Opieka nad osobami starszymi w wybranych krajach
Dokonaj analizy krytycznej systemu pomocy i ochrony zdrowia ludzi starych w Polsce. Co Twoim Zdaniem należałoby zmienić, udoskonalić?
Starzenie się społeczeństw i narastanie potrzeb zdrowotnych ludzi starszych spowodowały gwałtowny rozwój różnych form stacjonarnej opieki długoterminowej. Charakter tych placówek często wiąże się z kulturą i tradycją narodów.
Np. w krajach Europy Północnej obserwujemy tendencje instytucjonalizacji osób starszych. Przoduje w tym Holandia, gdzie większość ludzi w wieku podeszłym swój ostatni okres życia spędza w różnego typu placówkach opiekuńczych.
W krajach Europy Południowej (np. we Włoszech, Hiszpanii) ludzie starsi częściej pozostają w środowisku rodzinnym. Umieszczani są w placówkach opiekuńczych dopiero, gdy ich stan zdrowia nie pozwala na dalszą opiekę w domu.
Finlandia
Podstawą systemu pomocy ludziom starszym jest zapewnienie całodobowej pomocy w domu;
za zorganizowanie opieki społecznej i zdrowotnej odpowiedzialne są okręgi samorządowe, które mogą same udzielać pomocy bądź wykupić usługi w innym okręgu
Całodobowa pomoc w domu
Usługi ambulatoryjne umożliwiające osobom starszym pozostanie w domu
istotą systemu usług ambulatoryjnych, umożliwiających osobom starszym pozostanie w domu, jest opieka domowa, usługi wspierające i opieka nieformalna.
Opieka domowa
Opieka domowa (kotihoito) nad osobą starszą jest najważniejszą formą ambulatoryjnej opieki zdrowotnej i obejmuje usługi domowe oraz domową opiekę zdrowotną. Sprawowana jest przez opiekunów społecznych lub personel medyczny, w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta.
Usługi domowe
Usługi domowe obejmują dbałość o higienę osobistą pacjenta, prace domowe, przygotowywanie posiłków, pomoc przy załatwianiu spraw urzędowych oraz zapewnienie kontaktów społecznych.
Domowa opieka zdrowotna
Domowa opieka zdrowotna obejmuje opiekę medyczną w domu oraz poradnictwo dotyczące stylu życia i badania kontrolne. Poza lekarzem sprawowana jest przez pielęgniarki, fizjoterapeutów i pracowników socjalnych.
prewencyjny model usług
w ramach opieki domowej prowadzony w jest w niektórych okręgach prewencyjny model usług, zakładający odbywanie corocznych domowych wizyt prewencyjnych, podczas których specjalnie wyszkoleni terapeuci przeprowadzają wywiad z 70.letnimi mieszkańcami danego regionu oraz udzielają informacji o dostępnych usługach.
usługi wspierające
usługi wspierające - świadczone w domach lub regionalnych ośrodkach opieki dziennej i dziennych szpitalach. Jedną z form takiego wsparcia jest organizowanie wyżywienia dla podopiecznego w jego własnym domu lub w ośrodku opieki dziennej
Spożywanie posiłków w ośrodku opieki dziennej umożliwia starszej osobie udział w życiu towarzyskim. Inne rodzaje wsparcia to pomoc asystenta w dotarciu osoby starszej do lekarza lub apteki, indywidualne i grupowe usługi transportowe oraz telefoniczne linie bezpieczeństwa. Ośrodki wydają bez opłat sprzęt i akcesoria potrzebne do opieki nad pacjentami.
Dzienne szpitale zapewniają opiekę zdrowotną, leczenie, rehabilitację oraz poradnictwo. Opiekę sprawują pielęgniarki, pacjenci mogą korzystać z konsultacji lekarzy, psychologów i rehabilitantów.
Opieka nieformalna
Opieka nieformalna może być realizowana przez krewnych lub przyjaciół, którzy w zamian mogą liczyć na rekompensatę finansową lub dodatkowe usługi.
Opiekunowie domowi, którzy zawarli umowę z samorządem, mają prawo do co najmniej dwóch dni wolnych w miesiącu w ramach rekompensaty za ciężką pracę.
Opieka nieformalna ma ogromne znaczenie jako substytut opieki instytucjonalnej.
Całodobowa pomoc w domu
Tył!!!!
Formami pośrednimi między opieką ambulatoryjną i instytucjonalną są domy chronione (paWeluasuminen) i regularnie powtarzana opieka krótkoterminowa (lyhytaikaishoito).
w domach chronionych osoby starsze mają zapewnione wszystkie usługi związane z życiem codziennym.
Opieka instytucjonalna
Opieka instytucjonalna obejmuje czynności związane z zapewnieniem zakwaterowania i wyżywieniem osoby starszej oraz pielęgnowaniem i opiekowaniem się nią. Rozpoczyna się w chwili, gdy nie ma możliwości zorganizowania całodobowej pomocy w domu lub też w specjalnym domu z całodobową opieką.
