ROZGRANICZENIE
NIERUCHOMOŚCI

1.Rozgraniczenie nieruchomości służy urzędowemu
wyznaczaniu

granicy

pomiędzy

sąsiednimi

nieruchomościami.
Istotą rozgraniczenia jest więc ustalenie na gruncie
zasięgu prawa własności.

Rozgraniczenie nieruchomości ma na celu ustalenie
przebiegu ich granic przez określenie położenia
punktów i linii granicznych, utrwalenie tych
punktów znakami granicznymi na gruncie oraz
sporządzenie odpowiednich dokumentów

.

(USTAWA z dnia 17 maja 1989 r. Prawo
geodezyjne i kartograficzne.)

Rozgraniczanie różnych nieruchomości można

podzielić według 2.TRYB schematu:

• Rozgraniczanie nieruchomości w

postępowaniu administracyjnym.

Ustawy:
- Prawo Geodezyjne i Kartograficzne
- Prawo Wodne

- Kodeks postępowania
administracyjnego
• w postępowaniu uproszczonym

Ustawy:
- o scalaniu i wymianie gruntów
- o gospodarce nieruchomościami

• Rozgraniczanie

nieruchomości
w postępowaniu sądowym

Ustawy:
- Kodeks cywilny
- Kodeks postępowania
- Kodeks postępowania
administracyjnego i

ustawa o

Naczelnym Sądzie
Administracyjnym

ROZGRANICZANIE NIERUCHOMOŚCI

3.Przedmiot rozgraniczenia.
• <Rozgranicza się nieruchomości stanowiące

własność:

• Skarbu Państwa,
• Gmin, związków między gminnych, powiatów i

województw,

• Jednoosobowych spółek jednostek samorządu

terytorialnego i

innych osób prawnych, których organami

założycielskimi są

organy samorządu terytorialnego,
• Osób fizycznych,
• Spółdzielni,
• Kościołów i związków wyznaniowych,
• Wspólnot gruntowych,
• Spółek prawa handlowego i innych podmiotów nie

wymienionych wyżej.

)

4a

Organem

właściwym

do

przeprowadzenia

postępowania rozgraniczeniowego jest obecnie wójt,
burmistrz lub prezydent miasta oraz, w
wypadkach określonych w ustawie, sądy.

Ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne w
sposób szczegółowy omawia zasady przeprowadzania
typowych

rozgraniczeń.

Rodzaje

dokumentów

stanowiących podstawę ustalania przebiegu granic
oraz sposób i tryb wykonywania przez geodetę
czynności ustalania przebiegu granic i sporządzania
dokumentacji przy rozgraniczaniu nieruchomości
określa ROZPORZĄDZENIE MINISTRÓW SPRAW
WEWNĘTRZNYCH

I ADMINISTRACJI

ORAZ

ROLNICTWA I GOSPODARKI ŻYWNOŚCIOWEJ z
dnia

14

kwietnia

1999

r.

w

sprawie

rozgraniczania nieruchomości.
(Dz.U. Nr 45 z dnia 20 maja 1999 r. poz. 453).

Postępowanie administracyjne musi być formalnie
rozpoczęte, czyli wszczęte. W sprawie rozgraniczania
nieruchomości

postępowanie

wszczyna

wójt,

burmistrz albo prezydent miasta na żądanie strony
lub z urzędu.

Żądanie

strony

skierowane

do

organu

jest

równoznaczne

z

jej

wnioskiem

o

wszczęcie

postępowania

administracyjnego

w

sprawie

przedstawionej we wniosku.

Rozgraniczenie w postępowaniu administracyjnym na
wniosek strony, ma miejsce wówczas, jeżeli:
• powstał spór co do przebiegu linii granicznej
między właścicielami
(użytkownikami wieczystymi) sąsiednich
nieruchomości,
• nastąpiło zatarcie granic powodujące wątpliwości
co do jej
przebiegu,
• istnieje rozbieżność pomiędzy stanem prawnym i
faktycznym
granicy.

Wszczęcie

postępowania

administracyjnego

w

sprawie rozgraniczenia nieruchomości z urzędu ma
miejsce w trzech przypadkach:

• w trakcie scalania gruntów,
• w celu realizacji potrzeb gospodarki narodowej,
• gdy rozgraniczenie jest uzasadnione interesem

społecznym.

Na

postanowienie

o

wszczęciu

postępowania

o

rozgraniczenie

nieruchomości nie służy zażalenie.

Za datę wszczęcia postępowania w sprawie
rozgraniczenia nieruchomości należy uznać datę
doręczenia postanowienia jego adresatowi, chyba że
wszczęcie postępowania następuje z urzędu, wówczas
datą właściwą będzie data wydania postanowienia.

4b Strona w postępowaniu rozgraniczeniowym.

(art. 28 k.p.a.): „Stroną jest każdy, czyjego interesu
prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo
kto żąda czynności organu ze względu na swój
interes prawny lub obowiązek" raz „stronami mogą
być osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o
państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i
organizacje spo łeczne - również jednostki nie
posiadające osobowości prawnej" (art. 29 k.p.a.).

4bcd

Opierając się na orzecznictwie, w szczególności

Sadu Najwyższego należy przyjąć, że osobami
uprawnionymi do występowania z wnioskiem o
wszczęcie

postępowania

administracyjnego

w

sprawie rozgraniczania nieruchomości są:

• właściciel nieruchomości lub jej użytkownik

wieczysty,

• współwłaściciel lub współużytkownik wieczysty,

jeżeli żądanie

rozgraniczenia ma na celu zachowanie wspólnego

prawa według

art. 209 k.c.,
• posiadacz samoistny, jeżeli przemawia za nim

domniemanie

posiadania zgodne ze stanem prawnym,
• posiadacz zależny: użytkownik, dzierżawca,

najemca, korzystający z określonej powierzchni
gruntu,

• osoba posiadająca ograniczone prawa rzeczowe do
nieruchomości
(prawo przejścia, przejazdu, dożywocie), ale tylko
takie, które są
w jakiś sposób zależne od wyniku rozgraniczenia.

ASPEKTY POSTĘPOWANIA

ROZGRANICZENIOWEGO.

5. O wszczęciu postępowania decyduje organ poprzez
wydanie postanowienia.

Na postanowienie to nie służy zażalenie, nie można
więc skutecznie nie zgodzić się na przeprowadzenie
rozgraniczenia. W postanowieniu tym, albo w
odrębnym piśmie organ upoważnia geodetę do
czynności ustalenia przebiegu granic. Zazwyczaj
wskazuje go strona wnioskująca o wszczęcie
postępowania.

Warunkiem upoważnienia jest posiadanie przez
geodetę uprawnień zawodowych z zakresu 2,
określonych w ustawie „Prawo geodezyjne i
kartograficzne".

