CHOROBY

AFEKTYWNE

(zaburzenia nastroju)

CHOROBY

AFEKTYWNE

• Psychopatologia - zaburzenia uczuciowości
• Klasyfikacja zaburzeń nastroju (afektywnych)

wg ICD-10 i DSM-IV

• Zaburzenia afektywne - epidemiologia, etiologia
• DEPRESJA
• MANIA
• Choroba afektywna jedno- i dwubiegunowa
• Inne zaburzenia nastroju (afektywne)
• Choroby afektywne a samobójstwa
• Postępowanie lecznicze

PSYCHOPATOLOGIA (1)

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in.

• uczucia (łac. affectus) - afekty, wzruszenia, emocje

• „Emocją (uczuciem) nazywa się zwykle subiektywnie

odczuwany stan psychiczny, który przynagla do
rozpoczęcia pewnych działań, któremu ponadto
towarzyszą różne zmiany cielesne, charakterystyczna
ekspresja mimiczna i pantomimiczna oraz
zachowanie.” (def. Wg. Bilikiewicza i in.)

• uczucia; nastroje, wzruszenia, afekty

PSYCHOPATOLOGIA (2)

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in.

• obniżenie nastroju

- dłużej utrzymujący się ujemny ton

emocjonalny i ujemne zabarwienie uczuciowe wszystkich przeżyć -
tj.: nastrój depresyjny, nastrój depresyjno-dysforyczny, nastrój
dystymiczny

• podwyższenie nastroju

- wybitnie dodatni ton i zabarwienie

emocjonalne wszystkich przeżyć - tj.: nastrój maniakalny, nastrój
euforyczny, nastrój moriatyczny, nastrój ekstatyczny

• lęk

- nastrój, w którym dominuje odczucie silnego, nieokreślonego

zagrożenia (uogólniony, napadowy, fobie)

• złość

(dysforia) - dominuje negatywnie przeżywane wzburzenie

związane z poczuciem ograniczenia lub zablokowania możliwości
realizacji własnych celów

PSYCHOPATOLOGIA (3)

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in.

• zobojętnienie uczuciowe (apatia, stępienie)
• spłycenie uczuciowe (sztywność, bladość)
• zubożenie uczuciowe (uproszczenie,

prymitywizacja)

• zaleganie uczuć (tenacitas)
• lepkość uczuciowa (viscositas)
• chwiejność uczuciowa (labilitas)
• nietrzymanie uczuć (incontinentia)
• syntymia / paratymia; hipertymia / hipotymia,

atymia; katatymia

Klasyfikacja zaburzeń nastroju

(afektywnych)

wg ICD-10

F30 Epizod maniakalny

w tym: hipomania, mania bez/z obj. psychotycznymi

F31 Zaburzenia afektywne dwubiegunowe

(

ch.a. dwubieg., psychoza maniakalno-dpresyjna, cyklofrenia)

F32 Epizod depresyjny

(

depresja endogenna, „duża” depresja)

w tym: łagodny, umiark. bez/z obj. somatycznymi

ciężki bez/z obj. psychotycznymi

F33 Zaburzenia depresyjne nawracające

( ch.a. jednobiegunowa, depresja nawracająca, powrotna)

F34 Uporczywe zaburzenia nastroju (afektywne)

w tym: cyklotymia, dystymia

(„mała” depresja)

Klasyfikacja zaburzeń nastroju

(afektywnych)

wg ICD-10

F06.3 Organiczne zaburzenia nastroju (afektywne)

F1x.54/54 Zab. psychotyczne (obj. depresyjne/maniakalne)

związane z używaniem subst. psychoaktywnych

F20.4 Depresja poschizofreniczna

F25 Zaburzenia schizoafektywne

F41.2 Zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane

(

depresja nerwicowa / nerwica depresyjna)

F43.2 Zaburzenia adaptacyjne

.20 Krótka reakcja depresyjna

.21 Reakcja depresyjna przedłużona

.22 Reakcja mieszana lękowo-depresyjna

(depresje reaktywne)

Przygnębienie fizjologiczne

(„normalne”)

a depresja jako zjawisko chorobowe

wg Prof. St. Pużyńskiego

cecha

przygnębienie

depresja

nasilenie

zazwyczaj złe samopoczucie

„chandra”

objawy depresji

różnie nasilone

czas trwania krótki (godziny)

długi (tyg/mies)

poczucie

choroby

poczucie niewydolności

psychofiz. zwykle nieobecne

często obecne

zaburzenia

aktywności

zwykle nieobecne

lub mało znaczące

często obecne

leki

zwykle niestosowane

l. p/depresyjne

„Jeżeli lęk (phobos) i złe samopoczucie
(dystymia) trwają długo, to jest to
melancholia.”