Opieka instytucjonalna sprawowana przez ponad 90 dni uznawana jest za opiekę długoterminową.
Instytucje świadczące opiekę długoterminową to: domy dla osób starszych, oddziały szpitalne i domy z całodobową opieką, na przykład dla chorych z demencją.
Najczęstszym powodem korzystania z usług instytucjonalnych przez osoby w podeszłym wieku jest zmniejszona sprawność funkcjonalna.
Szwecja
W Szwecji opieka medyczna nad osobami starszymi jest świadczona w większości w ich własnych mieszkaniach.
W przypadkach koniecznych prowadzona jest opieka instytucjonalna, w specjalnych placówkach lub mieszkaniach przystosowanych do potrzeb osób wymagających opieki lub pielęgnacji.
Osoby starsze przebywające we własnych domach pozostają pod profesjonalną opieką pielęgniarską, a w razie potrzeby korzystają z pomocy lekarskiej oraz świadczeń rehabilitacyjnych.
Pielęgniarki środowiskowe, zatrudnione przez władze samorządowe, mają za zadanie opracowanie procedury opieki dla każdej starszej osoby znajdującej się pod ich opieką i zapewnienie w razie konieczności nawet opieki całodziennej.
Organizacja opieki domowej
kilkustopniowa strategia pomocy osobom w starszym wieku, podjęta i realizowana głównie przez władze lokalne.
Zadanie I - poprawa poziomu zdrowia i zdolności radzenia sobie samemu z podstawowymi czynnościami życiowymi. - zapewnienie wszystkim potrzebującym odpowiednich świadczeń pielęgniarsko-lekarskich oraz usług kosmetyczno-pielęgnacyjnych
Zadanie II - poprawa warunków środowiskowych osób starszych, poprzez m.in. :
- adaptację mieszkań umożliwiającą poruszanie się na wózkach inwalidzkich,
- subsydiowanie transportu osób nie mogących korzystać z komunikacji publicznej,
- organizowanie i opłacanie dostaw posiłków do domu i zakupów,
- instalację urządzeń alarmowych i organizowanie regularnego kontaktu telefonicznego między pracownikiem socjalnym a podopiecznym.
zadanie strategiczne III - wsparcie rodziny w działaniach opiekuńczych, czego przykładem może być powstawanie oddziałów opieki dziennej i długoterminowego pobytu czy też ośrodków dziennego pobytu, gdzie stwarzane są warunki do rozrywki, aktywnego spędzania czasu, wypoczynku itp.
Pomoc domowa oferowana przez władze komunalne (oparta na zasadzie zróżnicowanej odpłatności zależnej od dochodów osobistych oraz zamożności społeczności lokalnej) obejmuje cały szereg świadczeń, głównie z dziedziny higieny osobistej, ale i robienia zakupów, sprzątania, gotowania.
Ostatnio dąży się do reorganizacji opieki domowej poprzez odciążenie pracowników socjalnych od czynności typowo usługowych i zlecanie ich wyspecjalizowanym wykonawcom.
Nacisk został położony na kształtowanie właściwych więzów społeczno-emocjonalnych z podopiecznymi np. na poświęcanie im więcej czasu na rozmowy.
Korzystanie z pomocy domowej jest odpłatne, a wysokość tej opłaty jest uzależniona od dochodów osobistych podopiecznych oraz zamożności gminy, która partycypuje w kosztach.
Inną formą wsparcia jest świadczenie pomocy domowej przez sprawnych seniorów, w zamian za gwarancję otrzymania takiego wsparcia później.
Władze komunalne mogą zatrudnić świadczących pomoc krewnych (z reguły jest to współmałżonek lub córka). Otrzymują oni wynagrodzenie obliczane według stawek godzinowych, ale przeważnie jest ono niewysokie, kształtujące się poniżej 8 tys. koron szwedzkich miesięcznie.
zachęca się sprawnych seniorów do świadczenia pomocy domowej w zamian za gwarancję otrzymania takiej samej pomocy w razie konieczności w późniejszym okresie.
Są też popierane różne formy wspólnego zamieszkiwania, niekoniecznie osób spokrewnionych
W Szwecji istnieje ponadto możliwość otrzymywania (przez 60 dni w roku) specjalnego zasiłku z tytułu pomocy domowej, udzielanej starszemu krewnemu lub przyjacielowi czy znajomemu za opiekę.
placówki opieki instytucjonalnej
zakłady pielęgnacyjno-lecznicze,
zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze,
domy pielęgnacyjne,
domy opiekuńcze oraz alternatywne do nich (tańsze w utrzymaniu) placówki, takie jak domy opiekuńcze z rozszerzonym zakresem usług czy domy wspólnego zamieszkania.
domy opiekuńcze z usługami
Coraz większą popularnością cieszą się domy opiekuńcze z usługami, powstające głównie z inicjatywy władz komunalnych.