5. Geodeta wzywa strony do stawienia się na gruncie
co

najmniej

na

7

dni

przed

terminem

rozgraniczenia. Jest to jedyny przypadek kiedy
geodeta

może

„wezwać"

strony

(wydane

postanowienie

o

wszczęciu

postępowania

rozgraniczeniowego i upoważnienie geodety przez
organ). Przy wykonywaniu innych prac lub czynności,
geodeta nie ma prawa „wzywać" stron, może je
„zawiadamiać", „zapraszać", „informować" itp.

Bardzo ważne jest dotrzymanie 7-dniowego terminu
wezwania. Termin ten powinien być dotrzymany
niezależnie od okoliczności, gdyż strona może żądać
ponownego przeprowadzenia czynności ustalenia
granic jeżeli nie będziemy dysponowali zwrotnym
poświadczeniem

odbioru

wezwania

w

wyżej

wymienionym terminie.

Nie usprawiedliwione niestawiennictwo stron nie
wstrzymuje

czynności

geodety,

natomiast

usprawiedliwienie wstrzymuje te czynności, nie dłużej
jednak niż na okres l miesiąca.

Z czynności ustalenia przebiegu granic geodeta
sporządza bądź protokół graniczny, bądź ugodę w
przypadku

sporu,

który

strony

postanowiły

zakończyć takim dokumentem.

Zasady sporządzania protokołu granicznego i ugody
reguluje wymienione na wstępie Rozporządzenie w
sprawie rozgraniczania nieruchomości. (Dz.U.
Nr 45 z dnia 20 maja 1999 r. poz. 453).

Ugoda graniczna musi odpowiadać następującym

warunkom:

• może dotyczyć wyłącznie sprawy ustalenia granicy,

nie można w tym akcie zawierać dodatkowych
ustaleń czy warunków,

• ugodę pod rygorem jej nieważności muszą

podpisać wszyscy

właściciele i współwłaściciele nieruchomości oraz

użytkownicy

wieczyści, w tym także mąż i żona jeśli

nieruchomość jest

małżeńską wspólnością ustawową: tak więc aby

mogła być

zawarta ugoda musi być uregulowany stan

własności obu

graniczących nieruchomości.

6.Rodzaje dokumentów stanowiących podstawę
ustalania przebiegu granic.

Podstawę ustalania przebiegu granic nieruchomości

stanowią

dokumenty:

6) Dokumenty stwierdzające stan prawny

nieruchomości:

• odpisy z ksiąg wieczystych lub odpisy dokumentów

znajdujących się w zbiorze dokumentów;

• wypisy aktów notarialnych o przeniesieniu

własności;

• prawomocne orzeczenie sądu i ugody sądowe

dotyczące

przeniesienia własności;
• ostateczne decyzje administracyjne przenoszące

własność lub

dotyczące stwierdzenia nabycia prawa własności;
• inne dokumenty odnoszące się do tytułów

własności

nieruchomości;

2)

określające położenie punktów granicznych i

przebieg granic

nieruchomości:
• dokumenty geodezyjne zawierające dane liczbowe

do ustalenia

przebiegu granic:
- szkice graniczne, protokoły graniczne, ugody;
- zarysy pomiarowe z pomiaru granic;
- szkice wyznaczenia granic działek wydzielonych w

wyniku

scalenia i wymiany scalania i podziału gruntów lub

podziału

nieruchomości;
- inne dokumenty pomiarowe, obliczeniowe i

opisowe pozwalające

na ustalenie przebiegu granic.

Zdarza

się

jednak,

że

brakuje

dokumentów

wymienionych wyżej. Wówczas wykorzystuje się mapy
i plany obejmujące granice lub inne elementy
pozwalające na odtworzenie lub analizę przebiegu
granic. Należą do nich:

• mapy jednostkowe

nieruchomości;

• mapy katastralne;
• mapy scalenia i wymiany

gruntów;

• plany parcelacyjne;
• mapa ewidencji gruntów;
• mapa zasadnicza.

Dokumenty geodezyjne zawierające dane liczbowe
oraz mapy i plany stanowią podstawę ustalenia granic
nieruchomości,

jeżeli

zostały

przyjęte

do

państwowego

zasobu

geodezyjnego

i

kartograficznego.

Także dokumenty nie znajdujące się w państwowym
zasobie geodezyjnym i kartograficznym mogą
stanowić podstawę ustalenia przebiegu granic
nieruchomości, jeżeli:

1)stanowią całość lub część operatu pomiarowego

lub

katastralnego (byłych katastrów: austriackiego i

pruskiego);

2) zawierają podpisy wykonawcy i datę sporządzenia

dokumentu

bądź istnieje możliwość ustalenia wykonawcy i

takiej daty;

3) można stwierdzić, że zostały sporządzone w
wyniku dokonania
pomiarów na gruncie i użyte do opracowania mapy
nieruchomości, której przebieg granic jest
ustalany, lub
nieruchomości bezpośrednio z nią sąsiadującej;
4) zostały sporządzone przez osoby i organy
uprawnione.

Dokumenty te lub ich kopie, potwierdzone przez
geodetę, stanowią nieodłączną część operatu
rozgraniczeniowego.
WZNOWIENIE ZNAKÓW GRANICZNYCH

Granice nieruchomości według stanu prawnego w
zasadzie ustala się tylko jeden raz. Raz wyznaczone
granice i utrwalone znaki graniczne w razie ich
przesunięcia, uszkodzenia lub zniszczenia mogą być
jedynie wznowione.

Aby można było wznowić znaki graniczne bez

przeprowadzenia

postępowania rozgraniczeniowego muszą być

równocześnie

spełnione dwa warunki:
1. granice były już kiedyś ustalone według stanu

prawnego.

2. istnieją dane geodezyjne (miary, współrzędne itp.)
umożliwiające, z odpowiednią dokładnością,

wznowienie

punktów granicznych, w których będą osadzone

wznowione

znaki graniczne.

Ocena czy granice były uprzednio ustalone według
stanu

prawnego

wymaga

znajomości

wielu

przepisów wydawanych na przestrzeni ostatnich
kilkudziesięciu lat mimo, że w chwili obecnej już one
nie obowiązują.

WARIANTY

POSTĘPOWANIA

ROZGRANICZENIOWEGO

Rozgraniczanie nieruchomości odbywa się w dwóch

płaszczyznach,

jakimi są:
- postępowanie formalno-prawne (administracyjne

lub sądowe),

- czynności techniczne.

W praktyce spotykamy wiele różnych przypadków
rozgraniczeń, które w niewielkim zakresie różnią się,
jeśli chodzi o czynności techniczne, lecz zasadniczo
inne jest w każdym wariancie postępowanie
formalnoprawne. W każdym z nich początek jest
podobny:

4.