Hipokrates (ok..

460-377 p.n.e)

ZABURZENIA AFEKTYWNE

Epidemiologia

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in.

• Roczna chorobowość w populacji osób dorosłych wyn. 6-

12%, wśród osób w wieku podeszłym - do 15%.

• W Europie rozpowszechnienie „dużej depresji” wynosi

ok. 4-9%, „małej depresji” - 1.5-3%, innych - ok. 6-11%

• W populacji oddziałów somatycznych zaburzenia

depresyjne dotyczą 10-50% chorych.

• W populacji pacjentów POZ rozpowszechnienie zaburzeń

psychicznych szacuje się na 10-30%, z czego 90% to zab.
depresyjne, lękowe, uzależnienia i zab. somatyzacyjne

• Średnio tylko co czwarty chory z depresją jest prawidłowo

zidentyfikowany przez lekarza pierwszego kontaktu (?!)

• 15-25% chorych z depresją ginie śmiercią samobójczą !

ZABURZENIA AFEKTYWNE

Etiologia (1)

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in.

• Koncepcje przyczyn endogennych (badania genet.; zab.

neuro-przekaźnictwa - koncepcje monoaminergiczne; zmiany
regulacji hormonalnej; neuropeptydy; kindling, rytmy
biologiczne, sen; koncepcje psychoimmunologiczne; zmiany
strukturalne o.u.n.

• Rola czynników egzogennych (ch.somatycznych, leków i in.)
• Osobowość
• Wydarzenia życiowe jako czynniki wyzwalające depresję

(zwłaszcza aktualne straty)

• Koncepcje psychoanalityczne
• Koncepcja poznawcza (kognitywna)
• Koncepcja „wyuczonej bezradności” (learned helplessness)
• Koncepcje behawioralne

ZABURZENIA AFEKTYWNE

Etiologia (2)

wg Prof. St. Pużyńskiego

Zab.

przekaźnictwa
synaptycznego:

- Hipoteza
katecholaminowa
- Hipoteza
serotoninowa
- Hipoteza
zaburzeń
hormonalnych

Predyspozycja
genetyczna

Predyspozycje
psychologiczne
(introwersja, reagowanie
lękiem)

Przeżycia
obciążające
lub traumatyzujące
Przeżycia straty
„Wyuczona
bezradność”

Aktualne obciążenia
psycho-społeczne

Czynniki fizykalne
np. pozbawienie
światła

Objawy depresji dotyczące emocji,
procesów poznawczych i stanu somatycznego

DEPRESJA

Przyczyny depresji

klasyfikacja nozologiczna wg Prof. St.

Pużyńskiego

• Przyczyny „endogenne”

Choroby afektywne

Psychoza schizoafektywna

• Przyczyny psychologiczne

Depresje reaktywne Depresje
w reakcji żałoby Depresje w
przebiegu zaburzeń nerwicowych Depresje w przebiegu
reakcji adaptacyjnych

• Przyczyny somatyczne, organiczne

Depresje w schorzeniach somatycznych Depresje
związane ze stosowaniem leków i innych substancji, w przebiegu
zatruć, uzależnień Depresje w chorobach
organicznych mózgu

Czynniki somatyczne i organiczne

mogące wywołać depresję

Czynniki:

farmakologiczne

kortykosteroidy, śr. antykoncepcyjne, rezerpina,

amfetamina (zesp. abstynencyjny), cytostatyki

infekcyjne

grypa, AIDS, WZW, wirusowe zapalenie płuc,

mononukleoza zakaźna, gruźlica

hormonalne

hypo- i hypertyreoza, cykl miesiączkowy,

okres poporodowy, ch. Cushinga, ch. Addisona

ch. tkanki łącznej toczeń rumieniowaty układowy, RZS

neurologiczne

SM, ch. Parkinsona, urazy głowy, guzy mózgu,

udary mózgu

żywieniowe

niedobory witamin (B12, kw. foliowego, PP, B2)

nowotworowe

rak głowy trzustki, rozsiana ch. nowotworowa

Objawy endogennego zespołu depresyjnego

wg Prof. St. Pużyńskiego

OBJAWY PODSTAWOWE (OSIOWE)

Obniżenie
nastroju

Depresja – smutek, przygnębienie,
przykre przeżywanie ogółu wydarzeń

Anhedonia – niemożność przeżywania radości,
szczęścia, satysfakcji

Zobojętnienie depresyjne

Obniżenie napędu
psychoruchowego

Spowolnienie myślenia, tempa wypowiedzi

Poczucie obniżonej sprawności pamięci, intelektu

Abulia
Spowolnienie ruchowe (aż do zahamowania)

Utrata energii, siły, poczucie ciągłego zmęczenia fiz.

