Choroby afektywne

Klasyfikacja

• Zaburzenia depresyjne nawracające

= choroba afektywna
jednobiegunowa (Z.d.n.)

• Zaburzenia afektywne

dwubiegunowe (ChAD) :

- depresja + mania
- depresja + hipomania

Z.d.n. - epidemiologia

• Rozpowszechnienie w populacji – 10

%

• Częściej u kobiet niż u mężczyzn

(proporcja 2:1)

• Trzy szczyty zachorowań 20-30 r.ż.,

„duży” szczyt 40-50 r.ż., „mały”
szczyt po 65 r.ż.

Z.d.n. - etiologia

• Osobowość przedchorobowa:

melancholiczność, introwersja,
perfekcjonizm

• Koncepcja psychoanalityczna: zbyt

surowe superego

• Koncepcja poznawcza: zaburzenia

myślenia tzn. fałszywe schematy
poznawcze

Z.d.n. - etiologia

• Teoria uczenia się: koncepcja wyuczonej

bezradności – przekonanie, że kara i nagroda
są niezależne od dokonywanych wyborów

• Koncepcje behawioralne: niedostateczna

liczba pozytywnych wzmocnień /
nieumiejętność korzystania z pozytywnych
wzmocnień

• Utraty bliskich, zdrowia, prestiżu, poczucia

bezpieczeństwa (poprzedzają ok. 50%
zachorowań)

Objawy

• Typowe:
- Obniżony nastrój: smutek, anhedonia
- Obniżony napęd: spowolnienie

myślenia, aktywności ruchowej,

poczucie ciągłego zmęczenia

- Zaburzenia rytmów i czynności

fizjologicznych: snu, apetytu,

obniżenie libido

- Lęk

Objawy

• Atypowe
- Natręctwa
- Zespoły bólowe (bóle głowy, nerwu

V, przedsercowe)

- Nadużywanie leków/alkoholu
- Zaburzenia motoryki ukł.

pokarmowego: zaparcia

Postacie

• Bez objawów psychotycznych
• Z objawami psychotycznymi
• Depresja sezonowa
• Dystymia

Przebieg

• Średnia liczba nawrotów 3 – 4
• Czas trwania nawrotu 6 – 9 miesięcy
• Większość leczonych uzyskuje

remisję objawów pełną (50 – 60 %)
lub częściową (25 %)

• Część chorych choruje przewlekle –

ciągłe objawy

Leczenie

• Farmakoterapia
- Leki przeciwdepresyjne
- Leki normotymiczne = stabilizujące

nastrój

- Leki przeciwpsychotyczne

Leczenie

Psychoterapia
• Terapia poznawczo - behawioralna:
- Identyfikacja irracjonalnych

schematów poznawczych i zastąpienie
ich racjonalnymi

- Zmiana zachowań – przewarunkowanie
• Terapia psychodynamiczna: praca nad

konfliktami wewnątrzpsychicznymi

Leczenie

• Elektroterpia
Stosowana od lat trzydziestych XX

wieku. Obecnie dużo mniej szkodliwa
niż na początku (znieczulenie,
zwiotczenie, stosowanie mniejszych
napięć/dawek)

ChAD - epidemiologia

• Rozpowszechnienie 0,4 – 1,5 %
• Młodszy wiek zachorowania 20 – 30

r.ż.

• Równie często kobiety i mężczyźni

ChAD - etiologia

• Osobowość – syntoniczna,

ekstrawertyczna

• W rodzinie zachorowania na

zaburzenia afektywne dwubiegunowe
– czynnik genetyczny

ChAD - objawy

• Mania:
- Podwyższony nastrój / dysforia
- Zaburzenia napędu psychoruchowego:

przyspieszenie toku myślenia, wzrost
aktywności ruchowej

- Zaburzenia rytmów biologicznych:

spadek ilości snu

- Mogą dołączać się objawy psychotyczne

ChAD - przebieg

• Nawroty średnio 6 – 10
• Czas nawrotu ok. 3 miesięcy
• Długość remisji bardzo różna,

możliwy brak remisji

Leczenie

• Farmakoterapia
- Leki normotymiczne = stabilizujące

nastrój

- Leki przeciwpsychotyczne
- Leki przeciwdepresyjne

Leczenie

Psychoterapia
Bardziej kontrowersyjna niż w

przypadku depresji nawracającej.
Wskazania do psychoterapii głównie
u osób które w okresach remisji
przejawiają objawy zaburzeń
osobowości

Samobójstwa

• Z.d.n. – 10 – 15%; ChAD – 15 %
• Czynniki ryzyka:
- Obciążający wywiad rodzinny
- Doświadczenie odrzucenia i/lub braku

wsparcia

- Towarzyszące choroby somatyczne
- Uzależnienie od substancji

psychoaktywnych

Samobójstwa

Motywacja
• Unikanie cierpienia (śmierć jako

ucieczka) np. Virginia Woolf

• Sposób wyrażenia zemsty
• Anomiczne – utrata oparcia społecznego
• Pod wpływem objawów
• Z bilansu – negatywna ocena siebie i

swojego życia