Wpływa do organu wniosek o rozgraniczenie

nieruchomości

(bezpośrednio a najczęściej przy współudziale

geodety),

2. Organ wydaje postanowienie o wszczęciu

postępowania o

rozgraniczenie nieruchomości, w którym także

upoważnia

geodetę do ustalenia przebiegu granicy (jest to

postanowienie,

na które zgodnie z art. 30 ustawy „Prawo

geodezyjne i

kartograficzne" nie służy zażalenie).
3. Geodeta przygotowuje się do rozgraniczenia, tzn.:

zgłasza pracę,

bada księgi wieczyste, zbiera dane z ewidencji

gruntów i

budynków i innych zbiorów w zasobie

geodezyjnym i

kartograficznym, przeprowadza wywiad w terenie,

odszukuje

osnowę, a także stare znaki graniczne, analizuje

wszystkie

dokumenty i ustala, w jaki sposób pracę tę trzeba

będzie

wykonać. Dopiero po wykonaniu tych czynności

geodeta może

określić termin rozpoczęcia czynności

ustalenia granic na

gruncie dopiero wtedy,

4. Geodeta wzywa strony, tzn. właścicieli

nieruchomości

rozgraniczanej oraz nieruchomości sąsiednich lub

inne

zainteresowane osoby, do stawienia się na gruncie.

Wezwania

muszą zawierać pouczenia wynikające z art. 32

ustawy. Należy

je wysłać za zwrotnym poświadczeniem odbioru,

nie później niż

7 dni przed wyznaczonym terminem.

W wezwaniu geodeta podaje m.in. w jakiej sprawie

osoba jest

wzywana, w jakim charakterze i w jakim celu, datę

stawienia się na

gruncie oraz skutki niestawiennictwa.

Od tej chwili spotykamy różne sytuacje i

zachowania stron.

Wariant I

5. Geodecie udało się w oparciu o analizę materiałów

i posiadane

dane ustalić przebieg granic nieruchomości, a więc

wskazuje je

stronom, które godzą się na ich przyjęcie.
6. Geodeta stabilizuje w sposób trwały punkty

graniczne np.

słupami betonowymi z podcentrem lub oznacza te

punkty na

istniejących trwałych budowlach.
7. Geodeta sporządza protokół graniczny i szkic

graniczny. Protokół
podpisują wszystkie zainteresowane strony oraz
geodeta, jako

współuczestnik postępowania.

7. Protokół graniczny powinien zawierać:

1)imię i nazwisko geodety oraz numer jego

uprawnień

zawodowych,
2) numer i datę postanowienia o wszczęciu

postępowania rozgraniczeniowego oraz
upoważnienia dla geodety,

3) oznaczenia nieruchomości przez określenie ich

położenia, numerów działek ewidencyjnych,
numerów ksiąg wieczystych lub zbiorów
dokumentów,

4) informacje dotyczące stron i ich pełnomocników,
5) wykaz i ocenę dokumentów stanowiących

podstawę ustalania przebiegu granic,

6) oświadczenia stron,
7) wyniki wywiadu terenowego,
8) szkic graniczny,

9) opis przebiegu granic,
10) opis utrwalenia punktów granicznych,
11) pouczenie strony o możliwości przekazania
sprawy sądowi,
12) wzmiankę o odczytaniu dokumentu stronom
przed
podpisaniem,
13) omówienie skreśleń i poprawek,
14) datę sporządzenia dokumentu oraz podpisy stron
i geodety.

Szkic graniczny powinien zawierać:
1)rozmieszczenie linii i punktów granicznych,

oznaczonych

zgodnie z opisem znajdującym się w protokole

granicznym lub akcie ugody,

2) rysunek rzutu poziomego trwałych elementów

zagospodarowania terenu mających znaczenie dla
określenia przebiegu granicy,

3) podstawowe miary określające położenie punktów
granicznych
względem siebie oraz elementów
zagospodarowania terenu,
4) numery działek i oznaczenie ksiąg wieczystych, w
których
działki te zostały ujęte, lub zbiorów dokumentów
oraz imiona i
nazwiska właścicieli rozgraniczanych
nieruchomości,
5) kierunek północy.

8. Geodeta kompletuje dokumentację i przekazuje ją
(po
skontrolowaniu przez ośrodek dokumentacji
geodezyjnej i
kartograficznej) do organu, który po ocenie
prawidłowości
wykonania prac przez geodetę, w oparciu o
wniosek wymieniony
w punkcie 1., wydaje decyzję o rozgraniczeniu
nieruchomości.

9. Dokumentacja, po uprawomocnieniu się decyzji,
powinna zostać
przyjęta do państwowego zasobu geodezyjnego i
kartograficznego, a zmiany z niej wynikające
wprowadzone do
ewidencji gruntów i budynków, na mapę
zasadniczą i do innych
zbiorów. Dokumentacja ta będzie się składać z
części dotyczącej
samego rozgraniczenia oraz z mapy (z wyrysu z
ewidencji
gruntów i budynków), która w oparciu o to
rozgraniczenie
została wykonana. Jeśli nie wykonujemy mapy
wówczas
podstawowymi dokumentami wynikowymi są:
protokół, szkic
graniczny, szkice polowe, obliczenia, wykaz
współrzędnych,
wykaz zmian gruntowych - w postępowaniu
ewidencyjnym i
szkic w skali mapy ewidencyjnej, oraz
sprawozdanie techniczne.

Wariant II

5. Geodecie nie udaje się ustalić przebiegu granic,

gdyż dokumenty są szczątkowe i sprzeczne. Strony
lub jedna ze stron, przy braku protestu drugiej,
wskazują przebieg granic. Geodeta ocenia, że jest
to przebieg prawdopodobny i przyjmuje je jako
ustalone. Wszystkie następne czynności, jak w
wariancie I.

Wariant III

5. Geodeta wskazuje stronom przebieg granicy, ale
nie chcą one
słyszeć o proponowanym jej usytuowaniu. Każdy z
sąsiadów
uważa, że jest inaczej. Geodeta zamienia się w
mediatora i
niezależnego doradcę. Nie wolno mu stworzyć
nawet pozorów,
że popiera jedną ze stron.

Jest to szczególnie trudne, gdyż zleceniodawcą prac
jest jeden z uczestników postępowania. Jeśli geodeta
narazi się nawet na utratę zlecenia, powinien dążyć
do ustalenia faktycznej granicy nieruchomości, a nie
przyjętej na życzenie zleceniodawcy. Wymaga tego
dobre imię zawodu i samego geodety. Dlatego należy
szczegółowo omówić i przedstawić wszystkie dowody
i argumenty za proponowanym prze biegiem granicy,
z uwzględnieniem danych i dokumentów przed
stawionych przez strony, informując także o
konsekwencjach

sporu

i

kosztach

dalszego

postępowania. Po kilkugodzinnej rozmowie strony
oświadczają, że godzą się na przebieg granicy i
gotowe są zawrzeć ugodę.

