Wykład 4.

Nauki o organizacji.

Rodzaje i typy organizacji. Cele.

1. Wprowadzenie.

• W poszukiwaniu definicji organizacji.

• Widzenie organizacji jako płynne,

dynamiczne, koncentrowane na procesach,

czyli na tym co robią ludzie.

• Jako konstruowane społeczne kultury.

• Statycznie, traktując organizację jako coś

solidnego, stabilnego, co jest bytem

samym w sobie.

Organizacja w ujęciu T.

Parsons

• T. Parsons – organizacja to system

społeczny zorganizowany do osiągnięcia

celu.

• Organizacja:

stanowi wewnętrznie uporządkowaną całość,

złożoną z subsystemów, które dotyczą:

- celów realizowanych przez organizację,

- wyposażenia , materiałów, maszyn,

- formalnej struktury,

- ludzi i ich dążeń.

Aspekt organizowania.

• Autor: B. Czarniawska - Joerges

• Sieć zbiorowych działań, podejmowanych

jako próba kształtowania świata i życia

ludzi.

• Zawartością tych działań są znaczenia i

rzecz – artefakty.

• Jeden zestaw zbiorowych działań odróżnia

się od innych poprzez rodzaj znaczeń i

produktów społecznie przypisanych danej

organizacji.

Główne typy organizacji.

• Organizacje dobrowolne i oparte na

przymusie (totalne).

• Organizacje formalne i nieformalne.

• Organizacje sektora prywatnego,

publicznego, pozarządowego.

Inny podział (1)

zarządzanie organizacjami nastawionymi na

zysk:

- duże przedsiębiorstwa,

- małe i początkujące przedsiębiorstwa,

- zarządzanie międzynarodowe.

 

Inny podział (2).

• Organizacje nie nastawione na zysk.

- organizacje rządowe,

- organizacje edukacyjne,

- instytucje ochrony zdrowia,

- zarządzanie w układach nietradycyjnych.

Typy organizacji –

Organizacje dobrowolne

Organizacje

oparte na

przymusie

Organizacje

nie formalne

Organizacje formalne:

Prywatne,

Publiczne,

Pozarządowe.

Organizacje prywatne.

• Przede wszystkim przedsiębiorstwa,

• Działają na rynku, dostosowane do gry na

rynku,

• Relacja celu organizacji i głównych zasad

działania .

• Relacje złożone i nie jednoznaczne.

Organizacje publiczne.

• Bardzo zróżnicowany co do organizacji,

• Często dynamiczny, nowatorski i

idealistyczny, choć bywa skostniały i

zbiurokratyzowany.

• Należą organizacje administracji i

monopolistyczne przedsiębiorstwa .

• Organizacje nie są zdolne do realizacji

celów , które sobie stawiają.

• Występują problemy motywacji.

Organizacje pozarządowe.

• Są nimi organizacje społeczne ,

spółdzielnie konsumentów czy

producentów, a także prywatne

organizacje dobrowolne.

• Kategoria ta obejmuje stowarzyszenia

oferujące pomoc potrzebującym .

• Organizacje pozarządowe grupuje ludzi

podzielających pewną świadomość

społeczną , środowiskową.

• Organizacje te to poza biznesowe.

Działają między sfera publiczną i

gospodarczą.

Organizacje nieformalne.

• Niekiedy ludzie organizują się z innych

przyczyn niż potrzeba formalizacji relacji i

działań.

• Uzupełnienie form zaspokojenia potrzeb

społecznych współczesnych ludzi.

• Tworzone są dla ochrony słabszych

uczestników, ale także dla zdobycia siły –

wspólnie przez osoby silne.

Organizacje totalne.

• Więzienia,

• Obozy jenieckie w czasie wojny,

• Obozy różnych organizacji , stowarzyszeń.

• Okręty wojenne,

• Szpitale,

• Szkoły z internatem itd.

• Nie izolowane organizacje , które dominują

w życiu współczesnego człowieka.

Organizacyjne formy aktywności

gospodarczej.

Koncern

- duża organizacja gospodarcza. Obejmująca

pod swoim zarządem kilka przedsiębiorstw,

branżowe lub gałęziowe np. chemiczne,

farmaceutyczne, technologiczne np.

wytwarzanie okrętów, konglomeraty –

przedsiębiorstwa z różnych dziedzin

Organizacyjne formy aktywności

(1)

• Holding – spółka akcyjna posiadająca

kontrolne pakiety innych spółek i mająca z

tego tytułu istotny wpływ na zarządzanie

nimi.

• Spółka joint ventures – powstała w

skutek współdziałania innych

przedsiębiorstw, poprzez ich inwestowanie

w to nowe przedsięwzięcie, podział zysków

proporcjonalny do wniesionych aportów i

kapitału, np. w celu wdrożenia nowej

technologii

Organizacyjne formy aktywności

(2)

• Konsorcjum – porozumienie stworzone

najczęściej przez banki do realizacji

określonego celu, czysty związek

kapitałowy, przestaje istnieć po

zrealizowaniu celu.

