1

1

OSTRA BIEGUNKA U DZIECI

Prof. dr hab. med. Maria Korzon

Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Onkologii
Instytut Pediatrii
Akademii Medycznej w Gdańsku

2

2

DEFINICJA

DEFINICJA



Wg WHO: Stan, w którym dziecko

Wg WHO: Stan, w którym dziecko

oddaje 3 lub więcej stolców płynnych

oddaje 3 lub więcej stolców płynnych

lub półpłynnych w ciągu 12 godzin,

lub półpłynnych w ciągu 12 godzin,

bądź 1 stolec zawierający ropę, śluz

bądź 1 stolec zawierający ropę, śluz

lub krew.

lub krew.

–

Nie dotyczy noworodków i niemowląt

Nie dotyczy noworodków i niemowląt

karmionych piersią – wydalanie więcej niż

karmionych piersią – wydalanie więcej niż

3 wolnych stolców uznawane jest za stan

3 wolnych stolców uznawane jest za stan

fizjologiczny

fizjologiczny

3

3

DEFINICJA

DEFINICJA



Stan, który charakteryzuje się

Stan, który charakteryzuje się

znamiennym zwiększeniem liczby

znamiennym zwiększeniem liczby

wypróżnień w ciągu doby w

wypróżnień w ciągu doby w

porównaniu do poprzedniego

porównaniu do poprzedniego

okresu i (lub) zmianą konsystencji

okresu i (lub) zmianą konsystencji

stolca na płynną lub półpłynną

stolca na płynną lub półpłynną

–

Bez względu na wiek dziecka i sposób

Bez względu na wiek dziecka i sposób

żywienia

żywienia

4

4

CZAS TRWANIA

CZAS TRWANIA



Biegunka ostra < 14 dni

Biegunka ostra < 14 dni



Biegunka przewlekła > 14 dni

Biegunka przewlekła > 14 dni

5

5

ETIOLOGIA

ETIOLOGIA



75% wirusy:

75% wirusy:

Rotawirusy (grupy B i C),

Rotawirusy (grupy B i C),

astrowirusy, Adenowirusy (typ 40 i 41),

astrowirusy, Adenowirusy (typ 40 i 41),

Calciwirusy, wirusy Norwalk, Picornawirusy,

Calciwirusy, wirusy Norwalk, Picornawirusy,

Coronawirusy, Parwowirusy, Torowirusy

Coronawirusy, Parwowirusy, Torowirusy

6

6

ETIOLOGIA

ETIOLOGIA



20% bakterie:

20% bakterie:

Salmonella, patogenne

Salmonella, patogenne

szczepy E. coli, Shigella, Campylobacter,

szczepy E. coli, Shigella, Campylobacter,

Yersinia enterocolitica i pseudotuberculosis,

Yersinia enterocolitica i pseudotuberculosis,

Clostridium difficile, Vibro cholerae

Clostridium difficile, Vibro cholerae

–

Egzotoksyny bakterii:

Egzotoksyny bakterii:

Staphylococcus aureus (A,

Staphylococcus aureus (A,

B, C, D, E), Clostridium perfringens (A, C), Bacillus

B, C, D, E), Clostridium perfringens (A, C), Bacillus

cereus

cereus

7

7

ETIOLOGIA

ETIOLOGIA



5% pasożyty:

5% pasożyty:

Giardia lamblia,

Giardia lamblia,

Cryptosporidium parvum, Entamoeba

Cryptosporidium parvum, Entamoeba

histolytica

histolytica

8

8

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE ZAKAŻENIOM

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE ZAKAŻENIOM



Karmienie sztuczne – brak IgA zawartej

Karmienie sztuczne – brak IgA zawartej

w mleku kobiecym

w mleku kobiecym



Niedobory wagi u dzieci

Niedobory wagi u dzieci



Zaburzenia mechanizmów odporności

Zaburzenia mechanizmów odporności

(humoralnej i komórkowej) – głównie

(humoralnej i komórkowej) – głównie

giardiaza, grzybice

giardiaza, grzybice



Dzieci ze zbiorowisk, narażone na stres,

Dzieci ze zbiorowisk, narażone na stres,

hospitalizacja na salach

hospitalizacja na salach

wieloosobowych

wieloosobowych

9

9

DIAGNOSTYKA MIKROBIOLOGICZNA

DIAGNOSTYKA MIKROBIOLOGICZNA



U większości dzieci bez niedoboru

U większości dzieci bez niedoboru

odporności chorych na ostrą

odporności chorych na ostrą

biegunkę diagnostyka

biegunkę diagnostyka

mikrobiologiczna nie jest konieczna,

mikrobiologiczna nie jest konieczna,

gdyż nie zmienia podstawowych

gdyż nie zmienia podstawowych

zasad leczenia, jakimi są

zasad leczenia, jakimi są

nawadnianie oraz wczesna

nawadnianie oraz wczesna

realimentacja.

realimentacja.

10

10

WSKAZANIA DO DIAGNOSTYKI

WSKAZANIA DO DIAGNOSTYKI

MIKROBIOLOGICZNEJ

MIKROBIOLOGICZNEJ



Biegunka krwista

Biegunka krwista



Obecność laktoferyny i/lub dużej liczby leukocytów

Obecność laktoferyny i/lub dużej liczby leukocytów

w stolcu (> 5 wpw w badaniu mikroskopowym

w stolcu (> 5 wpw w badaniu mikroskopowym

świeżego kału barwionego 0,5% błękitem

świeżego kału barwionego 0,5% błękitem

metylenowym)

metylenowym)



Podejrzenie cholery, biegunka o ciężkim przebiegu

Podejrzenie cholery, biegunka o ciężkim przebiegu

(odwodnienie >10% lub ciężki stan ogólny)

(odwodnienie >10% lub ciężki stan ogólny)



Biegunka przewlekająca się (> 10 - 14 dni)

Biegunka przewlekająca się (> 10 - 14 dni)



Względy epidemiologiczne (np. dochodzenie

Względy epidemiologiczne (np. dochodzenie

epidemiczne w zatruciach pokarmowych,

epidemiczne w zatruciach pokarmowych,

epidemiach biegunki itp.)

epidemiach biegunki itp.)

11

11

RÓŻNICOWANIE BIEGUNEK

RÓŻNICOWANIE BIEGUNEK

Róznicowanie między biegunkami infekcyjnymi a nieinfekcyjnymi:

Róznicowanie między biegunkami infekcyjnymi a nieinfekcyjnymi:



Alergia na białko mleka krowiego

Alergia na białko mleka krowiego

może przypominać ostrą

może przypominać ostrą

biegunkę (krew i śluz w stolcu, wymioty, gorączka)

biegunkę (krew i śluz w stolcu, wymioty, gorączka)



Wrodzona biegunka chlorowa z zasadowicą

Wrodzona biegunka chlorowa z zasadowicą

obraz podobny

obraz podobny

do biegunki infekcyjnej, ważne badanie pH krwi – duża rezerwa

do biegunki infekcyjnej, ważne badanie pH krwi – duża rezerwa

alkaliczna

alkaliczna



Wrodzone biegunki fermentacyjne – wrodzony niedobór

Wrodzone biegunki fermentacyjne – wrodzony niedobór

najczęściej sacharozy i izomaltozy

najczęściej sacharozy i izomaltozy

– nietolerancja sacharozy

– nietolerancja sacharozy



Zespół nadnerczowo-płciowy z utratą soli

Zespół nadnerczowo-płciowy z utratą soli

– odwodnienie,

– odwodnienie,

biegunka, wymioty, hiponatremia. Charakterystyczne wysokie

biegunka, wymioty, hiponatremia. Charakterystyczne wysokie

stężenie potasu!

stężenie potasu!

