Prawo wspólnotowe
a prawo krajowe

Gałęzie prawa

Źródła prawa
gospodarczego
- regulacje krajowe



konstytucja,



ustawy,



umowy międzynarodowe (mogą
mieć rangę wyższą od ustaw),



rozporządzenia,



akty prawa miejscowego

Konstytucja RP
Rozdz. II Źródła prawa, Art. 87, pkt
1



1/ Konstytucja RP;



2/ Ustawy;



3/ Ratyfikowane umowy

międzynarodowe;



4/ Rozporządzenia



Zgodnie z art. 8 Konstytucji RP:
Konstytucja jest najwyższym prawem

Rzeczpospolitej Polskiej

Ratyfikowane umowy
międzynarodowe I



Art. 91 ust. 1 i 2 Konstytucji RP



Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej

ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw

Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część

krajowego porządku prawnego i jest

bezpośrednio stosowana, chyba że jej

stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy



Umowa międzynarodowa ratyfikowana za

uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma

pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy nie

da się pogodzić z umową.

Ratyfikowane umowy
międzynarodowe II



Art. 89 ust. 1 Konstytucji RP



Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy

międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga

uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa

dotyczy:



pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów

wojskowych,



wolności, praw lub obowiązków obywatelskich

określonych w Konstytucji,



członkowstwa Rzeczpospolitej Polskiej w organizacji

międzynarodowej,



znacznego obciążenia państwa pod względem

finansowym,



spraw uregulowanych w ustawie lub w których

Konstytucja wymaga ustawy.

Ratyfikowane umowy
międzynarodowe III



Art. 90 ust. 1 Konstytucji RP



Rzeczpospolita Polska może na podstawie

umowy międzynarodowej przekazać

organizacji międzynarodowej lub

organowi międzynarodowemu

kompetencje organów władzy państwowej

w niektórych sprawach.



Konstytucyjna podstawa obowiązywania

wtórnego prawa UE

Ratyfikowane umowy
międzynarodowe IV



Ust.3 Art. 91 Konstytucji RP



Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez

Rzeczpospolitą Polską umowy

konstytuującej organizację międzynarodową,

prawo przez nią stanowione jest stosowane

bezpośrednio, mając pierwszeństwo w

przypadku kolizji z ustawami



Miejsce prawa wtórnego UE w systemie

źródeł prawa

Źródła prawa
wspólnotowego

prawo pierwotne

Między nimi istnieją relacje
zbliżone do istniejącego w
obrębie stosunku prawa
konstytucyjnego do prawa
zawartego w ustawach
zwykłych oraz normach
wykonawczych

prawo
wtórne



Trzy kategorie źródeł



traktaty założycielskie



zasady prawne



prawo zwyczajowe

System jest nadrzędny wobec prawa wtórnego, które

nie może być sprzeczne z prawem pierwotnym

Do prawa pierwotnego nie są zaliczane umowy

międzynarodowe zawierane przez WE (art. 300

TWE). Zgodnie z orzecznictwem ETS, stanowią

poziom pośredni między prawem pierwotnym a

prawem wtórnym.

Prawo pierwotne

Traktaty założycielskie



Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską



Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii

Atomowej



Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i

Stali - przestał obowiązywać 23 lipca 2002 r.

Późniejsze traktaty:

Jednolity Akt Europejski z 28 lutego 1986 r.,

Traktat o Unii Europejskiej (Maastricht 1992),

Traktat amsterdamski (1997 r.),

Traktat z Nicei (2001 r.),

Traktaty akcesyjne (m.in. 2004)

Obowiązywanie prawa
pierwotnego



prawo pierwotne obowiązuje państwa
członkowskie wprost, a także daje
bezpośrednie prawa podmiotom
gospodarki rynkowej



czynnik bezpośredniego działania ma
miejsce, jeżeli norma nie wymaga
zastosowania środków konkretyzujących
i jest dostatecznie jasne (selfexecuting),
zaś tworząc prawa podmiotowe nie
narusza praw podmiotów trzecich.