Są to oddzielne budynki z 1 - lub 2 pokojowymi mieszkaniami (o statusie mieszkań rotacyjnych) z restauracją, pomieszczeniami do wspólnych zajęć.
W domach gwarantowana jest całodobowa opieka medyczna. Osoby starsze czują się tam bezpiecznie i mogą korzystać z różnych ułatwień w zaspokojeniu swoich potrzeb życiowych.
domy wspólnego zamieszkiwania
Natomiast ideą "domów wspólnego zamieszkiwania" było zgrupowanie 7-8 osób potrzebujących wzajemnego wsparcia i pomocy.
Osoby te mieszkają w w oddzielnych pokojach korzystając ze wspólnych posiłków, usług i opieki rezydującego personelu.
Szwedzki system opieki nad starszymi osobami, mimo korzystnych rozwiązań, jest systemem drogim i przez to trudnym do utrzymania
Norwegia
Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej obowiązek opieki nad ludźmi starszymi, którzy z różnych powodów nie radzą sobie z czynnościami życia codziennego spoczywa na gminie.
Warunkiem otrzymania świadczeń jest złożenie pisemnego wniosku o przyznanie pomocy. Jej rodzaj i zakres zależy od aktualnego stanu zdrowia i sytuacji rodzinnej osoby ubiegającej się o uzyskanie świadczenia.
Gmina dysponuje zróżnicowanymi formami pomocy.
W zależności od możliwości finansowych gminy realizowana jest opieka instytucjonalna - w domach opieki, lub opieka w miejscu zamieszkania pacjenta.
Głównym celem sprawowania opieki nad osobami w wieku podeszłym jest umożliwienie im mieszkania we własnym domu.
Pomoc w miejscu zamieszkania
opieka społeczna oferuje między innymi pomoc w czynnościach życia codziennego, takich jak: zakupy, sprzątanie, pomoc przy wykonywaniu toalety osobistej, przygotowywanie posiłków itp. Tego typu usługi udzielane są przez tak zwaną pomoc domową.
Od osób zatrudnionych na tym stanowisku nie jest wymagane wykształcenie medyczne. Jeżeli zachodzi taka potrzeba, to osoba starsza otrzymuje również pomoc pielęgniarki środowiskowej.
Osoby mieszkające we własnym domu mogą ubiegać się o następujące formy pomocy:
pobyt w dziennym centrum dla osób starszych - najbardziej popularna forma pomocy, nastawiona na aktywizację.
Osoby, które korzystają z tego typu placówki, mają zapewniony transport.
Dzienny pobyt w zakładzie dla przewlekle chorych - pojedyncze placówki tego typu przyjmują pacjentów na dzienny pobyt
oferta dla osób, które potrzebują nadzoru, częściowej pomocy i aktywizacji, lecz nadal mieszkają we własnym domu
Centrum dla osób starszych - ośrodek, który oferuje pomoc i aktywizację.
-pomoc lekarską, pielęgniarską, fizjoterapię.
niektóre dodatkowo mogą oferować pedikiur, fryzjera, wypożyczanie książek itp.
Pomoc socjalna, na przykład w postaci bezpłatnej opieki lekarskiej, bezpłatnych leków, pomoc w uzyskaniu sprzętu niezbędnego do samodzielnego funkcjonowania itp.
Ogólnodostępne są sprzęty usprawniające, które mogą być bardzo pomocne w codziennym funkcjonowaniu, na przykład balkoniki do chodzenia. Aby je uzyskać, składa się podanie do gminy.
W Oslo jest wystawiana specjalna karta (frikort), która upoważnia między innymi do bezpłatnego leczenia, bezpłatnego transportu związanego z leczeniem, badaniami.
Karta ta jest wystawiana dopiero po przekroczeniu określonej sumy wydanej na leczenie (obecnie jest to kwota - 1615 koron - ok. 760 PLN).
opieki instytucjonalna
W ramach opieki instytucjonalnej wyróżniamy:
Mieszkania opiekuńcze - to oferta dla osób, które są samodzielne. Jednocześnie mają dostęp do pomocy, na przykład opieki pielęgniarskiej. Nie ma tutaj opieki ciągłej, jest dochodząca pielęgniarka lub pomoc domowa.
Mieszkania te są przystosowane do potrzeb osoby starszej, odpowiednio wyposażone, aby była ona w stanie samodzielnie funkcjonować.
Do tego typu mieszkań trafiają osoby, które w swoich mieszkaniach miały problemy z funkcjonowaniem, np. mieszkały w bloku bez windy i wyjście na zewnątrz stawało się problemem lub też mieszkały samotnie poza miastem itp.