Zaburzenia
rytmu

okołodobowego

i obj. somatyczne

Hiposomnia (wczesne budzenie się, sen płytki,
przerywany) lub hipersomnia (z sennością w ciągu dnia)

Zab. rytmu okołodob. – „rano gorzej, wieczorem lepiej”
Bóle głowy, wysychanie w jamie ustnej, zaparcia

Brak apetytu, utrata masy ciała

Lęk

Poczucie napięcia, zagrożenia, trwożliwe oczekiwanie
Niepokój manipulacyjny, podniecenie ruchowe

Objawy endogennego zespołu depresyjnego

wg Prof. St. Pużyńskiego

OBJAWY PODSTAWOWE (OSIOWE)

LĘK

• Lęk w depresji endogennej nazywany

jest lękiem wolnopłynącym

• Lęk w depresji wykazuje falujące

nasilenie, może osiągać znaczne
rozmiary i ujawniać się w sferze
ruchowej (podniecenie)

• Lęk w depresji lokalizowany jest często

przez chorych w okolicy przedsercowej
lub w nadbrzuszu - lęk przedsercowy

Objawy endogennego zespołu depresyjnego

wg Prof. St. Pużyńskiego

OBJAWY WTÓRNE

Depresyjne

zaburzenia
myślenia

Poczucie winy (aż do urojeń grzeszności, winy, kary)
Depresyjna ocena własnej osobowości, zdrowia, szans

wyleczenia (aż do urojeń hipochondrycznych, urojeń
nihilistycznych)

Depresyjna ocena własnej sytuacji, przeszłości,
przyszłości (aż do urojeń nihilistycznych, klęski,

katastrofy)

Zniechęcenie do życia, myśli i tendencje samobójcze

Zaburzenia

aktywności

złożonej

Zmniejszenie liczby i zakresu zainteresowań

Obniżenie zdolności do pracy
Osłabienie kontaktów z otoczeniem, izolowanie się

Samozaniedbanie

Kryteria diagnostyczne depresji endogennej

wg ICD-10

Objawy podstawowe

(obecne co najmniej 2 objawy, przez min. 2 tygodnie)

1. Obniżenie nastroju

2. Utrata zainteresowań i/lub radości
3. Zaburzenia napędu psychoruchowego

Inne częste objawy

(stwierdzenie 2-4 objawów)

1. Pogorszenie koncentracji
2. Utrata poczucia własnej wartości

3. Poczucie winy
4. Zahamowanie lub niepokój
5. Próby samobójcze

6. Zaburzenia snu

7.

Utrata łaknienia

Zespół tzw. objawów somatycznych

(co najmniej 4 objawy)

1. Utrata zainteresowania przyjemnością, obniżenie zdolności do jej przeżywania
2. Zobojętnienie

3. Przedwczesne budzenie się rano
4. Nasilenie depresji w godzinach porannych

5. Zahamowanie lub pobudzenie psychomotoryczne
6. Utrata łaknienia
7. Spadek wagi ciała (5% w stosunku do wagi z ubiegłego miesiąca)

8. Obniżenie popędu płciowego

Współwystępowanie w tym samym czasie co najmniej 5 spośród

wymienionych niżej objawów, w tym cechy oznaczonej symbolem

1 i/lub 2. Objawy utrzymują się niemal przez cały dzień,

przez okres co najmniej 2 tygodni:

1. Nastrój depresyjny
2. Wyraźne zmniejszenie zainteresowań

lub satysfakcji z wykonywanych czynności

3. Wyraźna zmiana masy ciała (chudnięcie lub tycie)
4. Bezsenność lub wzmożona senność
5. Pobudzenie lub zahamowanie ruchowe

6. Zmęczenie (poczucie utraty energii)
7. Poczucie małej wartości, winy
8. Zaburzenia koncentracji,

trudności z podejmowaniem decyzji

9. Nawracające myśli o śmierci, samobójstwie

Kryteria diagnostyczne depresji endogennej

wg DSM-IV

Depresje poronne

(subdepresja)

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in.

