Zachowania

autodestrukcyjne

Wykład Ratownictwo

Medyczne

2008

Definicja autoagresji



Agresja skierowana „do wewnątrz”



działania mające na celu wywołanie
fizycznej i psychicznej szkody



zaburzenie instynktu
samozachowawczego



tendencja do samookaleczeń,
samouszkodzeń zagrażających życiu

Trudne określenie granic

autoagresji



Zachowania powszechnie uznawane za
normalne mogą też wskazywać na
autoagresję, np. ekstremalne sporty,
nieuzasadnione operacje plastyczne



mogą powodować jednak deformacje
ciała a także być przejawem zaburzeń
psychicznych

Typy autoagresji



Bezpośrednia (bicie,
samookaleczanie, oskarżanie
siebie)



Pośrednia (prowokowanie,
wymuszanie i poddawanie się
agresji innych)

Typy autoagresji II



Werbalna - zaniżanie swojej
samooceny, wmawianie sobie
małej wartości, krytyka siebie i
swojego zachowania



Niewerbalna - jawna -uszkodzenie
ciała, np. przypalanie, wycinanie
fragmentów skóry

Autoagresja ukryta



Pozorowanie objawów choroby fizycznej
lub psychicznej



zaprzeczanie faktowi wywoływania
własnych dolegliwości



najczęściej pozorowane choroby: układu
pokarmowego, nerek i układu
moczopłciowego, stawów i mięśni,
wywoływanie gorączek

Pozorowanie chorób

psychicznych



Udawanie halucynacji



Nietypowe zachowania



Przyjmowanie środków
farmakologicznych, powodujących
zaburzenia postrzegania świata.

Syndrom Münchhausena



Wywoływanie objawów



Naciskanie na lekarzy celem
poddania się operacji, w
konsekwencji okaleczającej



Kolekcjonowanie diagnoz lekarskich,
wyników badań, częste wypisywanie
się ze szpitali na własne żądanie

Rozszerzony syndrom

Münchhausena



Dotyczy dzieci osób chorych



Najczęściej występuje u kobiet,
które wywołują objawy u swoich
dzieci, lub pozorują ich dolegliwości



Matki umieszczają dzieci w szpitalu,
domagając się badań, zabiegów i
operacji



Jeśli lekarze mają podejrzenia co do
niebezpiecznych zachowań matki, mogących
mieć wpływ na obserwowane objawy u
dziecka, zabiera ona dziecko natychmiast ze
szpitala.



Często kobiety te w sposób niekontrolowany
używają leków u swoich dzieci, doprowadzając
do poważnych chorób z przedawkowania

Dziecko



Nie opowiada nikomu o postępowaniu
matki



dzieci te uważaj, że ciało nie jest ich,
tylko matki, która może z nimi zrobić
wszystko, co chce.



Zmiany w sferze psychiki dziecka: nie
potrafi prawidłowo postrzegać swojego
ciała,



może rozwinąć depresję

Ojcowie dzieci



W sposób bierny popieraj żony



Nie widzą ich działań



Nie angażują się w leczenie dzieci

Przyczyny autoagresji



Uraz w dzieciństwie (bicie dziecka,
poniżanie, ignorowanie jego potrzeb -
wiedzie to do zaburzeń w sferze
emocjonalnej)



Niewłaściwe postawy rodzicielskie:
odrzucenie, zaniedbanie,
nadopiekuńczość, nadmierne
wymagania.

Przyczyny autoagresji II



Trudna sytuacja ekonomiczna



Bezrobocie



Problemy alkoholowe



Śmierć rodziców



Rozwód rodziców



Pobyt w domu dziecka, szpitalu

Przyczyny autoagresji III



Poczucie niskiej wartości, wstydu i
winy, połączone z nienawiścią do
siebie;



Niemożność radzenia sobie
pokrzywdzonych z doznanymi
urazami.

Przyczyny biochemiczne



Osoba popełniająca samookaleczenie
nie odczuwa w danej chwili bólu ze
względu na duży poziom wydzielających
się wówczas endorfin - poprawa
samopoczucia, znoszenie napięć.



Mechanizm ten podobny jest do
uzależnień narkomanów



Dowodem tego jest fakt, że osoby
którym odebrano możliwość
samookaleczeń zachowują się
podobnie jak narkomani podczas
kuracji odwykowych - poczucie
swoistego „głodu”

Zachowania

autoagresywne a choroby



Wrodzone - syndrom Retta, autyzm,
syndrom Lescha - Nyhana



Nabyte: chroniczne zapalenie
mózgu, kiła układu nerwowego,
uszkodzenie OUN przez substancje
chemiczne



Zespoły depresyjne, psychozy
schizofreniczne

Samookaleczenia jako

środki do osiągania

pewnych celów



Uniknięcie służby wojskowej



W środowisku więziennym:
uzyskanie lepszych warunków,
przeniesienie do szpitala
więziennego (tutaj często spotyka
się połykanie ostrych przedmiotów)

Samookaleczenia a

samobójstwa



Samookaleczenia nie mają na celu
przerwania życia, ale przerwanie
bólu emocjonalnego



Pragnienie zniszczenia wszelkiego
realnego doświadczenia „ja”,
odmienienia swojego ciała

Forma samookaleczenia -

„cięcie się”



Osiąga dużą częstotliwość u
nastolatków, zwłaszcza u
dziewcząt



Proceder ten może być uprawiany
nawet przez kilka lat

Przyczyny



Chwiejność emocjonalna



Chroniczna złość



Doznawany przy tym spadek
napięcia wraz z poczuciem ulgi, że
„nie zrobię czegoś złego komuś,
tylko sobie”

Inne zachowania

autodestrukcyjne



Zaburzenia łaknienia (bulimia,
anoreksja)



Nałogi



Przymus obgryzania paznokci



Przymus wyrywania sobie brwi i
rzęs



Gryzienie warg.

Inne przejawy autoagresji

pośredniej



Psychicznie uwarunkowana
tendencja do ulegania wypadkom



Nieświadome stwarzanie sytuacji
zagrażających zdrowiu i życiu



Podświadome szukanie sytuacji w
których łatwo o wypadek

Funkcje samookaleczeń



Radzenie sobie z przeżywanymi
emocjami



Redukcja napięcia u osoby krzywdzonej
przez zlewanie się emocji złości,
nienawiści, bezsilności, krzywdy i lęku.



Alternatywa a co za tym idzie - ochrona
przed zachowaniami samobójczymi



Ekspresja negatywnych uczuć w
stosunku do osoby, która niegdyś
wyrządziła krzywdę.



Bez konieczności konfrontacji z
krzywdzicielem.



Wyraz ukarania się za
niepowodzenia, niedoskonałości



Funkcja oczyszczająca



Wyrażenie negatywnego stosunku
do siebie (powstałe oszpecenia
ciała potęgują nienawiść do
samego siebie, stanowią podstawę
do podejmowania kolejnych
samookaleczeń - mechanizm
„błędnego koła”