Domy dla osób w podeszłym wieku - są to instytucje, w których przebywają osoby starsze w dużym stopniu radzące sobie z zaspokajaniem podstawowych potrzeb, lecz wymagające nadzoru i pielęgnacji.
Domy dla przewlekle chorych - przyjmują osoby, które są uzależnione od pomocy innych i wymagają całodobowego nadzoru, pomocy.
Na pobyt krótkoterminowy zgłaszani są pacjenci na przykład po leczeniu szpitalnym, wymagający rehabilitacji, aktywnego leczenia lub oceny funkcjonowania.
Przyjmowane są również osoby, których opiekunowie potrzebują „odpoczynku" od codziennych obowiązków związanych z opieką nad osobą chorą.
Niemcy
W Niemczech pomoc dla osób starszych jako obowiązek spoczywa przede wszystkim na rodzinie osoby starszej, a dopiero w dalszej kolejności na władzach gminnych, odpowiedzialnych za jej zorganizowanie.
Związane to jest z przestrzeganą zasadą subsydiarności (pomocniczości), zgodnie z którą obowiązek pomocy osobie starszej spoczywa przede wszystkim na bliższej i dalszej rodzinie. Może ona liczyć na szerokie wsparcie ze strony instytucji lokalnych (gminnych) oraz współpracujących z nią organizacji społecznych. Działania te określane są powszechnie jako pomoc dla samopomocy (Hilfe zur Selbsthilfe).
Opieka jest finansowana z obowiązkowego ubezpieczenia pielęgnacyjnego. Ubezpieczenie to jest szczególnie korzystne dla osób, które nie dysponują dostatecznie wysokimi środkami własnymi na opłacenie kosztów opieki w razie długotrwałej choroby lub starości, czy to w warunkach domowych, czy też w placówkach opieki stacjonarnej.
Warunkiem otrzymania takiej pomocy jest konieczność korzystania przez ubezpieczonego (przez co najmniej 6 miesięcy) ze wsparcia w codziennym życiu.
Pomoc jaką zapewnia ubezpieczenie pielęgnacyjne obejmuje :
pielęgnacja ciała,
odżywianie,
poruszanie się,
pomoc w zaopatrzeniu i czynnościach gospodarczych (zakupy, gotowanie, sprzątanie, pranie)
pokrycie kosztów zakupu pomocniczego środka (np. odpowiedniego łóżka)
możliwość otrzymania środków finansowych na niezbędną przebudowę mieszkania,
pokrywa koszty przebywania osoby starszej w placówce opieki stacjonarnej
Opieka instytucjonalna
Wśród placówek opieki stacjonarnej instytucjonalnej wyróżnia się cztery typy placówek opiekuńczych dla osób starszych:
specjalne domy mieszkalne dla osób starszych (Altenwohnheime),
domy dla osób nie prowadzących samodzielnie gospodarstwa domowego (Altenheime),
domy dla osób wymagających pielęgnacji (Altenpflegeheime),
placówki wielofunkcyjne (mehrgliedrige Alteneinrichtungen).
Domy mieszkalne dla osób starszych
Domy mieszkalne dla osób starszych składają się z pewnej liczby samodzielnych, najczęściej jedno- i dwupokojowych mieszkań, zlokalizowanych w jednym lub sąsiadujących ze sobą budynkach. Wszystkie mieszkania posiadają połączenie telefoniczne z dyżurującą pielęgniarką. Mieszkańcy mogą korzystać także z systematycznej opieki lekarskiej oraz mają możliwość zlecania pracownikom zatrudnionym w takim domu wykonanie różnych czynności np. robienia zakupów, sprzątania.
Domy te często prowadzone są przez instytucje prywatne, ale także przez władze komunalne i organizacje zrzeszone w Niemieckim Związku Organizacji Dobroczynnych.
Domy dla osób nie prowadzących samodzielnie gospodarstwa domowego
Domy dla osób nie prowadzących samodzielnie gospodarstwa domowego zamieszkują głównie osoby znajdujące się w dobrej kondycji zdrowotnej, które z różnych przyczyn - nie prowadzą samodzielnie gospodarstwa domowego.
zapewnione jest zakwaterowanie, wyżywienie, opieka medyczna, zajęcia kulturalno-rekreacyjne.
utrzymywanie częstych kontaktów pensjonariuszy z przedstawicielami lokalnych środowisk (z innymi seniorami, uczniami, mieszkańcami regionu).
domy dla wymagających pielęgnacji
domy dla wymagających pielęgnacji. Podstawowym ich celem jest udzielanie świadczeń pielęgnacyjnych, a także pomocy w podstawowych czynnościach dnia codziennego. W zależności od stanu zdrowia podopieczni mogą także korzystać z różnorodnych form spędzania wolnego czasu.