12

12

PATOGENEZA BIEGUNEK

PATOGENEZA BIEGUNEK



Inwazja bakterii

Inwazja bakterii

przekraczająca możliwości obronne

przekraczająca możliwości obronne

przewodu pokarmowego

przewodu pokarmowego



Tropizm

Tropizm

bakterii warunkuje zajęcie jelita cienkiego (E.

bakterii warunkuje zajęcie jelita cienkiego (E.

coli) lub jelita grubego (Shigella, Salmonella,

coli) lub jelita grubego (Shigella, Salmonella,

Pseudomonas)

Pseudomonas)



Namnażanie

Namnażanie

bakterii i ich

bakterii i ich

adhezja

adhezja

do błony śluzowej

do błony śluzowej

powoduje

powoduje

stan zapalny

stan zapalny

i powstawanie

i powstawanie

ognisk

ognisk

martwicy

martwicy



Zwiększone wydzielanie śluzu

Zwiększone wydzielanie śluzu

jako następstwo stanu

jako następstwo stanu

zapalnego

zapalnego



Przyspieszenie perystaltyki

Przyspieszenie perystaltyki

spowodowane

spowodowane

działaniem toksyn

działaniem toksyn

13

13

PATOGENEZA BIEGUNEK cd.

PATOGENEZA BIEGUNEK cd.



Zwiększona przepuszczalność śluzówki

Zwiększona przepuszczalność śluzówki



Możliwość

Możliwość

penetracji

penetracji

niektórych bakterii poprzez

niektórych bakterii poprzez

barierę jelitową do krwi i chłonki

barierę jelitową do krwi i chłonki



Zwiększone wydalanie sodu i wody do światła jelita

Zwiększone wydalanie sodu i wody do światła jelita

(

(

enterosorpcja

enterosorpcja

)

)



Dekoniugacja kwasów żółciowych

Dekoniugacja kwasów żółciowych

(niektóre

(niektóre

bakterie w górnym odcinku jelita cienkiego) –

bakterie w górnym odcinku jelita cienkiego) –

zaburzenia wchłaniania tłuszczów (stolce

zaburzenia wchłaniania tłuszczów (stolce

tłuszczowe)

tłuszczowe)



Pobudzenie układu cAMP

Pobudzenie układu cAMP

błony śluzowej jelita

błony śluzowej jelita

przez białko G błony komórkowej, które

przez białko G błony komórkowej, które

reguluje

reguluje

sekrecję sodu

sekrecję sodu

prze błonę komórkową enterocyta

prze błonę komórkową enterocyta

14

14

PATOGENEZA BIEGUNEK - PODZIAŁ

PATOGENEZA BIEGUNEK - PODZIAŁ



Pobudzenie układu cAMP

Pobudzenie układu cAMP

błony

błony

śluzowej jelita przez białko G błony

śluzowej jelita przez białko G błony

komórkowej, które

komórkowej, które

reguluje sekrecję

reguluje sekrecję

sodu

sodu

prze błonę komórkową enterocyta

prze błonę komórkową enterocyta



Wzrost sekrecji sodu, potasu i wody

Wzrost sekrecji sodu, potasu i wody

do światła jelita (

do światła jelita (

enterosorpcja

enterosorpcja

)

)





BIEGUNKA SEKRECYJNA

BIEGUNKA SEKRECYJNA

15

15

PATOGENEZA BIEGUNEK - PODZIAŁ

PATOGENEZA BIEGUNEK - PODZIAŁ



Uszkodzenie rąbka szczoteczkowego lub

Uszkodzenie rąbka szczoteczkowego lub

złuszczanie nabłonka jelita

złuszczanie nabłonka jelita



Zmniejszenie powierzchni chłonnej

Zmniejszenie powierzchni chłonnej

jelita

jelita



Spadek aktywności disacharydaz

Spadek aktywności disacharydaz



Spadek wchłaniania węglowodanów

Spadek wchłaniania węglowodanów



Wzrost fermentacji

Wzrost fermentacji





BIEGUNKA OSMOTYCZNA

BIEGUNKA OSMOTYCZNA

16

16

OBJAWY BIEGUNKI

OBJAWY BIEGUNKI



Liczne stolce: płynne - wodniste, półpłynne

Liczne stolce: płynne - wodniste, półpłynne

lub zawierające treść patologiczną

lub zawierające treść patologiczną



Gorączka

Gorączka



Nudności i wymioty

Nudności i wymioty



Brak łaknienia

Brak łaknienia



Bóle i wzdęcia brzucha, kurczenia,

Bóle i wzdęcia brzucha, kurczenia,

przelewania

przelewania



Zmiana zachowania: rozdrażnienie, senność,

Zmiana zachowania: rozdrażnienie, senność,

apatia (objawy odwodnienia)

apatia (objawy odwodnienia)

17

17

GŁÓWNE ZAGROŻENIE

GŁÓWNE ZAGROŻENIE

ODWODNIENIE

ODWODNIENIE

Najbardziej narażone są najmłodsze dzieci ze

Najbardziej narażone są najmłodsze dzieci ze

względu na:

względu na:

–

Większą proporcje powierzchni ciała do objętości

Większą proporcje powierzchni ciała do objętości

–

Szybsze tempo przemian metabolicznych

Szybsze tempo przemian metabolicznych

–

Mniejszą rezerwę płynową

Mniejszą rezerwę płynową

–

Całkowita zależność od opiekunów

Całkowita zależność od opiekunów

18

18

PRZYCZYNY ODWODNIENIA

PRZYCZYNY ODWODNIENIA



Zwiększona liczba stolców (utrata

Zwiększona liczba stolców (utrata

płynów)

płynów)



Wymioty

Wymioty



Utrata łaknienia

Utrata łaknienia



Gorączka (wzrost strat drogą skóry i

Gorączka (wzrost strat drogą skóry i

układu oddechowego)

układu oddechowego)

