Klasyfikacja aerozolu

1. przemysłowy (miejski) – głównie związki siarki i
azotu

pochodzące z emisji przemysłowych;

łatwa

wchłanialność

(płuca – nieżyty dróg

oddechowych) i

tendencja do kumulacji

2. smog – zawiesina mgły z pyłem; specjalny rodzaj
aerozolu przemysłowego.

- smog kwaśny (londyński, jesienno-zimowy):

głównie SO

2

i O

3

- fotochemiczny: głównie NO

x

, O

3

, nadtlenki

organiczne
3. biologiczny – spory i pyłki pochodzenia roślin i
grzybów,

czasem drobnoustroje

4. leśny – fitoncydy
5. morski – NaCl i J; wybrzeże Bałtyku: NaCl = 1,1 –
45,3 μg.m-3,

J = 0,75 – 2,53 μg.m-3

150 m w głąb lądu 60% aerozolu

Smog fotochemiczny (kalifornijski,
utleniający)

powstaje w wyniku reakcji chemicznych zachodzących

pod wpływem promieniowania słonecznego pomiędzy

składnikami gazów spalinowych i związków

zawartych w powietrzu
skład – tlenki azotu, węglowodory alifatyczne (alkeny)
i

aromatyczne, ozon, tlenek węgla

reakcje chemiczne pod wpływem promieniowania
ultrafioletowego (λ 385 nm = hv):

O + O2 → O3
2 NO + O2 → 2 NO2
NO2 + hv → NO + O

dopuszczalnie zanieczyszczenie = ~ 100 mg.m-3
powstaje w temperaturze powietrza podwyższonej (>
24 – 35ºC), barwa brązowa (zawartość NO2)
efekty – kaszel, bóle głowy, uczucie zmęczenia,
podrażnienie

spojówek, błon śluzowych i skóry,

podrażnienie układu

oddechowego, zapalenie płuc,

alergiczne uszkodzenie płuc

Smog kwaśny (redukujący, typu londyńskiego)

•

powstaje w wyniku nagromadzenia się w powietrzu

produktów

spalania węgla (zwłaszcza brunatnego),

produktów pochodzenia ropy naftowej, również
drewna; cząstki gazów i pyłu tworzą jądra kondensacji
dla pary wodnej

• warunki powstania – duża wilgotność powietrza, niska
temperatura (0 do 5ºC), inwersja temperatur

• skład – dwutlenek siarki, sadza, ozon, trójtlenek siarki,
tlenek i

dwutlenek węgla

• reakcje chemiczne pod wpływem promieniowania
ultrafioletowego (λ 318-320 nm = hv):

SO

2

+ hv → SO

2

*

SO

2

* + O

2

→ SO

4

. 2-

SO

4

.

2- + O

2

→ SO

3

+ O

3

SO

3

+ H

2

O → H

2

SO

4

• efekty – podrażnienie układu oddechowego, układu
krążenia i

skóry, podrażnienie błon śluzowych i

spojówek, obrzęk płuc; SO

2

jest czynnikiem

zwiększającym działanie kancerogennych związków
chemicznych

Aerozol biologiczny bakteryjny

podział faz:

- grubokroplista (> 100 μm) – kropelki śliny,

śluzu;

szybka sedymentacja; małe

znaczenie

epidemiologiczne

- średniokroplista (< 100 μm) – szybko

odparowujące

wodę, przenoszone łatwo;

znaczenie w

rozprzestrzenianiu się

wirusów (agresywność)

- pyłowa – powstaje po wyschnięciu wody;

drobnoustroje nie tracą

zjadliwości po

wyschnięciu; bardzo

duże znaczenie
epidemiologiczne (zakażenie inhalacyjne)

drogi rozprzestrzeniania się

- dynamiczna (kaszel, kichanie,

mowa)

- za pomocą prądów powietrza

Aerozol biologiczny niebakteryjny

Spory i pyłki pochodzenia roślin i grzybów (pyłki
roślin ~ 2% całego aerozolu)

drogi przenoszenia

- przez ruch powietrza (wiatr) – pyłki

anemofilne

- przez owady – pyłki entomofilne

rozpowszechnienie pyłków roślin w Europie

- około 100 gatunków roślin wytwarzających

pyłki anemofilne, z czego ~ 30

ma

znaczenie alergiczne

(alergeny białkowe

stanowią około

3 – 4% całej objętości

pyłków

CZŁOWIEK

- wzrost infekcji

- nadreaktywność

- wzrost
przepuszczalności
skóry i śluzówek

- nadwrażliwość

- kancerogeneza

- modyfikacja wzrostu
roślin oraz wartości
antygenowej i alergi-
zującej

Zanieczyszczenie

powietrza

-modyfikacja reakcji

-zmiana
immunologiczna

-czynniki toksyczne

-czynniki drażniące

-alergeny

pyłki

Fitoncydy – substancje chemiczne o
właściwościach

bakterio-, grzybo- i

pierwotniakobójczych, czasem również
owadobójczych (czeremcha, jarzębina,

orzech

włoski);

w lesie zazwyczaj w postaci olejków

eterycznych.

Stężenie w głębi lasu najwyższe w temperaturze
22-26ºC, na skraju lasu w temperaturze 18-22ºC.
Powyżej 26ºC i

poniżej 18ºC emisja fitoncydów

jest stopniowo

wyhamowywana; w miesiącach

czerwiec-wrzesień emisja jest maksymalna.
Uszkodzenie rośliny

intensyfikuje emisję.

Aerozol leśny