Więźba ruchu:

• obrazuje kierunki (relacje) potrzeb

komunikacyjnych nieskażone

(nieodkształcone)

• wyraża zasadę brachidacji – tendencję do

prostoliniowych powiązań pomiędzy źródłem

a celem podróży

Jaki pożytek z więźby ruchu w planowaniu

komunikacji:

• duże relacje potoków podróży wskazują na:

potrzebę budowy na tym kierunku

wydajnej trasy drogowej i/lub trasy

tramwajowej

• bardzo duże potoki – budowę metra

III. Podział zadań

przewozowych

- określa jaki jest udział poszczególnych

środków transportu w podróżach

(prawdopodobieństwo wyboru)

Podział ruchu ze względu na środki lokomocji

w przewozach osób:

• Ruch niezmotoryzowany

– Ruch pieszy

– Ruch rowerowy (riksza)

• Ruch zmotoryzowany

– Komunikacja indywidualna (samochód osobowy,

motocykl, awionetka, motorówka)

– Komunikacja zbiorowa (tramwaj, autobus, metro,

kolej, samolot, statek)

Podział zadań

przewozowych

Podział ruchu ze względu na środki (gałęzie)

transportu

w przewozach ładunków

(w tym przewozy

materiałów budowlanych):

– Samochód dostawczy, ciężarowy, specjalny

(np. do przewozu betonu)

– Kolej (bocznice)
– Żegluga śródlądowa (barki)
– Żegluga morska

(statki różnego przeznaczenia)

– Transport lotniczy (cargo)

Wybór środka transportu w podróżach

osób ma złożony charakter i zależy od:

– dostępności do samochodu osobowego
– dostępności do komunikacji zbiorowej
– dochodu gospodarstwa domowego
– długości i czasu podróży
– postrzegania wygody
– celu (motywacji) podróży
– przyzwyczajeń dotyczących zachowań

komunikacyjnych
(np. tradycja używania rowerów)

Podział zadań przewozowych

Wydzielenie podróży pieszych

w funkcji ich długości

(odległości pomiędzy źródłem a celem)

km

U

d

zi

a

ł

p

o

d

ró

ży

p

ie

s

zy

c

h

Udział poszczególnych środków transportu

zależy od:

• Poziom motoryzacji w mieście:  samochodu

osobowego

• Wielkość miasta:  komunikacji zbiorowej,

 pieszo,  rowerem

• Odległość od centrum:  samochód,  pieszo

• Dostępność parkingów:  samochód osobowy

• Wysokość opłat parkingowych:  samochodu

osobowego

Podział zadań przewozowych

Podział zadań przewozowych

Udział poszczególnych środków transportu zależy

od:

• Poziom rozwoju sieci drogowo-ulicznej:

 samochodu osobowego

• Istnienie systemu komunikacji zbiorowej – np.

brak lub śladowa komunikacja zbiorowa: 

pieszy

• Stopień rozwoju komunikacji zbiorowej i jej

atrakcyjność (komfort, dogodne taryfy):

 komunikacji zbiorowej

• Celu (motywacji) podróży;

np. podróże związane z pracą:  komunikacji

zbiorowej; z nauką:  pieszy

Podział zadań przewozowych

potrzebny do:

 Podstawa wymiarowania sieci

transportowych:

– Gęstość i przepustowość sieci ulic

– Gęstość i zdolność przewozowa sieci linii

komunikacji zbiorowej (rodzaj, pojemność

i częstotliwość kursowania

)

 Oddziaływania na zachowania

komunikacyjne (wymuszenia ograniczające

udział samochodów w podróżach)

Podział określa udziały (np. procentowe) oraz

liczby podróży dokonywanych każdym

środkiem lokomocji

IV. Rozkład ruchu w sieci

ulicznej

• Określa trasy wybrane przez

użytkowników związane z realizacją
podróży ze źródła do celu -

KTÓRĘDY?

• Wyznacza liczbę pojazdów / pasażerów

obciążających na danym odcinek sieci
transportowej (drogi, ulicy, trasy
komunikacji zbiorowej) – ILE RUCHU?

Rozkład ruchu w sieci ulicznej –

metody

• Ze względu na liczbę dróg

wykorzystywanych w przejeździe

– Metoda jednościeżkowa (tzw. wszystko

albo nic) – zawsze wybierane jest

najkrótsze połączenie (ścieżka).

– Metoda wielościeżkowa: w przejmowaniu

ruchu wykorzystywane są konkurencyjne

połączenia (ścieżki)

• Algorytmy wyszukiwania najkrótszych ścieżek

Rozróżnienie pojęcia

podróży i ruchu

Zjawisko pierwotne 

Podróż

Ruch

 skutkiem (obrazem)

odbywania podróży

Rozkład ruchu w sieci

ulicznej

Wybrane pojęcia podstawowe:
Natężenie ruchu

– liczba pojazdów

przejeżdżająca przez przekrój ulicy

(drogi) w jednostce czasu (zwykle w

godzinie)

Przepustowość

– maksymalna liczba

pojazdów, która może przejechać przez

przekrój ulicy (drogi) w jednostce czasu

Prędkość w ruchu swobodnym – średnia

prędkość pojazdu w warunkach braku

oddziaływania innych pojazdów

(możliwość swobodnego wyboru kierunku

jazdy i prędkości przez kierowcę)

Rozkład ruchu w sieci ulicznej –

metody:

– Z uwzględnieniem natężenia ruchu

(czas przejazdu jest zmienny,
zależy od natężenia ruchu)

– Bez uwzględnienia natężenia ruchu

(czas przejazdu jest stały,
tzn. nie zależy od natężenia
ruchu)

Związek między czasem przejazdu

odcinka a natężeniem i

przepustowością

Model podróży

Matematyczny opis powstawania i rozkładu ruchu

uwzględniający zależności od:

• rodzaju i intensywności zainwestowania obszaru
• wzajemnego rozmieszczenia obiektów

generujących ruch

• struktury i parametrów sieci drogowo-ulicznej
• poziomu motoryzacji
• rodzajów i oferty przewozowej komunikacji

zbiorowej

• cechami grup użytkowników (dochody, struktura

społeczno-zawodowa, dochody, itp.)