Źródła prawa
wspólnotowego

Pierwotne źródła prawa unijnego,

to traktaty tworzące EWWS,
Euratom i EWG oraz inne
podobne akty, w tym Traktat
Akcesyjny na mocy którego,
m.in.,
Polska stała się państwem
członkowskim Unii Europejskiej

Prawo wtórne



Podstawą wydawania tych aktów są

traktaty lub upoważnienia do wydawania

przepisów wykonawczych przez Komisję



art. 249 TWE upoważnia do wydawania

aktów prawa wtórnego



Mają one pierwszeństwo przed prawem

krajowym i są obowiązujące dla państw

członkowskich



Muszą również zostać wprowadzone w

życie w wyznaczonych terminach

Prawo wtórne

Rozporządzenia



mają zastosowanie ogólne. Są we wszystkich częściach wiążące

i obowiązuje bezpośrednio w każdym państwie członkowskim

(obowiązują co do skutku jak również sposobu realizacji);



zbliżone są w swej kondycji prawnej do ustaw jako źródła

prawa krajowego



podstawą do ich wydawania jest art. 249 [189] TWE



nie muszą być one w żaden sposób inkorporowane do

krajowego systemu prawa



pierwszeństwo norm zawartych w rozporządzeniach przed

normami prawa krajowego ― prawo krajowe nie ma

zastosowania, jeżeli jest ono sprzeczne z prawem europejskim

Źródła wspólnotowego
prawa

Akty wtórnego prawa wspólnotowego

Rozporządzenia



Zgodnie z art. 249 akapit 2 Traktatu

Ustanawiającego Wspólnotę Europejską



"Rozporządzenie ma zasięg ogólny.

Wiąże w całości i jest stosowane

bezpośrednio we wszystkich Państwach

Członkowskich."

Prawo wtórne

Dyrektywy



wiążą odnośnie do zamierzonego celu (obowiązują co do skutku),



Skierowane są do państw członkowskich, pozostawiając władzom

krajowym wybór formy i środków osiągnięcia celu;



zasadniczym ich celem jest harmonizacja, koordynacja oraz

konwergencja prawodawstwa państw członkowskich



do ich realizacji przewidziany jest termin, w razie jego

niedotrzymania przez władze krajowe, zgodnie z orzecznictwem

ETS istnieją możliwości bezpośredniego powołania się na nią

przez podmioty prawa



nie obowiązują, poza wyjątkami, podmiotów krajowych wprost



współcześnie, daje się obserwować, że pewna część dyrektyw

sformułowana jest w sposób tak szczegółowy, że właściwie nie

pozostawia się miejsca na inicjatywę organów państw

członkowskich

Prawo wtórne

Decyzje



Mają charakter wykonawczy, nieco
zbliżony do decyzji administracyjnych,
jako akty stosowania prawa,



Obowiązują jedynie te podmioty, które
określone są w ich treści,



Ich adresatem może być zarówno
państwo członkowskie, jak i osoba
prawna lub fizyczna,

Prawo wtórne

Zalecenia i opinie



akty nie wiążące, obowiązujące jedynie

politycznie,



pomiędzy zaleceniami i opiniami różnica jest

nieostra,



pierwsze pochodzą głównie z inicjatywy

wydających je organów, drugie są powodowane

wnioskami innych organów WE lub też państw

członkowskich UE



zalecenia i opinie są najczęściej adresowane do

państw członkowskich



mogą być kierowane do podmiotów prywatnych

Rola Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości



ETS nie stanowi prawa lecz, m.in. daje
jego ostateczną wykładnię

.



Ogromna rolę w tym zakresie
odgrywają

ogólne zasady prawa –

łączące prawo wspólnotowe z
systemami prawnymi państw
członkowskich.



Są one uważane za źródło prawa
wspólnotowego.

ETS- współtwórca prawa unijnego

ETS pełni rolę stabilizatora prawa
unijnego, w tym celnego, oraz
poddając go i jego praktyczne
stosowanie jednoznacznie przejrzystej
i obowiązującej wykładni, zrozumiałej
dla wszystkich zainteresowanych, w
więc służącej także rozwojowi prawa
unijnego, wypełnia faktycznie rolę
współtwórcy tego prawa

Unijne prawo jest



Samoistne i nadrzędne w stosunku
do ustawodawstwa krajowego.