• Dotyczą dużej liczby chorych (gł. nieleczonych psych.) - 4-6%
• Obraz kliniczny odbiega od obrazu typowej depresji -

- poszczególne objawy wykazują niewielkie nasilenie,
- niektóre objawy mogą nie występować, lub
- na plan pierwszy wysuwa się jeden
lub dwa objawy, które dominują i są podstawowym problemem
zdrowotnym chorego

• Sprawia duże trudności diagnostyczne i lecznicze (źle leczona)
• Może być samodzielną postacią kliniczną nawrotu choroby

afektywnej, może być wstępem lub fazą zejściową typowego
zespołu, może stanowić formę zejścia chorób afektywnych

• Subdepresja bywa przyczyną nadużywania alkoholu i leków
• Nie spełnia kryteriów diagnostycznych ICD-10 ani DSM-IV

Depresje maskowane

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in.

Maski
psychopatologiczne

Zaburzenia lękowe (lęk przewlekły)

Natręctwa

Zespół agorafobii

Jadłowstręt (anorexia)

Zaburzenia rytmów
biologicznych

Bezsenność

Nadmierna senność (hipersomnia)

Maski „wegetatywne”
i psychosomatyczne

Zesp.dławicy piersiowej (pseudoangina pect)

Zab. motoryki przewodu pokarmowego

Stany spastyczne dróg żółciowych

Zespół „niespokojnych nóg”

Świąd skóry

Maski bólowe

Bóle głowy

Neuralgia (np. nerwu trójdzielnego)

Maski behawioralne

Okresowe nadużywanie alkoholu i/lub leków

Obrazy kliniczne (zespoły) depresji typu

endogennego

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in.

• Depresja prosta

(depresja typowa)

• Depresja zahamowana

(depresja z zahamowaniem,

osłupienie depresyjne)

• Depresja urojeniowa

(depresja psychotyczna, depresja z

urojeniami, zespół depresyjno-urojeniowy)

• Depresja lękowa

(zespół depresyjno-lękowy)

• Depresja hipochondryczna

(zespół depresyjno-

hipochondryczny)

• Depresja z natręctwami

(depresja anankastyczna, zespół

depresyjno-anankastyczny)

• Depresja depersonalizacyjna

(zespół depresyjno-

depersonalizacyjny, depresja anestetyczna)

• Zespoły mieszane

MANIA

MANIA (Zespół maniakalny)

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in.

• Obraz kliniczny manii jest w dużym zakresie

przeciwieństwem depresji, z objawami osiowymi w
zakresie podstawowego nastroju i emocji, napędu
psychoruchowego, rytmów biologicznych, z
towarzyszącymi objawami wtórnymi

• Najczęstsza przyczyna zespołów maniakalnych to choroby

afektywne - choroba afektywna dwubiegunowa

• Inne przyczyny - organiczne stany maniakalne - rzadsze
• Początek/koniec może być nagły, ostry lub powolny
• Nasilenie - od hipomanii do „szału maniakalnego”
• Farmakoterapia - przede wszystkim neuroleptyki (też: lit)

Czynniki somatyczne i organiczne

mogące wywołać manię

Czynniki:

farmakologiczne kortykosteroidy, lewodopa, bromokryptyna,

kokaina, leki przeciwdepresyjne

infekcyjne

grypa, zapalenie mózgu, AIDS, porażenie

postępujące (kiła trzeciorzędowa)

hormonalne

hypertyreoza, zesp. Cushinga, okres poporodowy

ch. tkanki łącznej toczeń rumieniowaty układowy, pląsawica

reumatyczna

neurologiczne

SM, Pląsawica Huntingtona, choroba Wilsona,

urazy głowy, napady częściowe złożone, guzy

mózgu, udary mózgu, migrena

żywieniowe

niedobory witamin (B12, kw. foliowego, PP, B2)

Objawy zespołu maniakalnego

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in.