19

19

OBJAWY KLINICZNE ODWODNIENIA

OBJAWY KLINICZNE ODWODNIENIA



Spadek masy ciała

Spadek masy ciała



Utrata elastyczności skóry

Utrata elastyczności skóry



Suchość języka i błon śluzowych jamy ustnej

Suchość języka i błon śluzowych jamy ustnej



Zapadnięte ciemię

Zapadnięte ciemię



Zapadnięcie gałek ocznych

Zapadnięcie gałek ocznych



Gęsta lepka ślina

Gęsta lepka ślina



Zaostrzenie rysów twarzy

Zaostrzenie rysów twarzy



Ochrypły głos i bezgłos

Ochrypły głos i bezgłos



Skąpomocz ze wzrostem ciężaru właściwego

Skąpomocz ze wzrostem ciężaru właściwego

moczu lub bezmocz

moczu lub bezmocz

20

20

OBJAWY KLINICZNE ODWODNIENIA

OBJAWY KLINICZNE ODWODNIENIA

Wydłużony czas powrotu kapilarnego

Wydłużony czas powrotu kapilarnego

( > 1,5 2 sek) jest najbardziej

( > 1,5 2 sek) jest najbardziej

wiarygodny w ocenie odwodnienia

wiarygodny w ocenie odwodnienia

umiarkowanego stopnia

umiarkowanego stopnia

–

Uciskanie płytki paznokciowej aż do

Uciskanie płytki paznokciowej aż do

zblednięcia

zblednięcia

–

Krew wraca dłużej niż 1,5 – 2 sek.

Krew wraca dłużej niż 1,5 – 2 sek.

21

21

STOPNIE ODWODNIENIA

STOPNIE ODWODNIENIA

Stopień

Stopień

odwodnieni

odwodnieni

a

a

(utrata

(utrata

wody)

wody)

Stan

Stan

świado-

świado-

mości

mości

Gałki

Gałki

oczne

oczne

Łzy

Łzy

Śluzów

Śluzów

ki jamy

ki jamy

ustnej

ustnej

Pragnieni

Pragnieni

e

e

Fałd

Fałd

skórny

skórny

Niewielkie

Niewielkie

<5% mc

<5% mc

(<50 ml/kg)

(<50 ml/kg)

Spokojne,

Spokojne,

Przytomn

Przytomn

e

e

Prawid-

Prawid-

łowo

łowo

napięte

napięte

Obecn

Obecn

e

e

Wilgotn

Wilgotn

e

e

Normaln

Normaln

e

e

Rozpros-

Rozpros-

towuje

towuje

się

się

szybko

szybko

Umiarkowa

Umiarkowa

ne

ne

5-10% mc

5-10% mc

(50-100

(50-100

ml/kg)

ml/kg)

Niespo-

Niespo-

kojne,

kojne,

pobudzon

pobudzon

e

e

Zapad-

Zapad-

nięte

nięte

Brak

Brak

Suche

Suche

Pije

Pije

łapczywi

łapczywi

e,

e,

spragnio

spragnio

ne

ne

Rozpros-

Rozpros-

towuje

towuje

się

się

powoli

powoli

Ciężkie

Ciężkie

>10% mc

>10% mc

(>100

(>100

ml/kg)

ml/kg)

Senne,

Senne,

wiotkie,

wiotkie,

nieprzyto

nieprzyto

m-ne

m-ne

Bardzo

Bardzo

zapad-

zapad-

nięte

nięte

Brak

Brak

Bardzo

Bardzo

suche

suche

Pije

Pije

słabo lub

słabo lub

wcale

wcale

Rozpros-

Rozpros-

towuje

towuje

się

się

bardzo

bardzo

wolno

wolno

22

22

RODZAJE ODWODNIENIA

RODZAJE ODWODNIENIA



IZOTONICZNE – 70%

IZOTONICZNE – 70%



HIPOTONICZNE – 5-10%

HIPOTONICZNE – 5-10%



HIPERTONICZNE – 10-20%

HIPERTONICZNE – 10-20%

23

23

RODZAJE ODWODNIENIA

RODZAJE ODWODNIENIA

ODWODNIENIE IZOTONICZNE

ODWODNIENIE IZOTONICZNE



Stężenie sodu w osoczu 130-150 mmol/l

Stężenie sodu w osoczu 130-150 mmol/l



Utrata wody i elektrolitów równa

Utrata wody i elektrolitów równa

osmolarności osocza

osmolarności osocza



Najczęściej występujący typ

Najczęściej występujący typ

odwodnienia w przebiegu biegunki u

odwodnienia w przebiegu biegunki u

dzieci

dzieci

24

24

RODZAJE ODWODNIENIA

RODZAJE ODWODNIENIA

ODWODNIENIE HIPERTONICZNE

ODWODNIENIE HIPERTONICZNE



Stężenie sodu w osoczu > 150 mmol/l

Stężenie sodu w osoczu > 150 mmol/l



Utrata wody ze stolcem jest większa niż utrata

Utrata wody ze stolcem jest większa niż utrata

elektrolitów

elektrolitów



Częstsze w regionach o klimacie umiarkowanym

Częstsze w regionach o klimacie umiarkowanym



Występowaniu sprzyja niedopojenie, karmienie

Występowaniu sprzyja niedopojenie, karmienie

sztuczne, szczególnie hiperosmolornym,

sztuczne, szczególnie hiperosmolornym,

niemodyfikowanym mlekiem oraz młody wiek dziecka

niemodyfikowanym mlekiem oraz młody wiek dziecka



Niebezpieczne ze względu na możliwość poważnego

Niebezpieczne ze względu na możliwość poważnego

uszkodzenia centralnego układu nerwowego

uszkodzenia centralnego układu nerwowego

25

25

RODZAJE ODWODNIENIA

RODZAJE ODWODNIENIA

HIPOTONICZNE

HIPOTONICZNE



Stężenie sodu w osoczu <130 mmol/l

Stężenie sodu w osoczu <130 mmol/l



Większe straty elektrolitów niż wody

Większe straty elektrolitów niż wody



Występowaniu sprzyja obfite podawanie

Występowaniu sprzyja obfite podawanie

płynów hipoosmolarnych jak woda czy

płynów hipoosmolarnych jak woda czy

herbata

herbata



Najrzadziej występujący typ odwodnienia w

Najrzadziej występujący typ odwodnienia w

przebiegu biegunki u dzieci

przebiegu biegunki u dzieci

26

26

PRZEBIEG KLINICZNY

PRZEBIEG KLINICZNY



Biegunka łagodna (dyspepsia):

Biegunka łagodna (dyspepsia):

kilka wolnych stolców

kilka wolnych stolców

w ciągu doby, bez wpływu na stan ogólny i masę ciała

w ciągu doby, bez wpływu na stan ogólny i masę ciała



Biegunka o średnio-ciężkim przebiegu:

Biegunka o średnio-ciężkim przebiegu:

z wieloma

z wieloma

stolcami z domieszką śluzu, z podwyższoną ciepłotą ciała,

stolcami z domieszką śluzu, z podwyższoną ciepłotą ciała,

ale bez cech odwodnienia

ale bez cech odwodnienia



Biegunka o ciężkim przebiegu:

Biegunka o ciężkim przebiegu:

z narastającą liczbą

z narastającą liczbą

stolców, wymiotami, pogorszeniem stanu ogólnego, z

stolców, wymiotami, pogorszeniem stanu ogólnego, z

niepokojem, adynamią, odwodnieniem i zaburzeniami

niepokojem, adynamią, odwodnieniem i zaburzeniami

elektrolitowymi

elektrolitowymi



Biegunka toksyczna (toxicosis):

Biegunka toksyczna (toxicosis):

oprócz ww. objawów

oprócz ww. objawów

dominują objawy ze strony ważnych dla życia narządów

dominują objawy ze strony ważnych dla życia narządów

27

27

STAN TOKSYCZNY

STAN TOKSYCZNY

Na złożony obraz stanu toksycznego składają

Na złożony obraz stanu toksycznego składają

się skutki:

się skutki:



Odwodnienia

Odwodnienia



Kwasicy

Kwasicy



Zaburzeń w składzie elektrolitów

Zaburzeń w składzie elektrolitów



Zatrucia toksynami bakteryjnymi

Zatrucia toksynami bakteryjnymi



Ostrej niewydolności ważnych dla życia narządów

Ostrej niewydolności ważnych dla życia narządów

(Obraz wstrząsu hipowolemiczno-toksycznego)

(Obraz wstrząsu hipowolemiczno-toksycznego)

28

28

POSTĘPOWANIE W OSTREJ BIEGUNCE

POSTĘPOWANIE W OSTREJ BIEGUNCE

(wg WHO)

(wg WHO)



Szybkie leczenie płynami

Szybkie leczenie płynami

wieloelektrolitowymi drogą doustną

wieloelektrolitowymi drogą doustną



Utrzymanie żywienia drogą doustną w

Utrzymanie żywienia drogą doustną w

czasie trwania biegunki

czasie trwania biegunki



Leczenie szpitalne i nawadnianie drogą

Leczenie szpitalne i nawadnianie drogą

dożylną w przypadku biegunki o

dożylną w przypadku biegunki o

ciężkim przebiegu z dużą utrata płynów

ciężkim przebiegu z dużą utrata płynów



Ograniczenie stosowania antybiotyków

Ograniczenie stosowania antybiotyków

do ściśle określonych przypadków

do ściśle określonych przypadków

29

29

POSTĘPOWANIE W OSTREJ BIEGUNCE

POSTĘPOWANIE W OSTREJ BIEGUNCE

(wg WHO)

(wg WHO)



Teoria nawadniania doustnego jest oparta

Teoria nawadniania doustnego jest oparta

na odkryciu wspólnego transportu

na odkryciu wspólnego transportu

cząsteczki glukozy i jonu sodowego przez

cząsteczki glukozy i jonu sodowego przez

błonę komórkową enterocyta

błonę komórkową enterocyta



W przebiegu biegunki, zwłaszcza

W przebiegu biegunki, zwłaszcza

sekrecyjnej, ten niezwykle wydajny

sekrecyjnej, ten niezwykle wydajny

mechanizm wchłaniania wody i

mechanizm wchłaniania wody i

elektrolitów nie ulega zaburzeniu.

elektrolitów nie ulega zaburzeniu.

30

30

PŁYNY DO NAWADNIANIA

PŁYNY DO NAWADNIANIA

DOUSTNEGO (DPN)

DOUSTNEGO (DPN)

PŁYN

PŁYN

Skład (mmol/l)

Skład (mmol/l)

Na

Na

+

+

K

K

+

+

HCO

HCO

3

3

-

-

glukoza

glukoza

ESPEGA

ESPEGA

N

N

60

60

20

20

10

10

74-111

74-111

WHO

WHO

90

90

20

20

30

30

111

111

Satoral

Satoral

90

90

20

20

30

30

110

110

Gastrolit

Gastrolit

60

60

20

20

30

30

80

80

31

31

POSTĘPOWANIE W OSTREJ BIEGUNCE

POSTĘPOWANIE W OSTREJ BIEGUNCE



Leczenie ostrych biegunek z lekkim

Leczenie ostrych biegunek z lekkim

lub średnim stopniem odwodnienia

lub średnim stopniem odwodnienia

powinno polegać na:

powinno polegać na:

–

Wyłącznym 4-godzinnym nawadnianiu

Wyłącznym 4-godzinnym nawadnianiu

doustnymi płynami

doustnymi płynami

wieloelektrolitowymi w ilości 50-100

wieloelektrolitowymi w ilości 50-100

ml/kg

ml/kg

–

(faza rehydratacji)

(faza rehydratacji)

–

Szybkiej realimentacji dietą stosowana

Szybkiej realimentacji dietą stosowana

przed zachorowaniem.

przed zachorowaniem.

32

32

POSTĘPOWANIE W OSTREJ BIEGUNCE

POSTĘPOWANIE W OSTREJ BIEGUNCE



Realimentację należy rozpocząć po 4

Realimentację należy rozpocząć po 4

godzinach nawadniania drogą doustną i

godzinach nawadniania drogą doustną i

nadal utrzymać nawadnianie doustne aż do

nadal utrzymać nawadnianie doustne aż do

ustąpienia biegunki

ustąpienia biegunki

–

Bieżące straty wymagają dodatkowej podaży 5

Bieżące straty wymagają dodatkowej podaży 5

- 10 ml/kg DPN po każdym stolcu

- 10 ml/kg DPN po każdym stolcu

biegunkowym lub wymiotach.

biegunkowym lub wymiotach.

–

W ciągu doby dziecko powinno otrzymać 150-

W ciągu doby dziecko powinno otrzymać 150-

170 ml płynu/kg mc

170 ml płynu/kg mc

–

W pierwszym okresie leczenia wskazany jest

W pierwszym okresie leczenia wskazany jest

płyn zawierający 90 mmol/l sodu, a w

płyn zawierający 90 mmol/l sodu, a w

następnym 50-60 mmol/l sodu

następnym 50-60 mmol/l sodu

33

33

POSTĘPOWANIE W OSTREJ BIEGUNCE

POSTĘPOWANIE W OSTREJ BIEGUNCE

Realimentacja

Realimentacja



Szybka realimentacja dietą stosowaną przed

Szybka realimentacja dietą stosowaną przed

zachorowaniem ma zapewnić pełne pokrycie

zachorowaniem ma zapewnić pełne pokrycie

zapotrzebowania kalorycznego – dieta jak przed

zapotrzebowania kalorycznego – dieta jak przed

zachorowaniem, w czasie zdrowienia zalecana nawet

zachorowaniem, w czasie zdrowienia zalecana nawet

dieta o wyższej kaloryczności i większej zawartości białka

dieta o wyższej kaloryczności i większej zawartości białka

kaloryczności

kaloryczności



Zabezpiecza przed przewlekaniem się biegunki i wtórnymi

Zabezpiecza przed przewlekaniem się biegunki i wtórnymi

zmianami troficznymi błony śluzowej jelit spowodowanymi

zmianami troficznymi błony śluzowej jelit spowodowanymi

deficytem białkowo-kalorycznym

deficytem białkowo-kalorycznym



Szczególnie zalecane jest utrzymanie karmienia piersią

Szczególnie zalecane jest utrzymanie karmienia piersią



Ze względu na niechęć dziecka do jedzenia wskazane jest

Ze względu na niechęć dziecka do jedzenia wskazane jest

częstsze podawanie mniejszych porcji pokarmu

częstsze podawanie mniejszych porcji pokarmu

34

34

POSTĘPOWANIE W OSTREJ BIEGUNCE

POSTĘPOWANIE W OSTREJ BIEGUNCE



Postępowanie w przypadku wymiotów

Postępowanie w przypadku wymiotów

–

Częste w przebiegu biegunki

Częste w przebiegu biegunki

–

Nie są one przeciwwskazaniem do stosowania DPN!