Opiera się na kilku najistotniejszych
zasadach funkcjonujących w
systemie unijnego prawa jako
całości (acquis communautaire)

Zasady ogólne prawa
unijnego



1) autonomiczność,



2) prymat (nadrzędność) prawa

unijnego nad krajowym,



3) bezpośrednie stosowanie,



4) równość wobec prawa,



5) solidarność,



6) podziału kompetencji

(subsydiarności –pomocniczości)



Gałęzie prawa

Prawo konstytucyjne



Konstytucja jest zbiorem norm-zasad
stanowiących fundament politycznego,
społecznego i gospodarczego ładu w
Polsce oraz norm –zasad uczestnictwa
Polski we współczesnej społeczności
międzynarodowej,



Zawiera 243 artykuły, poprzedza je
uroczysty wstęp, tekst zasadniczy
podzielony jest na 13 rozdziałów

Konstytucja opiera porządek prawny Polski
na źródle, jakim jest:



Zasada poszanowania i ochrony
godności człowieka,



Przyrodzona i niezbywalna godność
człowieka stanowi źródło wolności i
praw człowieka i obywatela. Jest ona
nienaruszalna, a jej poszanowanie i
ochrona jest obowiązkiem władz
publicznych (art.30)

Dobrem wspólnym



Wszystkich obywateli jest
Rzeczpospolita Polska, rozumiana jako
wspólnota obywatelska, a nie jako
aparat panujący nad obywatelami,



Zasada dobra wspólnego jest
urzeczywistniona w formie
pluralistycznego systemu politycznego,
respektującego wolności i prawa
człowieka i obywatela

Demokratyczne państwo
prawne



Art.2 Konstytucji
Rzeczpospolita Polska jest
demokratycznym państwem
prawnym urzeczywistniającym
zasady sprawiedliwości społecznej

Zasada legalizmu



Państwo prawne to takie, w którym
ramy działań podmiotów określa
prawo, a władza publiczna działa na
podstawie i w granicach prawa

Demokratyczne państwo
prawne



Realizuje zasady sprawiedliwości
społecznej,



Zasada zaufania obywatela do państwa
(zasada bezpieczeństwa i pewności
prawa) – należy odnieść do stanowienia,
stosowania i egzekwowania prawa,



Podział i równowaga władzy
ustawodawczej, wykonawczej i
sądowniczej

Prawo karne



Materialne prawo karne,



Prawo karne procesowe,



Prawo karne wykonawcze

Materialne prawo karne



Normuje czyny będące
przestępstwami, kary grożące za
popełnienie przestępstw, środki
karne i środki zabezpieczające
stosowane w związku z naruszeniem
prawa karnego oraz zasady
odpowiedzialności karnej

Prawo karne procesowe



Określa reguły postępowania
organów państwa w procesie
karnym oraz uprawnienia i
obowiązki osób w nim
uczestniczących

Prawo karne wykonawcze



Reguluje tryb wykonywania kar
orzeczonych za przestępstwa oraz
uprawnienia osób skazanych

Prawo cywilne



Prawo cywilne materialne,



Prawo postępowania cywilnego.

Prawo cywilne materialne



Normuje społecznie doniosłe
stosunki między równorzędnymi
podmiotami prawa (relacje osoba
fizyczna – osoba fizyczna, osoba
fizyczna- osoba prawna, osoba
prawna- osoba prawna)

Prawo postępowania
cywilnego



Obejmuje zespół prawnie
uregulowanych czynności, których
celem jest załatwienie spraw
cywilnych materialnych, tzn.
rozpoznawanie tych spraw,
przymusowe wykonywanie orzeczeń
sądowych i innych aktów w tych
sprawach

Zasada prawa cywilnego



Zasada równości podmiotów,



Prawo własności (art..140 k.c. w granicach
określonych przez ustawy i zasady
współżycia społecznego właściciel może z
wyłączeniem innych osób, korzystać z
rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym
przeznaczeniem tego prawa, w
szczególności może pobierać pożytki i inne
dochody z rzeczy



Zasada swobody umów

Prawo administracyjne



Jest prawem publicznym,



Prawo administracyjne możemy
podzielić na:

-

ustrojowe prawo administracyjne,

-

Materialne prawo administracyjne,

-

Prawo postępowania
administracyjnego

ustrojowe prawo
administracyjne



Reguluje organizacje i zasady
organów administracji rządowej i
samorządowej

Materialne prawo
administracyjne



Normuje obowiązki i uprawnienia osób
fizycznych i prawnych,
niepodporządkowanych organizacyjnie
aparatowi państwa, wobec państwa
jako dobra wspólnego oraz kompetencje
organów rządowych i samorządowych
wobec tych podmiotów, realizowane ze
względu na konieczność ochrony
interesupublicznego

Prawo postępowania
administracyjnego



Składa się z norm określających
procedury, według których
wykonywane są normy prawa
ustrojowego i materialnego

Pytania?

Uwagi?

Skargi?

Zażalenia?



Dziękuję za uwagę