OBJAWY PODSTAWOWE (OSIOWE)

Nastrój

maniakalny

Stałe wzmożenie samopoczucia, stałe zadowolenie, uczucie
radości, szczęścia – beztroska, skłonność do żartów,

brak adekwatnych reakcji na wydarzenia
W nasilonej manii – nastrój gniewliwy (dysforia)

Przyspieszone

tempo myślenia

Tok myślenia wydatnie przyspieszony, może dochodzić

do gonitwy myśli, do porozrywania wątków myślowych

Przyspieszone kojarzenie, brak precyzji myślenia –
wielomówność, z przyspieszeniem tempa wypowiedzi

słownych, niekiedy bardzo dużym (słowotok)
Duża odwracalność uwagi; pamięć zwykle sprawna

Wzmożona

aktywność

ruchowa

Aktywność ruchowa – niemal zawsze wzmożona
z poczuciem niespożytej energii i brakiem męczliwości

Nadmierna ruchliwość, wszędobylstwo, aż do

gwałtownego, bezładnego podniecenia

Zaburzenia

rytmów

biologicznych

Zaburzenia rytmu snu i czuwania – zmniejszenie ilości snu,

wczesne budzenie się

Dobowe wahania – nasilenie objawów wieczorem i rano

Objawy zespołu maniakalnego

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in.

OBJAWY WTÓRNE

• Objawy osiowe zespołu maniakalnego prowadzą do licznych następstw

w sferach myślenia, zachowania i działania

• Podwyższona bezkrytyczna samoocena oraz niedostrzeganie trudności

i przeszkód w realizacji podejmowanych działań, aż do urojeń
wielkościowych (przekonanie o dużych uzdolnieniach, możliwościach,
doskonałym stanie zdrowia, itp.)

• Zmienne co do zakresu i treści urojenia i działania reformatorskie,

wynalazcze i in.- często absurdalne, zmienne, o treści zależnej od sytuacji

• Zmiany aktywności złożonej i celowego działania - wiele

powierzchownych zainteresowań, liczne pochopne inicjatywy i działania,
z reguły nierealne i nigdy niezrealizowane (ale też ważne życiowo
decyzje, np. finansowe)

• Przypadkowe znajomości, wzmożenie popędu płciowego, nadużywanie

alkoholu, nieregularne odżywianie (spadek masy ciała, często znaczny),
brak dbałości o higienę, bezkrytyczny wygląd

• Dysforia leży u podłoża konfliktów z otoczeniem, zachowań agresywnych

Zaburzenia

afektywne

jednobiegunowe

i

dwubiegunowe

ZABURZENIA AFEKTYWNE

JEDNO- I DWUBIEGUNOWE

Epidemiologia

• Rozpowszechnienie chorób afektywnych szacuje się na 10-

15% (wzrasta po 45 r.ż.)

• Występują 2-3 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn
• Zab.afektywne jedno- jak i dwubiegunowe zwykle nawracają
• Średnia długość nawrotów w ch.afektywnej jednobiegunowej

wyn. 6 miesięcy, w ch.dwubiegunowej - 3 miesiące

• W ch.afektywnej dwubiegunowej liczba faz maniakalnych

i depresyjnych wykazuje różnice - przeważają
zesp.depresyjne

• U ok. 60% chorych z ch.afektywną dwubiegunową pierwszy

epizod stanowi depresja

• 15-25% chorych z depresją ginie śmiercią samobójczą !

Zaburzenia afektywne

dwubiegunowe

Zab. afektywne jednobiegunowe

(zab. depresyjne nawracające)

Rodzaj faz

w przebiegu choroby

Zesp. depresyjne i maniakalne lub

hipomaniakalne

Wyłącznie zespoły depresyjne

Wywiad rodzinny

Zaburzenia dwu- i jednobiegun.

Zaburzenia jednobiegunowe

Cechy osobowości
przedchorobowej

Często cyklotymicza, syntoniczna,
ekstrawertywna

Melancholiczna, anankastyczna,
neurotyczna, introwertywna

Płeć

Równie często u obu płci

Częściej u kobiet

Wiek zachorowania

20-30 r.ż.

Po 40 r.ż.

Średnia liczba faz

6-10

3-4

Śr.dług.f.depresyjnej

Ok.3 mies., często fazy krótkie

6-9 mies., często fazy długie

Niektóre cechy
kliniczne depresji

Depresja typowa z zahamowaniem
niezbyt duże nasilenie lęku,
hipersomnia; nagły początek

i koniec nawrotów

Depresja z lękiem, niepokojem,
pobudzeniem ruch., urojeniami
depresyjnymi, bezsennością; stopn.

narastanie i ustępowanie objawów

Węglan litu – profiakt. Duża skuteczność

Mała skuteczność

L. p/depresyjne – prof. Nieskuteczne, przeciwwskazane

Często skuteczne

ZABURZENIA AFEKTYWNE

JEDNO- I DWUBIEGUNOWE

Różnicowanie

DYSTYMIA

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in.