W domach tych przebywa obecnie ok. 450 tys. osób tj. 35% ogólnej liczby osób wymagających pielęgnacji.
placówki wielofunkcyjne
Najliczniejszą grupę domów pomocy stacjonarnej stanowią placówki wielofunkcyjne, gwarantujące podopiecznym ciągłość opieki bez konieczności zmiany miejsca przebywania w razie pogorszenia się stanu sprawności psycho-fizycznej.
Domy te wyposażone są w niezbędną infrastrukturę pozwalającą na objęcie "pod jednym dachem" opieką zarówno osoby względnie zdrowe, jak i w znacznym stopniu niesprawne.
Jednym z ważniejszych problemów pojawiających się w tego rodzaju placówkach, a wymagających wyeliminowania, jest kwestia anonimowości podopiecznego i odpersonalizowania stosunków międzyludzkich.
Poza wymienionymi domami pomocy społecznej działa w Niemczech ok. 2,2 tys. domów dla starszych wiekiem inwalidów, podlegających resortowi
Pomoc poza stacjonarna
Świadczenia pozastacjonarnej pomocy obejmują:
pomoc półotwartą, obejmującą opiekę i organizację czasu wolnego w ciągu dnia, udzielaną w wyspecjalizowanych placówkach przez określony czas
pomoc otwartą, określana jako pomoc środowiskową
pomoc półotwarta
Pomoc półotwarta organizowana jest zarówno przez władze gminne, jak i organizację charytatywne oraz wyznaniowe. Obejmuje przede wszystkim prowadzenie tzw. domów dziennego pobytu oraz klubów dla osób starszych.
pomoc otwarta
pomoc otwarta obejmuje świadczenia udzielane w domu lub w specjalnie utworzonych placówkach pomocy społecznej tzw. stacjach socjalnych> Do tych świadczeń należą:
pielęgnacja osób chorych,
pomoc rodzinie w pielęgnacji,
pomoc w prowadzeniu gospodarstwa domowego.
Wielka Brytania
W 2001 roku ustalony został rządowy program na rzecz poprawy jakości opieki zdrowotnej i socjalnej, adresowanej do ludzi starszych (National Sendce Framework for Older People), w ramach którego wprowadzono standardy opieki nad osobami starszymi.
Model rodziny wielopokoleniowej, zamieszkującej pod jednym dachem, praktycznie w Wielkiej Brytanii nie istnieje.
Jeżeli rodzina zadeklaruje, że sama będzie sprawować opiekę (co bardzo rzadko się zdarza), to otrzymuje status opiekuna i może uzyskać dodatkowe wsparcie finansowe lub usługi.
W Wielkiej Brytanii funkcjonuje wyspecjalizowany system opieki nad starszymi - tzw. służba geriatryczna, działająca w ramach NHS (państwowy system ochrony zdrowia).
Służba ta jest zorganizowana terytorialnie - jeden okręg geriatryczny sprawuje opiekę nad populacją od 100 tys. do 500 tys. osób, w której osoby starsze stanowią zwykle 14-16%.
W ramach służby geriatrycznej funkcjonują tzw. szpitale dzienne geriatryczne, przejmujące opiekę nad starszymi pacjentami, kierowanymi bezpośrednio po leczeniu szpitalnym lub też z domu, z powodu nagłego pogorszenia się ich stanu zdrowia.
Najczęstszą przyczyną przyjęcia do DSG jest niedowład po udarze mózgu lub niesprawność spowodowana zmianami zapalno-zwyrodnieniowymi stawów.
Najważniejszym zadaniem dziennego szpitala geriatrycznego jest rehabilitacja w celu przywrócenia pacjentowi sprawności i zdolności do funkcjonowania w środowisku.
kontynuacja leczenia i realizacja zabiegów pielęgnacyjnych, których pacjent nie może otrzymać w ramach opieki środowiskowej.
Opieka jest realizowana przez wielodyscyplinarny zespół terapeutyczny z udziałem m.in. lekarza geriatry i pielęgniarki geriatrycznej.
Dzienny szpital geriatryczny świadczy opiekę medyczną, pielęgniarską i rehabilitację, zapewnia transport, wyżywienie i zajęcia z zakresu terapii zajęciowej, a także i prowadzi pełną rehabilitację w celu przywrócenia osobom starszym sprawności i zdolności do funkcjonowania w środowisku domowym.
Pacjenci początkowo przychodzą do dziennego szpitala 3-5 razy w tygodniu, a pod koniec 1 raz w tygodniu i rzadziej. Większość spędza w dziennym szpitalu geriatrycznym 4-6 godzin dziennie 2 razy w tygodniu przez 7-12 tygodni.
Celem tego modelu jest poprawa jakości i skuteczności opieki geriatrycznej, jednak jego efektywność jest dyskutowana. Poważny problem stanowią organizacja i koszt transportu pacjentów. Podważana jest zasadność przedłużania pobytu pacjentów w DSG w celu dalszego podtrzymywania ich sprawności oraz odciążenia opiekunów. Na podstawie wielu badań dotyczących efektywności DSG nie stwierdzono, by był on istotnie tańszą formą opieki niż pobyt w szpitalu.