Nie są one przeciwwskazaniem do stosowania DPN!

–

Należy przestrzegać zasady nawadniania małymi

Należy przestrzegać zasady nawadniania małymi

porcjami (u niemowląt i małych dzieci ok. 5 ml) co 1 -

porcjami (u niemowląt i małych dzieci ok. 5 ml) co 1 -

2 minuty.

2 minuty.

–

Płyn powinien być chłodny! Ciepły może prowokować

Płyn powinien być chłodny! Ciepły może prowokować

lub nasilać odruch wymiotny

lub nasilać odruch wymiotny

–

Ewentualnie można stosować nawadnianie przez

Ewentualnie można stosować nawadnianie przez

zgłębnik żołądkowy

zgłębnik żołądkowy

–

Nie należy zlecać leków przeciwwymiotnych (np.

Nie należy zlecać leków przeciwwymiotnych (np.

chlorpromazyny).

chlorpromazyny).

–

Jeżeli wymioty nadal utrzymują się, konieczne jest

Jeżeli wymioty nadal utrzymują się, konieczne jest

nawadnianie dożylne.

nawadnianie dożylne.

35

35

WSKAZANIA DO NAWADNIANIA

WSKAZANIA DO NAWADNIANIA

DOŻYLNEGO (wg WHO)

DOŻYLNEGO (wg WHO)



Biegunka z ciężkim stopniem

Biegunka z ciężkim stopniem

odwodnienia

odwodnienia



Wstrząs

Wstrząs



Niedrożność przewodu pokarmowego

Niedrożność przewodu pokarmowego



Stan nieprzytomności

Stan nieprzytomności



Niechęć do picia

Niechęć do picia



Uporczywe wymioty

Uporczywe wymioty



Brak poprawy po nawadnianiu doustnym

Brak poprawy po nawadnianiu doustnym

36

36

POSTĘPOWANIE W CIĘŻKIM

POSTĘPOWANIE W CIĘŻKIM

ODWODNIENIU (pierwsze 12 godzin)

ODWODNIENIU (pierwsze 12 godzin)

Dostęp dożylny

Dostęp dożylny



1 ml/kg mc NaHCO

1 ml/kg mc NaHCO

3

3

(1:4 z aqua pro inj.)

(1:4 z aqua pro inj.)



roztwór Ringera 40-60 ml/kg mc/4 godz.

roztwór Ringera 40-60 ml/kg mc/4 godz.



70 ml/kg mc/8 godzin 5% glukoza

70 ml/kg mc/8 godzin 5% glukoza

+1,5 ml/kg mc 10% NaCl

+1,5 ml/kg mc 10% NaCl

+1-2 ml/kg mc 8,4% NaHCO3

+1-2 ml/kg mc 8,4% NaHCO3

+0,5 ml/kg mc 15% KCl

+0,5 ml/kg mc 15% KCl

(0,75 ml/kg mc w hipokaliemii)

(0,75 ml/kg mc w hipokaliemii)

37

37

POSTĘPOWANIE W CIĘŻKIM

POSTĘPOWANIE W CIĘŻKIM

ODWODNIENIU (następne 12 godzin)

ODWODNIENIU (następne 12 godzin)



70 ml/kg mc/12 godzin: 5% glukoza

70 ml/kg mc/12 godzin: 5% glukoza

+1,25 ml/kg mc 10% NaCl

+1,25 ml/kg mc 10% NaCl

+0,75-1,0 ml/kg mc 15% KCl

+0,75-1,0 ml/kg mc 15% KCl

Maksymalne stężenie K

Maksymalne stężenie K

+

+

40 mmol/l

40 mmol/l

Maksymalna dawka K

Maksymalna dawka K

+

+

3 mmol/kg mc/dobę

3 mmol/kg mc/dobę

38

38

POSTĘPOWANIE W ODWODNIENIU

POSTĘPOWANIE W ODWODNIENIU

ZE WSTRZĄSEM

ZE WSTRZĄSEM

Szybki dostęp dożylny

Szybki dostęp dożylny



5% albumina lub roztwór Ringera

5% albumina lub roztwór Ringera

20 ml/ kg mc/30-60 min

20 ml/ kg mc/30-60 min



Dalej jak w odwodnieniu ciężkim

Dalej jak w odwodnieniu ciężkim

39

39

WSKAZANIA DO LECZENIA

WSKAZANIA DO LECZENIA

ANTYBIOTYKAMI LUB

ANTYBIOTYKAMI LUB

CHEMIOTERAPEUTYKAMI

CHEMIOTERAPEUTYKAMI

W większości przypadków ostra biegunka zakaźna

W większości przypadków ostra biegunka zakaźna

ma samoograniczający się przebieg i nie wymaga

ma samoograniczający się przebieg i nie wymaga

stosowania leków przeciwdrobnoustrojowych.

stosowania leków przeciwdrobnoustrojowych.

Wskazania do swoistego leczenia zakażeń przewodu

Wskazania do swoistego leczenia zakażeń przewodu

pokarmowego są bardzo ograniczone, a

pokarmowego są bardzo ograniczone, a

nieracjonalne przepisywanie antybiotyków przynosi

nieracjonalne przepisywanie antybiotyków przynosi

więcej szkód niż korzyści:

więcej szkód niż korzyści:



zwiększa ryzyko przewlekłego nosicielstwa pałeczek

zwiększa ryzyko przewlekłego nosicielstwa pałeczek

Salmonella,

Salmonella,



prowadzi do selekcji opornych szczepów bakterii,

prowadzi do selekcji opornych szczepów bakterii,



zwiększa ryzyko wystąpienia biegunki poantybiotykowej,

zwiększa ryzyko wystąpienia biegunki poantybiotykowej,



zwiększa ryzyko wystąpienia i rzekomobłoniastego zapalenia

zwiększa ryzyko wystąpienia i rzekomobłoniastego zapalenia

jelita grubego.

jelita grubego.