• Termin wieloznaczny - dawniej: depresja nerwicowa
• Rozpowszechnienie - do 5% populacji ogólnej
• U kobiet (gł. 20-30 rż.) 2-krotnie częściej niż u mężczyzn
• Współwystępowanie uzależnień, zab.osobowości, natręctw
• Klinicznie: umiark. obniżenie podstawowego nastroju, złe

samopoczucie, poczucie ciągłego zmęczenia, ogólnej nie-
sprawności psychofiz, apatia, anhedonia, niska samoocena
(zwykle przy zachowanej zdolności funkcjonowania społ.)

• Nasilenie objawów łagodne / umiarkowane, z dobowym

wahaniem samopoczucia, zaburzeniami snu, apetytu

• Objawy utrzymujące się przewlekle, przynajmniej 2 lata

CYKLOTYMIA

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in.

• Def.: utrzymujące się przez długi czas (często przez całe

życie) wahania nastroju i aktywności w postaci
łagodnych stanów subdepresji oraz hipomanii
występujące zwykle naprzemiennie, niekiedy oddzielone
dłuższymi (kilku-miesięcznymi) okresami normalnego
samopoczucia (na ogół niezależnie od bieżących
wydarzeń życiowych).

• Rozpowszechnienie - szacowane na 3-5% populacji
• Równie często u kobiet, jak u mężczyzn
• Zwykle niepostrzegane jako problem zdrowotny,

nieleczone

• Potencjalne powikłania - uzależnienia (alkohol i/lub leki)

Inne zaburzenia depresyjne

Zaburzenia afektywne sezonowe

(depresja sezonowa, depresja zimowa)

szczególny typ przebiegu nawracających zab. afektywnych

–

epizody depresji pojawiają się gł.

zimą (jesień/zima, zima/wiosna)

wyraźnie częściej dotyczy kobiet, gł. w rejonach dalekiej północy

patogeneza: zab. rytmów biologicznych związane z okresowym

niedoborem światła słonecznego – zab. wydzielania melatoniny ?

klinicznie: hipersomnia, obniżenie aktywności, ociężałość,

wzmożony apetyt („głód węglowodanów”), przyrost masy ciała

Depresja poporodowa

ciężka depresja rozpoczynająca się w okresie 30 dni po porodzie

klin.: bezsenność, chwiejność emocjonalna, uczucie wyczerpania,

zachowania samobójcze; mogą wystąpić sądy urojeniowe na temat

dziecka, a nawet myśli o jego zabójstwie

Otępienie rzekome

wg DSM III-R – z.otępienny w przebiegu

depresji – depresja endogenna manifestuje się przypominającymi

otępienie zaburzeniami funkcji poznawczych

Różnicowanie otępienia i depresji (szczeg. w wieku starszym) !

CHOROBY

AFEKTYWNE

i samobójstwa

ZABURZENIA AFEKTYWNE

i samobójstwa (1)

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in.

• W populacji osób odbierających sobie życie chorzy z rozp.

różnych form zaburzeń depresyjnych stanowią 50-80%

• Przyczyną zgonu 15% chorych, u których rozpoznawane są

nawracające zab.afektywne, jest skuteczna próba
samobójcza

• 20-60% chorych z depresją podejmuje próby samobójcze

w przebiegu choroby - myśli samobójcze ma 40-80%
chorych

• 14% samobójstw wśród pacjentów z depresją popełniono

przez przedawkowanie leków przeciwdepresyjnych

ZABURZENIA AFEKTYWNE

i samobójstwa (2)

wg „Psychiatrii” pod red. Prof. A. Bilikiewicza i in

.

Czynniki ryzyka samobójstwa w

depresjach

• Cechy zespołu depresyjnego: ciężka depresja, psychotyczna,

poczucie winy, beznadziejności, niska samoocena, anhedonia,
lęk, niepokój, bezsenność, myśli lub tendencje samobójcze
też: przewlekł subdepresja

• Cechy demograficzne: wiek>45 r.ż., płeć: mężczyzna,

owdowiały/a, rozwiedziony/a

• Sytuacja socjalna: samotność, niemożność liczenia na pomoc

innych, zła sytuacja materialna, utrata pracy, źródeł
utrzymania

• Dane z wywiadu: próby samobójcze w przeszłości,

samobójstwa osób bliskich (krewnych, osób ważnych dla
pacjenta), żałoba

• Inne cechy: złe przystosowanie społeczne, zab.osobowości,

przewlekłe choroby somatyczne/neurolog.(ból!), bezsenność