Autoagresja

Autoagresja

Działanie lub szereg działań mających na

celu spowodowanie fizycznej albo

psychicznej szkody samemu sobie.

Agresja skierowana „do wewnątrz”. Jest

to pewnego rodzaju zaburzenie instynktu

samozachowawczego, który wyraża się

tendencją do samookaleczeń,

samouszkodzeń zagrażających zdrowiu

lub życiu jednostki.

Podział zachowań

autoagresywnych

-spontaniczne przejawy uczuć, np. zmiany skórne, ból, skłonność do wypadków

-zaburzenia pozorowane np. zespół Münchausena, symulowana choroba,

wielokrotne zabiegi chirurgiczne

-zachowania autodestrukcyjne, np. zaburzenia łaknienia, nadużywanie

substancji psychoaktywnych, ryzykowne zachowania seksualne

-samookaleczenia np. nacinanie, drapanie, przyżeganie, obijanie, uderzanie

-samoniszczenie np. samobójstwo, parasamobójstwo, przedawkowanie

-"udoskonalanie" ciała np. operacje kosmetyczne, tatuowanie, zakładanie

kolczyków, wybielanie skóry

-inne/marginalne zachowania samouszkadzające np. palenie papierosów,

ryzykowna jazda samochodem, pracoholizm, uprawianie niebezpiecznych sportów

Inne podziały autoagresji

werbalna – zaniżanie własnej samooceny przez

wmawianie sobie własnej małej wartości, częstą

krytykę siebie i swojego zachowania

niewerbalna – samookaleczenie – uszkadzanie ciała,

które może mieć formę powierzchownych lub głębokich

ran ciętych, zadawanie sobie ciosów, wbijanie w ciało

ostrych przedmiotów, połykanie ich, przypalanie,

łamanie kości, uszkadzanie lub wcinanie fragmentów

ciała, narządów płciowych, powiek tip. Jest to

autoagresja jawna.

bezpośrednia –dochodzi do
samookaleczenia, samooskarżania

pośrednia – jednostka wymusza,
prowokuje i poddaje się agresji innych

Inne podziały autoagresji

Wiele zachowań autoagresywnych jest w

tej chwili społecznie akceptowalnych.
„Wchłonęły się” one w kulturę i
dzisiejszych czasach nie mają wydźwięku
w kontekście autoagresji. Zaliczamy do
nich np.: palenie papierosów, pracoholizm,
kolczykowanie się, tatuowanie się,
operacje plastyczne, itd.

Najczęściej, w kontekście zachowań autoagresywnych,

wyjąwszy zachowania społecznie akceptowalne, możemy

się spotkać z samookalczeaniem.

W polskich opracowaniach o tej tematyce możemy spotkać

się z określeniami takimi jak:

samookaleczenia

,

samouszkodzenia

,

samozniszczenie

,

autoagresja

.

Za to w języku angielskim spotykamy się z następującym

nazewnictwem:

self-mutilation

(okaleczanie się),

self-

injury

(spowodowanie urazu, samouszkodzenie) i

czasami pojawia się również

self-harm

(krzywdzenie

siebie).

Kategoryzacja samouszkodzeń według Favazza

Samouszkodzenia

Wielkie

Stereotypowe

Umiarkowane

Występują

najrzadziej,

mają za to

najpoważniejsze

konsekwencje

dla zdrowia i

życia.

Najczęściej

towarzyszą

psychozom lub

stanom ostrego

upojenia

alkoholowego.

Przykład:

autodestrukcja,

obcięcie

kończyny.

Stosunkowo

rzadkie, zwykle

występują przy

niepełnosprawn

ości

intelektualnej,

autyzmie i

psychozach.

Przykład:

rytmiczne

uderzanie

głową.

Występują najczęściej, są najmniej

zagrażające życiu, wyróżnia się

dwie formy

Kompulsywn

e

Impulsywne

Polegają

zwykle na

występujący

m

wielokrotnie

w ciągu dnia

wyrywaniu

sobie włosów

lub

rozdrapywani

u czy

wyciskaniu

skóry.

Towarzyszą

najczęściej

zaburzeniom

obsesyjno –

kompulsywny

m.

Polegają zwykle na

stosunkowo

płytkim nacinaniu

skóry ostrymi

narzędziami

(rzadziej –

przypalaniu jej)

lub zadawaniu

sobie ciosów.

Występują w

formie

epizodycznej i

nawracającej.

Towarzyszą

najczęściej

zaburzeniom

odżywiania się i

zaburzeniom

osobowości z

pogranicza.

Forma epizodyczna bowiem poprzedza rozwinięcie

się samouszkodzeń nawracających. Liczba
poszczególnych aktów zranienia siebie, po której
następuje przejście z formy epizodycznej do
nawracającej nie jest jasno określona. Sam
„zwrot” może nastąpić po kilku jak i
kilkudziesięciu próbach, a kryterium różnicującym
jest to czy zachowania te stają się dominującym
przedmiotem zaabsorbowania jednostki,
organizowania jej myśli i zachowań, a także czy
ogniskuje jej tożsamość.

Epizodyczne formy samouszkodzeń często

występują w połączeniu z innymi
psychopatologiami takimi jak:

zaburzenia

lękowe

(zwłaszcza po stresie

traumatycznym),

zaburzenia dysocjacyjne

,

zaburzenia osobowości z pogranicza

(borderline),

depresja

,

osobowość

antyspołeczna

,

zaburzenia w odżywianiu

.

Etiologia samouszkodzeń

umiarkowanych

Czynniki fizjologiczne
Doświadczenia o charakterze urazowym
Samouszkodzenia w świetle teorii „frustracja

– agresja”
Samouszkodzenie jako efekt niewłaściwej

regulacji emocjonalnej
Samouszkodzenie jako wyraz tendencji

masochistycznej
Samouszkodzenie jako wyraz introjekcji

obiektu agresywnego

Funkcje samouszkodzeń

Rozładowanie napięcia emocjonalnego (lęk, gniew, psychiczne

cierpienie)
Przeniesienie autokoncentracji z bólu psychicznego na fizyczny
Uzyskanie poczucia kontroli i autonomii
Przywrócenie optymalnego odbioru wrażeń z ciała i z

rzeczywistości zewnętrznej
Stworzenie okazji do zaopiekowania się samym sobą poprzez

pielęgnowanie ran
Rozładowanie napięcia seksualnego
Uwolnienie się od poczucia winy poprzez samokaranie
Demonstrowanie wobec innych własnej siły i odwagi
Demonstrowanie własnego cierpienia (wołanie o pomoc)
Wywieranie wpływu na innych ludzi

Trochę statystyk

W Wielkiej Brytanii w ciągu godziny okalecza się
troje nastolatków.

W latach 2003-2004 z powodu autoagresji
hospitalizowano 24 089 Australijczyków.

W badaniach Jowity Wycisk w 2001 roku na
pytanie „Czy nacinałeś/łaś sobie kiedyś skórę?” aż
15% z 125 zapytanych studentów UAM dało
odpowiedź twierdzącą.

Terapia

Indywidualna
Rodzinna
Praca z psychoterapeutą
Praca z psychiatrą
Terapia na bazie psychoanalizy
Terapia przez twórczość