40

40

WSKAZANIA DO LECZENIA

WSKAZANIA DO LECZENIA

ANTYBIOTYKAMI LUB

ANTYBIOTYKAMI LUB

CHEMIOTERAPEUTYKAMI

CHEMIOTERAPEUTYKAMI



Ostra biegunka u noworodków i niemowląt <3 m-ca

Ostra biegunka u noworodków i niemowląt <3 m-ca

życia

życia



Zakażenia pałeczką czerwonki i Salmonella

Zakażenia pałeczką czerwonki i Salmonella

przebiegające z objawami ogólnymi zakażenia (

przebiegające z objawami ogólnymi zakażenia (

leczenie

leczenie

salmonellozy bez objawów ogólnych przedłuża

salmonellozy bez objawów ogólnych przedłuża

nosicielstwo

nosicielstwo

)

)



Zakażenie Giardia lamblia

Zakażenie Giardia lamblia



Zakażenie Entamoeba histolytica

Zakażenie Entamoeba histolytica



Cholera

Cholera



Zespoły obniżonej odporności

Zespoły obniżonej odporności



Współistnienie ognisk zapalnych poza przewodem

Współistnienie ognisk zapalnych poza przewodem

pokarmowym

pokarmowym

41

41

BIEGUNKI JATROGENNE

BIEGUNKI JATROGENNE

Powikłanie leczenia biegunek infekcyjnych

Powikłanie leczenia biegunek infekcyjnych

antybiotykami

antybiotykami





Antybiotyki

Antybiotyki





Niszczenie flory bakteryjnej

Niszczenie flory bakteryjnej





Wzrost szczepów opornych

Wzrost szczepów opornych





Przemieszczenie flory patogennej do jelita cienkiego

Przemieszczenie flory patogennej do jelita cienkiego

(dysbakterioza)

(dysbakterioza)

42

42

LECZENIE WSPOMAGAJĄCE BIEGUNEK

LECZENIE WSPOMAGAJĄCE BIEGUNEK

W ostrej biegunce u dzieci

W ostrej biegunce u dzieci

nieuzasadnione jest stosowanie

nieuzasadnione jest stosowanie

leków przeciwbiegunkowych

leków przeciwbiegunkowych

, do

, do

których należą:

których należą:



leki adsorbujące toksyny,

leki adsorbujące toksyny,



leki hamujące motorykę przewodu

leki hamujące motorykę przewodu

pokarmowego,

pokarmowego,



leki przeciwwydzielnicze

leki przeciwwydzielnicze

43

43

LEKI ADSORBUJĄCE TOKSYNY

LEKI ADSORBUJĄCE TOKSYNY

Leki adsorbujące toksyny bakteryjne, takie jak

Leki adsorbujące toksyny bakteryjne, takie jak

preparaty kaolinowo-pektynowe, węgiel

preparaty kaolinowo-pektynowe, węgiel

aktywowany, atapulgit, smektyn

aktywowany, atapulgit, smektyn

dwuoktanościenny

dwuoktanościenny



Mają niewielki wpływ na zawartość wody w

Mają niewielki wpływ na zawartość wody w

stolcu oraz jego masę.

stolcu oraz jego masę.



Niektóre z nich poprawiają konsystencję i

Niektóre z nich poprawiają konsystencję i

wygląd stolca oraz - w badaniach in vitro i na

wygląd stolca oraz - w badaniach in vitro i na

zwierzętach - zmniejszają oddziaływanie

zwierzętach - zmniejszają oddziaływanie

toksyn bakteryjnych na błonę śluzową jelita.

toksyn bakteryjnych na błonę śluzową jelita.



Stosowanie ich nie ma wpływu na czas trwania

Stosowanie ich nie ma wpływu na czas trwania

biegunki, a obciąża finansowo rodziców.

biegunki, a obciąża finansowo rodziców.

44

44

LEKI ZWALNIAJĄCE MOTORYKĘ

LEKI ZWALNIAJĄCE MOTORYKĘ

PRZEWODU POKARMOWEGO

PRZEWODU POKARMOWEGO

Leki zwalniające motorykę przewodu pokarmowego -

Leki zwalniające motorykę przewodu pokarmowego -

loperamid (Immodium)

loperamid (Immodium)



Skracają czas trwania biegunki oraz

Skracają czas trwania biegunki oraz



zmniejszają liczbę i objętość stolców, ale

zmniejszają liczbę i objętość stolców, ale



bardzo często wywołują ciężkie skutki niepożądane:

bardzo często wywołują ciężkie skutki niepożądane:

–

depresję ośrodka oddechowego,

depresję ośrodka oddechowego,

–

śpiączkę,

śpiączkę,

–

niedrożność porażenną przewodu pokarmowego.

niedrożność porażenną przewodu pokarmowego.



Szczególnie niebezpieczne jest ich stosowanie u

Szczególnie niebezpieczne jest ich stosowanie u

niemowląt i małych dzieci!

niemowląt i małych dzieci!

45

45

LEKI PRZECIWWYDZIELNICZE

LEKI PRZECIWWYDZIELNICZE

Skuteczne w biegunce sekrecyjnej – redukcja liczby

Skuteczne w biegunce sekrecyjnej – redukcja liczby

stolców o 40%:

stolców o 40%:



Leki

Leki

blokujące kanał chlorkowy

blokujące kanał chlorkowy

(otwierany

(otwierany

przez enterotoksyny bakteryjne) - redukują

przez enterotoksyny bakteryjne) - redukują

sekrecję chloru i wody do światła jelita –

sekrecję chloru i wody do światła jelita –

Cloferemer

Cloferemer



Inhibitory enkefalinazy –

Inhibitory enkefalinazy –

hamują rozpad

hamują rozpad

endogennych opiatów

endogennych opiatów

– Racecadotril

– Racecadotril



Leki wpływające na

Leki wpływające na

jelitowy transport wapnia –

jelitowy transport wapnia –

inhibitor kalmoduliny -

inhibitor kalmoduliny -

Zaldaride

Zaldaride



Kwas acetylosalicylowy –

Kwas acetylosalicylowy –

przeciwwskazany u

przeciwwskazany u

małych dzieci

małych dzieci

46

46

PREPARATY STOSOWANE ZWYCZAJOWO

PREPARATY STOSOWANE ZWYCZAJOWO



marchwianka, mus jabłkowy -

marchwianka, mus jabłkowy -

nieznacznie

nieznacznie

normalizują konsystencje stolca (krótkie włókna błonnika

normalizują konsystencje stolca (krótkie włókna błonnika

stymulują wchłanianie wody), chociaż nie skracają

stymulują wchłanianie wody), chociaż nie skracają

istotnie czasu trwania biegunki; stanowią źródło wody i

istotnie czasu trwania biegunki; stanowią źródło wody i

energii, które można stosować jako uzupełnienie DPN (w

energii, które można stosować jako uzupełnienie DPN (w

celu zaspokojenia podstawowego zapotrzebowania na

celu zaspokojenia podstawowego zapotrzebowania na

wodę w fazie leczenia podtrzymującego lub u dzieci bez

wodę w fazie leczenia podtrzymującego lub u dzieci bez

objawów odwodnienia);

objawów odwodnienia);



ryż na wodzie -

ryż na wodzie -

źródło wody i energii, może stanowić

źródło wody i energii, może stanowić

uzupełnienie DPN (w celu zaspokojenia podstawowego

uzupełnienie DPN (w celu zaspokojenia podstawowego

zapotrzebowania na wodę w fazie leczenia

zapotrzebowania na wodę w fazie leczenia

podtrzymującego lub u dzieci bez objawów

podtrzymującego lub u dzieci bez objawów

odwodnienia);

odwodnienia);

