KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE ZARZĄDZANIA

SYSTEMAMI EKSPLOATACJI WOD-KAN

 

Technologie informatyczne znajdują obecnie coraz szersze

zastosowanie w procesie eksploa-tacji wod-kan. Szkic schematu
komputerowego wspomagania przedstawiono na poniższym rysunku.

Komputerowe

wspomaganie

w

systemie

eksploatacji

w

przedsiębiorstwach wod-kan polega przede wszystkim na tworzeniu
różnorodnego kompatybilnego oprogramowania różnych ob-szarów
działalności eksploatacyjnej (obszar techni czny, technologiczny,
ekonomiczny, finan-sowy, logistyczny, zamówień publi cznych, itp.).
Ułatwiają one również przepływ informacji i odgrywają istotną ro lę w
nowoczesnym zarządzaniu systemami eksploatacji w przedsię-
biorstwach wod-kan.

1

KOMPUTEROWA BAZA DANYCH

 

Komputerowa baza danych należy do kluczowych elementów
systemu eks ploa tacji w przed-siębiorstwach wod-kan. Ogólna
struktura jej jest przedstawiona poniżej.

obsługow

y

eksploatacy

jny

produkcyj

ny

komputerowa

baza danych

eksploatacyjn

ych

administrac

yjny

techniczo-

technologiczn

y

księgowo-
finansowy

ekonomic

zny

inwestycyj

ny

2

Powinna zawierać dane i informacje dla następujących obszarów
jego dzia łalności:

•eksploatacyjnego (eksploatacji sieci wod-kan, wodomierzy itp.),

•produkcyjnego (eksploatacja ujęć, stacji uzdatniania, oczyszczalni
ście ków itp.),

•techniczno-technologicznego (wydawanie warunków technicznych
podłą cze nia się do sieci wod-kan oraz uzgadnianie projektów
połączeń wodo cią gowych i przykanalików, sieci wod-kan, dane
eksploatacyjne dotyczą ce procesów uzdatniania wody i oczyszczania
ścieków),

•inwestycyjnego

(planowanie

inwestycji,

przygotowanie

dokumentacji, rea lizowanie i nadzorowanie inwestycji i ich
rozliczanie),

•ekonomicznego

(planowanie

zadań

eksploatacyjnych

i

inwestycyjnych, kontrola kosztów, sporządzanie taryf za pobór wody
i odprowadzanie ścieków, umowy z odbiorcami, odczyty wodomierzy,
obsługa klientów, rozliczanie z odbiorcami, itp.),

•księ-gowo-finansowego (ewidencja środków trwałych, bilanse
roczne, roz li czanie z pracow-nikami, świadczenia socjalne itp.),

•administracyjnego (zatrudnienie, szkolenia, seminaria, konferencje,
och ro na obiektów, przetargi publiczne, zagadnienia informacji
niejawnych, bhp i ppoż itp),

•obsługującego inwestycje z funduszy unijnych.

Jednym z ważniejszych elementów bieżącego działania i sterowania
systemem eksploatacji w przedsiębiorstwach wod-kan jest główna
dyspozytornia oraz dys po zytornia pogotowia techni-cznego, do
których napływają informacje i jak rów nież przekazywane są
informacje do ośrod-ków zarządzania infrastrukturą tech ni czną i
krytyczną (służby dyżurne miast). Obecnie kompu-terowe bazy
danych w przedsiębiorstwach wod-kan ulegają gwałtownym
przeobrażeniom i integro waniu.

3

KOMPUTEROWE MONITOROWANIE

 
Następnym ważnym elementem w zarządzaniu eksploatacją w
przedsiębior stwach wod-kan jest komputerowe monitorowanie. W
tym zakresie można roz różnić następujące obszary działania:

•funkcjonowanie sieci wod-kan,

•procesy ujmowania, uzdatniania i gromadzenia wody,

•praca pompowni wod-kan (stacjonarnych i sieciowych),

•obiekty (budowlane, techniczne, ujęcia, stacje uzdatniania,
oczyszczal nie).

Wymienione rodzaje komputerowego monitorowania umożliwiają
bieżącą

obserwację

pracy

obiektów,

urządzeń,

instalacji.

Komputerowe monitorowanie pracy sieci wod-kan obejmuje
parametry hydrauliczne (ciśnienie, natężenie i kie runek przepływu),
fizyczne (temperatura wo-dy), chemiczne (zawartość żela za,
pozostały chlor,itp.), bakteriologiczne.