6. Geodeta stabilizuje w sposób trwały punkty

graniczne np.:

słupami betonowymi z podcentrem lub oznacza te

punkty na

istniejących trwałych budowlach.
7. Geodeta sporządza ugodę i szkic graniczny. Ugodę

podpisują

zainteresowane strony oraz geodeta, jako

współuczestnik

postępowania.

8Akt ugody zawiera dane:

1) imię i nazwisko geodety oraz numer jego

uprawnień zawodowych,

2) numer i datę postanowienia o wszczęciu

postępowania rozgraniczeniowego oraz
upoważnienia dla geodety,

3) oznaczenia nieruchomości przez określenie ich

położenia, numerów działek ewidencyjnych,
numerów ksiąg wieczystych lub zbiorów
dokumentów,

4) informacje dotyczące stron i ich pełnomocników,
5) szkic graniczny,
6) opis utrwalenia punktów granicznych,
7) wzmiankę o odczytaniu dokumentu stronom przed

podpisaniem,

8) omówienie skreśleń i poprawek,
9) datę sporządzenia dokumentu oraz podpisy stron i

geodety,

10) opis przedmiotu sporu z podaniem granic

wskazanych przez

strony oraz wynikających z dokumentacji,
11) opis wzajemnych ustępstw,
12) szczegółowy opis granicy uznanej za

obowiązującą po

podpisaniu aktu ugody,
13) informację, że zawarta ugoda posiada moc ugody

sądowej.

(Ugoda taka ma moc ugody sądowej, zastępuje więc
formę aktu notarialnego. Jeżeli zatem strony składają
przed geodetą przy ustaleniu granic zgodne
oświadczenie

co

do

wzajemnych

ustępstw

dotyczących

własności

części

rozgraniczonych

nieruchomości, to na mocy takiej ugody wobec
zachowania

przepisanej

formy

następuje

przeniesienie własności tych części nieruchomości.)

8. Geodeta kompletuje dokumentację i przekazuje ją

(po skontrolowaniu przez ośrodek dokumentacji
geodezyjnej i kartograficznej) do organu, który po
ocenie prawidłowości wykonania przez geodetę
prac,

umorzy

postępowanie

administracyjne

wszczęte postanowieniem, gdyż ugoda zawarta
przed geodetą posiada moc ugody sądowej. Jest
więc ostateczna i nie wymaga zatwierdzania.

9. Dokumentacja powinna zostać przyjęta do
państwowego zasobu
geodezyjnego i kartograficznego, a zmiany
wprowadzone do
ewidencji gruntów i budynków oraz do innych
zbiorów.

Wariant IV

Punkty 5, 6, 7, 8 jak w wariancie I.
9) Jedna ze stron, mimo że popisała protokół,
zmienia zdanie i
zgodnie z art. 33 ust. 3 ustawy w terminie 14 dni
od dnia
doręczenia jej decyzji, żąda przekazania sprawy
sądowi.
10) Organ całą dokumentację wraz ze swoją opinią
przekazuje
sądowi.

11) Sprawa toczy się przed sądem z udziałem
geodety (biegłego
sądowego), który na polecenie sądu sporządza
swoją opinię.
Sąd w oparciu o posiadane dowody, a często
także wizję
terenową, wydaje postanowienie o
rozgraniczeniu
nieruchomości.
12) Po uprawomocnieniu się postanowienia o
rozgraniczeniu, jego
wykonanie przez komornika odbywa się także z
udziałem
geodety (biegłego sądowego).

Wariant V

5. Istnieje wieloletni zaogniony spór. Geodeta mimo

usilnych

zabiegów nie może doprowadzić do zawarcia

ugody.

6. Geodeta zgodnie z art. 34 ust. l ustawy

tymczasowo utrwala

punkty graniczne w kilku wariantach, według:

ostatniego stanu

spokojnego posiadania, dokumentów oraz

wskazań każdej ze

stron. Granice te pokazuje na szkicu granicznym.
7. Geodeta sporządza opinię, w której obok opisania

sprawy

proponuje własny wariant przebiegu granicy.

Całość

dokumentacji wraz z opinią przekazuje organowi

prowadzącemu

sprawy rozgraniczeniowe.

8. Organ ocenia prawidłowość wykonania
dotychczasowych
czynności przez geodetę, umarza postępowanie
administracyjne i
przekazuje sprawę z urzędu do rozpatrzenia
sądowi.
9. Sprawę prowadzi sąd (patrz wariant IV, punkty 11,
12).

Ostatnią czynnością w postępowaniu o ustalenie
granic niespornych i spornych likwidowanych ugodą
jest wydanie

decyzji o rozgraniczeniu

.

Organ

administracji

państwowej

(obecnie

samorządowej – wójt, burmistrz, albo prezydent
miasta) wydaje w posterowaniu rozgraniczeniowym
trzy rodzaje decyzji:

decyzję o rozgraniczeniu

(art. 33 ust. 1 ustawy),

decyzję o umorzeniu

postępowania

administracyjnego

w

przedmiocie rozgraniczenia w związku z
zawarciem przez strony ugody przed
upoważnionym geodetą – ugoda sądowa

(art. 106 § l k.p.a. w związku z art. 31 ust. 4 ustawy)

oraz decyzję o umorzeniu postępowania i
przekazaniu

sprawy

z

urzędu

do

rozpatrzenia sądowi

(art. 34 ust. 2 ustawy).

Operat rozgraniczeniowy

Operat składa się z dwóch części:
• dokumentacji rozgraniczenia nieruchomości;
• dokumentacji technicznej.

Dokumentacja rozgraniczenia nieruchomości
obejmuje:
1) postanowienie właściwego organu o wszczęciu
postępowania
rozgraniczeniowego,
2) upoważnienie geodety do przeprowadzenia
czynności ustalenia
przebiegu granic,
3) zgłoszenie pracy geodezyjnej do ośrodka
dokumentacji,
4) dowody doręczenia stronom wezwań do stawienia
się na gruncie,
5) pisemne pełnomocnictwa udzielone przez strony,

6) dokumenty dotyczące przebiegu granic, wydane
przez ośrodek
dokumentacji oraz uzyskane z innych źródeł,
7) protokół graniczny lub akt ugody,
8) opinię geodety dotyczącą przebiegu granic, jeżeli
ich przebieg
nie może być ustalony w postępowaniu
administracyjnym,
9) ostateczną decyzję właściwego organu o
rozgraniczeniu
nieruchomości lub umorzeniu postępowania
rozgraniczeniowego.

