Opieka nad wcześniakiem

Opieka nad wcześniakiem

w lecznictwie otwartym

w lecznictwie otwartym

Klinika Neonatologii

Klinika Neonatologii

AM Gdańsk

AM Gdańsk

Dr med. Iwona Jańczewska

Dr med. Iwona Jańczewska

Okołoporodowe czynniki

Okołoporodowe czynniki

ryzyka

ryzyka



Stan socjoekonomiczny, wykształcenie

Stan socjoekonomiczny, wykształcenie



Powikłania ciążowe i okołoporodowe

Powikłania ciążowe i okołoporodowe



Stan po urodzeniu (Apgar, pH z krwi

Stan po urodzeniu (Apgar, pH z krwi

pępowinowej, zielony płyn owodniowy,

pępowinowej, zielony płyn owodniowy,

resuscytacja)

resuscytacja)



Powikłania noworodkowe (Hipoksia, kwasica,

Powikłania noworodkowe (Hipoksia, kwasica,

wstrząs, bezdechy, bradykardia, CLD,

wstrząs, bezdechy, bradykardia, CLD,

posocznica, meningitis, drgawki,

posocznica, meningitis, drgawki,

encefalopatia)

encefalopatia)



Objawy o.u.n. (PVL/IVH, zanik kory,

Objawy o.u.n. (PVL/IVH, zanik kory,

wodogłowie, nieprawidłowe EEG)

wodogłowie, nieprawidłowe EEG)

Czynniki ryzyka zaburzonego

Czynniki ryzyka zaburzonego

rozwoju i wystąpienia

rozwoju i wystąpienia

mózgowego porażenia

mózgowego porażenia

mózgowego

mózgowego



Mała masa ciała,

Mała masa ciała,



dojrzałość dziecka w chwili porodu,

dojrzałość dziecka w chwili porodu,



sposób ukończenia ciąży,

sposób ukończenia ciąży,



krwawienia do ośrodkowego układu

krwawienia do ośrodkowego układu

nerwowego,

nerwowego,



znacznego stopnia poszerzenie układu

znacznego stopnia poszerzenie układu

komorowego po przebytym krwawieniu

komorowego po przebytym krwawieniu

(wodogłowie pokrwotoczne),

(wodogłowie pokrwotoczne),



leukomalacja okołokomorowa,

leukomalacja okołokomorowa,



dysplazja oskrzelowo-płucna

dysplazja oskrzelowo-płucna

Monitorowanie dalszego

Monitorowanie dalszego

rozwoju dziecka

rozwoju dziecka



Ocena i nadzór wzrostu i rozwoju

Ocena i nadzór wzrostu i rozwoju

psychomotorycznego

psychomotorycznego



Wykrycie następstw zaburzeń w okresie

Wykrycie następstw zaburzeń w okresie

noworodkowym

noworodkowym



Zapewnienie rodzicom wsparcia oraz

Zapewnienie rodzicom wsparcia oraz

udzielenie porad pielęgnacyjnych i

udzielenie porad pielęgnacyjnych i

dalszej opieki

dalszej opieki



Ocena prowadzonego leczenia i

Ocena prowadzonego leczenia i

ustępowania zaburzeń

ustępowania zaburzeń



Powikłania związane z leczeniem

Powikłania związane z leczeniem

Wykrywanie powikłań

Wykrywanie powikłań

chorobowych

chorobowych



Zaburzenia neurologiczne

Zaburzenia neurologiczne



Przewlekła choroba płuc

Przewlekła choroba płuc



Retinopatia wcześniaków

Retinopatia wcześniaków



Upośledzenie słuchu

Upośledzenie słuchu



Zaburzenia odżywiania

Zaburzenia odżywiania



Niedokrwistość wcześniaków

Niedokrwistość wcześniaków

Zaburzenia rozwoju u

Zaburzenia rozwoju u

noworodków małą masą

noworodków małą masą

ciała

ciała

Masa ciała (g)

Zaburzenia

neurologiczne

(%)

MPD (%)

1501 - 2000

8

1

1001 - 1500

15

5

<1000

25

10

Wiek skorygowany

Wiek skorygowany

Wiek skorygowany =

Wiek skorygowany =

wiek metrykalny - brakujące

wiek metrykalny - brakujące

tygodnie do terminu

tygodnie do terminu

porodu.

porodu.