Model podróży

Matematyczny opis powstawania i rozkładu ruchu

uwzględniający zależności od:

• rodzaju i intensywności zainwestowania obszaru
• wzajemnego rozmieszczenia obiektów generujących

ruch

• struktury i parametrów sieci drogowo-ulicznej
• poziomu motoryzacji
• rodzajów i oferty przewozowej komunikacji zbiorowej
• cechami grup użytkowników (dochody, struktura

społeczno-zawodowa, dochody, itp.)

Modele ogólne (dotyczące np. grupy polskich miast

małych bądź średnich)

Modele lokalne (opracowane dla konkretnego miasta)

Modele podróży

• Każde ze stadium ujęcia cztero–stadiowego,

tj. potencjały – więźba – podział zadań –
rozkład ruchu w sieci
może być określony jako:

– Zbiór liczb
– Model matematyczny i wynikające z niego wartości

• Model ma zastosowanie do opisu stanu

istniejącego oraz dla każdego poszukiwanego
horyzontu czasowego np. rok 2015, 2025, itp

Skąd wziąć dane :

- o potencjach ruchotwórczych,
- o więźbie ruchu,
- o podziale zadań przewozowych,
- o rozkładzie ruchu w sieciach komunikacyjnych
oraz dla tworzenia formuł
dla poszczególnych stadiów modelu
i oszacowania ich parametrów

Skąd wziąć dane

:

- o potencjach ruchotwórczych,
- o więźbie ruchu,
- o podziale zadań przewozowych,
- o rozkładzie ruchu w sieciach komunikacyjnych
oraz dla tworzenia formuł
dla poszczególnych stadiów modelu
i oszacowania ich parametrów



Kompleksowe badania ruchu KBR = zespół technik:

 gromadzenie danych m.in. o:
- liczbie mieszkańców, zatrudnieniu, itp.
- sieci drogowej, sieci komunikacji zbiorowej

 ankietowanie mieszkańców (rejestracja ich zachowań

komunikacyjnych wraz z uwarunkowaniami)

 ankietowanie na wlotach drogowych i kolejowych do

miasta

 pomiary ruchu na sieciach drogowej i komunikacji

zbiorowej

Prognozy ruchu

• Prognozowanie polega na przewidywaniu przyszłej

wielkości ruchu, jego struktury przestrzennej i

rodzajowej (typy pojazdów, np.: osobowych,

ciężarowych)

• Generalnie odnosi się do przyszłości, ale możliwe jest

także szacowanie metodami matematycznymi

obecnych wielkości ruchu (tzw. prognoza zerowa)

• Najczęściej podaje się ruch w godzinie szczytu

porannego bądź/i popołudniowego (największy popyt

w okresie doby)

• Celem prognozy jest dostosowanie parametrów

planowanych urządzeń komunikacyjnych (np. liczba

pasów w przekroju drogi lub na wlocie skrzyżowania)

do przyszłych natężeń ruchu, które generalnie będą

większe od obecnych (ruch drogowy ma

tendencję wzrostową w miarę wzrostu motoryzacji)

Wielkość ruchu (jego natężenie)

podstawą:

przyjęcia typu skrzyżowania bądź

węzła

wymiarowania elementów drogi

(przekroje ulic, liczba pasów na
wlocie skrzyżowania, rodzaj łącznicy
węzła)

projektowania sygnalizacji świetlnej

(liczba i długości faz)

oceny warunków ruchu

Wielkość ruchu (jego natężenie)

podstawą:

przyjęcia typu skrzyżowania bądź węzła
wymiarowania elementów drogi (przekroje

ulic, liczba pasów na wlocie skrzyżowania,

rodzaj łącznicy węzła)

projektowania sygnalizacji świetlnej (liczba

i długości faz)

oceny warunków ruchu
Projektowanie na ruch jaki wystąpi

w przyszłości (z reguły większy niż obecnie)

 Umiejętność prognozowania tego ruchu

Sporządzanie prognoz ruchu w sytuacjach gdy

nastąpią istotne zmiany:

• w sieci dróg i ulic
• w zagospodarowaniu przestrzennym
a przede wszystkim gdy:
• droga bądź linia komunikacji zbiorowej

jeszcze nie istnieje (powstanie w
przyszłości)

 Konieczność rozważenia:
• całości sieci komunikacyjnej (po rozbudowie)
• przyszłego zagospodarowania

przestrzennego

 Wykorzystanie syntetycznych modeli podróży
(dział planowania komunikacyjnego)

Współzależność struktury przestrzennej

miasta i układu transportu oraz

wielkości ruchu

Struktura

funkcjonalna

jednostki

osadniczej

rejony

Struktura

przestrzenna

miasta - wzajemne

rozmieszczenie

rejonów

Struktura

rodzajowa

systemu

transportowego

podsystemy

środków lokomocji

Struktura

przestrzenna

systemu

transportowego

Sieć: drogowa,

komunikacji zbior.

Potencjały

ruchotwórcze

• wytwarzający

• absorbujący

(gdzie?, ile?)

Więźba ruchu

(rozkład

przestrzenny

podróży)

(skąd?, dokąd?

ile?)

Podział

zadań

przewozowych

(czym?, ile?)

Rozkład ruchu

w sieci

transportowej

(którędy?, ile?)