Dokumentacja techniczna obejmuje:
1) szkice osnowy geodezyjnej i wykazy

współrzędnych uzyskane w

ośrodku dokumentacji;
2) opisy topograficzne punktów osnowy;
3) szkice polowe i dzienniki zawierające dane

uzyskane w wyniku

bezpośredniego pomiaru granic;

4) obliczenia i wykazy współrzędnych punktów

granicznych;

5) obliczenia powierzchni rozgraniczanych

nieruchomości lub

obliczenia różnic powierzchni, jeżeli

rozgraniczenie dotyczyło

niektórych granic nieruchomości, a pozostałe

granice nie były

pomierzone na osnowę geodezyjną;
6) wykaz zmian gruntowych oraz inne dokumenty

uzasadniające

wprowadzenie zmian do operatu ewidencji

gruntów i budynków.

Księgi wieczyste

USTAWA z dnia 6 lipca 1982r. o księgach
wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2001r., Nr 124,
poz. 1361 z późniejszymi zmianami).

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia
17 września 2001r. w sprawie prowadzenia ksiąg
wieczystych i zbiorów dokumentów (Dz.U. z
2001r., Nr 102, poz. 1122 z późniejszymi
zmianami).

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia
20 sierpnia 2003r. w sprawie zakładania i
prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie
informatycznym (Dz.U. z 2003r., Nr 162, poz.
1575 z późniejszymi zmianami).

KSIĘGI WIECZYSTE – jest to system rejestrujący
stan prawny nieruchomości w zakresie praw
rzeczowych oraz innych praw, ograniczeń i roszczeń,
prowadzony w Polsce oraz organy sądownicze.

Zasadniczą funkcją ksiąg wieczystych jest ustalenie
stanu prawnego nieruchomości i w tym zakresie
księgi

wieczyste

spełniają

rolę

publicznej,

powszechnej, jawnej ewidencji praw rzeczowych,
która jest podstawą bezpieczeństwa obrotu prawnego
i zabezpieczenia kredytu hipotecznego.

Księgi Wieczyste prowadzone są od 23 kwietnia 1993
r. wyłącznie przez wydziały ksiąg wieczystych sądów
rejonowych.

Każda nieruchomość, w tym odrębna własność lokalu
– z wyjątkami przewidzianymi w ustawie ma mieć
oddzielną księgę wieczystą.

Prowadzenie ksiąg wieczystych polega:
• na zakładaniu ksiąg wieczystych,
• rejestrowaniu wniosków o wpis,
• dokonywaniu w księdze wieczystej wzmianek,
• kolejnych wpisów,
• dokonywaniu obwieszczeń publicznych,

• sporządzaniu i przesyłaniu zawiadomień o
dokonanych wpisach,

• prowadzeniu akt księgi wieczystej,

• wydawaniu odpisów,
• udostępnianiu ksiąg wieczystych i akt do wglądu,
• zamykaniu i przechowywaniu ksiąg wieczystych.

Wzmianek i wpisów w poszczególnych działach księgi
wieczystej dokonuje się czytelnym pismem ręcznym
przy użyciu atramentu lub innego trwałego środka.
Wpisów na wydrukach komputerowych dokonuje się
pismem maszynowym. Wzmianek na tych wydrukach
dokonuje się pismem maszynowym lub ręcznym.

Akt księgi wieczystej zakłada się z chwilą wpływu
wniosku o założenie księgi wieczystej.

Do akt załącza się, w porządku chronologicznym,
wszelkie dokumenty i inne pisma dotyczące danej
KW, nadając każdej karcie kolejny numer, według
zasad biurowości sądowej.

Księgi wieczyste prowadzi się odrębnie dla:
• nieruchomości gruntowych,
• nieruchomości budynkowych,
• nieruchomości lokalowych,
• własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu
mieszkalnego,
• spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego,
• prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni
mieszkaniowej.

Wpis do KW zawiera następujące elementy:
• numer i datę wniosku oraz godzinę i minutę jego
wpływu,
• treść,
• dane o podstawie wpisu (rodzaj, data i numer lub
sygnatura
dokumentu, przedmiot sprawy oraz nazwa i siedziba
organu, który
wydał ten dokument, lub imię i nazwisko notariusza
oraz siedziba
kancelarii notarialnej,
• numer karty akt, pod którym został w aktach
umieszczony
dokument, a w wypadku gdy dokument znajduje się
w aktach innej
KW – numer tej księgi i kartę akt,
• data dokonania wpisu,
• imię i nazwisko oraz stanowisko służbowe sędziego
lub
referendarza sądowego oraz jego czytelny podpis.

Wykreślenie wpisu polega na podkreśleniu czerwoną
linią wpisu podlegającego wykreśleniu, w razie
częściowego wykreśla, podkreśla się tylko część
wpisu podlegającą wykreśleniu.

Księgę wieczystą zamyka się w razie całkowitego
przeniesienia

nieruchomości

do

innej

księgi

wieczystej oraz gdy przepisy odrębne tak stanowią.
Na pierwszej stronie księgi zamieszcza się notatkę o
jej zamknięciu, ze wskazaniem podstawy, podpisaną
przez sędziego zaopatrzoną w datę, oraz przekreśla
się wszystkie strony zawierające czerwonymi liniami
na krzyż.

Założenie KW dla nieruchomości dokonywane jest na
podstawie wniosku zawierającego w szczególności:
• oznaczenie nieruchomości, miejsca jej położenia,
obszaru oraz
sposobu korzystania z nieruchomości,
• wymienienie wszystkich uprawnionych, na których
rzecz
własność ma być wpisana, oraz wskazanie ich
adresów,
• powołanie tytułu własności nieruchomości
(darowizna,
spadkobranie, zasiedzenie, kupno, zamiana),
• wyszczególnienie obciążających nieruchomości
ograniczonych
praw rzeczowych lub ograniczeń w jej
rozporządzaniu albo
oświadczenie wnioskodawcy, że nie wie o istnieniu
takich praw
lub ograniczeń.

Jeżeli nieruchomość była już wpisana do KW, a księga
ta zaginęła lub uległa zniszczeniu, we wniosku
powinien być wskazany numer tej księgi.

Jeżeli dla nieruchomości był prowadzony zbiór
dokumentów, wniosek powinien zawierać wskazanie
numeru tego zbioru.

Jeżeli nieruchomość nie miała księgi wieczystej ani
zbioru dokumentów, wniosek powinien zawierać
odpowiednie oświadczenie w tej sprawie.

Do wniosku powinny być dołączone dokumenty
stwierdzające nabycie własności nieruchomości,
określonej we wniosku oraz dokumenty stanowiące
podstawę oznaczenia nieruchomości.