Problemy neurologiczne

Problemy neurologiczne



Napady bezdechu

Napady bezdechu



Przetrwałe wymioty, zaburzenia ssania

Przetrwałe wymioty, zaburzenia ssania



Zaburzenia napięcia mięśni

Zaburzenia napięcia mięśni

- przetrwała hipotonia i apatia

- przetrwała hipotonia i apatia

- przetrwałe wzmożone napięcie mięśni

- przetrwałe wzmożone napięcie mięśni

- asymetria napięcia mięśni

- asymetria napięcia mięśni

- Hipertonia prostawnika karku i odciągnięcie barku

- Hipertonia prostawnika karku i odciągnięcie barku

(retrakcja barku)

(retrakcja barku)

- zanikanie ruchów, grymasy, słaba koordynacja

- zanikanie ruchów, grymasy, słaba koordynacja

ruchowa

ruchowa



Rozwój świadomości

Rozwój świadomości

- rozwój mowy

- rozwój mowy

- ocena audiologiczna

- ocena audiologiczna

Rozwój neurologiczny

Rozwój neurologiczny



Elementy oceny

Elementy oceny

- postawa

- postawa

- napięcie mięśniowe kończyn

- napięcie mięśniowe kończyn

- napięcie mięśni karku i tułowia

- napięcie mięśni karku i tułowia

- odruchy głębokie

- odruchy głębokie

- odruchy patologiczne (Babińskiego)

- odruchy patologiczne (Babińskiego)

- odruchy noworodkowe (Moro,

- odruchy noworodkowe (Moro,

asymetryczny,

asymetryczny,

toniczny szyi)

toniczny szyi)

- reakcje postawy

- reakcje postawy

Zaburzenia oddychania

Zaburzenia oddychania



Bezdechy

Bezdechy

- monitorowanie 6-12 miesięcy

- monitorowanie 6-12 miesięcy



Przewlekłe choroby płuc

Przewlekłe choroby płuc

- wzrost

- wzrost

- stan aktywności

- stan aktywności

- przyjmowanie pokarmów

- przyjmowanie pokarmów

- kontrola morfologii krwi i hematokrytu

- kontrola morfologii krwi i hematokrytu

- tlenoterapia?

- tlenoterapia?

Zespół nagłej śmierci

Zespół nagłej śmierci

niemowlęcia (SIDS)

niemowlęcia (SIDS)



Grupa ryzyka

Grupa ryzyka

- wcześniaki (VLBW)

- wcześniaki (VLBW)

- dzieci matek uzależnionych od

- dzieci matek uzależnionych od

narkotyków

narkotyków

- dzieci z CLD

- dzieci z CLD

- nawracające bezdechy

- nawracające bezdechy

Częstość występowania

Częstość występowania

SIDS

SIDS

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka

Częstość %o

Częstość %o

VLBW

VLBW

12

12

Matka-narkomanka

Matka-narkomanka

20

20

SIDS u rodzeństwa

SIDS u rodzeństwa

20

20

SIDS u bliźniaka

SIDS u bliźniaka

42

42

BPD

BPD

113

113

Hospitalizacja w oddziale patologii

Hospitalizacja w oddziale patologii

4

4

cała populacja

cała populacja

2-3

2-3

wg. Beal S.M. 1991

wg. Beal S.M. 1991

Kryteria monitorowania

Kryteria monitorowania

bezdechu

bezdechu

w warunkach domowych

w warunkach domowych



Uzasadnione wskazania (SIDS)

Uzasadnione wskazania (SIDS)