47

47

PROBIOTYKI I PREBIOTYKI

PROBIOTYKI I PREBIOTYKI

Probiotyki - pałeczki kwasu mlekowego

Probiotyki - pałeczki kwasu mlekowego



Przywracają homeostazę w przewodzie

Przywracają homeostazę w przewodzie

pokarmowym – hamują rozplem i adhezję

pokarmowym – hamują rozplem i adhezję

patogennych bakterii

patogennych bakterii



Przeciwdziałają dysbakteriozie

Przeciwdziałają dysbakteriozie



Pobudzają układ odpornościowy

Pobudzają układ odpornościowy



Stymulują produkcję cytoprotekcyjnych

Stymulują produkcję cytoprotekcyjnych

poliamin

poliamin

48

48

PROBIOTYKI I PREBIOTYKI

PROBIOTYKI I PREBIOTYKI

Prebiotyki – oligosacharydy (głównie

Prebiotyki – oligosacharydy (głównie

fruktooligosacharydy) - nie podlegające

fruktooligosacharydy) - nie podlegające

trawieniu składniki pokarmowe, mające

trawieniu składniki pokarmowe, mające

zdolność aktywacji wzrostu bifidobakterii

zdolność aktywacji wzrostu bifidobakterii



Ulegają fermentacji w jelicie grubym

Ulegają fermentacji w jelicie grubym



Indukują zmianę składu mikroflory przewodu

Indukują zmianę składu mikroflory przewodu

pokarmowego

pokarmowego



Powstają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe,

Powstają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe,

które dostarczają energii i działają troficznie na

które dostarczają energii i działają troficznie na

nabłonek jelitowy

nabłonek jelitowy

49

49

WSKAZANIA DO

WSKAZANIA DO

ANTYBIOTYKOTERAPII EMPIRYCZNEJ

ANTYBIOTYKOTERAPII EMPIRYCZNEJ

Gorączka (>38°C) oraz przynajmniej jeden z

Gorączka (>38°C) oraz przynajmniej jeden z

następujących objawów:

następujących objawów:



Krwista biegunka

Krwista biegunka



Obecność dużej liczby leukocytów w stolcu

Obecność dużej liczby leukocytów w stolcu



Obecność laktoferyny w stolcu

Obecność laktoferyny w stolcu

Decydując się na empiryczną

Decydując się na empiryczną

antybiotykoterapię biegunki należy zlecić

antybiotykoterapię biegunki należy zlecić

badania mikrobiologiczne stolca i w

badania mikrobiologiczne stolca i w

zależności od ich wyników oraz stanu

zależności od ich wyników oraz stanu

chorego zmodyfikować dalsze leczenie.

chorego zmodyfikować dalsze leczenie.

50

50

WSKAZANIA DO

WSKAZANIA DO

ANTYBIOTYKOTERAPII EMPIRYCZNEJ

ANTYBIOTYKOTERAPII EMPIRYCZNEJ

Leczenie:

Leczenie:



Ze względu na duże ryzyko posocznicy

Ze względu na duże ryzyko posocznicy

salmonellowej

salmonellowej

u niemowląt

u niemowląt

< 3 m.ż:

< 3 m.ż:

ceftriakson i.v. 50 - 100 mg/kg/d w 1

ceftriakson i.v. 50 - 100 mg/kg/d w 1

- 2 dawkach

- 2 dawkach

lub

lub

cefotaksym i.v. 75 - 100 mg/kg/d w 3 dawkach

cefotaksym i.v. 75 - 100 mg/kg/d w 3 dawkach



Kotrimoksazol 5 - 10 mg/kg/d w 2 dawkach (w

Kotrimoksazol 5 - 10 mg/kg/d w 2 dawkach (w

przeliczeniu na trimetoprym) przez 3 - 5 dni

przeliczeniu na trimetoprym) przez 3 - 5 dni



Młodzież > 14 r.ż:

Młodzież > 14 r.ż:

fluorochinolon przez 3 - 5

fluorochinolon przez 3 - 5

dni:

dni:

Norfloksacyna 2 x 400 mg/d

Norfloksacyna 2 x 400 mg/d

Ofloksacyna 2 x 300 mg/d

Ofloksacyna 2 x 300 mg/d

51

51

WSKAZANIA DO

WSKAZANIA DO

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

Salmonella

Salmonella



Leczenie jak w krwistej biegunce przez 5 - 7 dni (w

Leczenie jak w krwistej biegunce przez 5 - 7 dni (w

zależności od ustępowania objawów)

zależności od ustępowania objawów)



Nie leczyć, gdy biegunka wystąpiła u zdrowej

Nie leczyć, gdy biegunka wystąpiła u zdrowej

dotychczas osoby, a przebieg nie jest ciężki

dotychczas osoby, a przebieg nie jest ciężki



Leczyć, gdy choroba jest ciężka, występuje gorączka i

Leczyć, gdy choroba jest ciężka, występuje gorączka i

inne objawy ogólne

inne objawy ogólne



Leczyć bez względu na przebieg, gdy chory należy do

Leczyć bez względu na przebieg, gdy chory należy do

grupy podwyższonego ryzyka uogólnionego zakażenia

grupy podwyższonego ryzyka uogólnionego zakażenia

(wiek <3. m.ż, niedobory odporności, immunosupresja,

(wiek <3. m.ż, niedobory odporności, immunosupresja,

sztuczne zastawki serca, nieswoiste zapalenia jelita,

sztuczne zastawki serca, nieswoiste zapalenia jelita,

niedokrwistość sierpowatokrwinkowa, mocznica,

niedokrwistość sierpowatokrwinkowa, mocznica,

niedożywienie znacznego stopnia, hipoproteinemia)

niedożywienie znacznego stopnia, hipoproteinemia)

52

52

WSKAZANIA DO

WSKAZANIA DO

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

Shigella

Shigella



Leczenie jak w krwistej biegunce przez 5

Leczenie jak w krwistej biegunce przez 5

dni

dni



Częsta oporność: ceftriakson lub

Częsta oporność: ceftriakson lub

cefotaksym po sprawdzeniu wrażliwości

cefotaksym po sprawdzeniu wrażliwości



W razie oporności na podstawowe leki

W razie oporności na podstawowe leki

fluorochinolony można zastosować

fluorochinolony można zastosować

nawet u dzieci

nawet u dzieci

53

53

WSKAZANIA DO

WSKAZANIA DO

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

Enteropatogenna Escherichia coli

Enteropatogenna Escherichia coli

(EPEC)

(EPEC)



