzenie jelita, ciężkie zapalenia jelita,
przetoka jelitowa,
2. Nasilone procesy kataboliczne (oparzenia, ostre zapalenia
trzustki, ciężkie urazy i\operacje, chemio- i radioterapia.
Żyły obwodowe – uzupełniające przez okres 7 dni (emulsje
tłuszczowe, izotoniczne roztwory aminokwasów)
NYSA PWSZ
Dr n.med. Krzysztof Kamiński
10
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