Wykład 2

Nauki o organizacji.

1

Rodzaje i typy organizacji.

Cele.

1. Wprowadzenie.

2



W poszukiwaniu definicji organizacji.



Widzenie organizacji jako płynne,

dynamiczne, koncentrowane na procesach,
czyli na tym co robią ludzie.



Jako konstruowane społeczne kultury.



Statycznie, traktując organizację jako coś

solidnego, stabilnego, co jest bytem samym
w sobie.

Organizacja w ujęciu T.
Parsons

3



T. Parsons – organizacja to system społeczny
zorganizowany do osiągnięcia celu.



Organizacja:

stanowi wewnętrznie uporządkowaną

całość, złożoną z subsystemów, które
dotyczą:

- celów realizowanych przez organizację,

- wyposażenia , materiałów, maszyn,
- formalnej struktury,
- ludzi i ich dążeń.

Aspekt organizowania.

4



Autor: B. Czarniawska - Joerges



Sieć zbiorowych działań, podejmowanych

jako próba kształtowania świata i życia
ludzi.



Zawartością tych działań są znaczenia i

rzecz – artefakty.



Jeden zestaw zbiorowych działań odróżnia

się od innych poprzez rodzaj znaczeń i
produktów społecznie przypisanych danej
organizacji.

Główne typy organizacji.

5



Organizacje dobrowolne i oparte na

przymusie (totalne).



Organizacje formalne i nieformalne.



Organizacje sektora prywatnego,

publicznego, pozarządowego.

Inny podział (1)

6

zarządzanie organizacjami nastawionymi

na zysk:

- duże przedsiębiorstwa,
- małe i początkujące

przedsiębiorstwa,

- zarządzanie międzynarodowe.
 

Inny podział (2).

7



Organizacje nie nastawione na zysk.

- organizacje rządowe,
- organizacje edukacyjne,
- instytucje ochrony zdrowia,
- zarządzanie w układach

nietradycyjnych.

Typy organizacji –

8

Organizacje dobrowolne

Organizacje

oparte na
przymusie

Organiza

cje nie

formalne

Organizacje

formalne:

Prywatne,

Publiczne,

Pozarządowe.

Organizacje prywatne.

9



Przede wszystkim przedsiębiorstwa,



Działają na rynku, dostosowane do gry na

rynku,



Relacja celu organizacji i głównych zasad

działania .



Relacje złożone i nie jednoznaczne.

Organizacje publiczne.

10



Bardzo zróżnicowany co do organizacji,



Często dynamiczny, nowatorski i

idealistyczny, choć bywa skostniały i
zbiurokratyzowany.



Należą organizacje administracji i

monopolistyczne przedsiębiorstwa .



Organizacje nie są zdolne do realizacji

celów , które sobie stawiają.



Występują problemy motywacji.

Organizacje pozarządowe.

11



Są nimi organizacje społeczne ,

spółdzielnie konsumentów czy

producentów, a także prywatne

organizacje dobrowolne.



Kategoria ta obejmuje stowarzyszenia

oferujące pomoc potrzebującym .



Organizacje pozarządowe grupuje ludzi

podzielających pewną świadomość

społeczną , środowiskową.



Organizacje te to poza biznesowe. Działają

między sfera publiczną i gospodarczą.

Organizacje nieformalne.

12



Niekiedy ludzie organizują się z innych

przyczyn niż potrzeba formalizacji relacji i
działań.



Uzupełnienie form zaspokojenia potrzeb

społecznych współczesnych ludzi.



Tworzone są dla ochrony słabszych

uczestników, ale także dla zdobycia siły –
wspólnie przez osoby silne.

Organizacje totalne.

13



Więzienia,



Obozy jenieckie w czasie wojny,



Obozy różnych organizacji , stowarzyszeń.



Okręty wojenne,



Szpitale,



Szkoły z internatem itd.



Nie izolowane organizacje , które dominują

w życiu współczesnego człowieka.

Organizacyjne formy aktywności
gospodarczej.

14

Koncern
- duża organizacja gospodarcza. Obejmująca

pod swoim zarządem kilka przedsiębiorstw,
branżowe lub gałęziowe np. chemiczne,
farmaceutyczne, technologiczne np.
wytwarzanie okrętów, konglomeraty –
przedsiębiorstwa z różnych dziedzin

Organizacyjne formy aktywności
(1)

15



Holding – spółka akcyjna posiadająca

kontrolne pakiety innych spółek i mająca z

tego tytułu istotny wpływ na zarządzanie nimi.



Spółka joint ventures – powstała w skutek

współdziałania innych przedsiębiorstw,

poprzez ich inwestowanie w to nowe

przedsięwzięcie, podział zysków

proporcjonalny do wniesionych aportów i

kapitału, np. w celu wdrożenia nowej

technologii

Organizacyjne formy aktywności
(2)

16



Konsorcjum – porozumienie stworzone

najczęściej przez banki do realizacji
określonego celu, czysty związek
kapitałowy, przestaje istnieć po
zrealizowaniu celu.