Stan prawny nieruchomości to stan, który wynika
bądź z treści wpisu do KW w zakresie praw lub stan
wynikły z treści innych dokumentów takich jak:
• prawomocnych orzeczeń sądowych,
• aktów notarialnych,
• spisanych umów i ugod w postępowaniu sądowym i

administracyjnym,
• ostatecznych decyzji administracyjnych,
• aktów normatywnych.
W ewidencji gruntów i budynków własność
nieruchomości określa się również na podstawie
wyżej

wymienionych

dokumentów,

jeżeli

nieruchomość nie ma założonej księgi wieczystej.

Granice prawne nieruchomości (gruntowej) to
granice wyznaczone, zastabilizowane i pomierzone
na gruncie, dla których został sporządzony operat,
przyjęty do ODGK oraz dla których istnieje
ostateczna decyzja administracyjna lub prawomocne
orzeczenie sądu. Jeżeli te trzy warunki nie zostaną
spełnione nie można mówić o granicy prawnej.

U podstaw każdej księgi wieczystej leżą trzy zasady,
ważne dla bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami:
1.

Domniemanie

wiarygodności,

tzn.

„domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej
jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem
prawnym. Domniemywa się, że prawo wykreślone nie
istnieje" (art. 3 ustawy).

2. Zasada rękojmi wiary publicznej, polega ona
na tym, że w przypadku zaistnienia niezgodności
pomiędzy

stanem

prawnym

nieruchomości

ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym
stanem prawnym, treść księgi rozstrzyga na korzyść
tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną
według księgi nabył własność lub inne prawa
rzeczowe. W przypadku wystąpienia niezgodności
stanu rzeczywistego z zapisami w księdze wieczystej
przyjmuje się za silniejszy i obowiązujący - zapis w
księdze wieczystej.
Rękojmia publicznej wiary księgi nie działa w kilku
wypadkach, co oznacza, że prawa te istnieją pomimo
braku wpisu do księgi. Są to prawa obciążające
nieruchomość z mocy ustawy.

3. Zasada jawności księgi wieczystej, tzn. każdy
ma prawo je bezpłatnie przeglądać oraz otrzymywać
odpłatne wypisy. Odpis z księgi wieczystej, według
ostatniego stanu wpisów wydaje się na żądanie osób
zainteresowanych, sądu, prokuratora, notariusza lub
organu rządowej i samorządowej administracji
ogólnej.

Nie

można

zatem

zasłaniać

się

nieznajomością wpisów w księdze wieczystej ani
wniosków, o których uczyniono wzmiankę.

Księgi wieczyste prowadzi się według ustalonych
wzorów, które zawierają informacje ogólne (nazwa
sądu, nazwa gminy lub miasta, numer repertorium
księgi

wieczystej)

oraz

informacje

o

nieruchomościach zawarte w czterech działach, z
których:

Dział I - obejmuje oznaczenie nieruchomości, tj.
numer, lokalizację i powierzchnię, a także wpisy
praw związanych z jej własnością,
Dział II - obejmuje informacje o jej właścicielu: od
kiedy nim jest i na jakie podstawie,
Dział III - to ciężary i ograniczenia w
rozporządzaniu nieruchomością; w tym miejscu może
znajdować się zapis o prawie sąsiada do korzystania
z dojazdu przez działkę,
Dział IV - to wpisy o hipotekach obciążających
nieruchomość.

Księgi wieczyste mogą być prowadzone przy
wykorzystaniu

informatycznego

programu

komputerowego. Wtedy księgę wieczystą stanowią
wydruki

komputerowe,

zawierające

treść

odpowiadającą poszczególnym działom i łamom.

Liczba elektronicznych KW stan na 30.09.2006r.

Ośrodek Migracyjny KW w

Elblągu

Ośrodek Migracyjny KW w

Gorzowie Wlkp.

96

022

93

350

Ośrodek Migracyjny KW w

Górze Kalwarii

Ośrodek Migracyjny KW w

Krośnie

617
968

383
116

Ośrodek Migracyjny KW w

Łomży

Ośrodek Migracyjny KW w

Nisku

121
258

422
166

Ośrodek Migracyjny KW w

Siedlcach

Ośrodek Migracyjny KW w

Skawinie

110
342

75

707

Ośrodek Migracyjny KW w

Słupsku

Ośrodek Migracyjny KW we

Wrocławiu

636
990

229
193

Ośrodek Migracyjny KW w

Zielonej Górze

2 358

2 788 470 – już przeniesiono do systemu,
376 009 – pozostało Ksiąg do przeniesienia,
3 164 479 – będzie wszystkich Ksiąg w
systemie. 2 788 470.

PODZIAŁ NIERUCHOMOŚCI

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 o gospodarce
nieruchomościami (tekst jednolity Dz.U. Nr 46 z
2000 roku, poz. 543 z późniejszymi zmianami).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 lutego
1998 r. w sprawie dokonywania podziałów
nieruchomości oraz sposobu sporządzania i
rodzaju dokumentów wymaganych w tym
postępowaniu (Dz.U. z 1998 r. Nr 25, poz. 130 z
późn. zm.).

Jak każde postępowanie administracyjne,
postępowanie podziałowe przebiega w trzech
głównych etapach:
• wszczęcie postępowania,
• postępowanie wyjaśniające, w tym postępowanie
dowodowe,
• rozstrzygnięcie sprawy lub umorzenie postępowania

administracyjnego.

Wszczęcie postępowania administracyjnego.
Organem właściwym do prowadzenia postępowania
administracyjnego

w

sprawie

podziałów

nieruchomości jest wójt, burmistrz lub prezydent
miasta (art.. 95, ust 1 ustawy).

Organ zwykle nie osobiście, lecz przez upoważnionego
urzędowo urzędnika, kierownika, odpowiedniego,
wydziału urzędu miasta lub gminy, decyduje o
wszczęciu postępowania.

Wszczęcie postępowania administracyjnego następuje
na wniosek strony, a w wyjątkowych wypadkach z
urzędu, czyli z własnej inicjatywy wójta, burmistrza,
bądź prezydenta miasta. Wyjątkowe przypadki
dotyczą:
• podziałów nieruchomości do realizacji celów
publicznych,
niezależnie kto jest właścicielem nieruchomości,
• gdy nieruchomość jest własnością gminy, którą
reprezentuje wójt,
odpowiedzialny za to postępowanie,
• wtedy gdy nieruchomość jest własnością Skarbu
Państwa, powiatu
lub województwa. Wszczęcie postępowania
poprzedza zasięgnięcie
opinii odpowiednio, starosty, zarządu powiatu lub
zarządu
województwa.

Wszczęcie postępowania w sprawie podziału, z reguły,
następuje na wniosek strony, która musi mieć w tym
interes prawny.