Źródło: Szczerbińska K.: Modele opieki geriatrycznej w świecie. Służba Zdrowia, 2000, nr 61-64: 35-37.
Kontynuację opieki w domu zapewnia środowiskowa opieka geriatryczna, realizowana przez wielodyscyplinarny zespół terapeutyczny, z udziałem lekarzy geriatrów i pielęgniarek geriatrycznych.
Pomoc osobom starszym samotnie mieszkającym organizuje lekarz rodzinny oraz opieka społeczna z funduszy przyznanych przez National Health Services - NHS.
Obejmuje ona wizyty pielęgniarki rodzinnej lub środowiskowej, oraz asystentki pielęgniarskiej.
Pielęgniarka pomaga w podstawowych czynnościach życia codziennego, wykonuje drobne zabiegi (np. zmiana opatrunku), pomaga zdobyć sprzęt rehabilitacyjny, instruuje opiekuna osoby starszej, jak powinna przebiegać opieka
W celu przedłużenia samodzielności osobom starszym oferowane są różne formy pomocy, np. dowożenie posiłków do domu (serwis ten jest odpłatny), bezpłatny sprzęt pielęgnacyjny (np. pieluchomajtki), sprzęt specjalistyczny pomocniczy (np. podnośniki), bezpłatna linia telefoniczna (NHS Direct) udzielająca porad w zakresie zdrowia przez pielęgniarki.
Inne usługi
Dostarczanie do mieszkań gotowych posiłków
Organizowanie usług pralniczych,
Organizowanie pomocy domowej (zakupy, posiłki, sprzątanie),
Pomoc w transporcie,
Poradnictwo i doradztwo w sprawach socjalnych i prawnych
Stowarzyszenia osób w wieku przedemerytalnym starszych prowadzą tzw. pomoc ochotniczą, w zamian za gwarancję otrzymania takiej samej opieki w przyszłości.
Pomoc środowiskową i opiekę domową prowadzi sektor publiczny, natomiast pomoc instytucjonalną głównie sektor niezależny tj. właściciele prywatni, organizacje charytatywne i fundacje, wolontariat.
Koszty pomocy ponoszone są przez władze lokalne i przez samych zainteresowanych (w formie opłat za korzystanie z domów dziennego pobytu i placówek opieki stacjonarnej)
brytyjskie ośrodki dziennego pobytu.
zapewniają bezpłatny transport z i do ośrodka,
są powszechnie dostępne oraz
prowadzą program wspierania rodzin w pełnieniu opieki nad niedołężnymi osobami starszymi.
Dom opieki długoterminowej
W ramach instytucjonalnej opieki długoterminowej wyróżniamy nursing care home lub residential care home
Ubiegać się o przyjęcie mogą osoby, które osiągnęły wysoki stopień zależności. Stan tych osób najczęściej określany jest jako stabilny, lecz wymagający 24-godzinnej opieki pielęgniarskiej
Residential care home daje pacjentom zakwaterowanie i dostarcza pomocy w zaspokajaniu potrzeb osobistych, jak: mycie, karmienie, ubieranie oraz nadzór nad przyjmowaniem leków.
Opiekę taką mogą sprawować opiekunowie socjalni.
Opieka w nursing care home powinna być sprawowana przez 24 godziny przez wykwalifikowany personel pielęgniarski. Obejmuje ona między innymi zmianę opatrunków, toaletę pacjenta, podawanie leków.
Rozróżnienie zapotrzebowania na opiekę bywa czasami trudne, szczególnie w przypadku osób starszych z wieloukładowymi. wymagającymi kompleksowej opieki schorzeniami. Dlatego też coraz więcej domów opieki długoterminowej ma zgodę na pełnienie dwojakiego rodzaju opieki.
Krajową strategią opieki nad osobami starszymi w Wielkiej Brytanii jest zapobieganie przyjęciom osób starszych do ośrodków opieki długoterminowej, po pierwsze z powodu kosztów, po drugie z powodu niechęci ludzi starszych do tego typu opieki.
Duży nacisk kładzie się na opiekę i rehabilitację oraz pomoc ludziom starszym w domu.
O ile w pomocy środowiskowej i opiece domowej dominuje sektor publiczny, o tyle w pomocy instytucjonalnej sytuacja jest odwrotna. Większość domów dla osób starszych prowadzona jest przez sektor niezależny, tj. właścicieli prywatnych lub instytucje charytatywne oraz wolontarystyczne.
Organizacje wolontarystyczno-charytatywne mają w Wielkiej Brytanii długoletnią tradycję i są dość liczne. Największe z nich, np. Age Concern England, National Association of League of Hospital Friends, Royal British Legion, skupiają po kilkaset tysięcy członków.