Spółka akcyjna – organizacja emitująca

własne papiery wartościowe – akcje, które
sprzedaje osobom fizycznym lub prawnym,
innym organizacjom, akcjonariusze
otrzymują dywidendy, są oni właścicielami
akcji ale nie współwłaścicielami majątku.

Organizacyjne formy aktywności
(3)

17



Spółka z o.o. – utworzona na podstawie

przepisów prawa handlowego, w której
wspólnicy odpowiadają za zobowiązania
organizacji tylko do wysokości
zainwestowanego kapitału;



w zasadzie nie odpowiadają swoim

majątkiem osobistym; inaczej traktuje się
odpowiedzialność członków zarządu.

Organizacyjne formy aktywności
(4)

18

Spółdzielnia
– organizacja powstała z wkładów

rzeczowych lub kapitałowych wnoszonych
przez udziałowców, funkcjonująca na ich
rzecz i ryzyko, często przez nich
prowadzona;

- równoprawność członków.

Organizacyjne formy aktywności
(5)

19



Organizacja wirtualna

– formą powiązań jest technologia informacyjna,

w jej skład wchodzą niezależne organizacje,

powiązane czasowo dla dzielenia umiejętności i

kosztu dostępu do realizacji nowych celów.



Organizacje społeczne

– związki zawodowe, stowarzyszenia, partie

polityczne, organizacje wyznaniowe;

- specyficzne prawa, różnorodne układy władzy.
 

Organizacyjna forma aktywności
(6)

20

Spółka cywilna

– własność kilku lub większej liczby osób

fizycznych, osoby te są wspólnikami i

zainwestowały kapitał w jej utworzenie.

- Za zobowiązania wobec osób trzecich

odpowiadają

własnym majątkiem;
- działa w imieniu i na rzecz i ryzyko wspólników,

-

- zysk dzielą proporcjonalnie do wielkości
udziałów.

Struktury organizacyjne

21



Struktury klasyczne – oparte o więzi

służbowe, funkcjonalne i techniczne.

struktura jednoliniowa – kierownik liniowy

ma całokształt rozkazodawstwa.

- Zalety: umożliwia szybkie, operatywne i

sprawne działanie, ścisłe podporządkowanie

podwładnych.

- Wady: nie widać w niej specjalistów

zarządzania, bo kierownik wie wszystko.

- Może być także problem delegowania

uprawnień lub gdy pracownik zachoruje.

Struktury klasyczne (1)

22



Rodzaje struktur jednoliniowe:

- liniowa, płaska, smukła.



struktura funkcjonalna

– wyodrębnienie i specjalizacja personelu w
zakresie ograniczonych funkcji.
- Każdy wykonawca posiada wielu przełożonych i
może otrzymywać od nich polecenia.
Zaletą jest podział pracy, wykaz umiejętności

specjalizacji.

Wadą to, że mogą być spory kompetencyjne.

Struktura klasyczna (2)

23

struktura sztabowa

- jest oparta o stosunki hierarchiczne. Podobna do

struktury linowej ale dopuszcza zależności

stosunków funkcjonalnych.

- Tworzą się tzw. sztaby (w miejscu najwyższym,

centralnym, lub na różnych pionach

hierarchicznych) .

-Zalety : to więzi służbowe i funkcjonalne i

zachowuje zasadę jednoosobowego kierownictwa.

- Wady: kierownik liniowy może wchodzić w spory

kompetencyjne ze sztabami , lub przerost sztabu

nad kierowników liniowych.

Struktura klasyczna (3)

24

struktury techniczne.

– pokazuje, że więzi służbowe i funkcjonalne

nie są tak ważne.

- Decydujące znaczenie ma podział.
- Kierownik jest taktykiem działania.

Nowoczesne struktury (1)

25

Struktura dywizjonalna
– pokazuje podział na względnie niezależne

elementy.

Zalety: decyzje podejmowane są szybko,

lepsza znajomość w jakim pracuje dany
oddział.

Wady: to, że daleko posunięta autonomia

tych segmentów może spowodować konflikty
między oddziałami a centralą.

Nowoczesne struktury (2)

26

struktura macierzowa
– wykonawca ma dwóch kierowników

(funkcjonalnego i przedmiotowego) to wszystko
jest nadzorowane przez naczelne kierownictwo.

Zalety: to właściwe rozpatrywanie i kierowanie

projektem, skrócenie kanału przepływu informacji.
Fachowy i specjalistyczny nadzór nad projektem.

Wady: mogą wystąpić spory kompetencyjne,

między kierownikami konflikty dotyczące
rozdziałów zasobów.

Nowoczesne struktury (3)

27

Struktura zadaniowa

– zespół wyznaczony na czas trwania zadania.

Uelastycznia działania firmy, kierownik tylko do

czasu trwania zadania.

- nowoczesna forma organizacyjna.

Zalety: zakres swobody organizacji jest bardzo

duży.

Wszystkie komórki są całkowicie

odpowiedzialne i niezależne.

Wadą: nietrwałość.