1

Kurs arpy na poziomie

operacyjnym

Kurs modelowy IMO

1.07 - Radar Navigation, Radar Plotting and Use of ARPA –

Operational Level

2

Literatura

1.

Łucznik M., Witkowski J.: Morskie radary nawigacyjne. WM, Gdańsk
1983.

2.

Burger W. Radar Observer's Handbook for Merchant Navy Officers,
1988

4.

Bole A. G.: Radar and ARPA Manual. CIL, Great Britain 1992.

5.

Kon W.: Wykorzystanie radaru do zapobiegania zderzeniom. WM
Gdańsk, 1983.

6.

Kabaciński J., Trojanowski J.: Wykorzystanie radaru w warunkach
ograniczonej

widoczności. WSM, Szczecin1995.

7.

Juszkiewicz W.: ARPA radar z automatycznym śledzeniem echa.
WSM Szczecin, 1995.

8.

Instrukcje do ćwiczeń: Urządzenia nawigacyjne – NAKRESY
RADAROWE

9.

Instrukcje do ćwiczeń: Urządzenia nawigacyjne – NAWIGACJA
RADAROWA

10. Instrukcje do ćwiczeń: Urządzenia nawigacyjne – ARPA.

3

Wymagania egzaminacyjne

Egzamin składa się z czterech egzaminów cząstkowych:

Nakresy radarowe:

• sporządzanie nakresu względnego, planowanie manewru
zapobiegawczego, sprawdzanie wpływu manewru na parametry
zbliżenia z innymi obiektami;

• sporządzanie nakresu rzeczywistego

• określanie parametrów prądu

Nawigacja radarowa:

Test + określanie pozycji (egzamin praktyczny)

MPDM

Test

ARPA

Test + obsługa urządzenia i wykorzystanie arpy/radaru do unikania
kolizji i sytuacji nadmiernego zbliżenia (egzamin praktyczny)

4

Nakres radarowy w ruchu

względnym

5

Ruch względny

Relative motion

Ruch rzeczywisty

True motion

NR

1

NR

6

NR

4

NR

5

V,K

NR

1

NR

4

NR

5

NR

6

Dmin

V,K

Porównanie zobrazowania w ruchu względnym i rzeczywistym

6

Nakresem nazywa się rezultat czynności kreślarskich wykonanych

na rzutniku refleksyjnym lub specjalnym arkuszu w celu:

• określenia stopnia zagrożenia kolizyjnego stwarzanego przez

obiekty w stosunku do statku własnego oraz określenia ich
parametrów ruchu rzeczywistego (sporządzenie meldunku
radarowego),

• zaplanowania manewrów statku własnego: zapobiegawczego i

powrotu do pierwotnych parametrów ruchu oraz kontroli
sytuacji w czasie ich wykonywania,

• wykrycia manewrów obiektów, określenia ich nowych kursów i

prędkości oraz oceny sytuacji powstałej po ich wykonaniu.

7

Meldunek radarowy

1.D

min

– odległość najmniejszego

minięcia
2.T

Dmin

– czas osiągnięcia Dmin

3.Kurs rzeczywisy
4.Prędkość rzeczywista
5.Aspekt

A

A=80

o

LB

Statek własny

Statek obserwowany

1. CPA- Closest Point of Approach
2. TCPA – Time to CPA
3. Course
4. Speed
5. Aspect

Target data

Aspekt

8

Rzutnik refleksyjny Arkusz nakresowy

(

plotting sheet,

chart

)

Stosowane pomoce podczas sporządzania nakresu

9

Trójkąt prędkości (trójkąt nakresowy)

plotting triangle

Wektor ruchu

rzeczywistego

statku własnego

Wektor ruchu

względnego statku

obserwowanego

Wektor ruchu

rzeczywistego statku

obserwowanego

10

Sporządzanie nakresu radarowego

Podczas sporządzania nakresu radarowego muszą być

spełnione następujące warunki:

1. sporządzając nakres zakładamy, że statek własny i

obiekt nie zmieniają swoich parametrów ruchu (w ten
sposób ruch względny obiektu jest ustalony)

2. w nakresie nie wykorzystujemy wartości kursu i

prędkości względem dna.

11

2

. Dobór zakresu nakresu

Zakres nakresu dobieramy tak, aby skala trójkąta
nakresowego (bądź trójkątów nakresowych) była możliwie
jak największa

Sporządzanie nakresu radarowego (cd.)

1. Określenie czasu obserwacji

Podczas porządzania nakresu stosujemy nastęoujące czasy

obserwacji:

•

3 min (1/20 godziny)

•

6 min (1/10 godziny)

•

12 min (1/5 godziny)

Odległość (d) do obiektu w pierwszej

obserwacji

Odpowiedni zakres (Z)

d=2.8 Mm

Z=3 Mm

d=4.9 Mm

Z=6 Mm

d=7.8 Mm

Z=12 Mm

Tab. 1. Przykład ustalania zakresu nakresu radarowego w zależności od odległości do

obserwowanego obiektu

12

3. Stosowanie odpowiednich oznaczeń graficznych

Stosując odpowiednie oznaczenia graficzne zwiększamy
czytelność nakresu
i zmniejszamy ryzyko popełnienia błędów (szczególnie błędów
grubych). Proponowane oznaczenia graficzne, które należy
stosować podczas sporządzania nakresów:

Sporządzanie nakresu radarowego (cd.)