• właściciel nieruchomości lub jej użytkownik

wieczysty,

• współwłaściciel lub współużytkownik wieczysty,

jeżeli żądanie

rozgraniczenia ma na celu zachowanie wspólnego

prawa według

art. 209 k.c.,
• posiadacz samoistny, jeżeli przemawia za nim

domniemanie

posiadania zgodne ze stanem prawnym,
• posiadacz zależny: użytkownik, dzierżawca,

najemca, korzystający z określonej powierzchni
gruntu,

Pisemny

wniosek

musi

posiadać

załączniki

wskazujące nieruchomość i potwierdzające interes
prawny strony. Są to wypis z ewidencji gruntów i
budynków

oraz

z

księgi

wieczystej

(zbioru

dokumentów), a także wstępny projekt podziału
nieruchomości, a także w niektórych przypadkach
wymagana jest dodatkowo decyzja o warunkach
zabudowy i zagospodarowania terenu, a czasem
koncepcja zagospodarowania nieruchomości.
Dla

nieruchomości

zabytkowej,

dodatkowym

załącznikiem

będzie,

ostateczna

decyzja

wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Wstępny projekt podziału nieruchomości strona może
sama wykonać, lub zlecić jego wykonanie, na
podstawie umowy cywilnoprawnej, uprawnionemu
geodecie.

Wstępny projekt podziału nieruchomości powinien
przedstawiać w szczególności:
1) opis i położenie nieruchomości,
2) granice i oznaczenia nieruchomości podlegającej
podziałowi,
3) oznaczenia nieruchomości sąsiednich,
4) granice i oznaczenia proponowanych do
wydzielenia działek
gruntu,
5) linie ścian oddzieleń przeciwpożarowych na całej
wysokości
budynku, jeżeli przedmiotem podziału jest
nieruchomość
zabudowana, a proponowany jej podział
powodowałby także
podział tego budynku.

Podkładem kartograficznym do opracowania projektu
wstępnego podziału nieruchomości jest uaktualniona
kopia mapy zasadniczej lub ewidencyjnej (aktualna
mapa

przyjęta

do

zasobu

geodezyjnego

i

kartograficznego).

Datą wszczęcia postępowania administracyjnego na
żądanie strony, jest dzień doręczenia wniosku
organowi.

Datą

wszczęcia

postępowania

administracyjnego z urzędu jest dzień pierwszej
czynności urzędowej, o której zawiadomiono stronę.

Postępowanie wyjaśniające,
dowodowe.

Upoważnieni przez organ urzędnicy badają, czy
wniosek spełnia warunki określone w odpowiednich
przepisach.

W razie braków załączników, bądź nieopłacenia
kosztów postępowania, wnioskujący jest wzywany do
wypełnienia obowiązku w ciągu 7 dni. Jeżeli żądanie
nie

zostanie

spełnione,

podanie

zostanie

pozostawione bez rozpoznania. Tok postępowania
administracyjnego zostanie wstrzymany, wydana
zostanie decyzja odmowna, lub decyzja o umorzeniu
postępowania, w zależności od uchybień we wniosku.

Po otrzymaniu prawidłowego wniosku strony, wójt,
burmistrz lub prezydent miasta, przy udziale
uprawnionego urzędnika, wydaje opinię co do
zgodności

podziału

z

miejscowym

planem

zagospodarowania przestrzennego lub z decyzją o
warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Niezależnie od ustaleń planu miejscowego podział
nieruchomości może nastąpić w celu:
1) zniesienia współwłasności nieruchomości
zabudowanej co
najmniej dwoma budynkami, wzniesionymi na
podstawie
pozwolenia na budowę, jeżeli podział ma polegać
na
wydzieleniu dla poszczególnych współwłaścicieli,
wskazanych
we wspólnym wniosku, budynków wraz z
działkami gruntu
niezbędnymi do prawidłowego korzystania z tych
budynków;
2) wydzielenia działki budowlanej, jeżeli budynek
został
wzniesiony na tej działce przez samoistnego
posiadacza w
dobrej wierze;
3) wydzielenia części nieruchomości, której własność
lub
użytkowanie wieczyste zostały nabyte z mocy
prawa;

4) realizacji roszczeń do części nieruchomości,
wynikających z
przepisów niniejszej ustawy lub z odrębnych
ustaw;
5) realizacji przepisów dotyczących przekształceń
własnościowych
albo likwidacji przedsiębiorstw państwowych lub
samorządowych;
6) wydzielenia części nieruchomości objętej decyzją
o ustaleniu
lokalizacji drogi krajowej;
7) wydzielenia działki budowlanej;
8) wydzielenia działek gruntu na terenach
zamkniętych.

W

przypadku

braku

miejscowego

planu

zagospodarowania przestrzennego, kiedy gmina ma
obowiązek sporządzenia takiego planu lub ogłosiła o
przystąpieniu do sporządzenia planu, postępowanie
musi być zawieszone.

Opinię wydaje w formie postanowienia, na które
służy stronie zażalenie. Adresat może również żądać
wyjaśnienia powstałych wątpliwości co do treści
postanowienia. Sprostowania treści i pomyłek organu
następuje również w formie postanowienia. Zażalenie
na postanowienie składa zainteresowany podmiot do
organu drugiej instancji, którym dla organu gminy
jest samorządowe kolegium odwoławcze, właściwe ze
względu na miejsce położenia gminy, w terminie do 7
dni, od daty doręczenia dokumentu.

Jeżeli opinia o wstępnym projekcie podziału gruntu,
przygotowana przez uprawnionego urbanistę jest
pozytywna, to możliwe jest przystąpienie do
opracowania

właściwego

projektu

podziału

nieruchomości.

Projekt podziału nieruchomości.

Projekt podziału nieruchomości wykonuje geodeta,
posiadający uprawnienia z zakresu „rozgraniczania i
podziałów

nieruchomości

oraz

sporządzania

dokumentacji do celów prawnych”.

Na podstawie projektu podziału, zostaje wydana
decyzja, która stanowi podstawę do dokonania wpisów
w księdze wieczystej oraz ewidencji gruntów i
budynków.

Projekt podziału, o którym mowa w art. 96 ust. 1,

powinien

zawierać dane dotyczące nieruchomości podlegającej

podziałowi i

nowo wydzielonych działek gruntu, a w

szczególności:

1)nazwę jednostki ewidencyjnej, numer lub nazwę

obrębu, numer

arkusza mapy,

2) skalę mapy,
3) granice nieruchomości podlegającej podziałowi,
4) oznaczenie nieruchomości podlegającej podziałowi
według zasad
obowiązujących przy oznaczaniu nieruchomości w
księgach
wieczystych, a także oznaczenia nieruchomości
sąsiednich,
5) przedstawione w kolorze czerwonym granice
projektowanych
działek gruntu i ich numery,
6) powierzchnie nieruchomości według stanu przed i
po podziale, w
formie wykazu zmian gruntowych,
7) wykaz synchronizacyjny, w przypadku gdy w
księdze wieczystej
nieruchomość podlegająca podziałowi posiada inne
oznaczenia
niż w katastrze nieruchomości,
8) szkic nieruchomości,

9) propozycję ustanowienia służebności drogowych,
10) inne niezbędne do projektu podziału
nieruchomości elementy
zagospodarowania terenu.