Prośba rodziców

Prośba rodziców



Dokładne wyjaśnienie zasady działania i

Dokładne wyjaśnienie zasady działania i

możliwości technicznych urządzenia

możliwości technicznych urządzenia



Nauczenie rodziców technik resuscytacji

Nauczenie rodziców technik resuscytacji

włącznie ze stymulacją dotykową oraz

włącznie ze stymulacją dotykową oraz

wentylacją usta-usta

wentylacją usta-usta



Powiadomienie lekarza rodzinnego i pielęgniarki

Powiadomienie lekarza rodzinnego i pielęgniarki

środowiskowej o planowanym monitorowaniu i

środowiskowej o planowanym monitorowaniu i

uzyskanie potwierdzenia współpracy

uzyskanie potwierdzenia współpracy

Kryteria monitorowania

Kryteria monitorowania

bezdechu

bezdechu

w warunkach domowych

w warunkach domowych

(c.d.)

(c.d.)



Umożliwienie (całodobowego) kontaktu

Umożliwienie (całodobowego) kontaktu

z oddziałem patologii noworodka

z oddziałem patologii noworodka



Przekazanie lekarzowi rodzinnemu

Przekazanie lekarzowi rodzinnemu

pełnej informacji o stanie dziecka

pełnej informacji o stanie dziecka



Regularne wizyty kontrolne w ośrodku

Regularne wizyty kontrolne w ośrodku

koordynującym program monitorowania

koordynującym program monitorowania

Żywienie

Żywienie

1. Pokarm matki

1. Pokarm matki

2. Specjalne mieszanki mleczne

2. Specjalne mieszanki mleczne

3. Standardowe mieszanki mleczne

3. Standardowe mieszanki mleczne

Problemy w żywieniu

Problemy w żywieniu



Wymioty

Wymioty

Potencjalne przyczyny

Potencjalne przyczyny

- zapalenie żołądkowo-jelitowe

- zapalenie żołądkowo-jelitowe

- zapalenie górnych dróg oddechowych

- zapalenie górnych dróg oddechowych

(otitis media)

(otitis media)

- zakażenie dróg moczowych

- zakażenie dróg moczowych

- zwężenie odźwiernika

- zwężenie odźwiernika

- przepuklina rozworu przełykowego

- przepuklina rozworu przełykowego

Problemy w żywieniu

Problemy w żywieniu



Brak lub niedostateczny przyrost masy ciała

Brak lub niedostateczny przyrost masy ciała

Przyczyny

Przyczyny

- niedostateczna podaż kaloryczna i białkowa

- niedostateczna podaż kaloryczna i białkowa

- późna kwasica metaboliczna (8-10 mmol/l)

- późna kwasica metaboliczna (8-10 mmol/l)

- ukryte zakażenie dróg moczowych

- ukryte zakażenie dróg moczowych

- niedokrwistość

- niedokrwistość

- przewlekłe oziębienie

- przewlekłe oziębienie

- uszkodzenie o.u.n.

- uszkodzenie o.u.n.

- wada serca

- wada serca

- steatorrnoea (Cystis fibrosis)

- steatorrnoea (Cystis fibrosis)

- endokrynopatia (Hipotyroidyzm)

- endokrynopatia (Hipotyroidyzm)

Zadania w opiece domowej

Zadania w opiece domowej



Pediatryczna ocena stanu dziecka,

Pediatryczna ocena stanu dziecka,



ustalenie schematu żywienia,

ustalenie schematu żywienia,



ocena stopnia nasilania się lub

ocena stopnia nasilania się lub

ustępowania żółtaczki,

ustępowania żółtaczki,



ocena warunków życiowych dziecka,

ocena warunków życiowych dziecka,



zapoznanie się z historią choroby dziecka i

zapoznanie się z historią choroby dziecka i

powikłaniami,

powikłaniami,



wyznaczenie kontrolnych wizyt w poradni

wyznaczenie kontrolnych wizyt w poradni

lekarza rodzinnego,

lekarza rodzinnego,



ustalenie planu wizyt specjalistycznych,

ustalenie planu wizyt specjalistycznych,



ustalenie programu szczepień ochronnych.

ustalenie programu szczepień ochronnych.

