PANTEON

PANTEON

stał na Polu Marsowym,na

placu o wym. 120 x 60 m.

Od tyłu przylegały do niego

Termy Agryppy, a z lewego

Boku Bazylika Neptuna

• pierwszy Panteon wzniósł Agryppa w
latach 27-25 p.n.e. Na epistylu w portyku
wejściowym widnieje inskrypcja
fundacyjna.

• w portyku stoi 8 kolumn korynckich z
szarego granitu, a wgłębi dwie grupy
czterokolumnowe z granitu różowego.

Panteon Agryppy

• miał kształt
prostokątny z
wejściem na
dłuższym boku od
południa(po
przeciwnej stronie
niż w Panteonie
Hadriana)

• przeznaczona dla
wszystkich bogów,
przy czym
uprzywilejowane
miejsce zajmowali
Mars i Wenus

• w przedsionku
stały posągi
Augusta i Agryppy

• spłonął w 80 r.

Panteon Hadriana

• wzniesiony w latach 118-128
• składał się z trzech części:
- kolumnowego portyku z odkrytymi
schodami

- prostokątnego przedsionka
- okrągłej celli sklepionej kopułą

O tym, że Panteon został przebudowany przez
Hadriana, wiemy na podstawie następujących
źródeł:

• w murach znaleziono cegły ze stemplami z lat
120-127

• kopuła tego rodzaju nie mogła być
skonstruowana u schyłku I w. n.e.

• źródła historyczne (SHA, Kasjusz Dion)

• ściany Panteonu są wzniesione w opus
mixtum i okładane marmurem, mają
grubość 6 m

• fundament głęboki na 4,5 m
• tambur ma wys. 34,4 m
• budowla mogła być zaprojektowana
przez Apollodora z Damaszku

• na wprost wejścia znajduje się
półokrągła nisza, która mieściła zapewne
posągi Marsa i Wenus

• dwie nisze w przedsionku
były zapewne przeznaczone
na przeniesione tu ze starej
świątyni posągi Agryppy i
Augusta.

• między eksedrami
ustawiono 8 filarów o
grubości 6 m, aby
odciążyc ciężar kopuły

• w ścianach znajdowało
się też 6 półkolistych i
prostokątnych nisz

Wnętrze Panteonu

• Do wnętrza
prowadzą ciężkie, 20-
tonowe drzwi z brązu

Kolumny...

KOPUŁA I OCULUS

• 43, 3 m średnicy i taka sama
wysokość(150 stóp rzymskich)

• światło dostaje się przez okrągły
otwór - oculus (łac. oko) o
średnicy 8,92 m

• efekty światłocienia potęguje 5
rzędów kasetonów w kopule (28
kasetonów w rzędzie) i nisze w
ścianie

• model świata- ziemi nakrytej
sklepieniem nieba

• aby utrzymać ciężar kopuły
zastosowano w niej pumeks,
zbudowana była w opus
caementicum, pokryta płytami ze
złoconego brązu

• podłoga pośrodku jest wklęsła z
odpływem do zbierania deszczu

• w 608 roku cesarz wschodni
Fokas darował Panteon
papieżowi Bonifacemu IV, który
zamienił go na kościół Santa
Maria ad Martyres (zwany też
Santa Maria Rotonda)

• w czasie niewoli awiniońskiej
papieży została zamieniona na
fortecę

• na polecenie papieża Urbana
VIII Barberini (1623-1644)
architekt Bernini nadbudował
nad portykiem po obu stronach
przyczółka dwie wieżyczki,
nazwane prze lud rzymski
„ oślimi uszami Berniniego”,
które usunięto dopiero w 1883
r. Papież rozkazał wydrzeć
wszystkie brązowe ozdoby,
przetopiono je i odlano z niego
rzeźby oraz wykonano
baldachim nad grobem świętego
Piotra w Bazylice Watykańskiej

Późniejsze dzieje
Panteonu

• w Panteonie
pochowano m.in.
Rafaela Santi, a także
dwóch włoskich
królów

Waszyngton, budowla ku
pamięci Thomasa
Jeffersona

Panteon inspiracją dla sztuki
nowożytnej

Panteon w Paryżu,
mauzoleum,XVIII
w.