Projekt podziału nieruchomości musi uwzględniać
dostęp do drogi publicznej każdej działki, która
zostanie

utworzona

w

wyniku

podziału

nieruchomości.

Warunek

ten

jest

wynikiem

ustawowego związku z Prawem budowlanym, które
wymaga zapewnienia ochrony interesów osób
trzecich, przez zapewnienie dostępu do każdej
działki budowlanej do drogi publicznej.

Nieruchomość będąca przedmiotem podziału musi
mieć jednoznacznie określone granice.

Do

opracowania

projektu

podziału

granice

nieruchomości podlegającej podziałowi przyjmuje się
według istniejącego stanu prawnego, a jeżeli stanu
takiego nie można stwierdzić - według stanu
uwidocznionego w katastrze nieruchomości.

Granice prawne mogą się różnić od granic
ewidencyjnych i granic faktycznego władania. W
przypadku

podziałów

nieruchomości,

granice

wykazane w ewidencji gruntów i budynków, nie są
uznawane za granice prawne, jeżeli różnią się od
granic wykazanych w dokumentach, wg których
nastąpił wpis do działy I księgi wieczystej.

W trakcie wywiadu w terenie geodeta musi odszukać
punkty graniczne, ocenić ich stan i pomierzyć granice,
aby stwierdzić zgodność przebiegu granic faktycznych
z prawnymi. W przypadku niezgodności może
wystąpić problem wznowienia znaków granicznych
lub rozgraniczenia nieruchomości.

Z czynności przyjęcia przebiegu granic nieruchomości
sporządza się protokół.

Projekt podlega badaniu zgodności z geodezyjnymi
przepisami technicznymi przez właściwy miejscowo
ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej i
jest przez ten ośrodek opatrywany odpowiednią
klauzulą.

Decyzja administracyjna zatwierdzająca projekt
podziału nieruchomości.

Decyzję o podziale nieruchomości wydaje właściwy
terenowo wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

Decyzja powinna zawierać:
• oznaczenie organu administracji publicznej -
najczęściej jest to
odcisk odpowiedniej pieczęci,
• datę wydania,
• oznaczenie adresata decyzji czyli stronę lub strony,
do których
decyzje się kieruje,

• powołanie podstawy prawnej, czyli nazwa
odpowiedniego
przepisu prawnego, konkretny artykuł bądź jego
część i inne
szczegóły dotyczące przepisu prawnego,
• rozstrzygnięcie czyli wyrażenie treści decyzji,
• uzasadnienie faktyczne i prawne,
• pouczenie w jakim trybie, terminie i do kogo służy
stronie
odwołanie,
• podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz
stanowiska
służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji
lub taki sam
zakres treści dot. osoby wydającej decyzje z
upoważnienia organu
administracji państwowej.

Brak tych wszystkich elementów powoduje wadliwość
decyzji administracyjnej.

Oznaczenie

organu

pozwala

sprawdzić

jego

właściwość w postępowaniu, brak tej informacji
wyklucza traktowanie pisma jako decyzji. Decyzja
wydana przez niewłaściwy organ jest nieważna i nie
wywołuje żadnego skutku prawnego.

Ważnym elementem jest data wydania. Dzięki niej
można ocenić, czy decyzja została wydana we
właściwym terminie oraz czy nie dotyczy sprawy już
zamkniętej, a nowa decyzja narusza powagę rzeczy
osądzonej.

Decyzja powinna być adresowana do każdej strony
postępowania o podział nieruchomości, a więc
każdego

właściciela

(użytkownika

wieczystego)

nieruchomości, wnioskodawcy postępowania, którym
może być nawet jednostka organizacyjna nie
posiadająca osobowości prawnej, np. Zarząd Dróg.
Brak oznaczenia strony pozbawia pismo rangi decyzji.

Podstawę prawną decyzji o podziale nieruchomości,
jak każdej decyzji administracyjnej może być jedynie
przepis prawa powszechnie obowiązującego, o
charakterze materialnym, w tym przypadku ustawy o
gospodarce nieruchomościami i rozporządzeniu do tej
ustawy. Nie może stanowić podstawy prawnej
postanowienie organu, np. o zgodności projektu
podziału z miejscowym planem. Nie są również
podstawą prawną wydania decyzji przepisy Kodeksu
postępowania administracyjnego.
Akty wewnętrzne organów administracji nie stanowią
podstawy prawnej wydania decyzji.

Treść

rozstrzygnięcia

jest

równoznaczna

z

udzieleniem stronie zgody na podział nieruchomości,
wskazanej numerem księgi wieczystej nieruchomości,
nazwą sądu prowadzącego tę księgę, adresem i nr
ewidencyjnym działki, położonej w oznaczonym
obrębie i jednostce ewidencyjnej, zgodnie z załączoną
do decyzji mapą projektu podziału.
W przypadku wydania decyzji negatywnej, organ ma
obowiązek starannego wyjaśnienia podstawy prawnej
i faktycznej decyzji.

Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji, ze
względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub
porządek

publiczny.

Dotyczy

to

podziałów

nieruchomości na niektórych terenach zamkniętych.

Od decyzji przysługuje stronie odwołanie, w terminie
14 dni od dnia jej otrzymania, do Samorządu
Kolegium Odwoławczego, poprzez organ, który wydał
decyzję w pierwszej instancji. Brak pouczenia jest
nieistotną wadą decyzji i może być usunięty przez
uzupełnienie lub sprostowanie.

Brak podpisu organu lub osoby upoważnionej
służbowo, przez ten organ pozbawia pismo waloru
decyzji.

Decyzja o podziale nieruchomości staje się ostateczną,
jeżeli strona nie złożyła w terminie 14 dni odwołania.

Wykonaniu podlega już decyzja ostateczna, co
odpowiednią klauzulą stwierdza organ. Upoważnia
ona geodetę do dalszych czynności, związanych z
wprowadzeniem zmian do ewidencji gruntów i
budynków i wyniesienia nowych granic na grunt.

Decyzja o podziale nieruchomości nie przenosi prawa
własności nowo powstałych działek, umożliwia jedynie
właścicielowi np. na ich późniejszą sprzedaż.

Jeżeli w wyniku podziału nieruchomości wzrośnie jej
wartość, zarząd gminy może ustalić, w drodze
decyzji, opłatę adiacencką z tego tytułu. Stawkę
procentową opłaty adiacenckiej ustala rada gminy, w
drodze uchwały, w wysokości nie większej niż 50%
różnicy wartości nieruchomości.