Zadania w opiece

Zadania w opiece

domowej

domowej



Porady dla rodziców

Porady dla rodziców



Wczesna ocena rozwoju dziecka

Wczesna ocena rozwoju dziecka



Rozpoznawanie i leczenie powikłań medycznych

Rozpoznawanie i leczenie powikłań medycznych



Współpraca z zespołem specjalistów

Współpraca z zespołem specjalistów

- pediatra-neonatolog

- pediatra-neonatolog

- propedeutycy pediatrii

- propedeutycy pediatrii

- audiolog, okulista

- audiolog, okulista

- neurolog, psycholog, logopeda,

- neurolog, psycholog, logopeda,

fizykoterapeuta

fizykoterapeuta

- ortopeda, chirurg

- ortopeda, chirurg

- dietetyk

- dietetyk

Ocena dziecka w poradni

Ocena dziecka w poradni



Ocena stanu ogólnego zdrowia dziecka:

Ocena stanu ogólnego zdrowia dziecka:

wzrastanie i jego trend (długość, masa ciała,

wzrastanie i jego trend (długość, masa ciała,

obwód głowy, obwód klatki piersiowej),

obwód głowy, obwód klatki piersiowej),



ocena wzroku (dno oka i ostrość wzroku między

ocena wzroku (dno oka i ostrość wzroku między

2. a 3., w 6. miesiącu życia oraz po 1. roku

2. a 3., w 6. miesiącu życia oraz po 1. roku

życia),

życia),



ocena słuchu,

ocena słuchu,



ocena mowy i motoryki,

ocena mowy i motoryki,



ocena rozwoju psychoruchowego,

ocena rozwoju psychoruchowego,



rutynowe badania laboratoryjno-diagnostyczne

rutynowe badania laboratoryjno-diagnostyczne

po ukończeniu 2. miesiąca życia:

po ukończeniu 2. miesiąca życia:



morfologia krwi z rozmazem,

morfologia krwi z rozmazem,



badanie ogólne moczu,

badanie ogólne moczu,



USG mózgu.

USG mózgu.

Parametry kontrolnych

Parametry kontrolnych

badań klinicznych

badań klinicznych



Wzrost (długość, masa ciała, obwód głowy)

Wzrost (długość, masa ciała, obwód głowy)



Ciśnienie krwi

Ciśnienie krwi



Przewlekłe wykładniki zaburzeń oddychania (bezdechy,

Przewlekłe wykładniki zaburzeń oddychania (bezdechy,

CLD)

CLD)



Badanie słuchu

Badanie słuchu



Badanie wzroku

Badanie wzroku

- 6-8 tydzień życia

- 6-8 tydzień życia



Mowa, motoryka

Mowa, motoryka

- opóźnienie

- opóźnienie

- rozbieżność

- rozbieżność

- odchylenie

- odchylenie



Rozwój neurologiczny

Rozwój neurologiczny

Model opieki organizacyjny opieki nad

Model opieki organizacyjny opieki nad

dzieckiem ryzyka

dzieckiem ryzyka

ODDZIAŁ INTENSYWNEJ TERAPII NOWORODKA

ODDZIAŁ INTENSYWNEJ TERAPII NOWORODKA

Lekarz

Lekarz

Rodzice Noworodek

Rodzice Noworodek

Pielęgniarka

Pielęgniarka

Rehabilitant

Rehabilitant

Wczesna diagnostyka (USG, TK, badania przesiewowe wzroku,

Wczesna diagnostyka (USG, TK, badania przesiewowe wzroku,

słuchu)

słuchu)

Poradnie specjalistyczne Dziecko w rodzinie

Poradnie specjalistyczne Dziecko w rodzinie

Poradnia D

Poradnia D

Regionalny ośrodek wczesnej diagnostyki i rehabilitacji

Regionalny ośrodek wczesnej diagnostyki i rehabilitacji

Peddiatra, Neonatolog, Rehabilitant, Psycholog,

Peddiatra, Neonatolog, Rehabilitant, Psycholog,

Logopeda, Neurolog, Okulista, Audiolog, Ortopeda

Logopeda, Neurolog, Okulista, Audiolog, Ortopeda