Komputerowe

monitorowania

procesów

ujmowania

dotyczą

najczęściej ilo ści pobranej wody oraz jej temperatury. Natomiast
monitorowanie procesów tech nologicznych (monitoring tech-
nologiczny) polega na obserwacji ich prze bie gów i pomiaru
wybranych parametrów fizycznych i chemicznych. Kompu te rowe
monitorowanie pracy pompowni I i II stopnia oraz międzystre-fowych
obejmuje pomiar ciśnienia, natężenia przepływu i zużycia energii
elektrycznej.

Ostat-nim

obszarem,

w

którym

komputerowe

monitorowanie znajduje zastoso wa nie jest obserwacja obiektów
obejmujących ujmowanie i uzdatnianie wody, gdyż te obiekty w
systemie zao-patrzenia w wodę mają charakter strategiczny.
 

4

KOMPUTEROWE MODELOWANIE

 
Komputerowe modelowanie obejmuje obszary:

•modelowanie hydrauliczne sieci wod-kan,

•modelowanie hydrauliczne rozbiorów w układzie
czasowoprzestrzennym,

•modelowanie procesów uzdatniania wody,

•modelowanie procesów oczyszczania ścieków.

Budowa modeli matematycznych w wymienionych obszarach
działalności eks ploatacyjnej przedsiębiorstw wod-kan wymaga
dokładnego odwzorowania badanego elementu, przy czym te modele
są początkowym etapem budowy. Na stępnymi etapami są kalibracja i
wdrożenie do praktyki.

Modele hydrauliczne sieci wod-kan dostarczają szereg bardzo
istotnych in for macji eksploa-tacyjnych, które są podstawą do
podejmowania decyzji w za kre sie modernizacji i rozbudowy. Modele
hydrauliczne są również podstawą mo delowania kształtowania się
jakości wody w sieciach wodociągowych. Na tomiast modelowanie
procesów uzdatniania wody i oczyszczania ścieków umoż liwia
rozpoznanie zjawisk i procesów i ocenę pracy poszczególnych
obiektów.

Obecnie szereg przedsiębiorstw wod-kan posiada lub opracowuje
modele hydrauliczne sieci wodociągowych i poszukuje dalszych
możliwości modelowa nia.

5

KOMPUTEROWA SYMULACJA

 
Komputerowa symulacja ma bardzo szerokie znaczenie i znajduje
coraz wię k sze zastoso-wanie w procesach eksploatacji wod-kan.
Obejmuje w tym przy pad ku symulacje różnych wa-runków
(eksploatacyjnych, awaryjnych, itp.) Funkcjo no wania sieci wod-kan i
systemów uz-datniania wody i oczyszczania ścieków. Po siada
charakter poznawczy i praktyczny (np. pla-nowanie przedsięwzięć re
mon to wych). Wspomaga procedury podejmowania decyzji w zakre-
sie

zmniej sza nia

negatywnych

skutków

awarii,

planowania

harmonogramu prac remon to wych.

ZASADY DOBRYCH PRAKTYK EKSPLOATACYJNYCH

 
W każdym przedsiębiorstwie wod-kan, o długoletnich tradycjach,
istnieją tzw. „Niepisane zasady” dotyczące głównie procedur
postępowania eksploata cyjnego i wykonywania różnych czynności
eksploatacyjnych. W nawiązaniu do tych zasad mających niekiedy
„historyczny” cha-rakter poniżej przedstawiono sche mat ideowy
wdrożenia zasad dobrych praktyk eksploata-cyjnych do przed
siębiorstwa wod-kan.

6

Przedsiębiorstwo wod-

kan

Zarządzajacy

systemem

eksploatacji wod-

kan

Zasady dobrej

praktyki

eksploatacyjnej w

przed-siębiorstwach

wod-kan

Kierownik

eksploata

cji

Tworzenie zasad

Opracowa

nie

zasad

Usprawni

anie

zasad

Standaryz

acja

zasad

Realizator

eksploatacji

Realizowanie

zasad

weryfikacja

za-

sad w

praktyce

Wprowadza

nie

zasad

Wdrażanie

zasad

7

W podsumowaniu należy stwierdzić, iż dobre opracowane i
wdrożone

zasady

dobrej

praktyki

eksploatacyjnej

w

przedsiębiorstwach wod-kan gwarantują:

•dobry wizerunek przedsiębiorstwa,

•dobrą opinię społeczną,

•dobre funkcjonowanie systemu eksploatacji,

•dobre świadczenie usług wod-kan,

•dobrą obsługę klientów.
 

8