• Spółka akcyjna – organizacja emitująca

własne papiery wartościowe – akcje, które

sprzedaje osobom fizycznym lub prawnym,

innym organizacjom, akcjonariusze

otrzymują dywidendy, są oni właścicielami

akcji ale nie współwłaścicielami majątku.

Organizacyjne formy aktywności

(3)

• Spółka z o.o. – utworzona na podstawie

przepisów prawa handlowego, w której

wspólnicy odpowiadają za zobowiązania

organizacji tylko do wysokości

zainwestowanego kapitału;

• w zasadzie nie odpowiadają swoim

majątkiem osobistym; inaczej traktuje się

odpowiedzialność członków zarządu.

Organizacyjne formy aktywności

(4)

Spółdzielnia

– organizacja powstała z wkładów rzeczowych

lub kapitałowych wnoszonych przez

udziałowców, funkcjonująca na ich rzecz i

ryzyko, często przez nich prowadzona;

- równoprawność członków.

Organizacyjne formy aktywności

(5)

• Organizacja wirtualna

– formą powiązań jest technologia informacyjna,

w jej skład wchodzą niezależne organizacje,

powiązane czasowo dla dzielenia umiejętności i

kosztu dostępu do realizacji nowych celów.

• Organizacje społeczne

– związki zawodowe, stowarzyszenia, partie

polityczne, organizacje wyznaniowe;

- specyficzne prawa, różnorodne układy władzy.

 

Organizacyjna forma aktywności

(6)

Spółka cywilna

– własność kilku lub większej liczby osób

fizycznych, osoby te są wspólnikami i

zainwestowały kapitał w jej utworzenie.

- Za zobowiązania wobec osób trzecich

odpowiadają

własnym majątkiem;

- działa w imieniu i na rzecz i ryzyko wspólników,

-

- zysk dzielą proporcjonalnie do wielkości

udziałów.

Struktury organizacyjne

• Struktury klasyczne – oparte o więzi

służbowe, funkcjonalne i techniczne.

struktura jednoliniowa – kierownik liniowy ma

całokształt rozkazodawstwa.

- Zalety: umożliwia szybkie, operatywne i

sprawne działanie, ścisłe podporządkowanie

podwładnych.

- Wady: nie widać w niej specjalistów

zarządzania, bo kierownik wie wszystko.

- Może być także problem delegowania

uprawnień lub gdy pracownik zachoruje.

Struktury klasyczne (1)

• Rodzaje struktur jednoliniowe:

- liniowa, płaska, smukła.

• struktura funkcjonalna

– wyodrębnienie i specjalizacja personelu w

zakresie ograniczonych funkcji.

- Każdy wykonawca posiada wielu przełożonych i

może otrzymywać od nich polecenia.

Zaletą jest podział pracy, wykaz umiejętności

specjalizacji.

Wadą to, że mogą być spory kompetencyjne.

Struktura klasyczna (2)

struktura sztabowa

- jest oparta o stosunki hierarchiczne. Podobna

do struktury linowej ale dopuszcza zależności

stosunków funkcjonalnych.

- Tworzą się tzw. sztaby (w miejscu najwyższym,

centralnym, lub na różnych pionach

hierarchicznych) .

-Zalety : to więzi służbowe i funkcjonalne i

zachowuje zasadę jednoosobowego

kierownictwa.

- Wady: kierownik liniowy może wchodzić w spory

kompetencyjne ze sztabami , lub przerost sztabu

nad kierowników liniowych.

Struktura klasyczna (3)

struktury techniczne.

– pokazuje, że więzi służbowe i funkcjonalne

nie są tak ważne.

- Decydujące znaczenie ma podział.

- Kierownik jest taktykiem działania.

Nowoczesne struktury (1)

Struktura dywizjonalna

– pokazuje podział na względnie niezależne

elementy.

Zalety: decyzje podejmowane są szybko,

lepsza znajomość w jakim pracuje dany

oddział.

Wady: to, że daleko posunięta autonomia

tych segmentów może spowodować konflikty

między oddziałami a centralą.

Nowoczesne struktury (2)

struktura macierzowa

– wykonawca ma dwóch kierowników

(funkcjonalnego i przedmiotowego) to wszystko

jest nadzorowane przez naczelne kierownictwo.

Zalety: to właściwe rozpatrywanie i kierowanie

projektem, skrócenie kanału przepływu

informacji. Fachowy i specjalistyczny nadzór nad

projektem.

Wady: mogą wystąpić spory kompetencyjne,

między kierownikami konflikty dotyczące

rozdziałów zasobów.

Nowoczesne struktury (3)

Struktura zadaniowa

– zespół wyznaczony na czas trwania zadania.

Uelastycznia działania firmy, kierownik tylko do

czasu trwania zadania.

- nowoczesna forma organizacyjna.

Zalety: zakres swobody organizacji jest bardzo

duży.

Wszystkie komórki są całkowicie odpowiedzialne

i niezależne.

Wadą: nietrwałość.

 

To tyle!!

• Dziękuję za uwagę !!!