Włochy
Włochy są krajem, gdzie starzenie się populacji jest bardzo nasilone, odsetek osób po 60 r. ż. przekracza 20%.
Zadanie zabezpieczenia i organizacji pomocy osobom starszym jest zadaniem gminy. Opieka jest finansowana z systemu ubezpieczeń zdrowotnych poprzez jednostki terenowe funduszu ( Azienda Sanitaria Locale).
Problemy osób starszych są dobrze znane i rozwiązywane poprzez różnorodne formy opieki. We Włoszech zadania te spoczywają głównie na rodzinie, ale w ostatnich latach opieka rodzinna jest formą zanikającą
Włoski projekt opieki nad osobami starszymi ( Progetto Obiettivo Anziani) przedstawia model opieki uwzględniający uwarunkowania starzenia sie populacji i proponuje podejście zmodyfikowane przez:
indywidualizacje potrzeb osoby starszej,
zaspokajanie potrzeb na poziomie zintegrowanej opieki socjalno – medycznej
W modelu POA rolę diagnostyczną i koordynującą ma zespół oceny geriatrycznej ( Unita Valutativa Geriatrica): lekarz geriatra, pielęgniarka i opiekun osoby starszej.
Do zespołu dołączają na zasadzie konsultantów: neurolog, urolog, ortopeda, okulista, psychogeriatria, a także w razie potrzeby terapeuta zajęciowy, fizjoterapeuta, audiolog, logopeda, dietetyk.
Formy opieki
opieka domowa zintegrowana (assistenza domiciliare integrata),
hospitalizacja domowa ( ospedalizazzione a domicillio),
pobyt w ośrodku opieki medycznej (rezidenze sanitarie assitenziali).
We Włoszech bardzo rozwinięty jest układ pomocy domowej poprzez zatrudnianie w domu opiekunów ( praca ta wymaga często zamieszkania opiekuna ze starszą osobą) co jest podyktowane względami ekonomicznymi. Praca/zatrudnienie opiekuna osoby starszej w domu jest formalnym zatrudnieniem z wszelkimi prawami pracowniczymi.
Stany Zjednoczone
W USA opieka nad ludźmi starszymi realizowana jest w kilku formach organizacyjnych:
jako opieka długoterminowa – łączy działania opiekuńcze, pielęgnowanie, leczenie i rehabilitacja, jest kierowana do osób kwalifikujących się do przyjęcia do zakładu opiekuńczego;
jako poszerzona opieka dla osób w wieku podeszłym – obejmuje obok świadczeń z zakresu opieki przewlekłej także intensywną opiekę lekarską w przypadku ostrych zachorowań;
jako opieka kierowana, np. jako program całościowej opieki nad ludźmi starszymi – różne formy opieki medycznej i socjalnej. , który łączy formy opieki medycznej i socjalnej; zakłada zapobieganie przypadkom hospitalizacji lub umieszczania w zakładach opiekuńczych, które nie są bezwzględnie konieczne; umożliwia funkcjonowanie w środowisku domowym w warunkach pełnego zabezpieczenia potrzeb zdrowotnych, socjalnych i rehabilitacyjnych
jako ośrodki opieki przejściowej.
Tył!!!
Podstawą finansowania usług jest kontrakt z instytucją ubezpieczeniową wg reguły per capia, zależnie od płci, wieku, zamożności, miejsca zamieszkania, ale niezależnie od stanu zdrowia i sprawności.
Dla osób nieubezpieczonych korzystanie z opieki w systemie PACE jest możliwe po wniesieniu opłaty „za usługę" (fee for sewice).
Opieka nad pacjentem świadczona jest przez wielodyscyplinarny zespół terapeutyczny, składający się m.in. z lekarzy, pielęgniarek, pracowników socjalnych, dietetyków, fizjoterapeutów, którego zadaniem jest ocena potrzeb, planowanie i realizowanie planu opieki.
Opieka realizowana jest przede wszystkim w ośrodkach pobytu dziennego lub w ośrodku całodobowym.
Świadczenia obejmują m.in.: opiekę pielęgniarską, terapię zajęciową, posiłki, edukację prozdrowotną, opiekę medyczną lekarzy geriatrów i innych specjalistów, opiekę domową, konieczne leki, opiekę szpitalną, transport do ośrodków dziennego pobytu.