- wektor prędkości rzeczywistej statku własnego Vw

- wektor prędkości rzeczywistej obiektu Vo

- węzeł (przegub)

-kurs rzeczywisty obiektu

Ko

- kurs względny obiektu K

13

• nanoszenie pozycji obiektu i wykreślenie wektora prędkości statku władnego

W ustalonych momentach obserwacji dokonujemy pomiarów radarowych na
obserwowany obiekt (namiar rzeczywisty i odległość), a następnie nanosimy

trzy

trzy

pozycje obiektu na nakres. Po naniesieniu pierwszej

pozycji

należy

wykreślić

wektor prędkości statku własnego

, wprowadzić go grotem do

pierwszej pozycji i wykreślić

węzeł

.

4. Wykreślenie nakresu (I etap)

Sporządzanie nakresu radarowego (cd.)

1200

1203

Vw

Obserwacja 6 min
Zakres 6 Mm

K

w

=015

0

, V

w

=9.5 w

1206

Time

BRG

RNG

1200

070

o

5.5

1203

069

o

4.7

1206

068

o

4.0

14

• wykreślenie wektora i kursu względnego

K



(linia przechodząca

przez trzy pozycje),

• wykreślenie

D

min

(odcinek prostopadły do kursu względnego

wychodzący ze środka nakresu)

1200

1203

1206

K

Vw

Zakres 6 Mm
Obserwacja 6 min

D

min

Time

BRG

RNG

1200

070

o

5.5

1203

069

o

4.7

1206

068

o

4.0

Elementy nakresu związane z ruchem
względnym obiektu

15

1200

1203

1206

K

Vw

Zakres 6 Mm
Obserwacja 6 min

Vo

Ko

D

min

• wykreślenie wektora i kursu rzeczywistego

K

o

(linia wychodząca z

węzła i przechodzące przez ostatnią naniesioną pozycję),

• na końcu

wektora rzeczywistego

należy wykreślić symbol statku

obserwowanego

Time

BRG

RNG

1200

070

o

5.5

1203

069

o

4.7

1206

068

o

4.0

Elementy nakresu związane z ruchem
rzeczywistym obiektu

16

5. Sporządzenie meldunku radarowego (II etap)

Na podstawie wykonanego nakresu należy sporządzić
meldunek radarowy w następującej kolejności:

•określenie D

min

(odległość największego zbliżenia),

•określenie T

Dmin

(czas do osiągnięcia odległości największego

zbliżenia)

1200

1203

1206

K

Vw

Zakres 6 Mm
Obserwacja 6 min

Vo

Ko

D

min

Time

BRG

RNG

1200

070

o

5.5

1203

069

o

4.7

1206

068

o

4.0

D

min

T

Dmin

Ko

Vo

A

0.7

16’

17

•określenie kursu rzeczywistego obserwowanego
obiektu

• określenie prędkości rzeczywistej obserwowanego
obiektu

1200

1203

1206

K

Vw

Zakres 6 Mm
Obserwacja 6 min

Vo

Ko

D

min

Time

BRG

RNG

1200

070

o

5.5

1203

069

o

4.7

1206

068

o

4.0

D

min

T

Dmin

Ko

Vo

A

0.7

16’

15 w

7.5 w

18 w

Zmierzona droga

Czas obserwacji

Prędkość obiektu

15 kbl

6 min

1.5 Mm

12 min

0.9 Mm

3 min

Tab. 1. Przykłady obliczania prędkości rzeczywistej obiektu

285

o

14 w

W naszym przypadku długość wektora Vo
wynosi 14 kabli.
Jaka jest prędkość statku obcego ?

18

•określenie ASPEKTU

1200

1203

1206

K

Vw

Zakres 6 Mm
Obserwacja 6 min

Vo

Ko

D

min

Time

BRG

RNG

1200

070

o

5.5

1203

069

o

4.7

1206

068

o

4.0

D

min

T

Dmin

Ko

Vo

A

0.7

16’

285

o

14 w

Aspekt możemy pomierzyć wykorzystując skalę kątową trójkąta nawigacyjnego lub
obliczyć. W drugiej metodzie należy obliczyć kontrnamiar (NR

K

) ostatniego namiaru na

obiekt (NR

3

), a następnie obliczyć różnicę pomiędzy kontrnamiarem a kursem

obserwowanego obiektu (

Ko

). Obliczony kąt jest aspektem (podajemy go w systemie

połówkowym, od 0 do 180

o

).

NR

3

=068

o

NR

K

=180

o

+ 68

o

= 248

o

A

= NR

K

- Ko = 248

o

- 285

o

= - 037

o

, czyli

A

= 037

o

LB

A

037

o

LB

NR

K

NR

3

19

Przykład nakresu radarowego (ruch względny)