Leczyć jak krwistą biegunkę z gorączką

Leczyć jak krwistą biegunkę z gorączką



Leczyć chorych z przewlekającą się

Leczyć chorych z przewlekającą się

biegunką

biegunką



Wiele szczepów jest opornych na leki

Wiele szczepów jest opornych na leki

54

54

WSKAZANIA DO

WSKAZANIA DO

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

Enterotoksyczna Escherichia coli

Enterotoksyczna Escherichia coli

(ETEC)

(ETEC)



Leczenie jak w krwistej biegunce przez

Leczenie jak w krwistej biegunce przez

1-5 dni

1-5 dni



Zwykle ustępuje samoistnie

Zwykle ustępuje samoistnie



Leczenie przeciwbakteryjne przyspiesza

Leczenie przeciwbakteryjne przyspiesza

proces zdrowienia

proces zdrowienia

55

55

WSKAZANIA DO

WSKAZANIA DO

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

Enteroinwazyjna Escherichia coli

Enteroinwazyjna Escherichia coli

(EIEC)

(EIEC)



Leczenie jak w krwistej biegunce przez 5

Leczenie jak w krwistej biegunce przez 5

dni

dni

56

56

WSKAZANIA DO

WSKAZANIA DO

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

Enterokrwotoczna Escherichia coli (EHEC)

Enterokrwotoczna Escherichia coli (EHEC)



Obraz kliniczny biegunki krwistej

Obraz kliniczny biegunki krwistej

przebiegającej bez gorączki (tzn. z

przebiegającej bez gorączki (tzn. z

temperaturą ciała <38°c - nie jest wskazaniem

temperaturą ciała <38°c - nie jest wskazaniem

do empirycznego leczenia przeciwbakteryjnego

do empirycznego leczenia przeciwbakteryjnego



Powikłaniem zakażenia typem 0157:H7

Powikłaniem zakażenia typem 0157:H7

enterokrwotocznej E. coli jest zespół

enterokrwotocznej E. coli jest zespół

hemolityczno-mocznicowy.

hemolityczno-mocznicowy.



Leczenie antybiotykiem zwiększa ryzyko

Leczenie antybiotykiem zwiększa ryzyko

wystąpienia tego powikłania - Nie leczyć!

wystąpienia tego powikłania - Nie leczyć!

57

57

WSKAZANIA DO

WSKAZANIA DO

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

Przecinkowce inne niż Vibro cholerae

Przecinkowce inne niż Vibro cholerae



Leczenie jak w krwistej biegunce z

Leczenie jak w krwistej biegunce z

gorączką

gorączką

Aeromonas sp.

Aeromonas sp.



Zwykle samoograniczający się przebieg

Zwykle samoograniczający się przebieg



ew. leczyć jak krwistą biegunkę z gorączką

ew. leczyć jak krwistą biegunkę z gorączką

58

58

WSKAZANIA DO

WSKAZANIA DO

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

Yersinia sp.

Yersinia sp.



W większości leczyć jak krwistą biegunkę z gorączką

W większości leczyć jak krwistą biegunkę z gorączką



Gdy przebieg jest ciężki - ceftriakson i.v.

Gdy przebieg jest ciężki - ceftriakson i.v.



Rutynowe leczenie osób bez dodatkowych obciążeń jest

Rutynowe leczenie osób bez dodatkowych obciążeń jest

kontrowersyjne, skraca jednak okres wydalania bakterii

kontrowersyjne, skraca jednak okres wydalania bakterii

w stolcu.

w stolcu.



Zawsze należy leczyć chorych z grupy podwyższonego

Zawsze należy leczyć chorych z grupy podwyższonego

ryzyka: wiek <3 m.ż, niedobory odporności, zespół

ryzyka: wiek <3 m.ż, niedobory odporności, zespół

przeładowania żelazem (wielokrotne przetoczenia krwi i

przeładowania żelazem (wielokrotne przetoczenia krwi i

preparatów krwiopochodnych z powodu niedokrwistości

preparatów krwiopochodnych z powodu niedokrwistości

aplastycznej, sferocytozy, talasemii itp.),

aplastycznej, sferocytozy, talasemii itp.),

hemochromatoza, choroby nowotworowe, długotrwałe

hemochromatoza, choroby nowotworowe, długotrwałe

leczenie preparatami żelaza, leczenie desferoksaminą

leczenie preparatami żelaza, leczenie desferoksaminą

59

59

WSKAZANIA DO

WSKAZANIA DO

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

Clostridium difficile (szczep

Clostridium difficile (szczep

cytotoksyczny)

cytotoksyczny)



10 r.ż: metronidazol p.o. 30 mg/kg/d w 4

10 r.ż: metronidazol p.o. 30 mg/kg/d w 4

dawkach przez 10 dni (ew. wankomycyna)

dawkach przez 10 dni (ew. wankomycyna)



<10 r.ż: wankomycyna p.o. 40 mg/kg/d w 4

<10 r.ż: wankomycyna p.o. 40 mg/kg/d w 4

dawkach przez 10 dni

dawkach przez 10 dni



Zamiast wankomycyny można zastosować

Zamiast wankomycyny można zastosować

teikoplaninę.

teikoplaninę.

60

60

WSKAZANIA DO

WSKAZANIA DO

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

Giardia lamblia

Giardia lamblia



Metronidazol p.o. 15 mg/kg/d w 3

Metronidazol p.o. 15 mg/kg/d w 3

dawkach przez 5 - 7 dni lub

dawkach przez 5 - 7 dni lub



Tynidazol 50 mg/kg jednorazowo lub

Tynidazol 50 mg/kg jednorazowo lub



Furazolidon 6 mg/kg/d w 4 dawkach

Furazolidon 6 mg/kg/d w 4 dawkach

przez 7 - 10 dni

przez 7 - 10 dni

61

61

WSKAZANIA DO

WSKAZANIA DO

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

Entamoeba histolytica

Entamoeba histolytica



Metronidazol 35 - 50 mg/kg/d w 3

Metronidazol 35 - 50 mg/kg/d w 3

dawkach przez 10 dni w skojarzeniu z

dawkach przez 10 dni w skojarzeniu z

lekiem aktywnym wobec cyst

lekiem aktywnym wobec cyst

(paromomycyna lub diloksanid)

(paromomycyna lub diloksanid)



Alternatywnym lekiem jest tynidazol.

Alternatywnym lekiem jest tynidazol.

62

62

WSKAZANIA DO

WSKAZANIA DO

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

ANTYBIOTYKOTERAPII SWOISTEJ

Campylobacter jejuni/coli

Campylobacter jejuni/coli



ew. erytromycyna 20 - 50 mg/kg/d w 2 -

ew. erytromycyna 20 - 50 mg/kg/d w 2 -

4 dawkach przez 5 - 7 dni

4 dawkach przez 5 - 7 dni



Skraca okres choroby, gdy leczenie

Skraca okres choroby, gdy leczenie

rozpoczęto do 2 dni od początku

rozpoczęto do 2 dni od początku

objawów

objawów



Skraca okres wydalania Campylobacter

Skraca okres wydalania Campylobacter

w stolcu

w stolcu