Formy opieki domowej – programy
Adult daycare – dla osób, które potrzebują wsparcia terapeutycznego lub zajęć rehabilitacyjnych przez kilka dni w tygodniu. Opieka dotyczy usług pielęgniarskich., pomocy przy czynnściach higienicznych, pomocy w transporcie, usług socjalnych; usług dla osób z chorobą Alzheimera
Carrier alert – usługa świadczona przez urzędy pocztowe listonosz informuje kiedy zauważy, że korespondencja nie jest wyjmowana ze skrzynki /po zarejestrowaniu w urzędzie pocztowym/
Companionship – odwiedzanie osób starszych żyjących samotnie, które nie opuszczają domu – ukierunkowanie na spędzanie czasu wolnego /bez usług medycznych, prac w gospodarstwie domowy/
Congregate care meals – możliwość skorzystania z posiłków w lokalnych szkołach lub innych instytucjach lokalnych, domach opieki/ dojazd we własnym zakresie, minimalny wkład finansowy lub pomoc w przygotowywaniu posiłków
Emergency responce – dla osób zagrożonych ryzykiem wypadków z problemami zdrowotnymi. Osoby te są zaopatrywane w sprzęt do wzywania pomocy/najczęściej przez wciśnięcie guzika/ - sygnał wysyłany do odpowiedniego centrum
Handyman – program „złota rączka” – oferuje wykonywanie prac domowych, w tym także napraw, odśnieżania, mycie okien…
Home care – dotyczy usług pozamedycznych – towarzyszenie osobie starszej , pranie, robienie zakupów, przygotowywanie posiłków
Home healthcare – czynności pielęgniarskie, socjalne, rehabilitacyjne, terapia zajęciowa – realizowane przez specjalistyczne agencje
Hospital supply – dostarczanie koniecznego wyposażenia medycznego i sprzętu wspomagającego funkcjonowanie osoby starszej w domu
Hosekeeping – podobnie jak w programie home care ale bez opieki osobistej, np. związanej z utrzymaniem higieny
Housing assistance – usługa pomagająca wybrać odpowiednią dla nich opiekę w obrębie propozycji usług opiekuńczych
Meals –on-Wheels – dostarczanie posiłków do domu – programy dofinansowywane przez państwo lub kościół
PAL/ phone assistance league/ - system codziennego „meldowania się” – jeżeli senior nie zgłosi się telefonicznie danego dnia wolontariusze próbują nawiązać z nim kontakt lub powiadamiają odpowiednie służby lub opiekunów
Senior centers – kluby dla seniorów
Telephone reassurance – usługa polegająca na kontakcie telefonicznym min. raz dziennie
Japonia
Japonia to kraj o bardzo nasilonym zjawisku starzenia się ludności i zjawisku długowieczności
Podstawą systemu są ośrodki zdrowia skupione na promocji i podtrzymywaniu zdrowia, a nie na leczeniu chorób, prowadzące szeroką działalność oświatową i rehabilitacyjną. W ośrodkach tych prowadzi się:
rehabilitację osób starszych;
szkolenia opiekunów;
kursy dla samych seniorów;
W Japonii utworzony jest odrębny system usług zdrowotnych i medycznych wyłącznie dla ludzi starych i niepełnosprawnych, który ma odrębną strukturę organizacyjną i finansowanie.
Opieka prowadzona jest w takich formach instytucjonalnych jak:
zakłady pielęgnacyjno – opiekuńcze;
odziały opieki geriatrycznej całodobowe i dzienne;
ośrodki wyspecjalizowane w opiece nad chorymi na konkretne schorzenia
W ministerstwie zdrowia Japonii istnieje odrębny departament do spraw ludzi starszych, w którym sporządza się:
analizy sytuacji osób starych;
analizy ekonomiczne dotyczące kosztów opieki nad seniorami;
przygotowuje się programy opieki oraz aktywizacji społecznej i zawodowej.
W Japonii model opieki rodzinnej nie zanikł; państwo mocno wspiera rodziny poprzez system finansowania opieki z zasobów ubezpieczenia zdrowotnego, łącznie ze zwolnieniem seniora z udziału w kosztach leczenia
1. Elementy systemu zabezpieczenia społecznego w warunkach społecznej gospodarki rynkowej - przykład Republiki Federalnej Niemiec, Stowarzyszenie Nauk i Kształtowania Stosunków Ubezpieczeniowych (GVG), 1994.
2. P. Błędowski, Polityka społeczna RFN wobec problemów starości, "Polityka Społeczna" nr 10 z 1996 r.
3. P. Błędowski, Pomoc społeczna i opieka nad osobami starszymi w RFN, Interart, Warszawa 1996.
4. M. Dziubińska-Michalewicz, Opieka społeczna nad osobami starszymi w Szwecji, "Polityka Społeczna" nr 11/12 z 1989 r.
5. M. Dziubińska-Michalewicz, Starsza generacja w Szwecji, "Polityka Społeczna" nr 1 z 1996 r.
6. W. Korpi, The Position of the Elderly in the Welfare State: Comparative Perspectives on Old-Age Care in Sweden, Swedish Institute for Social Research, Stockholm, Reprint Series no 458, August 1995.
7. J. Krzyszkowski, Dylematy polityki społecznej i pomocy społecznej w Wielkiej Brytanii, "Polityka Społeczna" nr 1 z 1997 r.